Phần II - 1 -

Thằng Còm nghỉ đã hơn ba tháng nay rồi, bây giờ nó mới lại ra trường học. « Cậu phải lam-lũ, xô-bồ». Nó nhớ đinh-ninh câu nói của Tà Soa.

Vì thế nên buổi sáng hôm ấy, lúc nó cắp sách đi học, mẹ nó bắt nó đi giầy và đội mũ, nó nhất-định không nghe.

– Con đã đi giầy quen, bây giờ con đi đất, sỏi đâm vào chân con có đau không?

Nó mỉm cười:

– Hơn tháng nay, con có đi giầy nữa đâu.

Lúc ấy, mẹ nó mới nhìn xuống chân nó. Chân nó đã không đỏ như trước nữa.

– Đây mẹ xem, con không đi giầy mà chẳng thấy đau tí nào. Con không sợ cả gai nữa cơ chứ đừng nói sỏi.

Mẹ nó tủm tỉm:

– Cha chó. Gai thì ai không sợ. Thôi thế đội mũ vào. Chứ không nắng này…

Điều này mà cưỡng được với mẹ nó thì hơi khó, nó quay sang phương-diện khác để thoái-thác:

– Chúng nó ở xóm ta có đứa nào đội mũ. Nào có thấy đứa nào làm sao đâu?

– À, nhà chúng nó nghèo không có tiền mua mũ kẻo là. Với lại chúng nó khác, con khác.

Mẹ nó đã dùng đến cái lý-luận ấy thì nguy lắm. Nó làm ra bộ nũng-nịu sà vào lòng mẹ:

– Ồ thì chúng nó thế, con cũng thế, khác gì. Chúng nó hơn gì con.

Cái lý-luận của nó cũng khôn, khôn ở chỗ nó đánh chệch tư-tưởng của mẹ nó ra một địa điểm khác. Tuy thế, nhưng mẹ nó cũng cứ lôi về cái địa-điểm của mẹ nó.

– Da thịt chúng nó như da thịt quỷ-sứ, da thịt con như da thịt con gái.

Nó ngửng phắt dậy rồi vờ cười:

– Ồ, con là con giai, sao mẹ lại bảo con là con gái.

Và làm mặt giận:

– Như thế, con nhất định không đội mũ, chúng nó là con giai, con cũng là con giai, không đời nào con chịu là con gái để chúng nó cười con.

– Cười mặc chúng nó, nhưng mẹ bảo thì con phải nghe. Con không đội mũ, nắng này, mẹ lo lắm.

Mẹ nó đã dùng đến tình-cảm thì thôi nó chịu. Nó rầu rầu dỡ chiếc mũ ở tay mẹ nó. Nhưng nó chỉ đội cho tới đầu xóm, là nó cắp ở tay. Nó cũng muốn quen nắng gió, quen lam-lũ như chúng nó.

Tuy nó có một ý-định như thế, nhưng nó vẫn phải nghĩ đến thằng Ka Krich một cách sợ-hãi. Đã mấy lần, thằng Ka Krich đi qua cổng nhà nó và đe-dọa:

– Rồi hôm mày ra trường, ông bảo cho mày. Thầy mầy đã bị người ta bắn chết rồi, chẳng còn ai có thể bênh mày nữa.

Sự sợ-hãi của nó đúng y như rằng, lúc tới cổng chùa, thằng Ka Krich thấy nó liền reo lên:

– À thằng Cuội [1] của chúng ta đây rồi!

Bọn trẻ xúm đến vây quanh thằng Còm rồi hỏi nhao nhao:

– Giặc nó bắn chết thầy mày rồi có phải không?

– Sao bảo thầy mày cừ-khôi lắm cơ mà!

– Như thế nghĩa là thầy mày đếch cừ-khôi!

– Mà chú mày thì cũng bị bẹp.

– Giặc nó bắn chết như thường.

Thằng Còm nghiến răng rồi giơ tay:

– Đứa nào nói đến thầy tao, chú tao, tao đánh.

– À thằng này bây giờ khá,

Miệng nói là nó xông đến giật chiếc mũ ở tay thằng Còm:

– Có mũ không đội để bố mày đội cho.

Thằng Còm đã toan xông đến đánh nhưng nhìn đến cái thân hình vạm-vỡ, nhìn đến những cổ tay, cổ chân rắn chắc của thằng Ka Krich, nó lại thấy ngài ngại.

Đã nắm tay, nó lại buông tay:

– Này tao không sợ mày đâu. Mày không giả mũ tao thì không xong mấy tao đâu đấy!

Thằng Ka Krich nghe nó nói thế, đã chẳng giả, lại còn tung chiếc mũ của nó lên giời:

– Bố mày không giả đấy, mày làm gì bố mày thì làm đi.

Rồi khi chiếc mũ rơi xuống, nó đón đá tung lên:

– Hay mày muốn bố mày cho mày một ngòi đấy. Pau!

Vừa nói, nó vừa giơ tay bắt chước cái dáng điệu của người bắn súng, rồi thấy thằng Còm vẫn đứng yên, nó vỗ ngực:

– Có giận cha thì vào…

Nó chưa nói dứt câu thì thằng Còm đã lao đầu vào ngực nó.

Bị đánh bất-ngờ, thằng Ka Krich lạng đi suýt ngã. Nhưng chỉ một khắc là nó bình-tĩnh. Nó xông đến đấm đá túi bụi váo mình thằng Còm.

Đấm đá mặc, thằng Còm cứ lăn sả vào. Nhưng châu-chấu đá voi, nào có nghĩa gì. Tuy thế, nó cũng làm cho thằng Ka Krich chờn-chợn, hoãn đấm đá, mà xông vào vật ngã nó xuống đất.

Thấy nó ngã rồi, thằng Ka Krich xoa tay:

– Nào có giỏi….

Nó chưa nói dứt câu thì thằng Còm đã vùng dậy lăn vào. Thằng Ka Krich tống một quả nên thân vào ngực nó rồi lại ôm nó vật đét xuống đất như con nhái.

Bọn học-trò cười rồi hò reo:

– Lần này thì hẳn nó chịu phép.

Chúng nó vừa nói dứt lời thì thằng Còm đã dậy, đã xông tới sát thằng Ka Krich rồi.

Thằng Ka Krich không ngờ liền bị một quả đấm vào mặt.

Bị đau, nó gầm lên, rồi vật thằng Còm xuống, rồi ngồi đè lên trên đấm như mưa bão.

Thằng Còm bị đè nặng quá, không cựa quậy được, nhưng nó không kêu, nó chỉ lấy hai tay che mặt, tha-hồ cho thằng Ka Krich muốn đấm thế nào thì đấm.

Thằng Ka Krich đấm chán tay rồi đứng dậy:

– Lần này ông thách.

Nó vừa nói buông mồm thì thằng Còm đã dậy, đã xông đến rồi. Lần này, có lẽ thằng Ka Krich đang say đánh, và nó thấy thằng Còm dai quá, nó muốn hạ một lần cho yên chuyện, nó giang thẳng cánh đấm một cái vào giữa mắt thằng Còm.

Thằng Còm đã bị đánh đau, lại bị quả tống ấy làm tối tăm mắt mũi, nên tinh-thần tán-loạn, nó chỉ gan được có đến đấy, nó quay đầu chạy.

Nhưng nó chỉ chạy có bốn bước, nó lại quay đầu lại. Lần này thì nó như người điên rồ, nó xông đấm đá lung-tung, bất-kể đâu với đâu.

Đến lượt tinh-thần thằng Kakrick bị tán-loạn bởi cái cử-chỉ liều mạng của thằng Còm. Nó không muốn đánh nữa, nhưng thằng Còm cứ bám lấy nó mà đánh thì làm thế nào. Không biết làm thế nào, nó đành vật ngã thằng Còm xuống, rồi đè lên giữ ở trên.

Vừa lúc ấy thì ông sãi ở trên tam-bảo bước xuống. Bọn trẻ sợ chạy tán-loạn, mà thằng Ka Krich cũng ù té chạy theo.

Thằng Còm lổm-ngổm đứng dậy thì ông Sãi Cả đã đến gần.

– Ai đánh con?

Nó đã toan mách, nhung không hiểu ngẫm nghĩ thế nào, nó lại thôi.

– Thưa Lục Crou [2], không ai đánh con cả ạ, các anh ấy đùa con đấy thôi ạ.

Ông Sãi Cả giơ tay sờ lên mặt thằng Còm:

– Đùa mà tím như thế này.

– Thưa Lục Crou, tím từ trước đấy ạ.

Ông Sãi Cả đi rồi thì bọn trẻ xúm đến:

– Mày đã mách nó có phải không?

Thằng Còm đứng thẳng người dậy, rồi nói một cách dõng dạc:

– Không, không đời nào tao thèm mách nó cả. Tao với nó phải đánh nhau nữa, đánh nhau chết thôi.

Rồi nó quay nhìn tứ phía:

– Nó đâu rồi, chúng mày bảo nó có giỏi thì lại đây đánh nhau với tao nữa.

– Ồ.. Ồ, Lục Crou còn kia, ai dám đánh nhau.

Thằng Còm cúi xuống nhặt mũ và nhặt sách:

– Thế để đến chiều.

Buổi chiều hôm ấy, lúc ra học, không biết thằng Ka Krich ngẫm-nghĩ thế nào lủi mất, nhưng thằng Còm, nó không lủi được với con mắt thân yêu của chị nó và mẹ nó.

Xưa nay, bao giờ cũng thế, cứ buổi học về là chị nó ra đón nó ở đầu xóm. Cái lệ ấy đã làm cho bọn trẻ chế nó khổ sở, nhưng trước kia, nó không lấy thế làm thẹn, chứ bây giờ thì nó khó chịu lắm.

Vì thế, cho nên thấy mặt chị nó là nó nạt-nộ ngay, và cũng là để cho chị nó khỏi hỏi lôi-thôi về chỗ tím mặt của nó:

– Người ta có còn trẻ con nữa đâu mà bảo phải đi đưa về đón. Từ giờ thôi đấy.

Chị nó cười một cái cười nhân-hậu:

– Ồ, bằng cái con muỗi, chẳng trẻ con thì người nhớn với ai mới được chứ?

Rồi chị nó giơ tay toan đỡ chồng sách cho nó. Thì nó liền cáu đập vào tay chị nó:

– Ồ, người ta không có tay cắp được sách hay sao?

Chị nó trố mắt:

– Ồ, thằng này độ này làm sao?

Nó cau mày:

– Chẳng làm sao cả.. Người ta không trẻ con nữa, thế thôi.

Lúc ấy chị nó mới trông thấy những chỗ tím ở mặt nó, chị nó rú lên:

– À, thằng này đánh nhau với ai?

Rồi nắm cánh tay nó lắc mạnh:

– Ai đánh mày?

Hồn nó như còn nóng hổi cái máu gà như lúc đang xô-xát với thằng Ka Krich, nó xoay vai hất tay chị nó ra rồi trợn mắt:

– Tôi ngã đấy, chứ ai đánh được tôi.

Chị nó bước từ kinh ngạc này đến kinh ngạc khác:

– Ồ, thằng này độ này nó làm sao ấy!

Đến đấy thì thằng Còm thật là không hết cái bực, nó quát to:

– Tôi không làm sao cả.

Chị nó yên-chí rằng nó làm sao, thấy cái lời hỏi như thế không có hiệu-quả, liền đổi ra ngọt ngào:

– Kìa em chị làm sao, sao em chị lại gắt với chị. Nào chị có làm gì em chị đâu?

Cái giọng ngọt-ngào của chị nó, tưởng chừng làm cho nó phát điên, nó thụi cho chị nó một cái rồi gầm lên:

– Thì người ta đã bảo người ta không làm sao cả, hỏi mãi thôi!

Chị nó bị đánh bưng mặt khóc tu tu, rồi ù té chạy về nhà:

– À thằng Popok độ này làm sao ấy. Tao phải về bảo mẹ cho mày mới được.

Tiếng khóc của chị nó làm cho nó hối ngay nhưng nó cũng chỉ hối có một loáng. Thế cũng xong. Thế là từ giờ khỏi lôi-thôi, khỏi ỏn-ẻn với nó như đứa em bé còn ẵm ngửa.

Nhưng nó vừa đi vừa lo, không phải lo bị đòn, xưa nay mẹ nó có đánh nó bao giờ, nhưng lo mẹ nó hỏi lôi-thôi về chỗ sưng mắt, mà nó sợ nó không nói dối được.

Y như rằng mẹ nó đã đợi nó ở cổng:

– Con làm sao thế, sao con lại đánh chị thế? Mặt con sao tím bầm thế kia, Giời Phật ơi!

Nó cố cười, rồi giơ tay vuốt lên mắt:

– Ồ, thế mà con không thấy đau đấy.

Rồi làm ra thản nhiên:

– Vào học con tranh chạy trước, nên vấp ngã đấy mà.

Mẹ nó nắm ngay lấy cánh tay nó, rồi cúi xuống nhìn sát vào tận mặt nó. Vừa nhìn, vừa xuýt-xoa:

– Trời ơi! ngã làm sao mà thế này. Con có đau không. Mau mau về mẹ lấy cái gì chườm cho con.

– Ồ, không đau, việc gì phải chườm.

Nó nói dối thế thôi, chứ nó đau lắm. Chẳng những nó đau ở mặt, nó đau khắp cả người, nhưng nó vẫn nói cứng:

– Một tí thế mà chườm với bóp, mẹ làm con như con gái ấy, không bằng.

Cái giọng lưỡi người nhớn của nó cũng làm cho mẹ nó kinh-ngạc, mẹ nó cũng trố mắt nhìn nó như chị nó đã nhìn. Tuy mẹ nó không nói ra, nhưng nó cũng hiểu trong cái nhìn ấy có hàm chứa một câu: «Ồ thằng này làm sao ấy?», nó liền nắm tay mẹ nó ấp lên mặt:

– Con có làm sao đâu. Con hết trẻ con rồi, thế thôi.

Về tới nhà, mẹ nó hơ dao toan chườm cho nó thì nó nhất-định gạt đi:

– Ồ, tí thế thì việc gì mà phải chườm, mẹ làm như con là giấy ấy. Con đã bảo con không đau mà.

– Thôi thế con không chườm thì thôi, con bôi tí thuốc dấu này vậy. Thuốc dấu này của thầy con hồi trước đây, công-hiệu lắm cơ. Xoa một tí thì khỏi ngay.

Mẹ nó nói xong đứng dậy toan đi lấy thì nó vội-vàng giữ lại:

– Ô, mẹ lẩn-thẩn quá, đã không cần phải chườm thì còn việc gì phải thuốc dấu.

Chú thích:

[1] Cuội: có nghĩa như Mọi, giống người ở miền rừng núi Cao-mên

[2] Lục Crou: Tôn sư