Project Delta Chỉ Huy Trưởng Trung Tâm Huấn Luyện -Và Hành Quân Delta

Vào thời Tướng Lam Sơn làm Tư Lệnh, ông lập ra trại Đằng Vân tuyển các nhân viên Lực Lượng Đặc Biệt về đây gia nhập vào các “Toán nhảy ngoại biên”.Toán đầu tiên đã thất bại rất thảm, không một người nào trở về. Sau Tướng Lam Sơn, Tướng Quảng tổ chức một cuộc “nhảy toán ngoại biên” thứ nhì, trở về được 6 người và cũng đem về được một số tin tức. Nhưng cũng bị coi là thất bại.. Vì vậy, kế hoạch này bị hủy bỏ và chuyển qua một kế hoạch mới Project Delta. Quân của Project Delta cũng tiếp tục là quân của trại Đằng Vân sau khi trại này bị giải tán. Sĩ quan chỉ huy Toán B Đặc Biệt tham dự các cuộc hành quân của Project Delta (từ nay sẽ gọi là Hành Quân Delta) là Thiếu Tá Xuân, thường gọi là Xuân Thẹo, từ Nhảy Dù thuyên chuyển qua. Toán B Đặc Biệt và Tiểu Đoàn 91 Biệt Cách Dù làm thành lực lượng hành quân Delta. Mỗi cuộc hành quân chính Tướng Quảng phải đi theo giám sát.

Thiếu Tá Phạm Duy Tất mất chức Chỉ Huy Trưởng Trung Tâm Huấn Luyện Lực Lượng Đặc Biệt trở về Bộ Tư Lệnh trình diện thì bị cự nự, giao nhiệm vụ đi theo ông giám sát các cuộc hành quân Delta. Sau vài cuộc hành quân, Tướng Quảng giao luôn nhiệm vụ đi theo giám sát hành quân Delta cho một mình Thiếu Tá Tất.

Trong lần đi giám sát một mình đầu tiên xảy ra ở biên giới tỉnh Pleiku. Đơn vị vừa đổ quân xuống phi trường thì các toán viên đã...biến mất, chỉ còn lại Ban Tham Mưu. Đến lúc bắt đầu cuộc hành quân Thiếu Tá Xuân phải cho xe chạy ra phố “lượm” từng toán viên một chở về trại, lại còn rắc rối chuyện đoàn viên toán này nhất định không chịu đổi sang toán khác nếu Thiếu Tá Xuân“lượm” không đủ toán viên. Thiếu Tá Xuân phải quỳ xuống năn nỉ toán viên để được đủ quân số. Cuộc hành quân kết thúc, trở về gặp Tướng Quảng, Thiếu Tá Tất xin thôi vì nản quá. Nhưng ông Tướng không chấp nhận, ông nổi nóng bất thình lình buộc Thiếu Tá Tất phải nhận làm Trưởng Toán B Đặc Biệt thay Thiếu Tá Xuân. Đây là trường hợp bị hạ cấp nặng nề, dù gì ông Tất cũng đã là Liên Đoàn Trưởng Liên Đoàn 111 tức là cấp chỉ huy của các toán C, B, A. Có lẽ hiểu như vậy nên Tướng Quảng lại bổ nhiệm cho ông kiêm nhiệm Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 91 Biệt Cách Dù.

Cũng như trường hợp “trong cái rủi có cái may” của Trung Tá Phú lúc ở Sư Đoàn 2, Thiếu Tá Tất nói rằng đây là bước đầu đi lên của ông, thời gian ông học được rất nhiều về kinh nghiệm chiến trường, thuật lãnh đạo, và rất nhiều điều khác mà một cấp chỉ huy tác chiến cần có. Lệnh của Tướng Quảng là Thiếu Tá Phạm Duy Tất kết hợp Tiểu Đoàn 91 Biệt Cách Dù và Toán B Đặc Biệt lại rồi thành lập ra Trung Tâm Huấn Luyện và Hành Quân Delta. Đó là lý do tại sao tác giả đưa ra nhận định ở một đoạn trên, Thiếu Tá Tất “còn có một khả năng khác”.

Thông thường, một đơn vị tác chiến thì chỉ lo tác chiến, khi cấp trên nhận thấy đơn vị cần phải được “hấp lại”, tức là cần phải được tái huấn luyện, thì đơn vị trưởng chỉ việc dẫn đơn vị về một trung tâm huấn luyện đã được chỉ định. Trường hợp Thiếu Tá Tất, cái tên Trung Tâm Huấn Luyện và Hành Quân Delta đã cho thấy ông có cả hai nhiệm vụ tác chiến và huấn luyện cùng một lúc. Theo tác giả, đơn vị này đã làm cho Thiếu Tá Phạm Duy Tất toại nguyện, đắc ý nhất trong suốt đời binh nghiệp của ông. Họ từng là những chiến binh mất hết nhuệ khí, tinh thần sa sút, Thiếu Tá Tất đã xây dựng, rèn luyện họ lại để trở thành một đơn vị kỷ luật và nổi tiếng thiện chiến của quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Một đơn vị có thể chiến đấu trong mọi hoàn cảnh, mọi điều kiện, từ hành quân cấp Toán cho đến cấp Liên Đoàn.

Xuống cũng do ông Quảng, lên cũng do ông Quảng, Chuẩn Tướng Tất bây giờ khi nhắc về Tướng Quảng thì ông nói như vầy: có thể nói Tướng Đoàn Văn Quảng cũng đã có lúc thấy được khả năng của tôi và đã “cưng” tôi lắm, ngược lại tôi cũng đã đánh giặc hết mình, tạo công trạng để đền đáp lại cho ông ta. Trung Tâm Huấn Luyện và Hành Quân Delta của Thiếu Tá Tất rất ngon lành. Ông có một chiếc C-47 không số, 1 phi đội H-34 gồm 4 chiếc, và các phi công thì thuộc hàng lão luyện nhất, đóng luôn trong căn cứ của ông, gần như là “lực lượng cơ hữu” của đơn vị ông. Một thời gian sau thì ông phải trả họ về lại cho Không Quân Việt Nam, nhưng phía Lực Lượng Đặc Biệt Mỹ đã kịp thời thay thế tăng phái cho ông một Đại Đội Trực Thăng và một chiếc máy bay 6 chỗ ngồi được quyền xử dụng như phương tiện cơ hữu. Mỗi lần hành quân nếu cần thì có cả C-123 hay C-130 chở cả xe cộ. Thiếu Tá Tất kể: Bầu đoàn thê tử xôm tụ lắm, còn hơn một đại đơn vị nữa, “gánh hát” của tôi “lưu diễn” khắp 3 Vùng Chiến Thuật, chỉ trừ Vùng 4 địa thế không phải là đất dụng võ cho gánh. Cuộc “lưu diễn” tiếp tục hết tháng này sang tháng khác, mỗi cuộc hành quân thường kéo dài khoảng một tháng, đôi khi 2 tháng, sau đó trở về căn cứ nghỉ một tuần lễ. Ngày đầu của tuần lễ nghỉ là tổ chức liên hoan, hôm sau binh sĩ được về sum họp gia đình, những ngày còn lại thì tham dự huấn luyện chuẩn bị cho cuộc hành quân sắp tới.

Lần hồi tự nhiên Trung Tâm Huấn Luyện và Hành Quân Delta biến thành đơn vị Tổng Trừ Bị của Bộ Tổng Tham Mưu. Tùy theo tin tức từ các Quân Đoàn và các Đại Đơn Vị Hoa Kỳ, Bộ Tổng Tham Mưu, ra lệnh cho đơn vị Thiếu Tá Tất mở các cuộc hành quân: Khe Sanh, Lao Bảo, biên giới Lào Việt, Miên Việt, thung lũng AShau, A Lưới, mật khu Đỗ Xá, thung lũng An Lão, vùng rừng núi Tây Nguyên, chiến khu D, Dương Minh Châu. Từ nhiệm vụ truy lùng các đại đơn vị Cộng Sản, đến truy lùng các địa điểm tình nghi có giam giữ tù binh Mỹ. Không có cuộc hành quân nào mà không có đụng trận, ở những nơi có thể dùng Không Quân thì sẽ có Không Quân đem máy bay đến oanh tạc, kể cả B-52, đơn vị không cần trực tiếp tấn công. Các cuộc hành quân đâu tiên, chỉ cho mang theo các toán Lực Lượng Đặc Biệt, có lẽ vì Tướng Quảng hơi “hà tiện” hoặc ngại Thiếu Tá Tất có thêm Biệt Cách Dù đi theo sẽ hăng máu thường xuyên tổ chức đánh luôn vào các đơn vị địch quân. Mặc dù Tiểu Đoàn 91 Biệt Cách Dù có đến 5 Đại Đội tác chiến, nhưng yêu cầu mãi Tướng Quảng mới dần dà chấp thuận cho mang theo 1 Đại Đội Biệt Cách Dù, rồi 2... Thiếu Tá Tất công nhận mục tiêu của ông lúc đó là luyện tập cho Toán Lực Lượng Đặc Biệt phối hợp hành quân với Trung Đội Biệt Cách Dù, rồi Toán với Đại Đội, sau cùng là Toán với Tiểu Đoàn; để tất cả toán viên Lực Lượng Đặc Biệt cùng binh sĩ Biệt Cách Dù tự tin hơn về các cuộc Hành Quân Delta. Hành quân truy tìm địch nếu chỉ có Toán thì rất dễ rút lui vì các Toán không chủ trương đụng trận, nhưng nếu có thêm đơn vị Biệt Cách Dù giữa rừng rậm lại trở nên đông đảo, không thể lẫn tránh, phải đụng trận thôi. Phải rèn luyện từ từ thì mới tạo được sự tự tin.

Khoảng tháng Mười 1965 đơn vị của Thiếu Tá Phạm Duy Tất đang hành quân truy lùng Sư Đoàn 2 CSBV trong thung lũng An Lão thì có lệnh tập trung lại, chuẩn bị rút quân. Lực lượng của Thiếu Tá Tất trong cuộc hành quân này có các Toán Lực Lượng Đặc Biệt và 2 Đại Đội Biệt Cách Dù. Lệnh mới là phải đưa quân về phi trường Pleiku bằng phương tiện cơ hữu, sau đó trình diện Quân Đoàn nhận mục tiêu mới. Tới nơi, Trung Tâm Hành Quân tổ chức thuyết trình cho Thiếu Tá Tất, mục tiêu mới là Trại Pleime đang bị địch tấn công nặng, nhưng Phòng 2 Quân Đoàn không có tin tức gì ngoại trừ Quân Đoàn II đã gửi 1 Thiết Đoàn Kỵ Binh và 1 Tiểu Đoàn Biệt Động Quân hành quân giải cứu, giữa đoạn đường 14 cây số từ Pleiku vào Pleime thì lực lượng giải cứu bị chận đánh, thiệt hại nặng, chưa thể tiếp tục tiến. Chưa biết địch quân là cấp nào, đơn vị nào, từ đâu đến. Nhiệm vụ của Thiếu Tá Tất là đưa quân vào bắt tay được với trại Pleime để giữ vững tinh thần quân đồn trú, đồng thời tìm hiểu về đơn vị địch để Quân Đoàn có biện pháp thích ứng.

Trận Pleime 1965

Thiếu Tá Tất sau khi nghe thuyết trình từ Quân Đoàn, đã quyết định xử dụng 2 Toán Delta và 2 Đại Đội Biệt Cách Dù do đích thân ông chỉ huy hành quân vào Pleime. Phần còn lại sẽ ở lại Pleiku lo việc hậu cứ. Quân Đoàn chịu trách nhiệm phương tiện cho cuộc trực thăng vận, nhưng Cố Vấn Mỹ tìm mãi vẫn không đủ số trực thăng vì đang kẹt ở các chiến trường khác, cuối cùng phải mang cả các trực thăng đang tu bổ ra xử dụng. Được 4 chiếc đổ quân và 2 chiếc võ trang yểm trợ.

Thiếu Tá Tất kể, sáng hôm sau tôi và Cố Vấn Mỹ bay thám sát chọn LZ (bãi đổ quân), vừa bay đến núi Hàm Rồng thì 1trực thăng võ trang hư máy, rớt ở chân núi, phi hành đoàn không một ai sống sót. Chiếc C&C (trực thăng chỉ huy) của tôi tìm ra LZ và bắt đầu đổ quân, lực lượng khoảng 300 quân của tôi mà phải mất một ngày mới xong. Mặc dù tình hình tại bãi đổ quân rất yên tĩnh, nhưng tôi đã ngửi được mùi nguy hiểm ngay lúc đó, khoảng cách thời gian giữa “lift đầu” (lần đổ quân đầu) với lift thứ nhì quá xa, khiến tôi sốt ruột quá sức.Tuy nhiên đã không có bất trắc xảy ra cho đến khi cuộc đổ quân hoàn tất. Tôi quyết định không dùng trục lộ, lệnh cho đơn vị cắt băng ngang rừng suốt đêm đến trại Pleime. Tôi muốn tránh đụng độ để quân Delta sớm tới mục tiêu, nhờ vậy trong đêm chỉ có 2 lần chạm địch lẻ tẻ và 2 toán quân Cộng Sản đã bị quân Delta tiêu diệt nhanh, gọn. Xuyên rừng là “nghề” của đơn vị tôi, nhưng phía Cố Vấn Mỹ thì khổ sở lắm, đó là chưa kể đến đám phóng viên đủ thứ quốc tịch bám theo đoàn quân để làm phóng sự. Ban đầu tôi quyết định không cho đám phóng viên theo, nhưng Cố Vấn Mỹ năn nỉ quá. Di chuyển trong đêm tối mù mịt giữa rừng già, nhiều khi phải bò sát đất mới qua được một số vị trí, lỉnh kỉnh đám phóng viên bám theo thì hết sức nguy hiểm vì sợ bị địch phát giác, lại còn có một nỗi sợ hơn nữa là bị máy bay Mỹ ngộ nhận mình là địch quân. Trời tối mù thả bom lầm là chuyện rất dễ xảy ra. Cố Vấn Mỹ liên lạc trực tiếp nhưng không thể chấm tọa độ vị trí quân mình chính xác, mà làm dấu hiệu đèn trong đêm tối thì không được cho phép.

Tờ mờ sáng đơn vị hành quân Delta đã đến được sát rào trại Pleime. Liên lạc qua máy truyền tin, bên trong trại mừng rỡ vô cùng, nhưng cũng không có tin tức gì cho chúng tôi. Ngay cả 1 khẩu đại liên của địch đặt sát rào, cách đường vào cổng trại 100 thước nhưng họ cũng không biết để báo cho chúng tôi. Tôi suýt mất mạng vì khẩu đại liên này. Tôi dẫn đầu, Chuẩn Úy Bảy và 2 Toán viên theo sát phía sau, loạt đạn đại liên vừa nổ về phía đơn vị tôi thì anh Bảy đã gục ngã ngay bên cạnh tôi, trúng đạn chết tức khắc.Tiếng hô báo động của tôi chưa dứt thì loạt đạn thứ nhì đã hạ gục đám phóng viên, chết và bị thương trên 10 người. Đồng lúc đó trên ngọn đồi phía Bắc trại Pleime một giàn đại liên phòng không địch bắt đầu khai hỏa dữ dội. Chỉ sau khi tôi gọi các phi tuần vào vùng, nó mới chịu im tiếng, bị diệt gọn. Tôi định tung đơn vị hành quân lục soát diệt địch xung quanh trại trước, vì vào rồi trở ra thì nguy hiểm hơn; nhưng phía Cố Vấn Mỹ đề nghị phải vào trại ngay, để lập tức giúp nâng cao tinh thần binh sĩ đồn trú. Cũng có lý, chúng tôi di chuyển vào bên trong.

Hỏi han một lúc, tôi khai thác được một số tin tức, như các hướng tấn công của địch, và hướng nào an toàn. Xuyên qua lời kể của quân đồn trú, tôi độ chừng đơn vị địch đánh trại Pleime là cấp Trung Đoàn, đâu biết rằng đó chính là cả một Sư Đoàn 320 CSBV với các loại vũ khí mới lần đầu tiên được xử dụng ở chiến trường miền Nam. Khi kéo quân trở ra ngoài, mục đích để giải tỏa khu vực sát vòng rào trại Pleime, không ngờ quân Delta đã đụng với toàn quân chính quy Bắc Cộng, vũ khí họ xử dụng nghe liên thanh bắn rất giòn. Tôi nghĩ thầm, không lẽ bọn này được cho xử dụng toàn trung liên, đại liên? Tôi chưa biết đó là súng AK-47. Lực lượng Delta đã là một đơn vị tinh nhuệ mà chỉ được trang bị súng Carbin M-2, bắn tự động, được coi là vũ khí tối tân nhất của quân lực mình. Với những tin tức vừa có, tôi gọi máy báo cáo về Quân Đoàn. Cả hai phía Việt – Mỹ đều mừng vì đã nắm được khá chính xác tình hình trận đánh. Phải tản thương cho nhanh trước khi tung đơn vị trở vào trận, tôi cho tổ chức bãi đáp, gọi và đích thân hướng dẫn hướng bay cho các trực thăng H-34 của đơn vị tôi bay vào an toàn. Phải ca ngợi rằng, các trực thăng đáp được xuống trại Pleime là một chuyện rất tuyệt vời, chưa từng thấy phi công nào giỏi và can đảm như những phi công này. Khi bay vừa đến bên trên trại, họ làm “auto” (tạm ngừng di chuyển) và cho rơi xuống một khoảng nhỏ bên trong trại đã được đánh dấu, nhận thương binh xong lấy hướng bốc lên đi liền. Hai chiếc trực thăng H-34 của đơn vị tôi đã phải bay suốt một tuần mới có thể bốc hết thương binh quân đồn trú và quân đơn vị ra khỏi trại Pleime.

Phải rất lâu tôi mới định được vị trí địch đặt khẩu đại liên đã khiến tôi suýt mất mạng. Tên xạ thủ bị xiềng chân dính vào súng, và chỉ còn vỏn vẹn 3 viên đạn và một nắm cơm vắt chưa kịp ăn,

khi bị quân Delta thanh toán. Trận đánh thật khốc liệt, xác chết và vũ khí địch chúng tôi bước tới đâu cũng đụng phải. Ngày hôm sau lực lượng tăng viện của Quân Đoàn cũng đã tới, phía mình mở rộng vòng đai tấn công, xác chết và vũ khí địch càng dẫy đầy lên. Bây giờ thì đã có thể xác định các vị trí của địch rất rõ ràng, nên Cố Vấn Mỹ yêu cầu oanh tạc rất chính xác. Cuối cùng, vì bị tổn thất quá nặng, phải tháo chạy, rút về sát biên giới Việt – Miên. Có lẽ năm 1965 là “năm kỵ” của Sư Đoàn 320 CSBV. Họ rút khỏi Pleime đúng vào lúc Sư Đoàn 1 Không Kỵ Hoa Kỳ vừa tới Việt Nam, đồn trú tại Lai Khê. Sư Đoàn này quyết định rượt theo Sư Đoàn 320 CSBV, trận Ia Drang mở màn. Ia tiếng người Thượng là sông, còn Drang là tên con sông. Tham dự trận có Tiểu Đoàn 1 do Trung Tá Hal Moore chỉ huy, sau này đã lên đến cấp Trung Tướng, viết sách chung với nhà báo Josepth Galloway cũng có mặt tại trận địa, thuật lại trận đánh trong thung lũng Ia Drang. Cuốn phim “We Are Soldier Once... And Young” nổi tiếng lập tức và Hollywood đã dựng thành phim “The Soldiers”. Hai phía trong trận Ia Drang đều bị thiệt hại rất nặng.

Điều không biết nên buồn hay nên cười là, tài tử Đơn Dương thủ vai Trung Tá VC Nguyễn Hữu An chỉ huy lực lượng quân Bắc Cộng trong trận Ia Drang, đã bị đảng và nhà cầm quyền Bắc Cộng trù dập vì đã “xuôi theo bọn phản động Hollywood, không thể hiện được tin thần “kách mệnh” của...ta”. Trong khi đó, ngay trong phần mở đầu của cuốn“We Are Soldier Once... And Young” Trung Tướng Moore đã viết về lực lượng địch quân như vầy:

They, too, fought and died bravely. They were a worthy enemy. We who killed them pray that their bones were recovered from that wild, desolate place where we left them, and take home for deecent anh honorable burial. This is our story and theirs. For we were soldiers once, and young.

Tác giả chuyển sang Việt ngữ:

Họ, cũng vậy, đã chiến đấu và chết một cách can trường. Họ là một địch thủ đáng giá. Chúng tôi, những người giết họ, cầu nguyện cho xương cốt của họ được tìm thấy tại vùng đất hoang sơ và đổ nát đó, được mang trở về nhà và được nghiêm trang an táng trong danh dự. Đây là câu chuyện của chúng tôi và của cả họ. Những người đã từng một thời làm lính, và trẻ tuổi.

Tác giả xúc động khi đọc lại đoạn viết đầy tính mã thượng của Trung Tướng Hal Moore, một người Mỹ. Và cũng nhớ lại, sau này ở hải ngoại mình đã có dịp nói chuyện với nhiều vị từng mặc áo lính Việt Nam Cộng Hòa, từng chọn những danh hiệu truyền tin nghe thật dữ dằn, đã nói rằng bộ đội Cộng sản thì cũng như anh em mình ở miền Nam; sinh ra ở đâu thì đi lính ở đó thôi, đâu có sự chọn lựa nào khác. Tính mã thượng của lính Cộng Hòa là như vậy.

Và cũng gần đây, tác giả có dịp tiếp xúc với các nhân viên ngoại giao trẻ tuổi của Việt Nam Cộng Sản, của thế hệ không dính dáng tới cuộc chiến năm xưa. Những người trẻ có ăn học đàng hoàng ấy, khi biết tác giả vốn từng là Sĩ quan, thì thường đặt chung một câu hỏi “Anh có đi ‘cải tạo’ không?”. Những ánh mắt ngại ngùng cho tác giả biết rằng họ không chấp nhận cách cư xử “bỏ tù, bỏ đói” để khủng bố, trả thù quân nhân – công chức miền Nam Tự Do sau khi cuộc chiến kết thúc. Vì vậy tác giả độ chừng rằng, chỉ khi nào đảng Cộng Sản Việt Nam mất quyền độc trị đất nước, khi nào họ chỉ còn là một trong nhiều đảng phái trong sinh hoạt chính trị của nước Việt Nam, thì người Việt mới có thể phục hồi phong độ mã thượng do ông cha mình từ ngàn xưa truyền lại. Các anh hùng tiền nhân mình đã chẳng những tha cho các Tướng Tầu xâm lược dược trở về phương Bắc, mà còn cung cấp cả phương tiện cho họ nữa đó sao!...

Trận Pleime kết thúc, Ủy Ban Lãnh Đạo Quốc Gia từ Sài Gòn bay ra quan sát tình hình và ủy lạo chiến sĩ. Thiếu Tá Phạm Duy Tất, Đại Úy Từ Vấn, Đại Úy Trần Văn Nhàn, Thiếu Úy Nguyễn Nghi được gắn Bảo Quốc Huân Chương với Nhành Dương Liễu. Đơn vị hành quân Delta rút về căn cứ ở Nha Trang. Về tới đây Thiếu Tá Tất nghe được một tin đồn đãi thuộc loại tin... tức ngực. Trước khi vào thăm Pleime, Tướng Vĩnh Lộc đã có ý định thăng Thiếu Tá Tất lên Trung Tá, bổ nhiệm làm Tỉnh Trưởng Pleiku; nhưng Tướng Quảng không đồng ý. Thay vào đó, Thiếu Tá Lâm Quang Phòng, Chỉ Huy Trưởng C2 Lực Lượng Đặc Biệt, đã trở thành Trung Tá Tỉnh Trưởng Pleiku.

Ông Tất tâm sự, tôi không buồn lắm đâu vì tôi chưa bao giờ ham chức Tỉnh Trưởng, cấp bậc Trung Tá có khiến tôi hơi buồn buồn một chút, nhưng tôi biết là số của mình chưa tới. Trong suốt 3 năm sau đó tham dự không biết bao nhiêu trận, không hề có một ngày nghỉ phép, nhưng tôi hăng say, thích thú là khác. Tôi thật sự thích thú vì đã được chỉ huy một đơn vị rất thiện chiến do chính mình xây dựng, đào tạo. Giờ đây các toán viên thuộc 12 Toán Delta, 10 Toán Thám Kích Dân Sự Chiến Đấu, cùng toàn thể binh sĩ của Tiểu Đoàn 91 Biệt Cách Dù đã rất tự tin vào những cuộc Hành Quân Delta. Sự kết hợp hành quân giữa Toán và Trung Đội, Toán và Đại Đội, đã thể hiện thành công qua trận Pleime. Tôi vô cùng phấn khởi vì biết rằng nỗ lực của mình đã có kết quả.

Theo tác giả, Tướng Đoàn Văn Quảng tuy có nhiều lần bất công với Thiếu Tá Phạm Duy Tất, nhưng chính ông cũng là người đã nhìn ra được các khả năng đặc biệt của ông Tất và đã khai thác đúng. Công trận riêng của Thiếu Tá Tất và Trung Tâm Huấn Luyện và Hành Quân Delta cũng là công trận chung của Lực Lượng Đặc Biệt và Tướng Quảng. Con đường từ những Toán Đặc Biệt không quan tâm đến kỷ luật, một Tiểu Đoàn Biệt Cách Dù vốn được mọi người ngưỡng mộ như huyền thoại khiến họ sinh hoạt gần như là kiêu binh, nhưng trên thực tế cả hai lại thiếu tự tin khi cùng tham dự vào Project Delta; cho đến khi Trung Tâm Huấn Luyện và Hành Quân Delta trở thành một đơn vị thiện chiến nhất nhì của quân đội Việt Nam Cộng Hòa, con đường này không dễ gì xây đắp.

Trong giai đoạn đầu, họ được đối đãi như... lính Lê Dương Pháp, phụ cấp hành quân – rượu chè – gái gú – cờ bạc đã được xử dụng để họ bán mạng mình. Muốn biến họ trở thành một đơn vị đúng nghĩa của quân đội Việt Nam Cộng Hòa, ông Tất kể cho tác giả biết ông phải dùng rất nhiều thời gian tái huấn luyện họ, cả về tâm lý và khả năng tác chiến. Với hiện trạng người lính được đối xử như lính đánh thuê, chuyện ra tay thanh toán luôn Sĩ quan chỉ huy có thể sẽ xảy tới nếu không làm vừa lòng họ. Bãi bỏ phụ cấp hành quân, không còn được miễn phí rượu chè – gái gú, đó không phải là một quyết định dễ hay chỉ trong vài ngày là có kết quả. Thật ra, sự khó khăn nằm ở chỗ ông Cố Vấn Ngô Đình Nhu, người đã ứng dụng quan niệm Chiến Tranh Ngoại Lệ vào Việt Nam, đã bị ám sát chết. Đại Tá Lê Quang Tung, Tư Lệnh Lực Lượng Đặc Biệt cũng đã bị ám sát cùng lúc. Ít còn ai thông suốt được quan niệm Chiến Tranh Ngoại Lệ với cái nhìn chiến lược của ông Nhu. Khi hai ông còn sống, các Toán viên nhảy toán được tuyển mộ rất tỉ mĩ, cẩn thận. Ngoài gốc gác miền Bắc, thành thạo địa hình ngoài đó, họ còn được huấn luyện để trở thành những chiến sĩ có tinh thần Quốc Gia, Dân Tộc rất cao, hiểu rõ bản chất độc hại của Cộng Sản. Họ ra đi, chiến đấu quyết tử với tinh thần này. Chế độ Đệ Nhất Cộng Hòa cáo chung rồi, quan niệm Chiến Tranh Ngoại Lệ đứng đắn cũng chết theo. Giờ đây tuyển mộ được đặt theo nguyên tắc dụ dỗ “Cho hưởng thụ tối đa để đền mạng trước”, chiến binh các Toán Lực Lượng Đặc Biệt được đối xử theo kiểu Commando của Pháp trước kia. Thiếu Tá Phạm Duy Tất lầm lì thay đổi nó, bất kể cấp trên có đồng quan niệm không. Lại khổ thân là ông ta không biết chút gì đến “nghệ thuật trình diễn gõ trống đánh phèng la”.

Cũng trong thời gian thành lập Trung Tâm Huấn Luyện và Hành Quân Delta, Thiếu Tá Phạm Duy Tất đã bị Tướng Đỗ Cao Trí “quất” cho 30 “củ” Trọng Cấm, về tội binh sĩ quậy phá các “bar” ở Nha Trang. Nghe ông Tất kể, tác giả lại nhớ đến Trung Tá Biệt Động Quân Lê Bảo Toàn lúc ở Vùng 4 đã vì tác giả mà bị sếp lớn “khiển” khá nặng, và còn vài vị chỉ huy quen biết khác cũng “lãnh thẹo” như trường hợp ông Tất, các quan nói đây là nạn “Trên bảo dưới không nghe”. Đời lính gặp khi nghiệt ngã mà không biết tự diễu thì khó sống lắm.

Hành Quân Truy Lùng Cộng Sản

Hành quân liên miên, chi tiết trận đánh còn nhớ, chi tiết thời gian coi như... huề, ông Tất nói vậy. Khoảng cuối năm 1966 đầu 1967, có lẽ vậy, nhớ không chính xác lắm đâu, có tin Sư Đoàn 7 CSBV vừa từ biên giới Miên xâm nhập Tỉnh Phước Long, đơn vị Delta của Thiếu Tá Tất được Bộ Tổng Tham Mưu tăng phái cho Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn III, lãnh nhiệm vụ phải truy tìm cho ra tung tích Sư Đoàn này.

Thiếu Tá Tất kể, chỉ trong một thời gian ngắn là đơn vị Delta của tôi đã tìm ra được vị trí của Sư Đoàn 7 CSBV. Phải nói là quân của họ đông đến hàng hàng lớp lớp, nên là mục tiêu ngon lành cho máy bay oanh tạc. Tôi gọi máy bay Mỹ, họ cho cả B-52 tới, Sư Đoàn 7 CSBV đã bị một vố tổn thất tàn khốc ngay khi vừa bước chân vào lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa. Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn III báo cáo Sư Đoàn này coi như tạm xóa sổ, phải vài năm sau Bắc Cộng mới xử dụng trở lại. Nhưng phải chờ đến một năm sau thì Đại Tá Công Trưởng Phòng 2 Quân Đoàn III mới tổng kết được thiệt hại chính xác quân và vũ khí Cộng sản đã tổn thất, vì vậy một năm sau Thiếu Tá Tất mới được ân thưởng Biệt Công Bội Tinh, huy chương cao nhất dành cho ngành hoạt động đặc biệt.

Qua năm 1968, đơn vị Delta hành quân tăng phái cho Quân Đoàn I trong vùng Ashau – A Lưới, phát hiện ra Cộng sản đang mở một con đường từ Lào vào thung lũng Ashau đi xuống A Lưới đâm xuống cả Thường Đức, phía Tây phi trường Đà Nẵng. Họ còn làm một con đường từ Ashau đi về hướng phi trường Phú Bài, Huế. Nghe Thiếu Tá Tất báo cáo, Tướng Lãm Tư Lệnh Quân Đoàn giựt mình luôn, vì không phải Cộng Sản Bắc Việt làm một con đường đi bộ, họ đã xử dụng xe ủi đất làm một con đường lớn cho xe vận tải có thể di chuyển, và làm... giữa ban ngày. Ông Tất kể, trời đất, tôi gọi không biết bao nhiêu phi tuần đánh xuống ầm ầm, vậy mà ngày hôm sau tung quân đi thám sát thì con đường đã trơn tru lại như cũ, đâu vào đó.

Cùng năm, Thiếu Tá Phạm Duy Tất nhận lệnh bàn giao đơn vị cho Thiếu Tá Phan Văn Huấn, Chỉ Huy Phó. Thiếu Tá Tất được thăng chức vụ, trở thành Chỉ Huy Trưởng Lực Lượng Đặc Biệt Vùng 3 Chiến Thuật (C3). Ông Tất kể: Thiếu Tá Huấn và tôi cùng thời vào Lực Lượng Đặc Biệt. Ông Huấn đang là Chỉ Huy Trưởng B16 ở Tây Ninh thì bị mất chức, thuyên chuyển về Delta năm 1967. Nguyên tắc của tôi, muốn trở thành lính Delta dù bất cứ cấp bậc gì cũng phải làm toán viên đi hành quân ít nhất một hai lần, sau đó sẽ tự lựa chọn ở lại hay ra đi. Thiếu Tá Huấn cũng không ngoại lệ. Tác giả đoán rằng, nếu ông Tất được cho quyền chọn lựa thì ông đã chọn ở lại với lực lượng Delta, mặc dù thuyên chuyển đi chỉ huy C3 là được thăng chức, và được mở ra con đường tiến về phía trước, vì đồng thời ông cũng được thăng cấp Trung Tá. Lúc này tổ chức của Lực Lượng Đặc Biệt đã thay đổi, 2 liên Đoàn 111 và 320 đã bị giải tán. Các C1, C2, C3, C4 đã trực tiếp đứng dưới Bộ Tư Lệnh, chỉ huy toàn hoạt động của Lực Lượng Đặc Biệt trong vùng lãnh thổ trách nhiệm của mình.

Thiếu tá Tất về chỉ huy C3 nhưng vẫn luôn ngóng tin từ lực lượng Delta. Ông nói, tôi hãnh diện quá chừng khi nghe Thiếu Tá Huấn sau đó đã chỉ huy đơn vị Delta phục kích đánh tan một đoàn công voa Bắc Cộng đang di chuyển từ Ashau đi về hướng phi trường Phú Bài, phải nói là diệt gọn luôn. Sau đó ông Huấn cùng đơn vị Delta tấn công trúng phóc vào kho tiếp liệu của Bắc Cộng vừa xây dựng ở phía Nam A Lưới.

Cũng trong năm này trận Tết Mậu Thân đã xảy tới. Đây là thời điểm chứng minh sự hiện hữu của lực lượng Delta, không những trong rừng già mà còn giữa thành phố với các toán quân nhỏ thiện chiến. Lực lượng Delta đã giải tỏa rất nhanh, gọn tại Đài Phát thanh Nha Trang và Tiểu Khu Khánh Hòa mà không cần đến trực thăng võ trang hay pháo binh yểm trợ. tránh được sự tổn thất nhân mạng, nhà cửa của dân chúng. Nhưng đổi lại, Tiểu Đoàn 91 Biệt Cách Dù đã mất đi Thiếu tá Tiểu Đoàn Trưởng Lê Như Tú. Ông Tất mất đi một người bạn, một cộng tác viên thân thiết nhất. Từ miền Trung, lực lượng Delta được điều động về Sài Gòn, được giao nhiệm vụ giải tỏa khu vực Cây Thị – Cây Quéo thuộc Gia Định đang bị một đơn vị cấp Trung Đoàn Việt Cộng chiếm giữ. Lực lượng Delta đã nổi tiếng với trận đánh này, với cách đánh của Delta, nhà cửa, vật chất của dân chúng đã không bị thiệt hại, còn khiến Thiếu tá VC Lê Xuân Chuyên dẫn nguyên 1 Đại Đội Việt Cộng ra chiêu hồi – trong đó có hai ca sĩ nổi tiếng là Đoàn Chỉnh và Bùi Thiện. Chính phủ Việt Nam Cộng Hòa thăng cấp Trung Tá cho ông Lê Xuân Chuyên, và tiếp tục xử dụng. Sau ngày 30 tháng Tư năm 1975, Lê Xuân Chuyên bị Bắc Cộng xử tử.

Lực lượng Delta do ông Tất tạo dựng chính là tiền thân của Liên Đoàn 81 Biệt Cách Dù / Lực Lượng Đặc Biệt do Đại Tá Phan Văn Huấn liên tục chỉ huy đến ngày cuối cùng của Miền Nam Tự Do. Nghe trong giọng nói của ông có vẻ tiếc, tác giả tung chiêu “gãi đúng chỗ ngứa”: Vậy thì Chuẩn Tướng đã xây dựng và Đại Tá Huấn tạo thành kỳ tích cho lực lượng Delta. Thật vậy, ông Tất liền gật gù, mỉm cười thoải mái lắm.

Tháng Năm 1968, Việt Cộng mở tiếp trận Tết Mậu Thân Đợt 2. Tại sao thủ đô Sài Gòn hoàn toàn không hề bị pháo kích? Vì muốn tránh làm thiệt hại nhân mạng, vật chất của dân chúng chăng? Còn lâu lắm. Đó là vì Trung Tá Tất cùng Thiếu Tá Thạch Tiên, Chỉ Huy Trưởng B 17, đã kịp tung quân vào vùng Đức Hòa vây bắt được một đoàn xuồng Việt Cộng chở đầy hỏa tiễn 122 ly. Đây là lần đầu tiên phía Việt Nam Cộng Hòa tịch thu được loại hỏa tiễn này đem về trưng bày tại Quân Đoàn III.