Chỉ nên bàn chuyện vũ trường

Gái nhảy là một cú nhảy lập nên kỷ lục. Một thành công về doanh thu chưa từng có của điện ảnh, ít nhất là trong vòng mười năm trở lại đây. Chỉ nội trong tháng Hai và chỉ riêng Sài Gòn thôi đã có hơn 120 ngàn lượt người vô rạp coi Gái nhảy. Trung bình mỗi ngày rạp Thăng Long, rạp Toàn Thắng bán được 2 ngàn vé. Ngay một rạp như Diamond Chinema chưa từng một lần chiếu phim nội vì không mở nổi suất thì với

Gái nhảy cũng bán được tới non ngàn vé mỗi ngày. Nay phim đã tỏa rộng ra cả nước ắt sẽ càng bội thu. Nhiều cơ quan, tập thể ở Hà Nội đã mua vé từ những mấy tuần trước ngày phim được khởi chiếu trên đất Bắc, theo dự tính thận trọng nhất thì doanh thu của phim bét nhất cũng phải đạt 4 tỷ hơn. Với núi tiền thu được và với cảnh tượng khán giả ùn ùn xếp hàng mua vé ấy, Gái nhảy thực sự đáng nể. Dân tình ắt hẳn đều mong và đều cầu chúc cho các hãng phim truyện nước mình sản xuất được nhiều hơn nữa những bộ phim hút khách và có lãi như vậy.

Nhưng, mặt khác, cũng phải nói rằng không ai lại đi mong cho các đạo diễn của những phim như là Thương nhớ đồng quê; Những người thợ xẻ; Đời cát; Thung lũng hoang vắng... dấn thân vào lĩnh vực của Gái nhảy. Không mong muốn, và lo nữa. Không hiểu là các nghệ sĩ đó có đương nổi với đà cuốn và sức ép của một thắng lợi ngoạn mục đến như thế này không?

Tin rằng các nhà làm phim nước mình cứng vía. Tiền là một cái thứ rất hay ở đời, nhưng những cái hay ở đời, nhất là cái hay trong nghệ thuật lại không do và không đo bằng tiền, điều đó ai cũng biết. Nói về lượng người vào cửa, nói về khoản tiền thu được thì một đêm biểu diễn nhạc thính phòng sao mà bì nổi với vũ trường New Century? Cũng như vậy, sẽ thật là vô nghĩa dùng khẩu khí của vũ trường để xét đoán các nhà thơ, lấy giọng lưỡi của kẻ lắm tiền để lớn lối bài bác Ngày Thơ trên mặt báo.

Bạn không phải là thi sĩ, bạn là người làm ra tiền và thích tiền, nhưng đâu có phải vì vậy mà bạn được phép thóa mạ niềm say mê thi phú không ra tiền bạc của những người yêu thơ? Ý tưởng tổ chức Ngày Thơ là lạ lùng đối với bạn, nhưng không phải vì vậy mà bạn cho mình được quyền miệt thị một ngày hội được biết bao nhiêu con người cao quý không kém gì bạn nhiệt thành mong muốn, và hoắng lên xỉa xói Ngày Thơ ngoa ngoắt xúc phạm các nhà thơ, hoạt khẩu nói năng nhả nhớt một cách thiếu suy nghĩ như vậy về thơ ca Việt Nam: “... Bởi tạo nên nền thi ca Việt Nam là cả một biển người, danh nhân góp trường ca, dân thường góp một câu cũng thành bất hủ...”; “... Cờ thơ dù có rộng như sân bóng đá cũng chẳng thể ghi hết quý danh...”. Thôi thì đủ thứ “mỹ từ” đã được dùng để phỉ báng các thi sĩ: lố bịch, kỳ quặc, há hốc mồm... Sao lại hằn học đến nỗi như vậy?

Chẳng hiểu sao trong thời hôm nay, một thời buổi rõ ràng là thông thoáng hơn xưa rất nhiều mà sự thiển cận lại có vẻ gia tăng ở không ít con người. Họ không ưa ai hết, họ khinh rẻ tất cả. Nhất là họ không tài nào chịu nổi sự đa dạng và phong phú của đời sống. Cái mới lạ, độc đáo, vẻ lãng mạn, nét thi vị lại càng bị họ ghét. Vì sao vậy?

Văn Nghệ Trẻ số 11, 2003, ký tên Nhật Giang