Chương 30 VERSAILLES CHỐNG LẠI PARIS

Stephanie thôi không nghĩ đến Paris nữa, bởi nàng thấy rõ không thể thực hiện nổi. Nàng cũng tránh ra ngoài mà hàng ngày chỉ đến Ủy ban quận V giúp đỡ Dimitrief trong việc cứu chữa thương binh, bởi nàng có mối cảm tình đặc biệt và lòng tin cậy tuyệt đối ở người phụ nữ xinh đẹp, chân thành và dũng cảm này.

Sang đầu tháng 5, quân đội Versailles chiếm được các pháo đài Issy, Clamart và Vanves. Paris bị thu hẹp dần, giống như miếng da lừa trong tiểu thuyết hoang đường của Balzac. Bây giờ Paris chỉ còn là những ụ chướng ngại, những đê chắn làm bằng bao cát. Trên phố Rivoli và trên quảng trường La Concord, người ta đào một hào chiến đấu rất rộng và dài.

Stephanie nói:

- Quân cách mạng chuẩn bị đường phố để kháng cự. Mỗi nhà sẽ là một pháo đài và họ cố giữ từng tấc đất.

- Miễn là họ không cắt mất đường chúng ta đi đến phố Vaugirard, thưa bà chủ - Aimé nói.

Phố Vaugirard là nơi có phụ nữ nuôi giấu được một con dê cái và Stephanie đã đặt với bà ta hằng ngày bán sữa dê cho đứa con trai của René và Agnès.

Ngày 21 tháng 5, tiếng đạn đại bác nổ nhiều đến nỗi người ta thấy những đám cháy mọi nơi, Stephanie tự nhủ "Chắc ngày mai là xong!" Đêm hôm đó nàng mơ thấy toàn ác mộng.

Hôm sau, để Aimé ở nhà, nàng cùng Nóemie đến phố Vaugirard. Người phụ nữ có con dê cái sống trong tận cùng tầng một của tòa nhà, gần phố Garrancìere. Từ nhà nàng đến đó không xa nhưng vẫn phải thương lượng, năn nỉ để họ cho leo qua những ụ chướng ngại.

- Để ngày mai thôi, thưa bà chủ. Không thể đi tiếp được nữa đâu - Nóemie van vỉ.

- Mai tôi và chị sẽ đem theo thằng nhỏ. Tôi cam đoan với chị, nếu cần để làm họ thương xót, tôi dám cấu cho thằng bé khóc thét lên đấy.

Họ mua được sữa dê đem về nhà. Người đàn bà có con dê hứa sẽ bán cho họ tất cả mọi ngày. Khi thấy Stephanie tỏ vẻ lo ngại cho số phận con dê, người đàn bà nói:

- Bao giờ tôi cũng để nó bên cạnh. Đêm tôi nhốt nó ngay trong phòng tôi ngủ.

Nghĩ đến tình hình còn khó khăn hơn, Stephanie tự xác định phải lên hết gân cốt để đối phó. Bây giờ điều nàng quan tâm hơn cả là kiếm được sữa đều đặn cho thằng bé con René và Agnès.

Cuộc sống của nó bây giờ là trung tâm chú ý của nàng. Nàng bất chấp đạn pháo nổ, bất chấp lửa cháy, hàng ngày tìm bằng được sữa để nuôi nó.

Lúc trời sẫm tối, đột nhiên đạn pháo ngừng nổ. Sự im lặng bỗng dầy đặc đến nỗi nàng run sợ. Nàng đâm quen với tiếng nổ và rất cần chúng. Sau một đêm tương đối yên tĩnh, mờ sáng hôm sau phái Versailles lại pháo kích.

Stephanie tung chăn dậy, bước ra cửa sổ. Trời bên ngoài mờ sáng. Vài tia sáng đỏ phía chân trời báo hiệu một ngày đẹp trời. Đạn đại bác lại tuôn xuống thành phố đã nát bươm. Nàng cố gắng nghe xem khu vực nào chiến sự diễn ra ác liệt nhất.

Nàng nghe văng vẳng thấy tiếng nổ ở một nhà thờ nào đó. Nàng xuống bếp, hỏi Aimé:

- Anh đoán thế là sao?

- Họ đang tiến về phía đồi Montmartre. Đã gần đến trường quân chính ngay sau lưng chúng ta rồi.

Thấy Stephanie ngạc nhiên nhìn mình, Aimé nói thêm:

- Lúc súng bắt đầu nổ tôi đã mò ra bờ sông nhìn và thấy rõ. Tôi nghĩ hôm nay bà chủ không thể đến phố Vaugiraud được đâu.

- Để xem!

Stephanie cùng Nóemie không sao vượt qua nổi đại lộ Saint Germain. Xem chừng quân đội chính phủ Versailles đã có mặt ở ga Motparnasse, cung điện Bourbon, tòa nhà tử sĩ. Người ta còn đồn quân chính phủ đã chiếm được cả khu vực Batignolles, ga Saint Lazare, và phái Công xã đã bắn chết tất cả các con tin và tù nhân của họ trong các trại giam.

- Hôm nay đành cho thằng bé uống nước đường và thịt ninh vậy. Thiếu sữa một ngày cũng chưa đến nỗi nào.

Hai thầy trò trở về trên những đường phố gạch đá ngổn ngang.

Chiều hôm đó, mây đen kéo đến, trời u ám như sắp sang mùa đông. Mưa lấm tấm, kiểu mưa dầm mùa thu. Stephanie buồn bã nhìn những dòng nước mưa chảy trên mặt kính. Nàng không còn sức lo nghĩ nữa. Nàng chỉ còn biết chờ Công xã thất bại, quân chính phủ Versailles kéo vào, giải thoát cho họ.

Chập tối hôm đó, tiếng đạn pháo ngừng bặt giống như tối hôm qua.

3 giờ sáng trận pháo kích mới lại tiếp diễn, cũng dữ dội như hôm trước. Trời vẫn mưa. Stephanie nghĩ miên man đến René, đến các con của nàng, đến Madeleine nhưng không nghĩ về thứ gì hẳn hoi. Nàng hết thấy sợ, nàng không thấy đói nữa.

Khoảng 5 giờ chiều Stephanie thấy đạn pháo của chính phủ Versailles bắn tập trung vào khu Bastille, Menilmontant, Belleville.

- Vậy là điềm tốt - Nàng tỉnh táo hẳn lên. Hy vọng đêm mai sẽ khá hơn.

Cuộc pháo kích ngưng lại ban đêm, đến 3 giờ sáng lại tiếp tục.

- Hôm nay là ngày 25 tháng 5! - Câu đầu tiên Stephanie nói khi thức giấc - Hôm nay thì không hy vọng mua được thứ gì. Các cửa hiệu sẽ đóng cửa hết. May mà nhà còn khoai và đồ hộp.

Một linh tính báo hiệu, Stephanie chạy ra ngoài cửa sổ.

- Bà chủ đừng thò đầu ra. Nguy hiểm lắm đấy! - Aimé nói.

- Tôi chỉ ghé mắt thôi, không sao đâu. Ô, kìa! Bọn họ chạy trốn và vứt vũ khí xuống đường. Quân chính phủ đang đuổi theo. Ôi, ta có thể cứu phái Công xã không nhỉ?

Nàng chợt nghĩ đến Elizabeth Dimitrief. Lúc này chị ta trốn ở đâu? Nàng hình dung ra người con gái với cặp mắt cương nghi, sẵn sàng "tử vì đạo", vì Quốc tế! Nếu như lúc này Elizabeth chạy đến đây, nàng sẽ ra đón chị, giấu chị trong nhà. Và nếu quân chính phủ Versailles đến bắt Dimitrief, nàng có thể bảo lãnh cho chị. Bởi nàng là phu nhân Dytteville kia mà!

Nửa giờ sau, nàng lại ra cửa ngóng xem. Nàng hét lên:

- Quân chính phủ! Họ đang qua cầu! Một toán quân khác đến gặp họ, chắc là sau khi chiếm được phố Thái tử. Aimé, anh nhìn kìa, họ đang đi về phía nhà mình.

Aimé vội vã kéo bà chủ vào:

- Họ sẽ bắn đấy.

Mà đúng thế, Stephanie đã thấy quân chính phủ tiến rất chậm, mắt dò xét. Bất cứ vật gì động đậy họ đều bắn.

- Ta đi xuống bếp, thưa bà chủ, dưới đó an toàn hơn. Còn tôi, tôi sẽ đến phố Vaugirard.

- Khoan, để xem thế nào đã.

- Thằng bé đói, khóc mãi. Nước thịt nó không chịu ăn. Còn đường thì hết đã ba ngày rồi.

- Để tôi cùng đi với anh! Tôi lên nhà thay áo!

- Không. Bà chủ ở nhà với Nóemie! Ra đường lúc này nguy hiểm lắm.

- Nhưng anh cũng đừng vội đi.

Nhưng Stephanie chỉ giữ Aimé được nửa giờ. Cuối cùng nàng đành để anh đi. Ở lại nhà, nàng hồi hộp chờ đợi. Khoảng nửa giờ sau nàng bắt đầu ân hận. Giá mình đi với Aimé thì phải. Mình sẽ bế đứa trẻ theo. Mình sẽ vẩy khăn trắng. Sẽ có người nhận ra mình là ai.

Stephanie ra cửa nhìn theo. Không thấy Aimé đâu. Nhưng nàng nhìn thấy quân đội Versailles đang giữ hai người đàn bà và một người đàn ông. Nàng quay vào bếp. Đột nhiên một ý nghĩ lóe lên trong đầu "Khéo trong số đàn ông kia có Aimé!"

Stephanie vội chạy ra cửa sổ nhìn. Đúng rồi. Chính là Aimé. Mấy người lính chính phủ đang dồn ba người kia vào sát tường, lục soát khắp người họ.

"Họ tìm vũ khí. May mà Aimé không mang theo vũ khí!" - Stephanie thầm nghĩ.

Một người đàn bà quý xuống ôm chân người lính lạy van. Một người bị gọi nhưng không đứng lại bị người lính bắn chết ngay. Tiếng súng trường nổ liên tiếp "Chắc họ bắn những người bỏ chạy!" - Stephanie thầm nghĩ. Nàng vẫn theo dõi Aimé. Bọn lính đã xé toang ống tay áo bên tay cụt của anh. Tên lính khác đẩy anh ngã sấp xuống vệ hè. Một tên khác chĩa súng như định bắn anh.

Như phát điên, Stephanie vội chạy ra mở cửa, băng ra ngoài đường. Nàng lao đến, nằm xuống, lấy người che cho Aimé, mắt nhìn tốp lính đang dàn hàng ngang, nhìn mấy người sĩ quan:

- Ông này không làm gì hết! Ông ấy ở trên nhà kia với tôi! Ông ấy xuống phố để mua sữa cho đứa bé, có vậy thôi... Tôi xin thề với các ông...

- Cút đi! - Viên đại úy quát, kéo Stephanie lên định đẩy đi - Đưa tay tôi xem nào!

Stephanie không hiểu để làm gì, nhưng nàng cũng ngoan ngoãn chìa hai bàn tay trắng trẻo.

- Cút đi, kẻo chúng tôi bắn đấy.

Stephanie quay sang, nắm chặt hai vai Aimé, gào lên:

- Ông này không làm gì hết. Ông ta cũng theo phái Versailles, giống như tôi, giống như các ông...

- Bước! - Viên đại úy lại quát nàng.

Stephanie hoảng hốt đưa mắt nhìn xung quanh xem có thể cầu cứu ai được không. Mắt nàng chằm chằm nhìn người đàn ông đứng bên cạnh Aimé. Ông ta nói:

- Tên này hai bàn tay đen đủi. Bắn thôi.

- Không phải! Bàn tay đen là do ông ấy cầm vào nồi có bò hóng, chỉ có vậy thôi. Nhưng bàn tay đen thì sao?

- Những kẻ có bàn tay đen đủi bắn vào chúng tôi. Bàn tay đen vì khói thuốc súng.

- Không. Đấy là bồ hóng, không phải khói thuốc súng! Ông ấy cụt tay, làm sao bắn được?

Viên đại úy không nói gì, lạnh lùng ra lệnh cho tốp lính:

- Dàn hàng ngang, chuẩn bị bắn!

Stephanie hoảng hốt. Tốp lính đã đưa báng súng lên vai. Nàng lao xuống ôm chặt Aimé. Anh cố đẩy bà chủ ra nhưng không được.

Stephanie hét lên:

- Ông ấy đã chiến đấu ở Crimée, đã mất một cánh tay ở đó! Đây là một người lính. Chồng tôi cũng là sĩ quan như ông, cũng là đại úy như ông. Ông biết thiếu tá Guinchamp không? Ông biết đại úy Resmont không? Ông biết trung úy Bourdeilles không?

Nàng nói liên hồi và mắt nhìn chằm chằm vào lưỡi kiếm chỉ chực bổ xuống.

- Bắn! - Viên đại úy hô.

Stephanie vọi đẩy Aimé sang một bên. Mấy người dân bị bắt đang ngã đổ xuống. Nàng thoáng nghĩ đến trận đánh chiếm pháo đài Malokoff, đến Pompette cũng trúng đạn và ngã xuống như mấy người kia. Họ là thợ thuyền của thành phố Paris. Không cần biết họ có phải Công xã không, nhưng vì họ là thợ thuyền... Hôm đó tất cả những ai có bàn tay chai sạn đều bị tàn sát như vậy...

Mấy tên lính dùng lưỡi lê hất Stephanie và Aimé đứng dậy.

Hai người đứng lên.

- Không giữ tù binh làm gì! Trận đánh hôm nay không nên có tù binh! - Viên trung úy trẻ quát lên.

- Nhưng đây là phế binh sau chiến tranh - Viên đại úy khẽ khàng nói. Hay tạm giải về trại giam rồi tính sau! Còn bà thì đi đi!

Aimé giơ cao tay, bị tốp lính giải đi. Stephanie đi theo sau, nước mắt ràn rụa. Một đoàn tù binh nữa nhập vào. Aimé đi lẫn trong đoàn tù binh đông đảo ấy. Stephanie không nhìn thấy anh ta nữa. Đoàn tù binh lại nhập với đoàn khác và bây giờ Stephanie rất khó bám theo Aimé.

Lòng đau như cắt, nàng lảo đảo theo đoàn tù binh...