Chương 6 CHẠM TRÁN MASCOULIN

Maigret đi ngang qua phòng các điều tra viên để dặn dò họ đôi điều. Lapoint cũng vừa trở về.

— Thế nào? Chuyện xì gà ra sao?

— Phụ nữ mà chú ý đến chi tiết ấy thì thật là lạ kỳ. Ông chủ quán không nói được ông khách lạ hút thuốc điếu, xì gà hay hút tẩu trong khi ông này đã đứng ở quán hơn mười lăm phút. Ông có ý thiên về xì gà hơn. Bà gác cổng nhà cô Blanche thì quả quyết rõ hơn.

— Xì gà ư?

— Không, thuốc điếu. Ông khách đã quăng một tàn thuốc trong cầu thang rồi dùng gót giầy di lên.

Khi Maigret vào trong quán ăn nổi tiếng ở quảng trường Chiến thắng thì đã một giờ trưa. Một cảm giác khó chịu đè nặng lên ngực ông. Ông thấy mình không thận trọng. Ai đời một viên chức tầm thường như ông mà lại đi đọ sức với người như Mascoulin.

Ông không có gì để chống chọi với Mascoulin cả ngoại trừ một bức thư ngắn mà vị dân biểu này có thể có cả trăm cách giải thích hợp lý hợp tình. Quán này lại là giang sơn của ông ta. Maigret làm ra vẻ khách lạ và chủ quán thấy ông bước đến mà cũng chẳng tỏ vẻ muốn đón tiếp.

— Có bàn ngồi chứ?

— Bao nhiêu người?

— Một mình tôi.

Đa số các bàn đều đã có người ngồi. Người ta nghe thấy tiếng rì rào trò chuyện của khách ăn và hoà vào đó là tiếng thìa, nĩa, ly tách chạm nhau. Chủ quán nhìn quanh rồi tiến đến một bàn nhỏ hơn các bàn khác kê sát góc cửa. Có ba bàn khác còn trống nhưng nếu Maigret hỏi đến, chắc ông cũng được trả lời rằng những bàn ấy đã được đặt trước, chuyện ấy rất có thể xảy ra.

Rốt cuộc người phục vụ cũng được ra hiệu đến lấy áo khoác và mũ của ông. Sau đó ông còn phải đợi hồi lâu để gọi món ăn và ông ngồi nhìn thoả thích quang cảnh trong quán.

Khách của quán toàn là những nhân vật quan trọng. Đến bữa ăn trưa, trong quán chỉ có các nhà ngân hàng, luật sư nổi tiếng, các nhà báo, chính khách. Tất cả bọn họ ít nhiều đều cùng hoạt động trong một lĩnh vực và thấy nhau từ xa họ đã ra hiệu chào nhau.

Một ông giám đốc một tờ báo khi đi ra cửa dừng lại chỗ Maigret và bắt tay ông.

— Công việc nhiều lắm phải không?

Ông ta hỏi Maigret và khi nhìn thấy Maigret giả vờ không hiểu câu hỏi.

— Tôi không nghĩ có lúc gặp ông đây.

Ông giám đốc nhìn về phía Mascoulin đang ngồi.

— Tôi không biết việc cảnh sát hình sự lo liệu việc này. Ông tìm ra Piquemal rồi chăng?

— Chưa!

— Vẫn cứ đang tiến hành tìm Bản phúc trình Calame chứ?

Câu hỏi có giọng chế nhạo, y như rằng Bản phúc trình Calame chỉ có trong trí tưởng tượng của một số người hoặc giả Maigret sẽ không bao giờ tìm ra được.

— Đang tìm - Maigret đành lòng trả lời.

Ông nhà báo mở miệng định nói gì đó nhưng rồi lại thôi, đưa tay chào thân mật và bước ra khỏi quán. Ra đến gần cửa, ông ta suýt va phải một người khách mới đến mà Maigret cũng sẽ không nhìn ra nếu như ông không đưa mắt nhìn theo người mới nói chuyện với mình.

Thực vậy, khi đẩy cửa phụ để vào phòng trong, người này nhìn thấy Maigret qua khung cửa kính và mặt ông ta lộ vẻ hoảng hốt. Bình thường thì ông ta đã chào Maigret vì quen biết ông đã mấy năm rồi. Đã định chào nhưng rồi ông ta lại ngần ngại đưa mắt nhìn về phía bàn của Mascoulin và có lẽ ông ta hy vọng Maigret chưa kịp nhận ra mình, ông đột ngột quay lại và biến ra khỏi quán.

Ngồi trong góc, Mascoulin theo dõi từ đầu chí cuối cảnh này không bỏ sót một chi tiết dù rằng trên nét mặt của Mascoulin như mặt dân chơi bài không thấy biểu lộ một chút gì lạ. Maurice Labat đến quán này để làm gì thế? Tại sao Labat lại rút lui ngay khi trông thấy Maigret?

Trong khoảng mười năm, Labat là nhân viên của Ban An ninh Quốc gia và thậm chí người ta cho rằng có thời gian ngắn ông ta gây được chút ảnh hưởng với Bộ trưởng Bộ nội vụ. Bỗng nhiên mọi người được tin ông ta xin giải nhiệm. Rồi mọi người biết thêm rằng không phải ông ta thích như thế mà chỉ vì để tránh những rắc rối nghiêm trọng hơn. Từ dạo ấy, người ta tiếp tục thấy Labat hoạt động cạnh những giới thường lui tới những nơi như quán Filet de Sole. Ông ta không mở hãng thám tử tư như nhiều đồng nghiệp thường làm khi thôi việc. Mọi người cũng biết ông ta chẳng nghề nghiệp gì khác và không có người tài trợ nào thêm. Vậy mà ngoài vợ con ra Labat còn có một cô tình nhân trẻ hơn ông ta hai mươi tuổi ở trong một căn hộ đường Ponthieu và có lẽ ông ta cũng tốn khá nhiều để bao cô này.

Việc gặp Labat đột xuất thế này khiến Maigret phải bận tâm suy nghĩ và ông quên mất chuyện nhấm nháp thưởng thức món cá rất hấp dẫn mà ông đã gọi. Chính Mascoulin là người mà Labat đến gặp ở quán này chứ không ai khác nữa. Nghĩ như vậy không được hợp lý chăng? Labat cũng giống như cả nghìn người khác là loại người có thể nhận lo một số vụ việc ám muội, mù mờ và hẳn ông ta còn ít nhiều bạn bè ở cơ quan cũ. Rút lui như thế, phải chăng Labat hy vọng rằng Maigret sẽ không kịp nhận ra ông ta? Còn Mascoulin khi ấy Maigret không thể trông thấy ông này được, phải chăng Mascoulin đã làm hiệu cho Labat đừng vào quán?

Nếu như Labat ở tuổi bốn mươi, nhìn to ngang và hút xì gà thì Maigret cũng tin được rằng chính Labat là người đã đến nhà ông bộ trưởng ở Đại lộ Pasteur, đến nhà cô Blanche ở đường Vaneau và bắt Piquemal. Nhưng Labat chỉ khoảng ba mươi sáu tuổi. Ông ta là một điển hình của dân đảo Corse. Người nhỏ và gầy nên ông ta dùng giầy gót cao để tăng thêm chiều cao và mang bộ râu mép vểnh lên. Sau nữa, mấy đầu ngón tay vàng ám khói chứng tỏ ông ta hút thuốc lá liên tục. Ít nhiều gì việc Labat xuất hiện cũng có tác động phần nào khiến Maigret lại suy nghĩ qua hướng khác và ông lại tự trách mình đã để cho cơ quan Ban an ninh mê hoặc làm lạc hướng. Labat là nhân viên cũ của cơ quan ấy nhưng không còn làm việc ở đó nữa. Ở Paris còn có hàng tá người như thế mà Ban an ninh phải thải hồi vì những lý do gần giống nhau.

Maigret tự hứa chốc nữa đây sẽ kiếm cho được một danh sách những người thuộc loại này. Suýt nữa, ông định gọi điện ngay cho Lucas để giao việc này. Chuyện quá lạ lùng mà thật. Ông không làm thế cũng chỉ vì ông ngần ngại phải băng qua căn phòng dưới ánh mắt chế giễu của Mascoulin. Mascoulin không dùng thức ăn tráng miệng mà gọi cà phê và một ly rượu chát.

Ông bắt đầu nhồi tẩu thuốc và vừa nhồi thuốc vừa cố nhớ lại những nhân vật ở Ban an ninh mà ông có quen biết. Ông có cảm giác giống như một người gần nhớ lại được cái tên mình đang tìm nhưng rồi đành chịu. Ngay từ khi nghe nói đến người có dáng to ngang và nhất là từ khi có chuyện điếu xì gà, trong trí nhớ ông đã có chút gì đó còn mơ hồ nhưng đã bắt đầu cựa quậy hình thành.

Ông mải mê suy nghĩ đến độ không nhận rõ Mascoulin vừa dùng khăn lau miệng vừa đứng dậy và trao đổi mấy lời với những người cùng ăn. Nói chính xác hơn, Maigret có trông thấy Mascoulin đứng dậy đẩy bàn ra một tý để lấy lối đi rồi ung dung đi về phía ông đang ngồi nhưng ông vẫn làm như mọi chuyện ấy chẳng can hệ gì đến ông.

— Ông cho phép chứ ông cảnh sát trưởng? - Mascoulin vừa nói vừa nắm chặt lưng ghế đặt trước mặt Maigret.

Vẻ mặt Mascoulin trông nghiêm nghị. Chỉ thấy khoé môi run run nhưng đó có thể là do chứng động kinh mãn tính trong mấy giây đồng hồ. Maigret bỗng mất bình tĩnh. Ông không ngờ được điều này. Chưa bao giờ ông nghe được giọng nói của Mascoulin, một giọng nói trang trọng và rất ngọt ngào. Người ta cho rằng chính vì giọng nói ấy mà dù Mascoulin có bộ mặt dữ dằn, xoi mói, một số phụ nữ vẫn tranh nhau chỗ ngồi ở Quốc hội khi có Mascoulin đăng đàn phát biểu.

— Hôm nay ông đến đây quả là một sự trùng hợp lạ kỳ. Tôi chuẩn bị gọi điện cho ông.

Maigret vẫn như không để ý, ông cố gắng hết sức gây thêm khó khăn cho Mascoulin nhưng ông này không tỏ vẻ gì mất bình tĩnh trước sự im lặng của Maigret.

— Tôi chỉ vừa mới biết được tin ông lo điều tra vụ Piquemal và Bản phúc trình Calame.

Mascoulin nói khe khẽ vì trong quán còn nhiều khách ăn và ở nhiều bàn họ đang nhìn tập trung về hướng hai người.

— Không những tôi chỉ báo với ông một số tin tức quan trọng mà tôi nghĩ rằng tôi còn phải chính thức khai báo để làm chứng. Chốc nữa, có lẽ ông vui lòng phái một điều tra viên đến Quốc hội để ghi lời khai chứ? Bất cứ ai cũng chỉ giúp người của ông tìm được tôi.

Maigret vẫn thản nhiên.

— Chuyện về Piquemal. Tuần trước, tôi đã có tiếp xúc với tên này.

Maigret đang giữ trong túi bức thư của Mascoulin. Ông bắt đầu hiểu ra tại sao ông này tỏ ra muốn nói chuyện với ông.

— Tôi không còn nhớ rõ ngày nào nữa. Hôm ấy viên thư ký của tôi đưa tôi đọc một bức thư trong hàng đống thư từ thường ngày tôi vẫn nhận và giao cho thư ký trả lời. Bức thư ký tên Piquemal và ghi địa chỉ gửi từ một khách sạn nào đó ở đường Jacob mà tôi quên tên, một cái tên tỉnh lẻ nếu tôi không lầm.

Vẫn đưa mắt nhìn Mascoulin, Maigret uống một ngụm cà phê và bắt đầu hút thuốc rít từng hơi ngắn.

— Chắc ông cũng có thể tin được mỗi ngày tôi nhận hàng trăm bức thư của đủ loại người: bọn mất trí, những người nửa điên nửa tỉnh, những người trung thực. Họ báo cáo cho tôi biết những chuyện xấu xa của chính trường. Nhiệm vụ viên thư ký của tôi, một thanh niên rất dũng cảm và được tôi tín nhiệm hoàn toàn, là phải ngăn ngừa được chừng nào hay chừng ấy những chuyện đáng tiếc.

Không hiểu tại sao khi chăm chú nhìn bộ mặt của Mascoulin, Maigret cứ tự hỏi không hiểu Mascoulin có phải là kẻ đồng tính loạn dâm không, chưa bao giờ ông nghe người ta đồn đại về chuyện này. Nếu thật như thế Mascoulin cũng giấu kỹ. Dường như đối với ông, chuyện này có thể giúp ông hiểu được đôi nét về tính cách của Mascoulin.

— Tôi thấy thư của Piquemal có vẻ thành thật và tôi tin chắc rằng ông cũng sẽ nghĩ thế vì nếu tìm lại được bức thư, tôi thấy có nhiệm vụ phải giữ cho ông Piquemal và anh ta báo với tôi rằng anh ta là người duy nhất ở Paris biết Bản phúc trình Calame nằm ở đâu và có thể tìm thấy được. Anh ta nói thêm rằng anh ta muốn thông báo cho tôi hơn là một cơ quan nào đó vì anh ta biết rằng có quá nhiều người sẽ hưởng lợi khi vụ này được giấu kín và tôi là người duy nhất anh ta hoàn toàn tin cậy. Tôi xin lỗi buộc phải nhắc lại lời lẽ của anh ta như thế. Để phòng xa, tôi đã viết mấy chữ để hẹn gặp anh ta.

Maigret bình thản rút ví và lấy ra bức thư mang tiêu đề của Quốc hội. Ông chỉ để lộ bức thư ra mà không chìa ra phía trên bàn, bất chấp cả việc Mascoulin với tay đến lấy.

— Thư này phải không?

— Phải đấy, tôi nghĩ là nhận ra được nét chữ của mình.

Mascoulin không hỏi tại sao Maigret có được bức thư, ông ta tránh không muốn biểu lộ chút ngạc nhiên nào và lưu ý:

— Tôi thấy rõ là ông đã hay tin. Tôi gặp ông ta ở quán Croissant. Quán này ở gần xưởng in và tối tối tôi thường hay hẹn gặp một số người ở đó. Tôi thấy anh ta hơi có vẻ cuồng nhiệt và giống người của Liên minh thần thánh ngày xưa. Tôi để cho anh ta nói.

— Anh ta báo với ông rằng anh ta giữ bản phúc trình phải không?

— Không hẳn thế, những người thuộc loại đó không bao giờ làm chuyện đơn giản thế. Họ cần tạo ra quanh họ một không khí bí mật của những vụ mưu phản. Anh ta cho tôi biết rằng anh ta làm việc ở Trường Đại học Cầu cống, anh ta từng là trợ lý của giáo sư Calame và anh ta cho rằng mình tìm được bản phúc trình mà năm xưa giáo sư đã biên soạn về việc nhà an dưỡng ở Clairfond. Cuộc gặp diễn ra chưa đến mười phút vì sau đó tôi còn phải xem lại bản in thử mấy bài báo của tôi.

— Sau đó Piquemal đem bản phúc trình đến cho ông chứ?

— Tôi không gặp lại anh ta. Anh ta đề nghị giao cho tôi vào thứ hai, thứ ba hoặc thứ tư là chậm nhất. Tôi đã trả lời với anh ta rằng tôi không muốn tài liệu ấy đến tay tôi làm gì vì nhiều lý do mà chắc ông cũng rõ. Bản phúc trình ấy chính là thuốc nổ. Hôm nay chúng ta đã thấy chuyện quả đúng như thế.

— Ông đã khuyên anh ta giao cho ai thế?

— Cho thủ trưởng của anh ta.

— Tức là cho hiệu trưởng Trường Đại học Cầu cống phải không?

— Tôi nghĩ rằng tôi đã không nói cụ thể. Có thể tôi đã nhắc đến Bộ, từ này lúc ấy tự nhiên tôi lại nghĩ đến.

— Anh ta không có ý muốn điện thoại cho ông ư?

— Theo tôi biết thì không.

— Và cũng không định gặp ông?

— Nếu như anh ta có ý định thế thì anh ta cũng đã không thực hiện được vì như tôi đã nói với ông, tôi chỉ còn nhận được tin về Piquemal qua báo chí. Dường như anh ta đã nghe lời tôi và có hơi làm quá một tí: anh ta đi thẳng đến gặp Bộ trưởng ngay. Khi nghe nói đến việc anh ta biến mất, tôi đã tự hứa là báo cho ông hay ngay vụ này. Và thế là xong rồi. Mọi việc tôi biết được đều báo cáo hết, tôi mong rằng lời khai báo của tôi được ghi lại đúng theo thể thức quy định và thế thì chiều nay...

Không còn việc gì khác nữa rồi. Maigret buộc phải cử người đến ghi lời khai làm chứng của Mascoulin, Maigret tin chắc rằng nhân viên của ông sẽ không cho đám đồng nghiệp của Mascoulin và các nhà báo vây quanh ông ta. Và như thế không phải là một cách kết án Point đó ư?

— Xin cảm ơn ông. - Maigret đành nói - Tôi sẽ làm những việc cần thiết.

Mascoulin có vẻ hơi lúng túng như thể ông ta không tiên liệu được chuyện lại như thế này. Phải chăng ông ta đã hình dung rằng Maigret sẽ đặt ra nhiều câu hỏi rắc rối hoặc là Maigret cũng sẽ tỏ rõ sự hoài nghi bằng cách này hay cách khác?

— Tôi chỉ làm nhiệm vụ của mình. Nếu như tôi tiên liệu được sự vụ xảy ra thế này thì tôi đã nói với ông sớm hơn.

Mascoulin luôn luôn có vẻ đang đóng kịch và thậm chí có thể cho rằng ông ta có vẻ không muốn giấu điều đó. Dường như ông ta muốn nói: “Tao đây còn láu cá hơn cả mày. Cứ thử trả miếng đi”. Phải chăng Maigret đã sai lầm? Dĩ nhiên khi xét về một phương diện nào đó, ông đã sai lầm vì ông sẽ chẳng được gì mà ngược lại nếu mất, ông sẽ mất tất cả khi đọ sức với một người có quyền lực và quỷ quyệt như Mascoulin.

Mascoulin đang đứng chìa tay ra cho ông. Maigret bỗng sực nhớ lại Point và câu chuyện của ông Bộ trưởng về những bàn tay bẩn. Cũng chẳng mất thì giờ cân nhắc lợi hại, ông cầm lấy tách cà phê không còn một giọt đưa lên môi và lờ đi bàn tay của Mascoulin đang chìa cho mình.

Trong đôi mắt của vị dân biểu có thoáng chút lo ngại. Khoé môi ông ta không những bớt run mà lại giật giật mạnh hơn.

Mascoulin đành nói:

— Tạm biệt ông Maigret!

Phải chăng Mascoulin cố ý nhấn mạnh chữ “ông” như Maigret cảm thấy? Nếu đúng thế thì đây là một lời đe doạ hầu như không cần giấu giếm vì nói thế có nghĩa là Maigret sắp sửa mất chức cảnh sát trưởng.

Maigret đưa mắt nhìn theo khi Mascoulin trở lại bàn và nghiêng người về phía những người ngồi cùng bàn, ông gọi y như một cái máy.

— Bồi! Làm ơn tính tiền nhé.

Ít ra cũng có đến chục người có chức có quyền lớn trong xã hội chăm chú nhìn Maigret.

Chắc hẳn ông đã uống cạn ly rượu mà không để ý vì đến khi ra khỏi quán ông cảm nhận được mùi rượu trong miệng mình.