Chương 25

Một tuần trôi qua trước khi tôi tìm ra thời gian để ghé tới nhà Winter. Ngày hôm đó đẹp trời, bài ca thoát tục của lũ ve sầu chao động trong không khí. Dù tôi đã nhiều lần đi ngang qua nó, tôi không quen với điền sản này, chỉ biết ngôi nhà có thể nhìn thấy từ trên đường. Khi lên tới khúc ngoặt của lối dành cho xe ngựa, tôi nhìn quanh khắp những khu vườn bị bỏ hoang một phần không người chăm sóc. Trước kia chỗ này là nơi mà một quý ông người Anh có thể cảm thấy như ở quê nhà mình - ngoại trừ bầu trời mênh mông và ánh sáng gay gắt, những con vẹt kêu hót inh tai trên cây cối - nhưng vì bị bỏ mặc, nó đã trở nên hoang dã và lạ lùng, lũ rắn trườn dọc theo những nhánh cây, những loài cây trồng làm hàng rào và các loài bụi rậm trong vùng tự đâm chồi nảy lộc giữa những khóm hồng thanh nhã.

Tôi bước lên thềm, gõ cửa, và trong sự tĩnh lặng kế tiếp, tôi nghe thấy từ nơi nào đó trong nhà âm thanh của một chiếc dương cầm, giai điệu nhẹ nhàng và buồn bã. Rồi tiếng bước chân, cánh cửa mở ra, để lộ một phụ nữ mặc đồng phục quản gia, đầu tiên mặt bà ta đanh lại bởi ký ức về một khu ổ chuột London nào đó, rồi bởi ánh mặt trời không khoan thứ của Úc châu. Bà ta ngờ vực nhìn tôi khi tôi cho bà ta biết tên, nhìn chăm chú vào tấm danh thiếp tôi trao, rồi cầm lấy nó, bà ta dẫn tôi vào một căn phòng nhỏ cạnh cửa và bỏ tôi lại đó.

Còn lại một mình, tôi lắng nghe tiếng nhạc từ tầng trên. Tôi không biết giai điệu này nhưng nó tự tỏ bày mình theo một cách mà tôi hầu như cảm thấy nó có thể là. Vẫn lắng nghe, tôi đặt cái cặp giấy xuống và nhìn quanh. Căn phòng nhỏ và giản dị, có hai bức tường, mỗi bức được trang trí với một tấm tranh theo phong cách Gainsborough, một kệ sách dựa vào một bức tường khác. Bên trên lò sưởi treo một bức tranh khác, một tấm chân dung được thể hiện bởi một bàn tay thô thiển hơn. Khi bước tới gần để nhìn kỹ, tôi thấy đó là một người đàn ông trung niên, ăn mặc theo thời trang hai mươi năm trước. Bức tranh không có tính nghệ thuật mấy, bố cục đơn điệu và vụng về của nó phản bội lại một bàn tay chưa rèn luyện nào đó; dù sao nó vẫn nắm bắt được một phẩm chất nào đó của lòng tốt ở chủ thể và dù đó là một người nhiều tuổi hơn và to lớn hơn, tôi hình dung ra gương mặt của Winter trong đó.

Đang mải mê nhìn bức tranh, tôi giật mình khi nghe thấy giọng nói của người quản gia cất lên sau lưng tôi, có vẻ khiển trách, rồi một giọng khác, lặng lẽ và chắc chắn. Tiếng nhạc trên đầu đã ngưng, tôi nhận ra, và khi quay về phía cửa, tôi nhìn thấy một phụ nữ đang đứng đó. Tôi không chắc tôi đã mong đợi nàng trông ra sao, nhưng tôi biết ngay không phải thế này. Nàng còn trẻ, không hơn hai mươi hai, mặc một chiếc váy màu nhạt rất giản dị, mái tóc màu vàng tro cột túm sau gáy theo một phong cách hoàn toàn khác với kiểu phô trương rất phổ biến đối với những quý cô khác trong thuộc địa. Giống anh mình, nàng mảnh khảnh, nhưng trong khi nét mặt người anh có vẻ độc đoán, nét mặt nàng dịu dàng hơn.

— Anh May phải không ạ? - Nàng hỏi. Tôi muốn bắt tay nàng, nhưng trong vẻ mặt nàng có gì đó phản kháng lại sự thân tình đó.

— Anh cô có bảo tôi sẽ ghé tới không? - Tôi hỏi, và nàng gật khẽ.

— Anh ấy muốn tôi hướng dẫn cô kỹ thuật vẽ tranh, nhờ đó cô có thể lấp đầy thời gian của mình.

— Vâng - Nàng đáp - Anh ấy đã nói về chuyện này - Trong sảnh sau lưng nàng, người quản gia đang quan sát; theo ánh mắt của tôi, cô Winter quay sang bà ta.

— Cám ơn, bà Blaskstable - Nàng nói. Người quản gia nấn ná, rồi gật đầu chua chát và quay lưng đi xuôi theo hành lang.

— Tôi rất tiếc vì anh được chào đón với cung cách như thế - Cô Winter nói, quay lại phía tôi. Nàng chỉ về phía hai cái thùng gỗ để mở ở góc phòng - Như anh có thể thấy, chúng tôi chưa hoàn toàn ổn định trong nhà này.

Tôi lắc đầu, bảo nàng không cần phải xin lỗi - Tôi nghe nói trước kia cô ở Van Diemen’s Land[3]. Cô là dân bản xứ ở đó?

— Tôi sinh ra ở đó -Nàng đáp, giọng nàng nhòa đi ở cuối câu, để lại chút nghi ngờ về việc cha mẹ nàng đã tìm đường băng qua đại dương ra sao. Nhưng rồi nàng đột ngột ngước mắt lên nhìn tôi đăm đăm, như thể thách thức tôi tìm ra một sự hổ thẹn nào đó ở nàng. Cuối cùng nàng nhìn sang chỗ khác.

— Vậy anh là một họa sĩ?

Tôi bước tới trước, cầm lấy cái cặp giấy trên bàn - Tôi có thể cho cô xem vài ví dụ nếu cô cần tham khảo.

Nàng nhìn cái cặp giấy giây lát - Không - Nàng nói - Tôi nghĩ chuyện đó không cần thiết. Anh tôi có thảo luận các điều khoản với anh chưa?

— Chưa.

— Tôi chắc là chúng có thể chấp nhận được. Chắc chắn anh tôi sẽ xác nhận chúng với anh khi anh ấy quay về.

Sự cam chịu và thách thức hòa trộn một cách lạ lùng trong thái độ của nàng đến độ tôi không chắc phải phản ứng ra sao. Để dò dẫm tìm một lý lẽ thông thường nào đó, tôi đặt cái cặp giấy xuống.

— Lúc nãy tôi đã nghe thấy tiếng nhạc, tiếng dương cầm. Cô là người đã đánh đàn?

— Vâng - Nàng lặng lẽ đáp.

— Tôi nghĩ nó rất hay - Tôi nói, nhưng nàng nhìn chỗ khác.

— Cám ơn - Nàng nói. Tôi nghĩ nàng sẽ nói thêm, nhưng nàng chỉ ngước lên nhìn vào mắt tôi, nó hàm chứa sự thách thức trước khi chuyển trở lại trạng thái bình thường theo một cách tế vi nào đó.

— Tôi sẽ mong thư của anh cô - Tôi nói. Nhưng ở cửa nàng bước theo tôi.

— Anh May? Anh vẽ loại tranh gì thế?

Tôi nhìn qua cửa ra ngoài, rồi cuối cùng đáp:

— Những con chim. Chỉ những con chim.

Bị nắm chặt trong bàn tay tôi nó run lên, một khối lượng nóng ấm, hầu như chỉ nặng hơn hơi thở. Mới lúc nãy nó còn vùng vẫy và kêu ré trong những sợi lưới, giờ nó không cựa quậy, thân hình bất động trong tay tôi. Không bị choáng hay bị thương, chỉ nằm im, thân hình bé nhỏ của nó dường như run lên với niềm thôi thúc được tung bay đã bị chặn giữ.

Dù bàn tay tôi khép quanh nó, tôi chỉ nắm hờ. Nếu tôi mở tay ra nó sẽ bay vụt đi ngay, thân hình lao vào không trung với đôi cánh vỗ đều và biến mất, nhanh như ký ức. Nhưng trong lúc bị nắm giữ nó không kháng cự: thay vì thế như thể nó chờ đợi một dấu hiệu nào đó từ tôi.

Đây là một dạng quyền lực đáng sợ. Nắm giữ một sự sống quá bé bỏng trong vòng kiểm soát của bạn. Thế nhưng không phải thứ quyền lực ban cho hay tước đi sự sống đó khiến nó trở nên kinh khủng. Nói cho cùng, sống hay chết đều là một điều đơn giản. Đúng hơn, đó là sự thân mật, cái cách thức mà khi nằm trong vòng sở hữu một quyền lực như thế, bạn bị lột trần trụi trong con mắt kẻ khác, cũng chẳng khác gì khi họ nằm trong tay bạn. Và trong khoảnh khắc ngắn ngủi đó có thể thoáng nhìn thấy ý nghĩa của việc rời khỏi cái lồng của chính bản thân và chạm vào một kẻ khác, để biết họ như bạn biết chính mình.

Sau lưng tôi, tấm lưới còn treo giữa bầu không khí dao động trong cơn gió nhẹ, những sợi lưới màu bạc hầu như vô hình sau làn ánh sáng nhạt nhòa. Ở tứ phía, lũ chim đang di chuyển, lũ chim ác là và vẹt Mã-lai, lũ vẹt mào đang kêu chí chóe. Và gần hơn, là những đồng loại của nó, thân hình bé xíu của chúng lao vụt quanh tôi trong những vòng tròn tuyệt vọng. Mỗi lần liệng xuống chúng lại kêu lên, thúc hối và giận dữ, sợ hãi cho cuộc sống của nó, vẻ thanh nhã của thân hình chúng rất tuyệt vời khi chúng lượn vòng trong không trung. Phải sống như thế để làm gì, tôi nghĩ, một cuộc sống nóng bỏng và nhanh như máu, toàn bộ ý nghĩa của nó tập trung vào khoảnh khắc đang hiện hữu?

Tôi cảm thấy nó căng thẳng trong tay mình, và khi nhìn trở xuống, tôi thấy nó đang quan sát tôi. Dưới ngón tay cái của tôi, thân hình nó dường như lung linh, nhịp đập khe khẽ của tim nó nhanh hơn mạch đập của một đứa trẻ con. Lúc này lũ bạn cùng đàn của nó di động nhanh hơn, lượn quanh chúng tôi, tiếng kêu phát ra từ ngực của chúng gay gắt hơn, khẩn thiết hơn. Với mỗi tiếng kêu, dường như nó giật mình, như thể nhói lên vì một cơn đau. Tôi cũng cảm thấy điều đó, tôi nghĩ, một cơn đau bên trong tôi.

Muốn xua đuổi tiếng kêu của lũ kia, tôi giơ tay lên, chậm chạp xiết chặt nắm tay quanh thân hình bé bỏng của nó. Nó nhẹ đến nỗi có thể nói nó chẳng là gì ngoài một sức nóng. Lúc này dưới ngón tay tôi là cái sọ của nó, mỏng manh như một quả trứng. Hẳn nó nhận ra ý định của tôi, thế nhưng nó không chiến đấu, ngay cả lúc này, mắt nó chỉ quan sát tôi, đen và ngấn nước. Tôi có thể nhắm mắt lại, hoặc nhìn sang chỗ khác, hoặc thả nóra để nó có thể tung bay, nhưng không. Thay vì vậy, tôi ấn mạnh ngón tay xuống cổ nó, lúc đầu nhè nhẹ, rồi mạnh hơn, cho tới khi cuối cùng nó giẫy nhẹ lên, và trong khoảnh khắc đó nó chết.

Dù ngày chưa nóng, tôi nhanh chóng gói nó lại, vì sức nóng còn nấn ná trong thân thể nó sẽ không kéo dài. Mắt nó đã mờ đục; trong một giờ nữa nó sẽ lạnh đi, đôi chân cứng lại, mấy ngón chân cong lại, và sẽ bị hư hỏng trong một ngày. Dù việc tước đi mạng sống của nó không mang lại cho tôi chút vui thú nào, sau đó tôi sẽ hình dung lại nó đang sống, học hỏi từ những chi tiết thân hình nó, xóa đi những sự lừa dối của con mắt. Dù hẳn người ta phải biết các tập quán của loài này, cách chúng di chuyển và tự bảo vệ, những loài cây chúng chọn làm tổ, cuộc sống chỉ nói rất nhiều về vẻ bề ngoài của một con chim. Để tạo một hình ảnh chân thực, người ta phải biết cách băng bó một cổ họng, biết nơi màu sắc của bụng nhường chỗ cho đuôi. Cũng giống như màu trắng rực rỡ của lũ vẹt thật ra pha trộn với màu vàng, cũng chính sắc độ này mang tới cho những sợi lông sự trong trẻo phi tự nhiên, ngay cả lũ chim trông có vẻ như đen thui hay nâu xỉn cũng sẽ hé lộ những màu sắc trên thân hình chúng khi bị nắm giữ trong tay, những sắc xanh trời và xanh ngọc lúc nửa đêm, những bóng tối lung linh chao động.

Đó là một thứ rất mong manh, đường nét trong một hình ảnh chứa đựng tổng thể Thế nhưng trong việc tìm kiếm nó, nó vượt quá mọi suy xét khác. Giống như một nốt nhạc được diễn tấu rõ ràng và chân thật, nó hé lộ bản thân như thể đã ở đó từ trước, ngân vang và không tô điểm. Và trong việc tìm kiếm nó chúng ta có thể cử động mà không hề lúng túng hay giả tạo, ở một nơi nào đó bên ngoài ngôn ngữ, bên ngoài sự quan tâm.

Dù Winter đưa ra các điều khoản rất rộng rãi, thôi thúc đầu tiên của tôi là gửi trả lại lá thư, từ chối thẳng lời đề nghị của anh ta. Tôi không có lý do gì để làm điều này, chỉ cảm thấy sự rộng lượng của anh ta quá dễ dàng để có thể chấp nhận, việc chấp nhận nó đưa tôi đến một tình trạng đồng lõa với một mục đích nào đó mà tôi không hoàn toàn thấu hiểu. Nhưng có gì đó trong ký ức về thái độ của nàng khiến tôi quyết định ngược lại, vì thế tôi chấp nhận qua thư, và hẹn ba hôm sau sẽ tới.

Vào ngày hẹn, tôi có một bài học ở nhà Robertsons trước, vì thế khi tôi có thể ghé tới đó, trời đã giữa trưa. Trong mấy ngày qua nhiều quý bà trong thuộc địa bàn tán đã bàn tán nhiều thứ về Winter. Họ biết nhiều hơn về anh ta, về những dự định của anh ta ở đây. Ở ranh giới điền sản của anh ta tôi trông thấy một nhóm đàn ông đang di chuyển rải rác qua ngọn đồi, lưng mang dụng cụ, như thể để bắt đầu công việc sửa chữa lại những hư hại do tự nhiên tạo ra trong mấy năm qua. Họ là người Công ty, tôi biết ngay lập tức, không phải do quần áo mà do cách ánh mắt của họ nhìn theo tôi nhưng không bao giờ chạm phải mắt tôi, một thắc mắc khó chịu hiện lên trong mắt họ.

Ở gần ngôi nhà hơn, công việc cũng đã được bắt đầu, lúc này bãi cỏ đang được cắt, những nhánh cây rải rác đó đây, cắt ra từ những cây chĩa nhánh quá xa. Cửa để mở, một thiếu nữ đang đứng bên trong; tôi chào cô ta, báo tên và công việc của mình và giây lát sau cô Winter xuất hiện. Nàng vẫn có cùng cái vẻ thách thức thất thường mà tôi nhớ trong lần đầu gặp gỡ giữa chúng tôi. Nàng gật đầu, dù tôi không chắc đó là sự chào mừng hay sự chán ngán.

— Vậy là các điều khoản của anh tôi có thể chấp nhận được? - Nàng hỏi, và có gì đó trong giọng nàng nhắc tôi nhớ tới sự thay đổi hầu như không thể hiểu đối với lá thư của Winter, tới những điều khoản rộng rãi của nó.

Nàng nhìn tôi một lúc lâu hơn mức cần thiết, rồi mím môi lại.

Bảo tôi đi trước, nàng hướng dẫn tôi tới một căn phòng nơi chúng tôi đã gặp nhau tuần trước. Trên bàn có một cái cặp giấy; tôi đặt cặp giấy của mình xuống cạnh nó và đưa tay sờ vào nó.

— Đây là của cô? - Tôi hỏi, và nàng gật đầu.

— Cô không phiền nếu tôi nhìn qua nó chứ?

Nàng lắc đầu, thế là tôi mở nó ra, lật qua những bức tranh bên trong. Một bức vẽ một tu viện, tất cả đều suy tàn một cách lãng mạn, một đôi bàn tay, gương mặt một người đàn ông. Những bức tranh mà một cô gái có thể vẽ, tôi nghĩ, ngoài ra khá cũ kỹ.

— Trước đây cô có được ai hướng dẫn không?

— Khi tôi còn bé có một người giúp việc cho cha tôi tên là Davidson - Nàng do dự giây lát trước khi nói thêm - Một tù nhân được phóng thích.

Tôi nhìn quanh, chỉ vào bức chân dung trên lò sưởi.

— Đó là tác phẩm của ông ta?

— Đúng thế.

Từ cửa, vọng lại tiếng hắng giọng. Cô gái mở cửa cho tôi đang đứng đó. Cô ta thật gầy gò, chiếc váy treo lỏng lẽo trên thân hình nhỏ bé, và cô ta quay đi, nhìn xuống sàn nhà. Cô Winter không có cử động nào để nhắc nhở cô ta, vì thế cuối cùng cô ta nói với vẻ lúng túng.

— Xin vui lòng, bà Blackstable bảo tôi nên ngồi với cô và quý ông đây.

Cô Winter vẫn không nói gì, vì thế, bối rối thay cho cô gái, tôi bảo cô tới một cáighế và ngồi xuống. Liếc nhìn lại cô Winter, tôi thấy nàng đang nhìn qua cửa sổ ra khu vườn, thân hình căng lên.

— Cô Winter - Tôi nói, và nàng quay lại.

— Chúng ta bắt đầu chứ?

Trong lúc chúng tôi làm việc, cô gái ngồi nhìn vào đôi tay của mình. Đầu tiên, tôi nghĩ chúng tôi đã làm điều gì đó khiến cho cô ta bối rối, nhưng sau mấy giờ trôi qua, tôi nhận ra mình đã nhầm: nỗi lo âu của cô ta không xuất phát từ sự im lặng của cô Winter, mà từ mục đích nào đó nằm sau sự hiện diện của cô ta ở đây. Tôi nói với cô Winter một lúc về các nguyên tắc bố cục, cố đo lường xem nàng đã biết được tới đâu, đặt những câu hỏi, quan sát cách nàng trả lời, rồi tôi yêu cầu nàng phác họa một lọ hoa đang đặt trên bàn.

Trong lúc nàng vẽ, tôi xem lại những bức vẽ trong cặp giấy của nàng lần nữa. Chúng có vẻ vụng về và thô kệch, tất cả đều thể hiện rất rõ niềm mong muốn và khao khát bồn chồn của một cô gái để cuộc đời phong phú hơn nó vốn là. Tôi ngước mắt lên, nhìn lại nàng. Công việc tôi giao nàng làm không có giá trị lớn lao gì, một bức vẽ được tạo ra rồi bị quên lãng, nhưng nàng vẫn làm việc với một sự chăm chú tới độ hầu như gây đau đớn khi quan sát nó. Tôi muốn giơ một tay lên để ngăn nàng lại, thế nhưng khó gạt sang bên cái cảm giác rằng ngay cả sự nghiêm túc của nàng vì lý do nào đó cũng là một hành động thách thức, dù người ta vờ như không quan tâm tới hậu quả. Vì lý do nào đó nó khiến tôi sợ, như thể nàng có thể tự gây tổn hại cho mình trong niềm khao khát đánh mất bản thân vào việc này. Hai bàn tay nàng nhiều nếp nhăn và đỏ ửng, đôi tay của một phụ nữ nhiều gấp đôi tuổi nàng, và chi tiết nhỏ này khiến cho nàng có vẻ dễ bị thương tổn hơn tất cả số còn lại. Tôi nhận ra mình đang cực kỳ mong muốn có thể xóa bỏ đi bất kỳ điều gì mà nàng đang đấu tranh quá vất vả để chống lại. Sự dịu dàng này là một điều kỳ lạ, nó gần biết bao với nỗi đau, như thể bản thân nó là một dạng mất mát, một ước vọng đối với một sự gần gũi mà chúng tôi không bao giờ biết được.