CHƯƠNG 1 CÁI THUỞ BAN ĐẦU
Hồi ấy nhà tôi ở ngoại ô thành phố Huế. Cha tôi là một giáo sư dạy Pháp văn khá nổi tiếng, mẹ tôi là một giáo viên tiểu học. Tôi có hai người anh - anh đầu tên Hữu anh thứ tên Hảo - chỉ cách nhau hai tuổi. Tôi là con gái duy nhất, kém anh Hảo đến bảy tuổi. Vì thế, từ thuở nhỏ tôi đã được hứng trọn tất cả tình thương yêu cưng chiều của mọi người trong gia đình.
Khi hai người anh tôi bước vào tuổi trưởng thành, tôi mới chỉ là một cô bé lên mười. Thế nhưng từ tuổi ấy tôi đã biết là tôi xinh đẹp. Ai cũng khen tôi có một gương mặt ưa nhìn với nước da trắng như trứng gà bóc. Một số bạn bè của hai anh tôi vẫn hay đùa đòi "xí" tôi trước. Anh nào cũng tỏ ra ưu ái đặc biệt với tôi, coi tôi như em gái cưng. Họ rất chiều chuộng tôi, hay dẫn tôi đi xem hát, xem phong cảnh đó đây, tặng những món quà tôi ưa thích. Được thể tôi cũng đâm ra hay vòi vĩnh với họ khiến hai anh tôi phải khuyên ngăn, răn đe nhiều lần.
Tôi càng lớn, hai anh tôi và nhất là mẹ tôi càng chú ý dạy bảo tôi về cách giữ gìn tánh nết, về cách cư xử với mọi người, đặc biệt là đối với nam giới. Tôi đã tỏ ra biết vâng lời khiến những người trong gia đình rất hài lòng, tin tưởng...
Khi tôi học chưa hết trung học đệ nhất cấp hai anh tôi đều đã sống xa nhà: anh Hữu đã nhập ngũ, anh Hảo may mắn hơn, đã được du học ở Pháp. Tuy hai anh tôi đã đi khỏi nhưng một số bạn bè cũ của hai anh tôi vẫn hay lui tới nhà tôi thăm viếng như trước. Lúc này tôi đã hiểu biết nhiều nên càng tỏ ra rất chừng mực trong việc tiếp xúc với các anh ấy. Tôi cũng biết đây là thời điểm quan trọng nhất trong đời con gái của mình nên càng dè dặt cẩn thận. Hình như hễ cậu con trai nào đã gặp tôi một hai lần đều cố tìm cách làm quen cho được. Các bạn đồng phái thì muốn giới thiệu tôi cho anh em chúng... Thật tình trái tim tôi cũng nhiều lúc xao động, nhưng rồi với niềm kiêu hãnh, với lòng tin tưởng vào những kinh nghiệm mẹ tôi đã truyền thụ, tôi vẫn gắng làm ra vẻ một kẻ vô tình...
Rồi vào sáng thứ ba kia nghỉ học, tôi vừa mang một thau áo quần dơ toan đi giặt thì anh Thành đến chơi. Anh Thành là một trong những bạn học của anh Hảo. Trước đây anh vẫn thường lui tới nhà tôi nên chúng tôi vẫn coi anh như người trong gia đình. Sau khi hai anh tôi đi khỏi, thỉnh thoảng anh cũng ghé nhà thăm ba mẹ tôi vào dịp cuối tuần. Đây là lần đầu anh Thành đường đột tới nhà tôi vào một ngày thường nên tôi không khỏi ngạc nhiên. Tôi để thau áo quần bên một gốc chuối:
- Mời anh Thành vào nhà đã! Anh đến chơi hay có việc gì?
Tôi dợm bước đi nhưng anh Thành vẫn đứng tại chỗ:
- Chẳng có việc gì cả. Buồn buồn tới thăm em gái thôi.
- Sao anh biết sáng nay Ngọc ở nhà mà tới thăm?
- Thế mới tài chứ! Anh còn biết thứ năm em được nghỉ cả ngày nữa kìa!
Hóa ra anh ấy đã đọc được thời khóa biểu mới của lớp tôi ở đâu đó. Tôi nói đùa:
- Vậy mà cũng khoe tài! Tài đọc lén thời khóa biểu thì có!
- Nghĩ thế cũng được! Nhưng cũng phải có lý do khiến người ta phải đọc lén chứ!
Ngập ngừng một chút, anh Thành tiếp:
- Nói chơi chứ anh đến để báo cho em biết là anh sắp nhập ngũ!
Tôi trố mắt kinh ngạc:
- Anh Thành nói thật à? Khi nào anh lên đường?
- Nội tuần sau thôi.
- Sao mà gấp dữ vậy?
- Anh ra đi chẳng được một ai lưu luyến thì dùng dằng cho lâu làm gì!
Tôi chợt nhớ mấy câu thơ trong Chinh Phụ Ngâm vừa mới học, bèn cười:
- Thế mà lại hay, tránh được cái cảnh "Dấu chàng theo lớp mây đưa, Thiếp nhìn rặng núi ngẩn ngơ nỗi nhà!" nghe xốn xang lắm phải không anh Thành?
- Không đâu, thật tình anh mong được hưởng cái cảm giác xốn xang đó lắm! Tiếc rằng anh vô phước nên không có thôi!
Anh Thành nhìn tôi với cặp mắt hơi lạ một hồi - hình như anh còn muốn nói gì nữa nhưng rồi nhìn thau áo quần đầy ắp tôi để ở gốc chuối anh lại lặng thinh. Lát sau anh cất giọng buồn buồn:
- Thôi, anh về để Ngọc còn làm việc. Nhớ cho anh gởi lời thăm và chúc sức khỏe hai bác. Anh đi nhé!
Tôi còn nhiều công việc thật nên chỉ mời đưa:
- Sao anh gấp dữ vậy? Hay chủ nhật này có ba mẹ em ở nhà anh lại chơi một lần chót trước khi lên đường chứ!
- Ừ, thứ bảy hoặc chủ nhật anh sẽ tới!
Hình như anh Thành hơi bỡ ngỡ và không mấy vui trước vẻ bình thản của tôi...
*Buổi tối, vào lúc gia đình ăn cơm, tôi nói:
- Ba mẹ biết anh Thành sắp đi lính chưa?
Mẹ tôi hơi giật mình:
- Nó nói với con thế à?
Tôi kể hết đầu đuôi việc anh Thành đến thăm, mẹ tôi cười:
- Đến giã từ mà chỉ có vậy thôi sao? Con chẳng nói gì thêm với nó à? Đứa nào cũng "một cục vắt một hòn" cả!
Nhìn nụ cười của mẹ tôi chợt hiểu ý. Tôi chống chế:
- Con biết chuyện gì mà nói!
Mẹ tôi quay sang cười với ba tôi:
- Cái thằng thế mà nhát gái quá!
Ba tôi cũng cười, nói:
- Em làm như đã đi guốc trong bụng thằng Thành không bằng!
Mẹ tôi quả quyết:
- Thấy đã hay, đâu cần phải lấy tay mà sờ! Nó lui tới nhà mình bao lâu nay anh không hay biết gì cả sao? Không tin thứ năm này nó lại tìm đến nữa cho coi! Được cái nó tánh tình ngay thẳng, trung hậu, không có chi đáng ngại!
Ba tôi cười vui vẻ:
- Thế à, có thể em nói đúng, anh không có cái nhạy cảm như đàn bà được! Nhưng anh cũng có nhận xét trong số bạn bè của thằng Hữu thằng Hảo nó là đứa được nhất!
Hóa ra ba mẹ tôi có cảm tình với anh Thành đến thế. Nhưng hình như ông bà chưa hiểu lòng tôi. Anh Thành nghĩ về tôi ra sao chưa rõ chứ tôi hoàn toàn chưa có tình ý gì với anh ấy. Hai anh tôi có nhiều bạn bè hay gần gũi tôi, tôi cũng có một số bạn bè khác nữa, người nào cũng có những nét để tôi mến, nhưng tôi chưa hướng tình cảm về một ai cả. Nói cho đúng, tôi còn đang lựa chọn. Những lời răn dạy của mẹ tôi đã khiến tôi lúc nào cũng bình tĩnh đắn đo trong việc gây dựng tương lai cho mình. Đã có nhiều chàng trai gởi thư tán tỉnh nhưng tôi đều phớt lờ. Con gái hồi đang lên cần gì phải vội! Tôi đang nghĩ vẩn vơ thì nghe mẹ tôi hỏi ba tôi:
- Sao, anh nghĩ mình có nên mời nó một bữa cơm giã từ không?
- Nếu em thấy tiện cứ làm! Trưa chủ nhật này được không?
Mẹ tôi quay sang tôi:
- Con mời anh Thành đến dùng bữa cơm thân mật trưa chủ nhật này nhé!
Tôi gật đầu. Anh Thành đã bao lần ăn cơm ở nhà tôi, đâu ngại gì chuyện đó.
Hôm sau, theo lời dặn của mẹ tôi, tôi ghé chợ mua một cặp vịt tơ. Thịt vịt chắm nước mắm gừng và cháo vịt là món ăn thích khẩu của hai ông anh tôi và anh Thành. Mẹ tôi quan sát cặp vịt một lát, bà đưa mắt nhìn ba tôi rồi nhìn tôi, cười ý nhị:
- Cũng biết lựa đúng thứ khách ưa đấy chứ! Nó là khách của con, chủ nhật này làm món gì tùy con đấy!
Tôi cười chống chế:
- Ba mẹ bảo mời sao lại nói là khách của con?
Mẹ tôi lại cười:
- Chỉ tiếc là nó phải đi lính! Nếu như nó được miễn dịch thì...
Ba tôi cũng cười, nói xen vào:
- Tiếc cái gì, thời buổi này mấy ai khỏi làm lính? Con mình không đi lính à? Làm lính cũng có cái giá trị cao cả của người lính chứ! Em không nghe câu ca dao "Trai khôn tìm vợ chợ đông, Gái khôn tìm chồng giữa chốn ba quân" sao? Nhưng sao em kết cậu ấy dữ vậy?
Mẹ tôi phân trần:
- Có gì đâu, nó gần gũi mình từ nhỏ, mình biết rõ tánh tình nó chất phác, trung hậu, đỡ phải lo lắng về tương lai của con gái mình. Em cứ sợ để tự do con nó vấp phải phường không ra gì thì uổng đời.
Câu nói của mẹ đã khiến tôi phát ngượng, tôi vội thanh minh:
- Nhưng anh Thành với con đã có gì đâu mà mẹ nói vậy? Chẳng qua con chỉ coi anh ấy như một người anh thôi. Anh ấy cũng chưa hề nói thương yêu gì với con cả và thật tình con cũng chưa hề nghĩ đến chuyện chồng con đâu!
Mẹ tôi lại cười:
- Ừ, nếu con chưa nghĩ đến chuyện chồng con thì thôi!
*Tôi hoàn toàn không ngờ ba mẹ tôi đã có ý chọn chồng cho tôi. Người chủ động vấn đề rõ ràng là mẹ tôi. Xưa nay tôi vẫn phục những nhận xét nhạy bén, sâu sắc của bà về việc đời. Đêm đó tôi đã suy nghĩ nhiều về anh Thành. Tất nhiên mẹ tôi nói có lý. Anh Thành hiền lành, thông minh, học hành khá, lại điềm đạm, ít nói... Tôi vẫn xếp anh vào hạng trên trung bình. Nếu lấy anh Thành mà tạo được niềm vui cho cha mẹ mình thì cũng đáng lắm chứ!
Mẹ tôi đã đoán không sai! Sáng thứ năm, sau khi ba mẹ tôi rời khỏi nhà một lát thì anh Thành đến, có vẻ rụt rè, bần thần. Tôi hơi ngượng và tức cười khi nhớ lại những lời mẹ tôi ướm ướm hôm kia. Có thể anh Thành đã thỏa hiệp ngầm với ba mẹ tôi lắm?
- Anh Thành vào nhà chơi đã!
Anh chỉ cười cười, hơi gật đầu một tí rồi bước vào ngồi xuống ghế. Thấy anh có vẻ lúng túng, tôi lại tiếp:
- Trước khi anh lên đường, trưa chủ nhật này mời anh đến dùng bữa cơm thân mật với gia đình em được không?
Vẻ mặt anh Thành tươi tỉnh hẳn lên:
- Làm phiền hai bác và Ngọc quá vậy! Nhưng chuyện ấy để nói sau, bây giờ anh đề nghị với Ngọc như thế này...
Tôi lại tức cười thúc giục:
- Lâu lắc gì nữa mà phải nói sau! Tiện hay không tiện anh Thành cứ nói để em còn tính việc chứ!
- Thôi được, hai bác và Ngọc đã có ý tốt anh đâu dám không nghe, anh xin cám ơn trước! Nhưng bây giờ anh đề nghị chuyện này mong Ngọc không từ chối.
- Chuyện gì vậy?
Anh ngập ngừng:
- Anh muốn mời em đi xem tuồng "Lưu Huyền Đức cầu hôn Giang tả" bắt đầu diễn vào lúc hai giờ chiều nay, tuồng này hay lắm, em đồng ý chứ?
- Ồ, xin lỗi anh Thành, chiều nay em phải đi với ba em có công chuyện!
Anh Thành xịu mặt, mất hẳn cái vẻ hào hứng vài phút trước đó. Thật ra tôi bịa chuyện thôi. Tôi nghĩ dù tôi có đi chơi với anh Thành chắc ba mẹ tôi cũng không buồn. Tôi chỉ ngại anh ấy đánh giá tôi hơi phóng túng thôi. Đó chính là cái kinh nghiệm mẹ tôi đã dạy. Nhưng nhìn vẻ mặt thất vọng của anh Thành tôi thấy không đành lòng. Tôi nói một câu vu vơ:
- Lúc này ổi ở vườn anh chín nhiều chưa?
Không ngờ câu nói này lại làm vẻ mặt anh Thành tươi lên:
- À, lúc này ổi vườn anh chín nhiều lắm nhưng anh quên không hái cho Ngọc một ít. Hay bây giờ đến vườn anh chơi một lát hái ổi ăn cho vui! Vườn mùa này mát lắm!
Trước đây tôi đã có mấy lần theo hai anh tôi đến nhà anh Thành chơi. Đúng ra đó chỉ là nhà ông bác họ xa của anh. Nhà chính của anh ở đâu tận một xã thuộc vùng quê xa thành phố đến mười mấy cây số. Anh ở nhà ông bác để đi học cho gần đồng thời coi sóc nhà cửa giùm vì ông bác hay vắng nhà. Nhà có một khu vườn đẹp, trồng nhiều loại cây ăn trái, mùa hè vườn này mát mẻ đến phát mê. Anh Thành vẫn hay hái trái cây đem cho chúng tôi. Vừa rồi tôi chỉ hỏi cho có chuyện, không ngờ anh Thành lại vin vào đó để rủ tôi. Tìm cớ gì để từ chối nữa đây? Nhớ lại gương mặt bị sị của anh lúc nãy, tôi gật đầu:
- Cũng được! Nhưng đến chơi một lát thôi nghe, em phải về sớm kẻo ba em chờ!
- Anh chở em đi rồi chở về cho tiện nhé!
- Không, em cũng có xe đạp mà!
Tôi dắt xe đạp ra cưỡi. Nhà anh Thành chỉ cách nhà tôi khoảng hai cây số, đạp một chốc tới liền. Trong nhà anh lúc đó không có ai. Tôi không vào nhà anh mà đi thẳng ra vườn. Vườn vẫn đẹp đẽ, mát mẻ hấp dẫn như xưa nhưng mới đầu mùa nên ổi chín hơi hiếm. Anh Thành rảo khắp, leo trèo nhiều cây nhưng chỉ hái được một mớ trái hườm hườm. Chúng tôi lựa một gốc mít, lót tờ báo cùng ngồi ăn và chuyện trò vu vơ. Một lát sau, anh Thành nhìn thẳng vào mắt tôi rồi nói:
- Anh xin thú thật, anh thương mến Ngọc từ lâu lắm rồi. Giờ sắp đi xa, không còn thì giờ để nói nhiều, anh xin đi thẳng vào vấn đề, anh muốn sau khi ra trường được cưới em làm vợ, anh nguyện sẽ yêu em, lo lắng bảo bọc em suốt đời, xin em hiểu lòng anh mà không từ chối!
Tôi chỉ hơi xúc động, nhưng không ngạc nhiên vì hôm kia mẹ tôi đã gián tiếp báo động cho tôi biết chuyện này. Hơn nữa, biết mình có chút nhan sắc hơn người, không khỏi nhiễm ít nhiều thói tật kiêu căng, tôi bình thản trả lời:
- Cám ơn anh Thành đã nghĩ đến, đã dành thứ tình cảm cao nhất đó cho Ngọc. Nhưng thời gian còn dài, không gian còn cách trở, đâu vội gì anh!
Anh Thành nói với giọng tha thiết:
- Không vội sao được Ngọc? Em đẹp quá như vậy làm sao anh yên lòng được nếu em không cho anh một lời hứa? Thú thật khi rủ Ngọc đi xem hát tuồng, anh có ý định nêu một bằng chứng giữa ba quân thiên hạ rằng anh đã "xí em trước"...
Nói đến đây anh run run cầm tay tôi:
- Ngọc hứa với anh một lời đi!
Tôi để yên tay cho Thành nắm - do lòng bất nhẫn chứ không phải do tình yêu. Tôi kính mến anh nhiều nhưng tình yêu anh thì còn ẩn núp đâu chưa ló dạng:
- Anh hãy thư thả một thời gian Ngọc mới trả lời được!
Thành bóp mạnh tay tôi:
- Em trì hoãn để từ chối ư? Không, anh muốn em trả lời ngay, anh sốt ruột lắm!
Bất thần Thành kéo tôi ôm lấy và hôn hít túi bụi. Thành hổn hển nói:
- Anh phải làm một cái gì để giữ em mới được!
Tôi cố vùng vẫy để thoát khỏi vòng tay của Thành nhưng không dám kêu. Thành cố giữ tôi lại. Trong khi giằng co tôi bị ngã ngửa ra và Thành chồm lên người tôi. Bất đồ tôi cắn một miếng vào cánh tay làm Thành kêu lên một tiếng rồi buông tôi ra. Khi vùng dậy được tôi mới biết cái quần tôi mặc đã bị đứt dây lưng suýt tụt xuống. Tôi phải dùng một tay nắm múi vải để giữ nó lại. Trong khi Thành còn đứng ngẩn ngơ tại chỗ, tôi bứt được một đoạn dây dại để cột túm múi vải ở lưng quần. Xong, tôi chạy vội lại lấy xe đạp cưỡi lên phóng đi mặc cho Thành tái mặt không biết nói gì. Khổ nỗi xe đi được một đoạn thì múi dây cột tuột rơi mất. Tôi phải một tay lái ghi đông, một tay giữ lưng quần để đạp xe về nhà.
Thật hú vía, may là tôi chưa bị mất mát gì! Không ngờ một người có vẻ hiền lành, đức độ như anh Thành lại có lúc hành động như vậy!
Tôi bực tức, bần thần suốt buổi chiều ấy, bỏ luôn cả việc nấu nướng giúp mẹ tôi như những ngày nghỉ học khác.