Chương 3

Trưa đang chuyển dần về chiều, và các con thú đang rời khỏi nơi ẩn náu. Tôi nhìn thấy chúng loáng thoáng. Giữa thế giới bên ngoài và tôi, đã có King, bạn chí thiết của Patrixia, con sư tử lớn miền núi Kilimanjarô. Bộ lông tóc nó, đôi mắt màu vàng của nó, cái nhếch mép của nó, những cẳng chân dễ sợ của nó đang giỡn chơi với em bé gái như chơi quả bóng - đó là những gì tôi ngỡ mình bắt gặp sau mỗi khúc quanh mỗi bụi cây, trong từng tầm nhìn nơi rừng xavan.

Khi tôi trở lại chỗ xe hơi đậu và Bôgô nói với tôi về một đàn súc vật cùng những người đang kéo đi, vẫn cảm giác đó khiến tôi không nghe thấy anh ta nói gì hết.

Tôi chỉ hiểu những điều anh lái xe của tôi nói vào lúc trên con đường lớn cắt ngang khu vườn đang trải dài hàng người Maxai đang đi. Những người đó thế là đã làm cho tôi ý thức được những gì xung quanh mình.

Trong đời tôi, tôi thường bắt gặp dưới những bầu trời khác nhau nhiều bất hạnh nhất và giản dị nhất cũng vẫn có nổi một hành trang, dù nghèo nàn và nguyên sơ, và cũng phải có súc vật chuyên chở, dù là vài con lừa đã kiệt lực. Còn người Maxai thì kéo đi theo nhau không một bọc, không một địu, không một tấm vải làm lều che, không một nồi xoong để nấu nướng, không một gánh nặng không một ràng buộc.

Đàn súc vật mà đoàn người đi theo gồm khoảng một trăm con bò cái gầy và yếu. Sống lưng và xương sườn chòi lên dưới da nổi rõ như bộ xương. Và cái làn da xỉn, nhẽo ấy phủ đầy những vết rạch rớm máu, ruồi bu đầy hai bên mép vết thương. Ấy thế nhưng cả bộ lạc, hoặc nói cho đúng hơn cả bầy người, với bầy súc vật nghèo nàn kia là tài sản duy nhất, vẫn không hề có dấu hiệu thông thường của sự khốn cùng: vẻ sợ sệt, vẻ đần độn, vẻ u sầu hoặc vẻ nô lệ. Những người đàn bà kia trong những tấm vải rách, những người đàn ông kia trần trụi nhiều hơn là được che bằng tấm vải nhỏ vắt qua vai ở phía tay học cầm giáo, tất cả, họ bước đi ngay ngắn và tự hào. Những tiếng cười và những tiếng kêu hung bạo vang lên dọc hàng người. Trên đời không còn có ai giàu có hơn họ, chính vì họ chẳng sở hữu gì hết và cũng chẳng ham muốn gì hơn.

Đoàn người Maxai đi chiêm hết mặt đường. Họ rất dễ dàng nhường bước cho xe chúng tôi đi bằng cách dồn bầy súc vật theo dọc đường. Nhưng họ không nghĩ tới điều đó, Bôgô đành phải cho xe đi sát mép rừng để vượt họ. Trên đầu là những chiến binh trẻ của bầy người, ba moran với trên đầu những mớ tóc đỏ và đất sét đỏ. Người đi đầu cả ba chàng, người đẹp hơn cả, người cao hơn cả, người sấc xược hơn cả, là Oriunga.

Tôi nhoài ra ngoài cửa xe và kêu với anh ta:

- Kuahêri.

Đám trẻ con và vài người đàn bà đi liền sau các chàng moran vui vẻ đáp lại lời chào đúng nghi thức. Oriunga thì không buồn ngoảnh đầu lại.

Tôi ở một mình trong lều cho tới khi trời tối. Tôi dốc hết các thứ trong vali ra, xếp gọn mọi thứ lại, xếp sách, đồ ăn thức uống. Kỳ hạn tôi ở lại trong khu vườn hoàng gia, tôi không còn biết tới nữa. Kỳ hạn đó tuỳ thuộc vào King. Liệu tôi còn có thể mặc cả với số mệnh để có nổi vài ngày như vừa trải qua không?

Khi đã tới giờ phải đến nhà Balit dùng bữa tối, tôi ra đi một cách miễn cưỡng. Tôi ngại bắt gặp lại ở đó không khí chiều qua: săn đón, nỗi vui gượng, thần kinh căng thẳng. Thế nhưng, ngay từ phút đầu, tôi chợt thấy nỗi e ngại đó là vô ích.

Có thể là vì Xibin đã mặc áo đẹp và Balit đã chải chuốt mớ tóc hung đỏ của ông và Patrixia đã mang chiếc áo màu xanh nước biển cùng đôi giày bóng lộn và phòng ăn đã thắp nến. Nhưng mỗi thuộc tính đó của sự vật mà hôm trước vẫn còn tạo ra một không khí giả tạo và không thoải mái thì đêm nay không hiểu vì một hồng phúc nào đã trở thành giản dị, thân thuộc và đáng yêu.

Xibin thì tránh không nhắc tới một chút gì chuyện tối qua bà đã không kiềm chế nổi thần kinh mình. Nhìn dáng vẻ tự nhiên của bà ta, có thể nghĩ rằng cơn khủng hoảng đó chẳng hề lưu lại chút dấu vết gì trong ký ức bà ta hết. Cũng có thể nghĩ rằng, với Xibin, những quy ước thích hợp với cách sống trong xã giao chi là chuyện bà ta cần đến trong dịp tiếp kiến đầu tiên thôi, và sau đó mọi người có thể lấy lại cung cách tự nhiên nhất. Vì thế bà ta đã đem lại cho tôi, và tức thời, cái cảm giác là bà đối đãi với tôi như bạn chí thân.

Balit cảm ơn tôi với một niềm vui chất phác vì đã đưa lại cho ông một chai rượu uýt-ki.

- Đúng lúc mình cạn, cậu ạ, - ông ta ghé tai tôi nói nhỏ. - Đừng lộ nhé. hình như mình uống hơi nhiều.

Còn Patrixia thì rất êm ả và rất dịu dàng, bộ dạng em chẳng có chút gì giống cô bé tóc rối tung, nhanh thoăn thoắt, cô bé dưới gốc cây có những cành dài đã áp đặt mọi trò tinh nghịch cho con sư tử to tướng vùng Kilimanjarô.

Tôi tự cấm mình nghĩ tới con sư tử ấy. Tôi lo ngại rằng, trong tâm trạng luôn luôn nhớ tới King, có thể tôi buột miệng nói tới tên nó. Tôi nhớ quá đi chứ cái ảnh hưởng của tên gọi đó đối với Xibin.

Nhưng chúng tôi vừa ngồi vào bàn thì Xibin lại nhắc tới cái tên đó.

- Tôi được biết, - Xibin mỉm cười nói, - rằng hôm nay Patrixia đã trân trọng mời ông thăm vườn và đã giới thiệu bạn chí thiết với ông.

Tôi ngạc nhiên trước một sự thay đổi trọn vẹn như thế, khiến tôi không thể nghĩ được rằng bà ta nói tới anh bạn sư tử.

- Bà muốn nói là... - tôi hỏi, và thận trọng để lửng câu hỏi.

- King ấy, chứ ai nữa, - Xibin nói vui vẻ.

Sau đó bà ta hỏi tôi với một vẻ diễu cợt rất nhẹ nhàng và rất dịu dàng hướng về phía Patrixia:

- Tôi hy vọng ông thấy nó đẹp, và thông minh, và tuyệt diệu chứ?

- Tôi chưa từng thấy cái gì làm tôi ngạc nhiên hơn là quyền lực của con gái bà với con thú ấy.

Đôi mắt Xibin vẫn giữ nguyên ánh hiền hòa.

- Hôm nay, - bà ta nói, - Patrixia về sớm, và chúng tôi đã học tiếp được các bài ban sáng.

- Con hứa với mẹ, con hứa, mẹ à, con hứa là một ngày kia con cũng sẽ uyên bác như mẹ, - Patrixia nói một cách sôi nổi. - Và cũng biết ăn mặc như bà bạn Lido của mẹ.

Xibin dịu dàng gật đầu.

- Chuyện đó chẳng đơn giản thế đâu con ạ, - bà ta nói.

Patrixia khẽ cụp mi mắt xuống và những hàng mi khép lại thật khéo khiến khó mà có thể thấy đôi mắt em biểu hiện gì. Patrixia nói:

- Mẹ ạ, đã lâu con không được coi các tấm ảnh mẹ chụp hồi mẹ học nội trú, cả cô Lidơ nữa. Ăn xong mẹ có cho con coi không?

- Khá lắm, Pát! Rất khá! - Balit nói. - Con xem, con làm mẹ vui lòng quá chừng.

Má Xibin bình thường xỉn màu, đã hơi ửng lên. Bà ta bảo tôi:

- Tôi sẽ rất sung sướng được mời ông coi những tấm hình cũ đó, cho dù chúng có làm ông ngán một chút. Nhưng ông sẽ được bù lại bằng chuyện khác. Jon có cả một bộ ảnh King lúc còn non.

Lúc ấy Xibin và con gái không đổi trao một lời, một ánh mắt. Phải chăng cả hai đều có ý thức rằng suốt ngày hôm nay, hai người đã thực hiện một thỏa hiệp ngầm và tinh tế và theo bản năng hai người đang thương lượng một cuộc hưu chiến, một nhượng bộ hạnh phúc.

Xong bữa, Balit cùng vợ đi kiếm các kỷ niệm của họ.

Xibin trở lại trước với một bộ sách ảnh dẹt, đóng bằng một thứ vải xấu xí quá chừng, và mạ chữ vàng.

- Không phải do tôi chọn, - Xibin nói. - Đây là một món quà tặng về hạnh kiểm tốt, của bà lão cai quản nhà nội trú.

Một nụ cười nửa miệng xúc động đậu lại trên khuôn mặt thiếu phụ trẻ. Bà ta thừa nhận tập ảnh biểu lộ một thị hiếu tồi kinh khủng, nhưng bà yêu cái xấu xí kinh khủng đó như thường, vì nó gợi nhớ cho bà ta một thời xa xưa yêu dấu.

Mặc dù tôi buộc mình hết sức cố gắng, nhưng tôi vẫn không thể nào đi quá hơn cái vẻ lịch sự tầm phào nhất trước những hình ảnh vớ vẩn, hoặc nói cho đúng hơn là những hình ảnh ngớ ngẩn không sao chịu nổi. Thế nhưng Patrixia lại tỏ ra chăm chú tới chúng vô cùng. Đó là do mưu mẹo hay là do tình yêu thương? Hay là cái phương trời xa xôi xưa của những cô gái khá gần gụi với Patrixia về tuổi đời đã thực sự khuấy động trong con óc tưởng tượng và tính nhạy cảm.

Bất kể thế nào, giả vờ hay không, thì vẻ thành thực của Patrixia dường như không pha trộn chút gì khác cả. Em đã nói vì thích thú, vì chiêm ngưỡng. Em lắng nghe, em gợi ra luôn luôn những lời bình luận của Xibin. Em không ngừng ngợi ca những nét đẹp, những cách làm tóc, quần áo, và những cái khăn của một nữ sinh nội trú, theo tôi nghĩ, chẳng có gì khác người hết, nhưng đó lại chính là Lidơ Đacboa.

Cuộc đối thoại đã bị ngưng lại vì Balit trở lại. Ông nói và đặt xuống chiếc bàn dài và hẹp một phong bì to phồng căng những ảnh:

- Tôi tìm hơi lâu... nhưng đúng là tôi không còn biết mình đã cất kín những thứ lẩm cẩm này ở đâu nữa. Balit đặt lên bàn một tập ảnh đầu tiên và xếp các tấm hình chiếc nọ cạnh chiếc kia.

- Tiết mục thú nhất, thưa quý bà quý ông, - ông ta nói. - King vào thời bú mớm.

- Đừng bông lơn, Jôn. - Xibin nói khẽ.

Bà ta đứng ngả người trước các tấm ảnh.

- Đã lâu lắm các tấm hình này không được lôi ra khỏi ô kéo, - thiếu phụ trẻ nói tiếp. - Tôi đã không còn nhớ nữa, thời đó thú vị thật. Ông xem này! Bà ta chìa cho tôi một chục tấm hình. Chúng tôi nhìn, khi thì thu lu trong đôi cánh tay gầy của một em bé gái tưởng đâu như là em gái của Patrixia, khi thì leo trên vai cô bé đó, khi thì ngồi trên đùi gối nó, khi thì bám vào bình sữa do em bé đó cho bú, chúng tôi nhìn con vật nhỏ bé đáng thương nhất mà ta có thể hình dung nổi, hơi vụng về, mắt chưa mở được hẳn, cái đầu vuông vức.

- Đúng King đây ư? - Tôi bật ra câu hỏi.

Balit lùa tay vào bộ tóc lúc này đã kịp khô rồi và đang dựng lên lởm chởm. Ông ta nói, và cảm thấy lúng túng vì nỗi thương cảm đang làm giọng ông ta vẫn khàn càng khàn thêm.

- Ngay cả tôi, tôi cũng khó mà tin rằng con vật nhãi này...

- Tôi chưa từng thấy con gì dễ thương như thế, yếu ớt như thế, thân thiết như thế, - Xibin thì thầm.

Riêng Patrixia chẳng nói điều gì. Vả chăng em cũng có nhìn vào các tấm hình đâu.

- Hồi đó, tôi những muốn chăm sóc nó, - Xibin nói tiếp, - nhưng Patrixia khi nào cũng ngăn không cho. Nếu tôi tìm cách sờ vào con sư tử bé con, thì cháu nổi lên những trận giận dữ kinh hoàng.

Trong một lát, khuôn mặt Patrixia suốt chiều nay êm ả là thế, bỗng trở lại hung tợn như từng chứng kiến lúc trong rừng rậm dưới gốc cây có những cành dài.

- King là của con, - em bé nói.

Tôi hỏi em rất nhanh:

- Thế đấy, có chuyện gì đây?

Đó là một tấm ảnh chụp một đống len bó lại và thò ra một nửa cái mõm tròn với đôi mắt nhắm và với đôi tai nhỏ có đường nét tuyệt vời.

- Nó bị rét. Cháu cho nó nằm vào trong áo choàng của cháu, - Patrixia nói.

Em đã sắp sửa hết căng thẳng, nhưng khi tôi định hỏi em một câu nữa, em nói một cách nhạt nhẽo.

- Cháu xin lỗi, khi đó cháu bé quá. Cháu quên rồi.

Điều đó không đúng. Tôi đã biết rõ như vậy cho những chuyện tâm tình mà Patrixia cho tôi biết khi em còn đang nằm giữa những cái chân của King. Thời thơ ấu của con sư tử non, Patrixia ghi nhớ mọi chi tiết trong ký ức. Nhưng em không muốn nhớ lại những ngày con sư tử hoàn toàn lệ thuộc vào em, khi mà vào lúc này con thú to lớn, ngoài tầm tay với của em, đang lang thang hoàn toàn tự do trong đêm tối Phi châu.

- Chú thích gì chú cứ hỏi cha cháu. Chính cha cháu chụp, - Patrixia nói.

Và em tới coi tập ảnh bìa vàng chanh, Xibin lại bên em. Hai người ngồi chung chiếc ghế bành và trò chuyện rất nhỏ. Và tôi có thể hoàn toàn chăm chú xem những loạt hình Balit đang trải dần trước tôi - và đó là điều tôi ham thích duy nhất.

Những tấm hình đã được Balit xếp theo thứ tự thời gian ông ta chụp khiến cho tôi có thể dõi theo từng chặng từng chặng, như trên một cuốn phim quay chậm, và với tình cảm đang bất chợt một bí mật của đời sống động vật, sự biến đổi diệu kỳ từ một con sư tử sơ sinh được một em bé gái chăm bẵm thành một con vật mạnh mẽ và đường bệ tuyệt vời mà tưởng đâu như tôi vẫn còn thấy lại đôi mắt to màu vàng dưới bộ bờm vương giả.

Con mèo nhỏ. Con mèo lớn. Con sư tử non trẻ. Con thú sắp trưởng thành. Con sư tử thực thụ nhưng các đường nét vẫn chưa hoàn hảo. Và sau hết là King. King hệt như tôi từng biết vài giờ trước đây.

- Tất cả trong không đầy một năm, - tôi nói và so sánh các ngày tháng ghi đằng sau từng tấm hình bởi bàn tay to tướng của Balit.

- Đúng thế, - ông ta nói. - Những con thú con này lớn nhanh và mạnh hơn chúng mình. Nhưng tình cảm chúng không vì thế mà thay đổi. Ông cứ xem thì rõ. Bộ phim tiếp tục chiếu và khó mà có thể tin được vào chuyện đó.

Con sư tử khổng lồ kia, ngồi trong chiếc xe hơi Len Ruvơ cạnh Balit, hoặc ngồi bên bàn ăn cạnh Patrixia.

Con thú dữ đáng sợ kia, nó xé nát chiếc roi kibôkô mới được dùng để trừng phạt nó, nhưng không hề gào quát lại chủ nó.

Và nó chơi đùa với các lính bảo vệ.

Và nó liếm tay Xibin.

Tôi nhắc đi nhắc lại như một người máy:

- Không thể tưởng được!... Không thể tưởng được!... Không thể tưởng được!...

- Tưởng vào cái gì? - Sau cùng Balit nói với một chút khó chịu. - Trước đây, ở nông trại, hồi tôi còn bé, có một con sư tử cũng nhặt được trong những điều kiện như bé King vậy. Trong năm năm, nó không đụng tới một con người nào, da đen cũng như da trắng, không đụng tới một con vật nào. Và khi cha tôi được đề bạt vào một chức vụ ở thành phố, chúng tôi phải thả con sư tử về rừng, trước đó chúng tôi đã phải dạy nó săn giết.

- Thế còn đây? - Tôi hỏi, - thế còn đây nữa?

Tấm ảnh tôi cầm trong tay chụp King trong một khu rừng thưa cùng những con sư tử khác.

- Trong một chuyến đi coi vườn, tôi đã bắt gặp nó như vậy đấy, - Balit nói. - Nó chơi với các bạn. Thường như vậy đấy.

- Nhưng rồi nó vẫn trở về nhà, - Patrixia từ bên chiếc ghế bành với mẹ nói vọng sang.

Giọng em nói rất cứng rắn.

Balit lơ đãng thu nhặt các tấm hình và nhét lộn xộn vào trong bì.

- Có lẽ chúng ta nên qua hầu chuyện quý bà quý cô, - ông ta nói.

Xibin hỏi han tôi về Pari và Luân Đôn, về những cuốn sách mới xuất bản và những vở kịch mới dựng và những kiểu áo mới và những đêm vũ hội mới, chốc chốc bà ta lại thở dài. Khi đó Patrixia nép sát người vào mẹ và Xibin ve vuốt mớ tóc cắt tròn của em gái, khi bà ta làm cử chỉ đó, tôi nhìn thấy nó hắt thành bóng đen nhập nhoạng trên những tấm màn che kéo kín.

Balit nhìn vợ và nhìn con gái và khoan khoái rít điếu xì gà rất nặng mua từ Ấn Độ qua.