Bóng đá là bóng đá

Tinh thần yêu nước là chiến lược để giành thắng lợi! Một hiệu triệu chính trị mới to tát và quyết liệt làm sao, đã được người ta cho liên tiếp chạy thành băng chữ trên màn hình tivi suốt dọc buổi tường thuật trực tiếp trận đấu loại Tiger Cup giữa tuyển bóng đá Việt Nam với tuyển Indonesia.

Quá nửa hiệp một trận đấu, vẫn như bao giờ, ngôn từ và khẩu khí của tường thuật viên bừng bừng những tính từ vừa rực lửa vừa bay bướm về sự tất thắng. Ở trực tiếp trên sân vận động, trong biển cả các cổ động viên hừng hực tâm huyết, các tính từ được dùng tất nhiên là còn long trời hơn, còn nặng ký hơn thế gấp vạn lần. Quốc thể, Lòng yêu nước, Lòng tự hào, tinh thần tự tôn dân tộc, Truyền thống, bản lĩnh, ý chí Việt Nam. Và bóng đá!

Bạn là công dân Indonesia nên bạn mong muốn, bạn hy vọng, bạn cổ vũ cho đội tuyển Indonesia làm bàn, ghi điểm, vào được vòng trong và đoạt cúp. Tôi là người Việt Nam thì tôi mong muốn, hy vọng và cổ vũ chiến thắng cho đội Việt Nam. Đấy là tình cảm tất nhiên, sự “thiên vị” tất nhiên của mỗi con người đối với đội tuyển quốc gia. Ngay dù không ham, không hiểu gì lắm về bóng đá nhưng nghe bảo đội tuyển Việt Nam đang đá với đội tuyển một nước nào đấy thì tôi cũng cầu cho đội Việt Nam thắng. Chẳng may đội Việt Nam hòa hay là đội Việt Nam thua thì tôi buồn, tôi chán, thậm chí tôi mất ăn mất ngủ liền mấy bữa, song chỉ vậy thôi, tôi không thấy rằng quốc thể nước Việt Nam của tôi bị hạ nhục. Đội tuyển Việt Nam nã non chục trái vào lưới đội Campuchia thì tôi khoái, đội bóng nước mình tuyệt thật, nhưng cũng chỉ đến thế thôi, không thể chỉ nhờ có thế mà lòng yêu nước của tôi cao hơn lên được.

Tổ quốc là Tổ quốc. Bóng đá là bóng đá. Có liên quan, cố nhiên, nhưng không phải là như người ta cứ hét ầm lên. Có thể nói là một trong những nguyên do khiến cho tuyển bống đá Việt Nam mặc dù càng năm càng tiến bộ mà mãi vẫn không đoạt cúp vô địch khu vực là cái sự gán ghép ầm ĩ ất. Đá trật đá trúng một đường bóng mà lại là vấn đề vinh nhục của quốc gia dân tộc thì tuyển thủ nào có thể bình tĩnh thể hiện bản lĩnh và ý chí cá nhân, có đội tuyển nào giữ nổi khối đoàn kết gang thép để đương đầu với những tình huống nguy nan tất nhiên sẽ phải xảy ra mỗi khi người ta lâm trận.

Ban lãnh đạo và huấn luyện viên cũng vậy, sẽ cực kỳ bất lực và thụ động nếu thắng thua bị gán với những đại ngôn quá cỡ. Và ngay biển người cổ động viên cũng thế. Đã gọi là cổ động viên đương nhiên không thể nào lại không có tinh thần thiên vị, thiên vị cuồng nhiệt đội nhà. Song đội nhà là đội nhà, nước nhà là nước nhà. Đại ngôn cái sự bóng đá lên thành Tổ quốc, tình yêu bóng đá được đội lên thành tình yêu đất nước, đã khiến cho nhiều lúc sự cuồng nhiệt của cổ động viên mất đi sức mạnh cổ vũ đội nhà, không tạo ra được cho đội tuyển sức mạnh và ưu thế sân nhà. Đội tuyển bị dẫn 3 bàn, đang khốn đốn và nguy cấp như vậy, lại bị người mình huyên náo la ó, bị người mình cất lên tiếng kèn đám ma! Thật khó tin. Chính vì đại ngôn, đánh đồng sự thường thắng thua trong bóng đá với quốc thể mà con người ta đôi khi có thể hành động một cách khó tin như vậy.

Bệnh đại ngôn, bệnh sính dùng những mỹ từ đồ sộ mà rỗng nội dung, đặt không phải lúc phải nơi, gây nhàm chán, phản cảm và phản tác dụng, nếu không là đang tràn lan thì cũng đang là khá phổ biến ở ta, và không chỉ là phổ biến trong lĩnh vực thể thao mà thôi.

Văn Nghệ Trẻ, số 51, 2004, ký tên Nhật Giang