CẢNH 12 Lâu Đài Hamlet-Chủ Nhật, Ngày 4 Tháng 10-3 Giờ 45 Chiều-
Drury Lane thong thả dạo bước qua khu vườn kiểu Anh quốc của mình, tay chắp hờ sau lưng, tận hưởng bầu không khí đượm hương hoa cỏ. Thoải mái sát bên ông là hàm răng màu nâu đang nghiến qua nghiến lại trên bộ mặt màu nâu của Quacey, một Quacey thầm lặng theo đúng kiểu Quacey, vì tâm trạng của lão phụ thuộc vào chủ nhân, mà chủ nhân thì dù tâm trạng thất thường đến mấy cũng được lão phục vụ bằng lòng tận tụy của một con chó săn già.
“Này lão khỉ, nếu tôi có vẻ đang phàn nàn,” Lane thì thầm mà không hề nhìn xuống mái đầu lởm chởm của Quacey, “thì hãy thông cảm vì đôi khi tôi trở nên thiếu kiên nhẫn. Những bậc vĩ nhân của chúng ta đã nói rồi, không thể vội vàng với vị thần mang tên Thời gian. Chẳng hạn,” ông tiếp tục bằng âm điệu hùng hồn, “‘Thời gian là vị quan tòa từng trải sẽ xét xử tội lỗi con người gây ra, hãy để Thời gian phán quyết.’ Và nàng Rosalind (59)* xinh đẹp chưa bao giờ nói lời nào đúng hơn. ‘Thời gian sẽ bày ra mọi dối lừa được khéo léo che đậy; dù ai giấu kín tội của mình, sớm muộn gì cũng tủi hổ mà thôi.’ Vụng về, cho một sự thay đổi, nhưng không phải là không sâu sắc. Còn đây nữa, lão khỉ: ‘Thời gian xoay đi rồi xoay lại, sẽ mang sự báo thù về cho kẻ đã gieo rắc nó.’ Thế nên lão thấy đấy.”
Họ đến một cây cổ thụ kỳ dị có hai thân ghép đôi, xương xẩu và xám xịt, từ trên cao tán cây chụp xuống đầu họ như một mái vòm hình thù lạ mắt. Giữa hai thân ấy người ta khoét thành một mặt ghế dài, Lane ngồi xuống và ra hiệu cho Quacey cùng ngồi bên cạnh.
“Cây Quacey,” Lane thì thầm. “Lão thấy không, hỡi cụ già đáng kính, chúng tôi hiến tặng hẳn một công trình kỷ niệm cho sự hom hem của lão…” Ông nheo mắt lại còn Quacey thì băn khoăn khom người ngồi vào chỗ.
“Ngài đang lo âu thì phải,” Quacey làu bàu rồi lại xoắn ngay lấy râu như thể lão vừa thốt ra lời bất cẩn.
“Lão nghĩ vậy sao?” Drury Lane hỏi bằng cái liếc xéo tinh quái. “Xem ra lão hiểu tôi còn rõ hơn cả tôi hiểu chính mình… Nhưng mà Quacey này, cái Thời gian chờ đợi này không êm dịu với thần kinh chút nào. Chúng ta đang lâm vào hoàn cảnh bế tắc. Đã không có gì xảy ra ở một tính khí dễ biến đổi, và tôi đang tự hỏi tâm tính ấy có thay đổi nữa không. Chúng ta đang theo dõi sự chuyển biến của một con Nhân sư đội lốt người. John DeWitt, từ kẻ day dứt vì một nỗi sợ thầm kín đã trở thành người được tiếp sức bằng một liều thuốc bí mật. Đố ai biết loại thuốc gì đã tôi luyện tâm hồn ông ấy? Tôi gặp ông ấy hôm qua và trông ông như người luyện Yoga đang thăng hoa - dửng dưng, im lìm, bình thản, dường như chờ đợi cái chết bằng sự thanh thản của người ẩn sĩ đông phương huyền bí. Lạ lùng.”
“Biết đâu,” Quacey chót chét, “ông ấy sẽ được trắng án.”
“Có lẽ thế,” người kịch sĩ nói tiếp, “cái mà tôi cho là sự cam chịu có lẽ chính là sức chịu đựng của người La Mã. Người này mang những tế bào bằng thép tự trong tâm. Một nhân vật thú vị… Những phần còn lại chẳng là gì. Tôi đang bất lực, và giờ tôi bị giáng xuống vai diễn của kẻ dạo đầu thụ động… Cục điều tra mất tích đã lịch thiệp với tôi, song hồ sơ của họ thì trống rỗng chả khác gì thi sĩ đạo thơ (60)* của Pope (61)*. Thanh tra Thumm, một quý ông chất phác luôn làm việc nghiêm túc - vừa báo với tôi rằng ông ta đã điều tra cuộc sống riêng tư của tất cả hành khách đi trên chuyến đò Charon (62)* ấy, và rằng địa chỉ, nhân thân và lai lịch của họ dường như đều rõ ràng. Lại bí lối… xét cho cùng, việc này cũng thật vô nghĩa! Quá nhiều người đã ra khỏi hiện trường và không tính được, không thể nào tính được… Gã Michael Collins tiếp tục đến thăm John DeWitt trong ngôi mộ pháp lý với sự thành tâm của một kẻ sám hối đang bò đến hang của Pahjnutius (63)* - và không thuốc nào cứu được linh hồn của gã, Quacey ạ… Ngài Công tố địa hạt Bruno, người bị phiền não nhất, báo qua Luật sư Lionel Brooks để tôi biết rằng phu nhân DeWitt đã rụt vào sào huyệt của mụ ấy - chừng như là, đang cố tình hoãn binh vào lúc này, không chấp nhận cũng chả khước từ sự đề nghị của phu quân mụ ta. Quả đúng là người đàn bà gian ngoan và hiểm ác, Quacey… Còn người đồng nghiệp không chính thống của tôi, cô Cherry Browne, suốt ngày đến ám ngài Công tố, đòi hỗ trợ cho việc tố tụng chống lại DeWitt, chẳng có gì nhiều để trình ngài Công tố ngoài tính lăng loàn của ả - một tài sản hữu hình trên ghế nhân chứng, không nghi ngờ gì nữa, khi nó được làm nổi bật bằng đôi chân mỹ miều và đôi gò bồng đảo lấp ló…”
“Nếu nó là vào khoảng tháng Tư, ngài Drury,” Quacey đánh liều cất tiếng sau một hồi nín lặng sợ hãi, “lão đoán chắc ngài sẽ dượt lại một bài độc thoại từ Hamlet.”
“Còn gã Charles Wood tội nghiệp,” Drury Lane thở dài nói tiếp, “thì đã vĩnh viễn bỏ lại di sản của mình tại tiểu bang New Jersey tự trị, vì sẽ không ai đứng ra khiếu nại tài sản đó - chín trăm bốn mươi lăm đô la và sáu mươi ba xu. Tờ bạc năm đô la trong cuốn sổ, vẫn còn đó chưa gửi vào ngân hàng, có lẽ sẽ mục ruỗng trong văn khố mà thôi… A, Quacey, ta sống vào thời của những điều mới kỳ lạ làm sao!”