Chương 11 Phiên Tòa

Trong những tuần trôi qua tôi thấy mình càng đắm chìm sâu hơn vào vũng bùn tuyệt vọng. Tôi không thể nhìn rõ phía trước ngoại trừ khe hở phía trên vũng bùn, ánh sáng len lỏi qua khe hở ấy xám xịt và yếu ớt. Aaron Dow sẽ phải chịu số phận bi đát, câu nói này trở thành một điệp khúc trong những suy nghĩ của tôi. Cứ lượn lờ trong nhà Clay như một bóng ma, trong thâm tâm tôi ước rằng mình chết đi cho xong; tôi sợ rằng Jeremy thấy tôi như một người bạn đồng hành chán nản. Tôi thờ ơ với hoạt động xung quanh mình, bố tôi không ngừng ở bên cạnh ngài Lane, hai người bọn họ gặp mặt Currier hết lần này đến lần khác.

Với ngày diễn ra phiên xử Aaron Dow được ấn định, tôi phỏng đoán rằng quý ông già đang chuẩn bị sẵn sàng hành động trong trận chiến quyết liệt. Có vài lần khi gặp ông, tôi thấy ông bặm môi và lầm lì, ít nói. Có vẻ ông đã đặt hết tất cả các vốn liếng không thể hoang phí của mình theo yêu cầu của Currier. Ông lao đến Leeds gặp gỡ một nhóm các bác sỹ địa phương, những người sẽ hỗ trợ tiến hành các thử nghiệm với bị cáo tại tòa án; nỗ lực không đảm bảo thành công hòng xé toang bức màn câm lặng phủ quanh văn phòng công tố viên; và cuối cùng gọi điện sang New York cho bác sỹ riêng của ông, Martini, mời đến dự phiên tòa tại vùng nông thôn này.

Tất cả những hoạt động này khiến ông và bố tôi có việc để làm; nhưng với tôi, phải ngồi không và chờ đợi thì đó là cực hình khủng khiếp. Có vài dịp hiếm hoi tôi cố gắng đến gặp Aaron Dow trong xà lim, nhưng lệnh cấm đã được áp đặt và tôi thấy mình không thể bước đi quá xa phòng chờ của nhà lao hạt. Tôi có thể đến thăm Dow khi có Currier đi kèm, dĩ nhiên gã rất sẵn lòng giúp đỡ thân chủ của mình, nhưng đến đây một lần nữa điều gì đó ghìm chân tôi lại. Tôi đã hình thành mối ác cảm với gã luật sư ở Leeds. Ý nghĩ gặp gỡ tù nhân dưới sự có mặt của Currier khiến tôi ghấy ghê tởm.

Sau những ngày tháng lê thê, Giờ G cũng đến; phiên tòa bắt đầu với sự phô trương quá mức của các tay phóng viên và đám đông tò mò chật ních trên phố. Ngay từ đầu phiên tòa đã nhuốm màu kịch tính, cùng với đó là sự đối đầu ngày càng gay gắt bất ngờ giữa luật sư và công tố viên, chỉ tổ gây cản trở hơn là giúp được gì cho bị cáo. Tôi cho rằng bị xúc động do sự khuấy động lương tâm nhẹ hoặc sự do dự nào đó, Hume trẻ trung chọn lối đi an toàn: Cho phép trợ lý công tố viên của anh ta là Sweet, thụ lý vụ này. Lập tức Sweet và Currier đã tập hợp trước bục thẩm phán, cắn xé nhau như hai con sói. Tôi hiểu rằng họ là những kẻ thù truyền kiếp, ít nhất như được chứng minh qua thái độ họ dành cho nhau trong tòa án. Họ chất vấn nhau bằng tông giọng hằn học nhất, và rất nhiều lần Tòa phải khiển trách họ nghiêm khắc vì hành vi không đúng mực.

Và cũng từ khởi đầu này tôi thấy tất cả vô vọng đến thế nào. Suốt quá trình tẻ ngắt tuyển chọn bồi thẩm đoàn từ ban hội thẩm - phải mất đến tận ba ngày - với Currier đang thách thức hầu hết tính quy củ máy móc. Tôi tránh không nhìn ông già bé nhỏ đau khổ đang cúi đầu trên ghế tại bàn luật sư bào chữa, lắng nghe ngài thẩm phán, nhìn trừng trừng Sweet cùng những người phụ tá với con mắt chua cay, mồm lẩm bẩm với chính mình, và cứ mỗi phút trôi qua lại nghiêng đầu như thể kiếm tìm gương mặt hiền từ nào đó. Tôi biết, và người đàn ông im lặng bên tôi cũng biết Aaron Dow đang tìm kiếm ai; và rằng lời khẩn cầu hy vọng lặp đi lặp lại ấy khiến tôi muốn bệnh, làm tăng thêm những nếp nhăn trên gương mặt u sầu của ngài Lane.

Chúng tôi ngồi thành nhóm gần nhau tại những vị trí ưu tiên, ngay phía sau một dãy các phóng viên báo chí. Elihu Clay và Jeremy ngồi cùng chúng tôi; và cách một vài ghế, phía bên kia lối đi, là bác sỹ Ira Fawcett đang nghịch nghịch chòm râu ngắn và hát to trong nỗ lực thu hút sự đồng cảm của công chúng. Tôi cũng để ý thấy vóc dáng như đàn ông của Fanny Kaiser phía cuối tòa án, hoàn toàn đứng yên lặng như thể bà ta không nôn nóng thu hút sự chú ý vào mình. Cha Muir ngồi cạnh cai ngục Mangus chỗ nào đó phía sau, tôi có thoáng nhìn thấy Carmichael đang điềm tĩnh ngồi phía bên trái.

Sau khi vị bồi thẩm cuối cùng được chọn lựa thỏa mãn yêu cầu cả bên nguyên lẫn bên bị tuyên thệ xong, chúng tôi cùng ngồi xuống xem diễn biến. Và chúng tôi không phải đợi lâu. Ngay lập tức chúng tôi thấy gió đang thổi chiều nào, khi trợ lý công tố viên Sweet bắt đầu thêu dệt một mạng lưới bằng chứng gián tiếp về nạn nhân của mình. Sau khi những người làm chứng được gọi lên cho biết các thông tin bề ngoài về tội ác - Kenyon, bác sỹ Bull và những người khác cung cấp lời khai theo thông lệ - Carmichael được gọi lên; anh ta làm theo với sự tôn trọng trang nghiêm, lập tức đánh lừa Sweet rằng mình đang hỏi một tên ngốc. Tuy nhiên Carmichael nhanh chóng làm tay trợ lý phải tỉnh ngộ và chứng tỏ anh ta là một nhân chứng tinh khôn. Tôi quay người lại trông thấy cái quắc mắt cau có u ám trên gương mặt bác sỹ Fawcett.

“Viên thư ký” đảm nhận vai trò của mình hoàn hảo, kể lại câu chuyện một cách thẳng thắn. Anh ta liên tục ép Sweet phải lặp lại câu hỏi dùng thuật ngữ rõ ràng hơn; thế nên ngay sau khi phiên tòa mới bắt đầu, cơn giận của Sweet chỉ chực bùng nổ… Trong khi Carmichael được gọi lên lấy lời khai, mảnh rương bằng gỗ cùng chiếc bút chì từng nguệch ngoạc viết lá thư ký tên “Aaron Dow” cũng được mang lên làm chứng.

Tiếp theo cai ngục Magnus bước lên, lặp lại lời khai về cuộc viếng thăm của thượng nghị sĩ Fawcett đến nhà tù Algonquin; và cho dù phần lớn lời khai của ông ta được trích ra từ hồ sơ bất chấp những phản đối quyết liệt của Mark Currier, ý nghĩa đầy đủ của những gì bị xóa, cũng như những gì còn lại rõ ràng gây ấn tượng với bồi thẩm đoàn - gồm hầu hết là nông dân già cả tóc hoa râm và thương nhân địa phương thành đạt.

Quá trình khô khan tẻ ngắt này kéo dài trong vài ngày. Khi Sweet dựa vào nguyên tắc tố tụng của bang, rõ ràng công tố viên đã hoàn thành quá tốt nhiệm vụ chứng minh người bị buộc tội giết người. Tôi có thể cảm thấy điều đó trong không khí, trong những cái gật đầu thông minh của đám báo chí, trong những gương mặt căng thẳng và chăm chú của bồi thẩm đoàn.

Mark Currier không có vẻ khó chịu rõ nét trước cái mùi u ám của sự chết chóc trong tòa án. Gã lặng lẽ triển khai công việc. Tôi hiểu ngay trong tâm trí gã đang nghĩ gì. Gã, bố tôi cùng với ngài Lane đã quyết định rằng cách duy nhất để bào chữa đó là đưa ra những chi tiết chứng thực đơn giản tối đa mà giả thuyết dựa trên đó; rút ra kết luận căn bản cho bồi thẩm đoàn. Tôi cũng thấy rằng Currier đã lựa chọn người một cách thông minh; cứ hễ khi nào một bồi thẩm xuất hiện những xu hướng khờ dại, gã liền viện lý do này lý do khác, cố gắng chọn được một bồi thẩm có trí tuệ ở mức trung bình khá.

Từng chút một công tố viên Leeds đã đặt ra một cơ sở. Anh ta cho gọi Carmichael lên bục nhân chứng, lần đầu tiên Carmichael kể câu chuyện mình đã do thám căn nhà vào buổi tối xảy ra án mạng, về nhân vật bí ẩn mặc áo che kín mít đến thăm, về thực tế rằng chỉ có một người đi vào rồi lại rời khỏi nhà vào đêm có án mạng. Sweet hiểm độc cố tình luận tội lời làm chứng của Carmichael bằng cách chất vấn, hỏi những câu hỏi tôi e sẽ dẫn đến những câu trả lời sai; tuy nhiên, Carmichael bình tĩnh giải thích rằng anh ta không đưa ra lời chứng này từ trước vì sợ rằng làm thế mình sẽ mất việc - anh ta đã thông minh không tiết lộ nhiệm vụ do thám ngài thượng nghị sĩ quá cố. Tôi liếc nhìn xung quanh tìm bác sỹ Fawcett, gương mặt ông ta như một đám mây giông, và tôi biết rằng nhiệm vụ điều tra riêng tư của Carmichael theo lệnh chính phủ nhất định phải chấm dứt ngay.

Tình huống khó khăn đáng ghét tiếp tục. Bác sỹ Bull, Kenyon và bố tôi, một chuyên gia từ sở cảnh sát địa phương… Từng chút một những vấn đề làm cơ sở cho giả thuyết được nêu ra. Và khi Currier dùng quỷ kế thu được những thông tin trong hồ sơ, gã cho gọi Aaron Dow lên bục nhân chứng.

Con người này thật đáng thương, như đang đứng giữa bờ vực của sự sống và cái chết, ông ta liếm môi, lưng còng xuống và ngồi đu đưa trên ghế, con mắt duy nhất của ông ta đảo liên tục. Currier nhanh chóng bắt đầu hỏi. Tôi có thể thấy rằng Dow đã được tập luyện, những câu hỏi và trả lời không hề đề cập đến tai nạn của ông ta mười năm trước; khiến tay công tố viên trợ lý không tìm ra khe hở nào để dụ bị cáo làm chứng sai về chính tội ác đó. Sweet phản đối lớn tiếng với từng câu hỏi, nhưng bị Tòa bác bỏ sau khi Currier chỉ ra, bằng một giọng mềm mại, rằng sự khởi đầu này là cần thiết nhằm xây dựng một tình huống để bào chữa.

“Thưa Quý tòa,” gã lặng lẽ nói, “và quý bồi thẩm đoàn, tôi sẽ chứng minh rằng thượng nghị sĩ Fawcett bị một người thuận tay phải đâm chết, và bị cáo là người thuận tay trái.”

Chi tiết này quyết định thành bại. Liệu bồi thẩm đoàn có chấp nhận ý kiến các chuyên gia y tế của chúng tôi đưa ra không? Sweet có chuẩn bị trước không? Liếc nhìn khuôn mặt tái xám của anh ta tim tôi chùng xuống. Anh ta đang chờ đợi điều này với sự nôn nóng của một thợ săn…

Khi tất cả đã kết thúc, và khi làn khói của trận chiến đã tan, tôi ngồi tê liệt trên ghế. Những chuyên gia của chúng tôi! Họ đã làm rối tung mọi thứ. Ngay cả bác sỹ của ngài Lane, một người nổi tiếng, cũng không thể thuyết phục được bồi thẩm đoàn. Vì bản thân Sweet cũng có những chuyên gia, họ công khai bày tỏ nghi ngờ lý thuyết một người thuận chân phải sẽ trở thành người thuận chân trái khi thuận tay trái; và kết quả cuối cùng sau những phân tích, kéo dài và mệt mỏi, của hàng lố bác sỹ là ngõ cụt. Cứ nhân chứng này lại phủ nhận lời khai của nhân chứng trước đó. Bồi thẩm đoàn tội nghiệp không thể quyết định được ý kiến nào là đúng.

Từng cú đấm kế tiếp nhau giáng xuống. Lời giải thích rút gọn cẩn thận cho các suy luận của chúng tôi được Mark Currier trình bày tuyệt hảo: nhưng đòn phản công của Sweet đã xóa bỏ tất cả. Trong cơn tuyệt vọng, Currier đã triệu tập ngài Lane, đích thân tôi cùng bố tôi lên bục với hy vọng rằng lời khai của chúng tôi về những thử nghiệm trong xà lim của Dow sẽ đứng vững, khi mà ý kiến của các chuyên gia đã thất bại. Sweet nhảy dựng lên trước điều này, quỷ quyệt đòi luận tội chúng tôi. Khi đã xuyên tạc lời chúng tôi, anh ta xin phép chính quyền bang cho mở lại vụ án này và cho gọi thêm nhân chứng tiếp theo. Hóa ra đó là tên gác ngục mặt quỷ ở nhà tù hạt. Người này trên bục nhân chứng cố tình buộc tội chúng tôi đã huấn luyện cho Dow những phản ứng bàn chân. Currier rít lên những lời phản đối, vò đầu bứt tóc, chỉ thiếu nước tấn công Svveet. Nhưng thiệt hại đã rõ rồi, bồi thẩm đoàn đã thoải mái trở lại, tôi biết rằng họ đã tin lời buộc tội của Sweet là đúng… Và thế tôi tê liệt, chỉ có thể thấy trước mắt là một hình ảnh công khai Aaron Dow buộc phải diễn trên bục nhân chứng. Người đàn ông bất hạnh ấy đã trải qua những giờ phút mệt mỏi hết cấu, đấm rồi nắm chặt nhiều thứ bằng tay trái, dậm bằng cả hai chân rồi một chân; cái chân kia - vì phải trải qua đủ mọi kiểu cử động rồi đủ mọi tư thế đến nỗi cuối cùng ông ta thở hồng hộc, phát điên vì khiếp hãi, và có vẻ như ông ta sẵn sàng chấp nhận hết mọi lời buộc tội để làm sao chấm dứt nhanh cái trò tra tấn mình phải trải qua. Toàn bộ quá trình ghê tởm này càng làm dày thêm bầu không khí u ám và bất định.

Vào ngày cuối cùng của phiên tòa, Currier tiến hành tổng kết, tất cả chúng tôi đều thấy bản viết tay trên tường. Gã đã trải qua một cuộc chiến khó khăn và thua cuộc, gã biết điều đó. Tuy nhiên, gã lại tỏ ra cứng cỏi; tôi cho rằng theo phong cách riêng gã cũng xứng đáng được tôn trọng. Và để đáp lại khoản tiền hậu hĩnh đã nhận, gã đã quyết tâm sẽ cố gắng hết sức.

“Cho các ngài biết,” gã gầm lên như sấm với bồi thẩm đoàn bơ phờ, hoang mang, “rằng nếu các ngài tống con người này lên ghế điện, các ngài đang giáng một quả đấm tồi tệ nhất trong suốt hai mươi năm vào công lý và chuyên môn y tế! Công tố viên đã tiến hành tố tụng chống lại bị đơn thật thông minh nhưng cũng thật sai lầm, một chuỗi các sự việc được thêu dệt lên con người tội nghiệp này. Các ngài đã được nghe chuyên gia chứng minh rằng, theo bản năng, thói quen và tình trạng thuận chân trái hiện thời, ông ta hẳn sẽ dập tờ giấy đang cháy kia bằng chân trái, mà các ngài biết rằng kẻ sát nhân đã dập lửa bằng chân phải, và hơn nữa là chỉ có một người duy nhất có mặt trong căn phòng ấy vào đêm đó; vậy làm sao các ngài có thể nghi ngờ bị cáo vô tội này chứ? Ngài Sweet đây đã rất thông minh nhưng lại thông minh quá. Không cần biết ngài ấy moi ra bao nhiêu chuyên gia để chứng minh điều ngược lại, tôi xin nói rằng ngài ấy không thể công kích sự toàn vẹn cá nhân, danh tiếng về chuyên môn và kiến thức rất chuyên ngành của chuyên gia bào chữa có uy tín, ngài Martini xuất chúng của New York!

“Nói các ngài biết, các quý ngài bồi thẩm đoàn, không cần biết cái bằng chứng này có vẻ đáng nguyền rủa thế nào, không cần biết công tố viên đã xảo quyệt ra sao khi tiêm nhiễm vào đầu các ngài ý tưởng có sự cấu kết trong việc chuẩn bị cho vụ này, các ngài không thể đứng trước lương tâm của mình ép con người bất hạnh, tội nghiệp này chết trên ghế điện vì một tội ác, mà về mặt thể chất, ông ta không thể phạm phải!”

Sau khi bồi thẩm đoàn cân nhắc thật kỹ trong vòng sáu tiếng rưỡi, họ kết luận Aaron Dow đã phạm tội ác ông ta bị buộc tội.

Xét đến tính chất có thể gây ra tranh luận của một số bằng chứng, bồi thẩm đoàn kính đề nghị Tòa nên thể hiện lòng khoan dung.

Mười ngày sau, Aaron Dow bị tuyên án chung thân.