Phần I - 4 -

Thằng Còm lặng lẽ cúi đầu.

Bánh xe bò nghiến vào trục kêu ken két làm lấp cả tiếng gió, nhưng thằng Còm chẳng nghe thấy gì hết. Nó chỉ nghe độc thấy câu trả lời khinh-bỉ của thằng Sieng vang lên ở trong hồn nó:

– Cậu gầy như que củi có làm được trò trống gì!

Nó ngồi thu hình vào trong một xó xe bò nghiền ngẫm mãi câu nói khinh-bỉ ấy. Nó nghĩ, nó nghĩ lung lắm đến quên phăng rằng mình đang ngồi ở trên xe.

Ấy thế rồi thì lúc bánh xe vấp vào đá, thân xe chệch đi, lắc mạnh thì nó liền bị ném ngay xuống đường. Mẹ nó và chị nó hét lên. Xe dừng ngay lại.

Thằng Còm bị ngã đau điếng, nhưng nó cố vùng ngay dậy:

– Không sao đâu! Không việc gì!

Rồi tới khi chị nó chồm xuống lấy tay xoa xuýt mình mẩy cho nó thì nó liền du mạnh chị nó ra:

– Người ta đã bảo không đau mà, xoa xoa cái gì.

Chị nó lại giơ tay:

– Ngã thế mà lại không đau!

Thằng Còm đập mạnh vào tay chị nó rồi quát to:

– Người ta đã bảo không đau là không đau.

Xưa nay, nó không có xẳng với chị nó như thế bao giờ, nên chị nó ngơ-ngác:

– Ồ, thằng này hôm nay nó làm sao ấy.

Thằng Còm nhẩy tót lên ngồi cạnh chỗ đánh xe.

– Thế tại làm sao người ta không đau, cứ bảo người ta đau?

Mẹ nó giơ tay đặt lên đầu nó:

– Thì con nói ngọt cho chị nó biết có được không? Con ngủ gật đấy ư?

– Con không ngủ gật.

– Thế tại làm sao, con lại ngã? Con nên cẩn-thận một chút. Nhà ta bây giờ chỉ còn có một mình con. Con đừng ngồi thèo đảnh thế.

Vừa nói, mẹ nó vừa kéo nó lại gần phía mình.

Còn có một mình con! Thằng Còm lại tán-loạn, bởi mấy chữ ấy gợi ra ở trong tâm-hồn nó biết bao nhiêu là nỗi đắng cay.

Nó chỉ ngồi cạnh mẹ nó có một lúc rồi thì nó lại bò ra chỗ ông già Soa đang đánh xe. Ông già Soa thấy động quay lại:

– Cậu đấy à? Cậu vào trong kia, ngồi cẩn-thận không lại ngã đấy. Nhà bây giờ chỉ có một mình cậu đấy thôi.

Nó muốn quát to, nhưng sợ làm phiền lòng mẹ, nó nghiến răng để nói được khẽ:

– Không, bây giờ tôi không ngã nữa.

Rồi thì nó ghé sát tận tai Tà Soa:

– Này già, những người gầy có ai khỏe không nhỉ?,

Ông già Soa đặt tay lên vuốt chân nó:

– Cũng tùy. Cũng có người gầy khỏe. Như A Sao đấy. Nhưng phải gầy sắt cơ chứ?

Nó ngập-ngừng mãi:

– Thế tôi có gầy sắt không nhỉ?

Già Soa quay hẳn lại:

– Cậu ấy à? Cậu gầy nhom chứ sao lại gầy sắt được.

Thốt-nhiên, thằng Còm muốn khóc.

Mà kia, nước mắt nó đã ứa ra kia kìa. May lúc ấy còn nhá nhem tối, ông già Soa không nhìn thấy.

Xe đi được một quãng, ông già Soa lại thấy một bàn tay xoa vào lưng mình, ông quay lại.

– Này già, gầy nhom có thể thành gầy sắt không nhỉ?

– Thành thế nào được! Đã gầy nhom thì gầy nhom suốt đời. Nếu có gầy sát thì gầy sắt ngay từ thủa bé.

Đầu thằng Còm lả ngay vào cánh tay Tà Soa, nó thấy một cái gì như cái chết kéo đến lòng nó.

♣

Xe bò mãi quá trưa mới tới Ô Suguot vì cây rậm rạp vả không có đường, xe bò đành phải để ở ven rừng.

Ả Chrui cùng về với Ả Sieng đưa mọi người vào trong một khu rừng rậm rồi trỏ hai mô đất:

– Chúng nó vùi ở đây này. Hôm ấy tôi đi đánh rùa ở đây, tôi nghe thấy mấy loạt súng, tôi sợ hãi vội vàng nấp vào cái bụi rậm ở men bâng [13] kia. Tôi trông thấy rõ-ràng một bọn đông người lắm kéo hai cái xác vào đây.

Mẹ thằng Còm chẳng còn hơi sức đâu mà nghe nó kể nữa. Bà phục ngay xuống nấm mộ vừa khóc, vừa than:

– Phật Giời ơi! chú đi báo thù cho anh, ai ngờ chú bị chết vùi, chết dập thế này. Bây giờ nhà ta không còn ai, thì lấy ai mà báo thù cho anh em chú! Giời Phật ơi, Ả Sao ơi, con định đi báo thù cho ông, ai ngờ cái số-phận con thế này, hử Giời Phật! Ai báo thù cho con, cho chủ con?!

Tiếng khóc thảm-thiết của mẹ thằng Còm hình như làm nẩy một cái lò-so bí-mật nào ở trong người nó. Nó vùng chạy lại gần mẹ nó:

– Đã có con!

Néang Srai ôm chầm lấy con:

– Con ấy à? Con như cái que sậy thì làm gì được. Con sống được cũng đã là may rồi. Giời Phật ơi là Giời Phật. Nào tôi có tội tình gì mà Giời Phật nỡ bắt chồng tôi, em tôi chết oan chết uổng một cách thảm thê như thế này.

Tiếng khóc của mẹ nó càng làm cho ruột gan nó như sôi:

– Con đã bảo mẹ đã có con mà.

Mẹ nó không để ý đến câu nói của nó:

– Con thì làm gì được! A Sieng ơi, nếu mày tìm cách gì mà báo-thù được cho chủ mầy thì tao cho mày một nửa gia-tài của lao.

Mắt thằng Còm lúc ấy như nẩy lửa, nó chẳng kịp để Ả Sieng giả nhờ, nó dận chân xuống đất:

– Không khiến nó, để chờ con lớn.

Giọng nói quả-quyết của nó làm cho mẹ nó ngưng khóc, mẹ nó nhìn nó một khắc rồi lại nấc lên:

– Đến như thầy con, chú con như thế, còn bị nó bắn chết, thân-hình con thế thì nó bóp con một cái con chết. Con trẻ con, biết đâu. Ả Sieng oi, mày có báo thù được cho ông và chú không? Tao sẽ cho mày tất cả gia sản của tao rồi mẹ con tao dắt nhau đi ăn xin, chứ sống như thế này thì sống làm gì. Vong-hồn của người chết bao giờ cho mát mẻ mà siêu thoát lên đất Phật được.

Thằng Còm nắm áo mẹ giật giật rồi òa khóc:

– Kìa mẹ, con đã bảo con mà, con không khiến nó mà.

Tà Soa lúc ấy mới sực nhớ đến những câu hỏi mà thằng Còm hỏi mình lúc nãy:

– Ừ thì hẵng cứ để chờ cậu nhớn. Ả Sieng thì nó chả dám đâu, nó bắn súng có giỏi đâu mà dám đi. Thằng Kmut đi đâu cũng có bộ-hạ cầm súng lăm lăm, bắn như Ả Sieng thì chúng nó nhai tươi. Thôi bà, hãy cứ để việc ấy đây, bây giờ ta hãy nghĩ đến sự làm thế nào đem hai cái thi-hài này về. Con tính đây sẵn củi, ta hỏa-táng gay ở đây, rồi ta đem than về.

Lúc về, thằng Còm lại mon men ra ngồi cạnh Tà Soa. Tà Soa nhìn nó rồi thở dài:

– Giá cậu khỏe một chút.

– Nhưng tôi nhớn thì rồi tôi sẽ khỏe chứ.

Ông già Soa lắc đầu:

– Sức cậu thì cứ đi bộ từ nhà ra đây cũng đã liệt rồi.

– À đi nó quen đi chứ. Bây giờ tôi còn nhỏ, tôi không đi đâu kẻo là. Nhưng tôi hỏi thật ông, có ai gầy mà khỏe được không?

– Cũng có. Nhưng ít lắm. Mà phải lam lũ xô bồ, chứ cậu…

Thằng Còm ngắt ngay lời:

– À tôi sẽ lam lũ xô bồ.

Tà Soa nhìn chầm chầm vào nó hình như bị thôi-miên vì cái giọng quả-quyết:

– À, thì cậu cứ cố nhớn đi. Nhờ Giời Phật, biết đâu?

Chú thích:

[13] Bâng: hố