SÁU

Trong bữa cơm tối, bà Maigret kể lể cho chồng nghe về cô hàng xóm lần đầu tiên đi chữa răng, và nói rằng... Maigret ngồi nhìn vợ, không nghe rõ, không biết vợ kể lể những gì, mặc dầu lời nói cứ tuôn ra như tiếng nhạc. Cuối cùng bà Maigret ngừng nói, hỏi chồng:

— Anh không thích nghe ư?

— Ồ, có. Câu chuyện rất ngộ nghĩnh.

Thật ra tâm trí ông để tận đâu đâu, thỉnh thoảng ông vẫn như vậy. Những lúc đó ông nhìn bằng đôi mắt đắm đuối, chậm rãi. Những người không hiểu ông, có thể nghĩ rằng mắt ông như bị che bởi một bức phông quá kín đáo.

Maigret ngồi xuống chiếc ghế bành, mở báo ra đọc, còn vợ đi rửa bát đĩa, bà không muốn cố tình kể thêm câu chuyện bỏ dở nữa. Bát đĩa rửa xong, căn phòng trở lại yên tĩnh, thỉnh thoảng mới có tiếng báo giờ của chiếc đồng hồ trên bàn. Ông nghe thấy tiếng mưa rơi đều đều phía ngoài cửa sổ.

Mười giờ. Bà Maigret hy vọng lên giường ngủ, khi thấy chồng gấp báo lại cẩn thận. Nhưng bà lại tiếp tục khâu, thỉnh thoảng điểm vài nhận xét, cho căn phòng đỡ trống trải vì chồng lại thò tay lấy tờ tạp chí trong đống báo bên cạnh đọc. Tính tình bà vốn chất phác: chồng trả lời hay không trả lời cũng được. Thậm chí chỉ cần lầm bầm cũng được.

Những người ở nhà trên đã tắt radio đi ngủ.

— Anh còn đợi, phải không?

— Có thể có điện gọi anh.

Féret hứa đến thăm mẹ Louise để điều tra thêm ngay khi mụ ta từ Monte Carlo về nhà. Hẳn dưới đó, các nhân viên Cảnh sát bận túi bụi trong đêm trước ngày hội thi hoa. Có thể Féret bị trì hoãn bởi nhiệm vụ đột xuất.

Maigret không giở báo xem nữa, nhưng vẫn mở mắt thao láo, vợ ông đợi thêm một lát, mới gợi ý:

— Hay đi ngủ đi anh?

Đã quá mười một giờ. Maigret không phản đối, mang máy điện thoại đặt lên bàn ngủ, tắt đèn, quay lại hôn vợ:

— Chúc em ngủ ngon!

— Chúc anh ngủ ngon!

Nhưng ý nghĩ ông vẫn lởn vởn xung quanh cô gái Louise Laboine và những người lần lượt xuất hiện ở phía sau, hình thành một đoàn người đi hộ tống cô ta. Tất cả đoàn người này đều không hiện lên một cách rõ rệt mà có gì đó có vẻ quái dị và cuối cùng hoà lẫn vào nhau, người này làm một phần việc của người kia.

Về sau, Maigret lại mơ thấy mình đang chơi cờ. Ván cờ chơi quá lâu khiến ông mệt, lẫn lộn quân nọ vào quân kia, “tướng” nhầm với “đam”, ”giám mục” nhầm với “đầu ngựa” không nhớ các quân cờ thấp đang di chuyển đi đâu. Sếp đang theo dõi ông, thật đáng lo ngại. Ván cờ này không đụng chạm đến uy tín của Trung tâm Cảnh sát. Đối thủ không phải ai xa lạ, mà chính là Lognon. Lão nở một nụ cười nhạo báng, tin tưởng chờ lúc chiếu tướng làm Maigret hết đường cứu vãn. Không được để cho lão chiếu nước hết, vì có hại đến uy tín của Trung tâm Cảnh sát. Các phụ tá đang đứng đằng sau ông, theo dõi: nào Lucas, Janvier, anh chàng Lapointe mới vào ngành, Torrence, cùng nhiều khuôn mặt khác không rõ rệt. Ông thấy Lognon nói với một người đứng bên cạnh mình: “Anh nhắc thầm đi, nhưng không sao!” Lognon vẫn vốn hoạt động đơn độc, chẳng có ai giúp đỡ. Nếu lão thắng, thiên hạ sẽ nói sao? Cứ nhắc thầm rằng, tôi chỉ đòi hỏi không được gian lận. Vì sao Lognon có thể nghi ngờ Maigret có ý định gian lận? Trên đời ông đã gian lận lần nào chưa? Tất cả tuỳ thuộc vào việc ông có tìm thấy quân cờ đam không? Tốt nhất là lần lượt xét lại từng ô vuông, xem quân cờ đam có bị mất không.

Có tiếng chuông điện thoại réo, ông với tay mãi mới thấy ống nghe.

Điện gọi từ Nice. Đồng hồ chỉ một giờ mười phút sáng.

— Sếp đấy ư?

— Gượm một phút, Féret.

— Có lẽ là không nên đánh thức sếp dậy trong lúc này

— Không, tôi rất hài lòng.

Maigret uống một ngụm nước. Thấy cái tẩu đặt trên bàn ngủ vẫn còn thuốc, ông châm lửa hút:

— Nào, nói đi, anh bạn.

— Tôi không rõ nên làm gì, vì tôi chỉ nắm được những điều đã đăng báo. Tôi cảm thấy khó phân biệt điều gì là quan trọng và điều gì không quan trọng.

— Anh gặp mụ Laboine chưa?

— Tôi vừa cáo từ. Mãi mười một rưỡi mụ ta mới từ Monte Carlo về. Tôi liền tới gặp ngay. Mụ ta sống trong một nhà thổi cơm trọ, dành cho các bà già yếu như mụ. Điều khác thường là phần lớn gồm các nghệ sĩ đã về hưu. Có một mụ trước đóng vai Zoker ảo thuật trong rạp xiếc. Còn chủ nhà thì kể rằng mình đã từng là danh ca Opéra. Đến thăm, thật khó mô tả cảm tưởng. Chưa thấy ai đi ngủ, những người tối không đến sòng bạc thì ngồi chơi bài trong phòng khách trang trí nặng theo kiểu cổ, như phòng triển lãm các đồ sáp kiểu cổ. Không biết tôi có làm phiền sếp không?

— Không đâu, Féret.

— Sếp không thể xuống điều tra tại Nice nên tôi kể tất cả để sếp có nhận định riêng...

— Tiếp tục đi, anh bạn.

— Trước hết, tôi đã điều tra được quá khứ mụ. Mụ là con gái một thầy giáo làng, tại miền Loire Thượng, lên Paris sinh sống năm mười tám tuổi. Trong hai năm, được giao đóng các vai phụ tại rạp Châtelet. Cuối cùng, được đóng vai múa phụ trong các vở Mười tám ngày vòng quanh trái đất và Michel Strogoff. Sau đó, chuyển sang múa tại rạp Folies Bergère, rồi theo một gánh hát đi biểu diễn nhiều năm trời tại Nam Mỹ. Thời gian chính xác không tài nào moi được vì mụ lúc nào cũng như lẫn trí... Sếp vẫn nghe đấy chứ? Tôi tự hỏi không biết mụ có nghiện ma tuý không. Quan sát kĩ thì không phải. Quả thật mụ không có vẻ minh mẫn và đầu óc không sáng suốt lắm.

— Có cưới xin không?

— Tôi vừa sắp kể tới đó. Năm ba mươi, mụ đi biểu diễn tại các hộp đêm vùng Cận Đông, rồi lê gót khắp Bucarest, Sofia, Alexandrie sống nhiều năm tại Caire và hình như đã tới Éthiopie. Khi đó chưa xảy ra chiến tranh. Tất cả những tin tức này tôi phải moi từng tí một, trong lúc mụ ngồi sụp xuống chiếc ghế bành, xoa hai mắt cá chân bị sưng. Đang kể lể, mụ bảo tôi đừng ngại, rồi mụ tháo corset ra. Để tóm gọn câu chuyện dài dòng...

Câu nói này làm Maigret nhớ lại cách bộc bạch vô tận của bà Poré, dì của Armenieu.

Bà Maigret mở một mắt nhìn chồng đang nghe điện thoại.

— Năm ba mươi tám tuổi, mụ gặp một gã đàn ông tên là Van Cram tại Istanbul.

— Tên là gì cơ?

— Julius Van Cram, quê quán hình như ở Hà Lan, trông rất lịch sự và trọ tại khách sạn Pera Palace.

Maigret cau mày, tin chắc trước đây đã nghe nói tới cái tên này. Ông cố nhớ lại.

— Năm nay Van Cram bao nhiêu tuổi?

— Hắn già hơn mụ này nhiều, khi đó đã ngoài năm mươi thì nay phải khoảng bảy mươi.

— Van Cram chết rồi?

— Tôi không biết. Tôi cố kể theo trình tự, để khỏi bỏ sót một điểm nào. Xem ảnh chụp thời gian đó thì mụ là một phụ nữ không còn trẻ, trạc trung niên nhưng còn đẹp và hấp dẫn.

— Van Cram làm nghề gì?

— Hình như mụ không hỏi được điểm này. Hắn nói thông thạo nhiều thứ tiếng, đặc biệt tiếng Anh, tiếng Pháp và cả tiếng Đức nữa. Hắn hay đi dự tiệc tại các đại sứ quán. Mụ nói, hắn thương yêu mụ và hai người đã sống chung với nhau một thời gian.

— Tại khách sạn Pera Palace.

— Không, hắn thuê cho vợ một căn nhà, cách khách sạn không xa. Sếp thứ lỗi cho, nếu tôi kể không được rành rọt. Moi được bấy nhiêu thật vất vả. Chốc chốc mụ lại ngừng để kể về đời tư một phụ nữ mà tình cờ mụ quen biết tại một hộp đêm trên đường đi biểu diễn. Rồi mụ than vãn: “Tôi biết ông coi tôi là một người mẹ tồi...” Mụ mời tôi uống rượu. Mụ không nghiện ma tuý, nhưng tôi chắc mụ nghiện rượu. Mụ cam đoan: “Không bao giờ tôi đụng một giọt trước khi đến sòng bạc. Trong lúc chơi, tôi không uống, nhưng chơi xong thì uống một cốc cho bớt căng thẳng thần kinh.” Theo mụ, đánh bạc làm căng thẳng thần kinh nhất. Để trở về với Van Cram, sau mấy tháng chung sống, mụ có bầu. Đó là điều mụ không ngờ tới vì trước đây mụ chưa bao giờ bị có bầu. Mụ báo tin cho người yêu, nghĩ rằng hắn sẽ khuyên mụ đi nạo thai.

— Thế mụ đồng ý chứ?

— Mụ ta không biết nữa. Như thể toàn bộ câu chuyện trớ trêu này là do số phận định đoạt. “Đáng lẽ tôi phải có bầu hàng chục bận rồi mới phải. Thế nhưng mãi đến năm ngoài ba mươi tuổi, điều đó mới xảy ra với tôi.” Đấy là những lời mụ kể lại. Van Cram phớt tỉnh, và mấy tuần sau, hắn đề nghị mụ làm lễ cưới.

— Hai người làm lễ cưới tại đâu?

— Tại Istanbul. Câu chuyện trở nên phức tạp. Có lẽ mụ thành thật yêu hắn. Hắn dẫn mụ tới một trụ sở, mụ không nhớ rõ, để ký giấy tờ và tuyên thệ. Hai người cưới nhau trong hoàn cảnh như vậy và mụ tỏ ra tin hắn. Mấy ngày sau, hắn gợi ý nên trở về Pháp sinh sống.

— Với hắn hay với ai?

— Vâng, sống với hắn. Cả hai vợ chồng vội vã đáp chuyến tàu thuỷ Ý trở về Marseille.

— Giấy thông hành của mụ ghi tên Van Cram chứ?

— Không. Tôi có hỏi, mụ không kịp lấy giấy thông hành mới. Hai vợ chồng lưu lại Marseille trong vài tuần lễ trước khi rời đi Nice và sinh con gái ở đó.

— Khi tới Nice họ trọ tại khách sạn?

— Họ không thuê khách sạn mà thuê một căn nhà đủ tiện nghi cách đại lộ Người Anh không xa. Hai tháng sau, một hôm Van Cram nói là đi ra phố mua thuốc lá và y biến mất không thấy về nhà. Từ đó mụ mất tăm hơi chồng.

— Mụ có nhận được tin tức gì của chồng không?

— Hắn có gửi thư cho vợ từ nhiều địa điểm, như Luân Đôn, Copenhague, Hambourg, New York và lần nào cũng gửi tiền kèm theo.

— Những món tiền lớn, phải không?

— Lúc nhiều, lúc ít, lúc chẳng có gì nhưng lần nào cũng hỏi thăm vợ và con gái.

— Mụ có viết thư trả lời không?

— Có ạ.

— Theo hòm thư lưu?

— Vâng. Từ đó mụ bắt đầu đánh bạc. Con gái lớn lên và đi học.

— Con bé gặp cha lần nào chưa?

— Bố bỏ đi khi con gái mới được hai tháng. Theo lời mụ, hắn chưa trở về Pháp lần nào. Phiếu gửi tiền cho mụ lần cuối cùng cách đây một năm, một món tiền khá lớn nhưng mụ thua tất cả trong một tối đánh bạc.

— Van Cram có hỏi thăm con gái ở đâu không? Hắn có biết con gái đã bỏ nhà lên Paris sinh sống không?

— Có, nhưng mụ không biết địa chỉ con gái.

— Có thế thôi ư, anh bạn?

— Có thể cũng chỉ như vậy thôi. Có lẽ mụ không thành thật khi tuyên bố: “Không biết chồng bới tiền ở đâu ra.”... Ồ, tôi suýt quên mất điểm quan trọng nhất... Cách đây mấy năm, mụ lấy giấy chứng minh thư mới và muốn lấy tên Van Cram. Mụ cho xem giấy đăng ký kết hôn làm tại Thổ Nhĩ Kỳ. Họ xem xét cẩn thận và gửi đi điều tra tại toà lãnh sự Pháp ở Thổ. Té ra giấy đăng ký vô giá trị và mụ chưa bao giờ được cưới xin cả.

— Mụ rối bời lên chứ?

— Không, chẳng có gì làm mụ bối rối bằng việc xử lý các màu sắc trong sòng bạc. Mụ tỏ ra lẩm cẩm mỗi khi màu đỏ xuất hiện liên tiếp thì mụ lại đặt cọc vào màu đen. Người ta có cảm giác câu chuyện mụ kể không thật. Mụ không sống trong cùng một thế giới với chúng ta. Khi tôi cho biết tin con gái bị chết, mụ chỉ hỏi qua loa, không có lấy một biểu hiện thương tiếc: “Mong cháu nó không bị đau đớn lắm.”

— Bây giờ thì đi ngủ chứ, anh bạn?

— Tôi không có được cái may mắn đó. Tôi còn phải lao xuống Juan les Pins, vì họ vừa tóm được một tên đánh bạc gian lận. Sếp còn cần gì nữa không?

— Lúc này thì không. Gượm một chút, anh có được cho xem ảnh chồng cũ của mụ không?

— Tôi có đề nghị cho xem. Mụ nói chỉ có một bức do chụp trộm vì chồng mụ tránh chụp ảnh như tránh hủi. Chắc con gái mang theo khi lên Paris vì bức ảnh biến mất từ khi con gái bỏ đi.

— Cảm ơn.

Maigret đặt ống nói điện thoại xuống nhưng không tắt đèn, không lên giường ngủ tiếp. Ông dậy, nhồi tẩu hút.

Mụ Crêmieux nói có nhìn thấy một bức ảnh trong ví tiền của Louise. Nhưng ông không chú ý đến chi tiết này vì ông tập trung hết vào bản thân Louise.

Bà Maigret cố nhìn chồng, không hỏi khi thấy chồng mặc quần áo ngủ, đi dép lê đứng sừng sững trong phòng. Ông như mơ tiếp, hình ảnh Lognon chợt xuất hiện. Ông chẳng đã vô ý nói với lão rằng: “Tôi sẽ thông báo cho ông biết.”

Tiến trình điều tra có thể bị thay đổi với những tin tức vừa phát hiện về Van Cram. Maigret lầm bầm một mình:

— Hay để đến sáng ta hãy gọi điện cho lão.

— Anh nói gì thế?

— Không, anh đang nói một mình.

Ông tìm số điện thoại để gọi đến nhà lão Malgracieux tại Quảng trường Constantin Pecqueur. Như vậy, lão hết đường trách cứ ông:

— A lô!... Làm ơn cho tôi nói chuyện với chồng bà. Đáng tiếc phải đánh thức bà dậy vào lúc này, nhưng...

— Tôi không buồn ngủ, đêm nào tôi cũng chỉ ngủ được một, hai tiếng mà thôi. - Bà Lognon trả lời, giọng vừa buồn rầu vừa có vẻ than phiền.

— Chánh thanh tra Maigret đây.

— Có, tôi có nhận ra giọng nói của thanh tra.

— Tôi nói chuyện với chồng bà, được không?

— Tôi cứ ngỡ, chồng tôi đang ở chỗ thanh tra. Ít ra nhà tôi cũng nói đang làm nhiệm vụ cho thanh tra cơ mà.

— Chồng bà đi lúc mấy giờ?

— Ăn cơm tối quáng quàng, rồi đi ngay. Nhà tôi nói có khả năng suốt đêm không về nhà.

— Chồng bà nói có đi đâu không?

— Không bao giờ nhà tôi cho biết.

— Cảm ơn.

— Có đúng nhà tôi đang làm nhiệm vụ cho thanh tra phải không?

— Phải, phải.

— Thế thì làm sao thanh tra không biết...

— Không nhất thiết tôi phải biết mọi hành vi của chồng bà.

Bà Lognon không tin, nghi Maigret nói dối để bao che cho chồng mình. Bà còn định hỏi thêm, nếu ông không ngắt điện ngay. Lập tức ông quay, gọi điện cho trạm cảnh sát quận hai:

— Lognon có đấy không?

Ledent đang trực, trả lời:

— Suốt đêm không thấy ông ta ló mặt đến đây.

— Cảm ơn. Nếu thấy lão đến, bảo gọi điện đến tôi nhé.

— Vâng ạ.

Bất thần Maigret cảm thấy bứt rứt khi biết Lognon hiện vẫn đi tua ngoài phố, nhưng không rõ lão làm gì, cái cảm giác khó chịu này chỉ là lặp lại giấc mơ vừa qua. Không cần thiết phải tiếp tục đến thăm các hộp đêm, điều tra thêm các lái xe taxi. Mọi tin tức xảy ra tại tiệm Roméo có thể đã khai thác hết. Lognon vẫn đi lùng sục suốt đêm, phải chăng vì đã lần ra manh mối?

Không bao giờ Maigret ghen tị với các đồng nghiệp, nhất là với các nhân viên mật dưới quyền. Hầu hết trường hợp, ông đều trả công trạng cho họ khi đã có kết luận thoả đáng của một vụ điều tra. Ít khi ông tuyên bố với báo chí. Chiều hôm nay, ông nhường Lucas nói chuyện với các phóng viên theo dõi Trung tâm Cảnh sát.

Tuy nhiên, Maigret đang cảm thấy bực dọc. Trong giấc mơ chơi cờ, quả thật Lognon hoạt động đơn độc, còn ông có thể yêu cầu toàn bộ tổ chức của Trung tâm Cảnh sát, chưa kể các đội Cảnh sát cơ giới và hệ thống Cảnh sát bên ngoài. Ông cảm thấy xấu hổ, muốn mặc quần áo đi ngay đến Đại bản doanh ở Quai des Orfèvres. Lúc này ông đã biết tên người chụp trong bức ảnh mà Louise Laboine lấy cắp của mẹ và giấu rất cẩn thận trong ví tiền. Còn khối việc cần điều tra ngay.

Bà Maigret nhìn chồng bước vào phòng ăn, mở ngăn tủ buffet rót một cốc brandy mận, hỏi:

— Anh đi ngủ tiếp không?

Linh tính bảo ông rằng, việc làm lôgíc là đến ngay Trung tâm Cảnh sát. Nếu không, ông tự phạt mình vì có ý nghĩ không rộng lượng và tạo cơ hội may mắn cho Lognon.

— Vụ án này có làm phiền anh không?

— Khá phức tạp, em ạ.

Kể cũng lạ, cho đến lúc này, ông mới tập trung điều tra về nạn nhân, chưa nghĩ đến tên sát nhân. Nhưng khi đã có thêm nhiều chi tiết về cô gái vô danh này, người ta có thể đặt câu hỏi: “Ai là tên sát nhân?”

Ông bước tới cửa sổ, nhìn ra ngoài. Mặt trăng tròn treo lơ lửng trên bầu trời trong. Mưa đã tạnh, mái nhà phía xa ánh lên một tia sáng yếu ớt. Ông gõ tẩu cho sạch tàn thuốc, nặng nề trèo lên giường hôn vợ, nói:

— Đánh thức anh như thường lệ.

○○○

Đêm qua ông không mơ nữa. Lúc ngồi trên giường uống tách cà phê nóng buổi sáng, mặt trời đã sáng chói. Lognon chưa gọi điện thoại, như vậy lão chưa tới trạm và cũng chưa về nhà.

Đến Quai des Orfèvres làm việc, Maigret nghe báo cáo mà không góp ý kiến. Vừa nghe xong, ông trèo lên gác, vào phòng hồ sơ. Tại đây, hồ sơ của tất cả những ai bị mắc mứu với pháp luật được cất trong những giá, nếu gộp lại phải dài tới hàng chục dặm. Người cảnh sát trực ban mặc chiếc áo choàng xám, trông giống như lão thủ kho. Mùi mốc từ giấy bốc lên, ngửi như mùi thư viện công cộng.

— Ông xem có hồ sơ nào của một người tên là Van Cram, Julius Van Cram không?

— Hồ sơ mới gần đây?

— Có lẽ đến hơn hai mươi tám năm nay.

— Thanh tra đợi cho một lát.

Maigret ngồi xuống đợi. Mười phút sau, người coi hồ sơ mang đến cho ông một hồ sơ mang tên Van Cram nhưng lại là Joseph Van Cram. Tên này làm việc tại một hãng bảo hiểm đóng trụ sở ở phố De Grenelle, Paris, can tôi giả mạo giấy tờ hai năm trước đây, khi đó hắn mới hai mươi tám tuổi.

— Ông chỉ có một hồ sơ Van Cram này thôi à?

— Còn một hồ sơ Von Kramm nữa, tên Kramm này có một chữ K và hai chữ M. Hắn đã chết cách đây hai mươi tư năm tại Cologne.

Những hồ sơ cất ở tầng dưới là của những tên tội phạm và của tất cả những người đã từng bị cảnh sát gọi đến điều tra. Tên Van Cram làm việc tại hãng bảo hiểm và tên Von Kramm chết tại Cologne cũng có thêm hồ sơ lưu trữ tại đây.

Maigret duyệt danh sách của những tên lừa đảo quốc tế, rồi loại đi những tên chưa bao giờ đặt chân tới vùng Cận Đông mà tuổi không phù hợp với tuổi chồng mụ Laboine. Còn lại vài tập hồ sơ, trong đó có một hồ sơ nội dung như sau:

“Hans Ziegler, biệt hiệu Ernst Marek, biệt hiệu John Donley, biệt hiệu Joey Hogan, biệt hiệu Jean Lemke (không biết tên thật và quốc tịch). Một tên lừa đảo có tín nhiệm, chuyên nghề bịp bợm. Nói thạo các thứ tiếng Pháp, Anh, Đức, Hà Lan, Ý, Tây Ban Nha và một ít tiếng Ba Lan.

Cách đây ba mươi năm, cảnh sát Prague cho lưu hành tại khắp các nước, ảnh tên Hans Ziegler, kẻ đồng loã, can tội lừa đảo một món tiền lớn. Hắn để bộ ria hung và sinh quán tại Munich.

Ít lâu sau, Luân Đôn được làm quen với hắn dưới biệt hiệu John Donley, quê quán tại San Francisco. Khi bị Cảnh sát Copenhague bắt giữ, hắn đội tên giả là Ernst Marek.

Hắn còn xuất hiện tại nhiều địa điểm khác dưới các tên giả Joey Hogan, Jules Stieb và Carl Spangler.

Với năm tháng, diện mạo hắn cũng thay đổi. Hồi còn trẻ, hắn cao, gầy, vai rộng. Dần dần hắn béo ra và trông bệ vệ hơn.

Hắn đẹp trai, ăn diện. Ở tại Paris bao giờ hắn cũng trọ tại một khách sạn lớn nằm trên đại lộ Champs Élysées, còn ở Luân Đôn thì trọ tại khách sạn Savoy. Ở đâu hắn cũng tìm đến các nơi sang trọng và ở đâu phương pháp lừa đảo cũng giống nhau. Hắn áp dụng một hệ thống đã được những kẻ đi trước hoàn thiện, nhưng ít có kẻ trình diễn lỗi lạc như hắn.

Bao giờ hắn cũng có một tên đồng loã giúp sức. Tên này còn trẻ, nói giọng có vẻ từ một nước Trung Âu. Ngoài ra, người ta không có thêm chi tiết nào khác.

Phương pháp của bọn hắn là vào các quán ăn sang trọng tìm chọn nạn nhân, thường là những người trông vẻ giàu có, một nhà kỹ nghệ hay một nhà kinh doanh từ các tỉnh lên. Hắn núp dưới các biệt hiệu Jean Lemke, Jules Stieb hay John Donley tuỳ theo trường hợp ngồi uống rượu với nạn nhân. Hắn tỏ ra tiếc rẻ, không hiểu biết rõ phong tục địa phương. Hắn thường nói: “Làm thế nào tìm được một người thật đáng tin cậy. Công việc của tôi nguy hiểm lắm. Thật quả tôi không biết nên tiến hành như thế nào. Tôi rất lo bị mắc lừa!”

Phương pháp lừa đảo này có thể thay đổi về chi tiết nhưng về cơ bản giống nhau. Nếu hắn hoạt động ở châu Âu thì nạn nhân thường là một mụ triệu phú người Mỹ. Mụ giao cho hắn một món tiền lớn để đặt vào trong các ô đáng tin cậy trong sòng bạc. Hắn giữ món tiền giấy này trong phòng trọ tại khách sạn, trên tầng lầu. Nhưng biết ô nào là đáng tin cậy? Hắn chẳng hiểu gì về nước này cả. “Ồ! Mụ già bảo có thể chi một phần tiền - một phần ba hay một phần tư - làm tổn phí cơ mà.” “Người bạn mới - một người làm ăn lương thiện - có sẵn sàng giúp hắn không?” Tất nhiên tiền phí tổn sẽ chia nhau, một món tiền không phải nhỏ.

Hắn phải hoạt động rất thận trọng để đảm bảo an toàn. Giả sử, để chứng tỏ mình trung thực, bạn hắn đặt một món tiền nào đó vào ngân hàng... “Đợi tôi ở đây một lát...” Hay là, “Ồ! Không, sao ông không đi theo tôi?” Tiền giấy đây buộc thành những cuộn bạc to tướng đựng trong một cái túi lớn. “Hay là đem gửi các cuộn bạc này vào ngân hàng của ông để ông rút ra được dễ dàng...?” Tuỳ từng nước, tiền nhiều hay ít. “Tất cả món tiền này đặt vào tài khoản của tôi, còn ông giữ túi tiền. Ông rút lấy phần tiền của mình, còn lại trả phần của tôi. Công việc chỉ có thế thôi!”

Trên xe taxi túi tiền được đặt giữa hai người. Nạn nhân đổi séc lấy tiền mặt. Hắn, tức Lemke, tức Stieb, tức Ziegler... bèn đưa cặp cho nạn nhân giữ. Khi xe taxi dừng, lại bên ngoài ngân hàng của hắn, thường là một ngân hàng lớn nằm tại trung tâm thành phố, hắn nói với nạn nhân: “Tôi vào một phút thôi...” Nói xong y vội lao vào đám đông rồi mất hút. Lúc ấy nạn nhân mới phát hiện ra cái cuộn giấy bạc gồm toàn mảnh báo, trừ những tờ bọc ngoài.

Trong phần lớn trường hợp, khi hắn bị bắt giữ, cảnh sát khám không thấy có gì liên luỵ. Tiền lấy cắp biến mất vì hắn đã kịp tẩu tán mà không ai trông thấy bằng cách đưa cho một tên đồng loã lẫn trong đám đông những người chật ních trong ngân hàng.

Chỉ có một hồ sơ do Cảnh sát Đan Mạch cung cấp, bổ sung thêm rằng: “Căn cứ vào những lời tuyên bố chưa được thẩm tra, người đàn ông này tên là Julius Van Cram, quê ở Hà Lan, sinh quán tại Groningen. Là con một gia đình khá giả, hắn vào làm việc trong một ngân hàng ở Amsterdam do bố làm giám đốc khi mới hai mươi hai tuổi. Lúc đó hắn đã nói thông thạo được nhiều thứ tiếng, được ăn học đến nơi đến chốn và là hội viên Câu lạc bộ thuyền Yacht Amsterdam. Làm việc được hai năm thì hắn mất tích. Mấy tuần sau, người ta phát hiện hắn biển thủ tiền quĩ của ngân hàng.”

Không may, tên Van Cram này không để lại dấu tay và cũng không có ảnh chụp.

Khi so sánh thời gian, Maigret phát hiện tên này rất ít khi tiến hành hai vụ lừa đảo liên tiếp, không giống phần lớn các tên đại bợm quốc tế khác. Hắn thường để hàng tuần, có khi hàng tháng hoàn chỉnh các dự định lừa bịp những món tiền bao giờ cũng lớn. Sau đó, nhiều năm sau hắn mới xuất hiện trở lại, nhưng tại một địa điểm khác trên trái đất, chơi lại trò chơi cũ, cũng tinh vi và tỉ mỉ như cũ.

Nghĩa là, khi vốn đã cạn hắn mới hoạt động trở lại? Hay hắn vẫn còn tiền dự trữ khoá trong két? Vậy nơi cất giấu tiền ở đâu? Hắn lập kì công cuối cùng tại Mexique cách đây sáu năm.

— Lại đây một phút, Lucas!

Lucas bước lại, ngạc nhiên nhìn tập hồ sơ chồng trên bàn.

— Anh gửi giúp tôi mấy cái điện. Nhưng trước hết phái người đến gặp bà Crêmieux, tại phố Clichy, để bà ta xác nhận người đàn ông này chính là người đàn ông chụp trong bức ảnh để trong túi xách của Louise Laboine.

Ông trao cho Lucas danh sách các nước hắn đã đến hoạt động và các tên hắn đội lốt khi hoạt động tại từng nước.

— Anh gọi cả điện cho Féret tại Nice, bảo hắn đến gặp mụ Laboine một lần nữa, cố phát hiện xem phiếu tiền từ nước nào gửi tới và vào thời gian nào. Không chắc mụ ta còn giữ cuống séc, nhưng cứ điều tra xem sao.

Đột nhiên ông ngừng ra chỉ thị, hỏi:

— Có tin tức gì về Lognon?

— Lão sắp phải gọi điện cho sếp?

— Không biết nữa. Anh gọi điện đến nhà Lognon xem.

Bà Lognon nghe ở đầu dây đằng kia. Maigret hỏi:

— Chồng bà về nhà chưa?

— Vẫn chưa về. Thế thanh tra không biết chồng tôi ở đâu ư?

Bà Lognon lo lắng. Maigret cũng bắt đầu thấy lo lắng. Ông nói để làm yên lòng bà:

— Có lẽ chồng bà đang truy nã thủ phạm ra ngoài thành phố.

Lập tức bà than vãn, chồng bà luôn luôn bị giao các nhiệm vụ nguy hiểm, bạc bẽo. Nhưng ông có nên giải thích Lognon thường tự ý hành động và hay coi thường mệnh lệnh nên bị sa vào hoàn cảnh khó khăn không? Lúc nào lão cũng băn khoăn, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ, muốn làm thật nhiều để nổi bật lên. Lão xốc tới một cách mù quáng, tin rằng cần phải biểu lộ giá trị của mình. Giá trị của lão ai cũng công nhận, chỉ có lão là người duy nhất không nhận ra điều đó.

Maigret gọi điện cho trạm cảnh sát quận hai, cũng chẳng có tin tức gì về lão Malgracieux.

— Xung quanh đấy không ai trông thấy lão ta à?

— Không ai trông thấy ạ.

Trong phòng bên cạnh, Lucas phái một công an mật tới phố Clichy rồi chuyển điện bằng dây nói. Còn Janvier đứng trong ngưỡng cửa đợi Maigret gọi điện xong để xin chỉ thị.

— Priollet vừa tới, muốn gặp thanh tra. Nhưng thanh tra không có trong phòng làm việc.

Ông vội sang phòng làm việc của Priollet, thì thấy đang hỏi cung một tên buôn lậu ma tuý, hai mắt quầng đỏ mà lỗ mũi thì hẹp.

— Không biết sếp còn quan tâm không, hay sếp đã biết tin rồi. Sáng nay tôi vừa biết tin Jeanine Armenieu trọ tại một căn nhà trong phố Ponthieu.

— Anh biết số nhà không?

— Không. Nhà ở gần góc phố Berri, tầng một là một quán rượu.

— Cảm ơn anh bạn. Có tin tức gì về Santoni không?

— Không ạ. Hắn không có vấn đề gì mắc mứu chứ? Có lẽ hắn đang sung sướng hưởng tuần trăng mật tại Florence.

Janvier vẫn còn ngồi trong phòng làm việc. Maigret lên tiếng giục:

— Mặc áo, đội mũ vào, anh bạn.

— Chúng ta đi đâu bây giờ?

— Đến phố Ponthieu.

Tại đây, ông có thể khám phá thêm vài chi tiết về cô gái bị giết. Mọi quan tâm chính của ông vẫn là Louise Laboine, nhưng cái lão Lognon quái ác này bắt đầu đóng một vai trò quan trọng. Vai đó là gì, không may chẳng ai biết.

Maigret vừa khoác áo ngoài, vừa lầm bầm:

— Đúng là “lắm cha con khó lấy chồng”.

Ít có khả năng lão Malgracieux còn lang thang trên các phố, mò mẫm từ địa chỉ này đến địa chỉ khác. Nói về lão, không phải dễ dàng. Năm giờ chiều hôm qua, lão hình như chưa có nhiệm vụ dứt khoát để làm tiếp. Lão về nhà ăn cơm, rồi lại quay ra phố ngay.

Trước khi đi, Maigret vào phòng trực ban chỉ thị:

— Một trong các anh gọi điện giùm tới các ga xe lửa. May ra có thể xác nhận Lognon không đi tàu, chẳng hạn để truy nã một người nào đó. Có thể lắm chứ. Có thế mới giải thích được vì sao lão không gọi điện cho Trung tâm Cảnh sát hay cho trụ sở của lão ở quận hai.

Như vậy, lão phải nắm được những tin chưa ai nắm được.

— Sắp tới chưa, sếp?

— Sắp tới rồi.

Maigret bảo dừng xe tại Quảng trường Dauphine để uống rượu trong tâm trạng không vui.

Quả tình, ông không ghen tị với Lognon. Nếu lão tìm ra thủ phạm giết Louise Laboine thì càng tốt. Nếu lão ra lệnh bắt giữ thủ phạm thì càng tốt hơn nữa.

Trời đánh thánh vật, ít ra lão cũng phải liên lạc, như mọi người khác chứ!