Chương 7 NHỮNG CHUYẾN TAXI CỦA NGƯỜI CẢNH SÁT TRƯỞNG

Hôm nay không phải là lần đầu tiên Maigret bước vào phòng các nhân viên của mình với vẻ bè bạn hơn là thủ trưởng của họ. Ông mở rộng cửa phòng và vừa kéo cái mũ lui sau đầu vừa đến ngồi trên một góc bàn. Ông gõ cái tẩu thuốc vào gót giầy cho tàn rơi xuống đất rồi nhồi một tẩu thuốc mới. Ông nhìn nhân viên của mình đang bận làm đủ loại việc với vẻ của một ông chủ vừa đi làm về vui mừng gặp lại cả gia đình và đang điểm mặt lại từng người.

Im lặng một chốc rồi ông lẩm bẩm:

— Này, Lapoint, tôi đánh cuộc rằng cậu sắp có hình lên báo đấy.

Lapoint ngẩng đầu lên và cố giữ không đỏ mặt. Mắt anh lộ vẻ đôi chút ngờ vực. Thực ra, chỉ trừ Maigret đã quá quen chuyện ấy, tất cả nhân viên của ông đều cảm thấy thú vị ngấm ngầm khi có hình đăng lên báo, mỗi lần như thế không phải họ lại làm bộ phản ứng: “Cứ quảng cáo kiểu thế thì từ nay cảnh sát ta làm việc mới dễ đấy! Tha hồ mà tìm chỗ ẩn và bí mật điều tra."

Không chỉ Lapoint mà các nhân viên khác của ông cũng lắng nghe. Nếu Maigret đã đến phòng chung này nói cho Lapoint biết cũng chính vì ông muốn mọi người đều nghe chung.

— Cậu lấy một lốc giấy ghi tốc ký và đến Quốc hội. Tôi bảo đảm cậu sẽ dễ dàng tìm ra dân biểu Mascoulin. Cậu sẽ gặp ông ta với cả đám đồng bọn đầy khí thế. Không, thế mới thật là đáng ngạc nhiên. Ông ta sẽ có lời khai làm chứng và cậu hãy ghi lại cẩn thận nhé. Sau đó cậu về đánh máy và gửi lại ở phòng tôi.

Mấy tờ báo buổi chiều thò ra ngoài túi ông. Ở trang đầu, có in hình ông và hình Auguste Point. Ông chỉ liếc nhìn qua nhưng cũng biết khá chính xác người ta viết gì dưới những hàng tít lớn.

— Chỉ thế thôi ư, thủ trưởng? - Lapoint vừa hỏi vừa đi lấy áo và mũ ở tủ hốc tường.

Maigret vẫn ngồi lại mơ màng hút thuốc:

— Này các cậu, hãy nói xem... - Các điều tra viên ngẩng đầu lên - Hãy cố nhớ lại những nhân viên của Ban an ninh đã thôi việc hoặc bị thải hồi.

— Vừa mới đây ư? - Lucas hỏi.

— Lúc nào cũng được. Cứ xem khoảng mười năm trở lại đây.

Torrence nói ngay:

— Thế thì phải cả một danh sách.

— Kể tên đi.

— Baudelin, hiện nay anh này đang lo các vụ điều tra cho hãng bảo hiểm.

Maigret nhớ lại Baudelin, một anh chàng to lớn nhưng mặt mày nhợt nhạt, chắc cậu này rồi. Rời Ban an ninh không phải vì thiếu trung thực hay thiếu tinh tế trong công việc nhưng chỉ vì cậu ta đem hết quyết tâm và làm đủ trò xảo trá để nuôi bệnh hơn là lo chu toàn công việc.

— Tên khác đi.

— Falconet!

Ông này đã quá tuổi năm mươi và người ta đã đề nghị ông về hưu sớm bởi ông đã bắt đầu nghiện rượu và chẳng thể nào tin vào ông ta.

— Tên khác nữa đi.

— Cậu Valencourt bé tí.

— Quá bé.

Ngược lại với những suy nghĩ ban đầu của họ, họ chỉ tìm được một số tên và mỗi lần nêu tên ra, Maigret gợi lại dáng dấp người cần tìm và ông lại lắc đầu.

— Cũng chưa phải, tôi cần hỏi một người thuộc loại có dáng dấp to ngang, to gần như tôi.

— Fischer.

Có tiếng cười ầm lên vì Fischer cân nặng ít nhất cũng một trăm hai mươi cân.

— Cảm ơn - Maigret càu nhàu.

Ông ngồi lại một lát nữa với nhân viên của mình. Rồi ông đứng dậy thở dài:

— Lucas! Xin cậu gọi điện cho Ban an ninh và nhắn cho tôi nói chuyện với Catroux.

Maigret không còn có cảm tưởng phải yêu cầu Catroux bạn mình để lộ sự việc gì nữa, giờ đây ông chỉ phải quan tâm đến những kẻ không còn công tác ở Ban an ninh nữa. Catroux làm việc ở đó đã hai mươi năm nay, ông có điều kiện thuận lợi hơn người của cảnh sát hình sự để giải đáp câu hỏi Maigret đang đặt ra.

Maigret đang hình thành ý nghĩ của mình dù đó là một ý nghĩ còn mơ hồ và chắc chắn chưa phải là đã thông suốt từ đầu đến cuối. Thấy Maigret với vẻ bề ngoài cục tính, đôi mắt nhìn đăm đăm người khác mà dường như không thấy gì ở mọi người thì cũng biết rằng ông ta đã tìm được hướng tiến hành điều tra. Ông vẫn cứ cố tìm cho ra được cái tên mà mới đây ông đã loáng thoáng nhớ ra... Lucas đang gọi điện. Anh ta nói chuyện thân mật với người đang ở đầu dây bên kia. Có lẽ đó là bạn của Lucas.

— Thưa thủ trưởng, Catroux không có ở đây.

— Cậu sẽ thông báo với tôi rằng ông ấy đi công tác ở tận cuối nước Pháp đấy chứ?

— Không, ông ấy ốm.

— Đang ở bệnh viện à?

— Ở nhà.

— Cậu có hỏi địa chỉ không?

— Tôi nghĩ rằng thủ trưởng biết.

Thực vậy Catroux và Maigret là bạn tốt của nhau. Tuy nhiên hai người chưa bao giờ đến thăm nhau ở nhà. Maigret nhớ chỉ có một lần ông đưa Catroux về nhà ở phía trên đại lộ Batignolles. Nhà ở bên trái và ông nhớ bên phải cổng nhà có một quán ăn.

— Hình của Piquemal lên báo rồi chứ?

— Đăng ở trang hai.

— Không có điện thoại gì về việc này à?

— Chưa có.

Ông đi qua phòng riêng đứng giở xem mấy bức thư rồi đem đưa Torrence mấy thứ giấy tờ liên quan đến việc của cậu ta. Sau cùng ông đi xuống sân và do dự khi định dùng xe của cơ quan. Rốt cuộc suy tính kỹ ông lại thích dùng taxi hơn. Dù rằng việc ông đến thăm Catroux chẳng có gì sai trái, ông vẫn thấy không nên dùng xe cơ quan cảnh sát hình sự đến trước cổng nhà Catroux, như vậy là thận trong hơn. Thoạt tiên ông lầm nhà bởi vì nay có đến hai quán ăn cách nhau năm mươi mét. Ông hỏi một người ở cổng:

— Xin hỏi ông Catroux?

— Tầng ba, phía phải, thang máy hỏng đang chữa.

Ông bấm chuông. Bà Catroux ra mở cửa. Ông không nhớ bà nhưng bà Catroux thì nhận ra ông ngay.

— Mời ông vào, ông Maigret.

— Chồng bà đang bệnh phải nằm phải không?

— Không. Ông ấy đang ngồi ở ghế bành. Chỉ là bệnh cúm tệ hại thôi. Thường lệ thì cứ vào đầu mùa đông nhưng lần này ông lại bị cúm vào cuối mùa.

Trên tường thấy treo chân dung hai đứa bé: một gái, một trai. Hình chụp từ lúc bé đến khi lớn. Cả hai bây giờ đều đã có gia đình riêng, không những thế, hình mấy đứa cháu lại bắt đầu thêm vào bộ hình này.

— Maigret phải không?

Maigret nghe Catroux hỏi giọng vui vẻ, trước khi ông đụng đến cửa phòng Catroux đang ngồi.

Đây không phải là phòng khách nhưng là một gian phòng khá rộng và người ta có cảm giác rằng đây là nơi diễn ra mọi sinh hoạt chủ yếu của gia đình. Catroux đang ngồi cạnh cửa sổ. Ông mặc chiếc áo ngủ dày. Mấy tờ báo đặt trên đầu gối, mấy tờ khác nằm trên ghế đặt bên cạnh và một chén thuốc đặt trên chiếc bàn nhỏ con. Tay Catroux đang cầm một điếu thuốc.

— Họ để cho ông hút thuốc à?

— Suỵt! Cậu đừng về hùa với vợ mình. Thỉnh thoảng mới làm vài hơi lấy vị thôi.

Giọng Catroux khàn khàn và đôi mắt long lanh vì cảm sốt.

— Ông uống chút gì chứ ông Maigret? - Bà Catroux hỏi.

Maigret ngạc nhiên thấy vợ Catroux đã gần giống như bà già. Catroux và ông gần như ngang tuổi nhau mà vợ ông trông còn trẻ hơn vợ Catroux nhiều.

— Có đấy Isabelle. Đừng đợi câu trả lời nữa. Bà đem hũ rượu táo lâu năm ra đây nhé.

Giữa hai người bỗng có một sự im lặng khó xử. Dĩ nhiên Catroux biết rằng đồng nghiệp của mình ở cảnh sát hình sự đến nhà mình không phải để hỏi thăm sức khoẻ của mình và có thể Catroux đang đợi những câu hỏi rối rắm hơn là Maigret đang nghĩ.

— Anh bạn già, anh đừng ngại, mình không hề muốn kéo anh vào những chuyện phiền phức.

Nghe thế Catroux liếc nhìn xuống trang đầu tờ báo như muốn hỏi: “Việc này đây hả?"

Maigret chưa nói, ông đợi bưng ly rượu táo ra.

— Còn tôi thì sao? - Catroux phản đối.

— Anh không được quyền uống.

— Bác sĩ không dặn việc này.

— Không cần bác sĩ nói tôi cũng biết.

— Chỉ xin một giọt để gây cảm giác thôi.

Bà Catroux rót cho chồng một chút ở đáy ly rồi cũng y hệt bà vợ Maigret khi ở vào trường hợp này, bà lặng lẽ ra khỏi phòng.

— Tôi đang hình thành một ý nghĩ trong đầu - Maigret thú nhận - Mới đây tôi đã cùng với các nhân viên cố lập một danh sách những người trước đây đã làm việc chỗ anh nhưng bị thôi việc.

Catroux vẫn nhìn tờ báo. Ông cố gắng liên hệ những gì Maigret nói với những điều ông vừa đọc.

— Tại sao bị thôi việc?

— Vì bất kỳ lý do gì. Anh hiểu được ý tôi chứ. Ở cơ quan tôi cũng có chuyện ấy nhưng ít hơn vì chúng tôi không đông bằng các anh.

Catroux mỉm cười với vẻ láu lỉnh.

— Cậu nghĩ thế à?

— Cũng có thể chúng tôi ít việc phải lo hơn. Chính vì thế người ta cũng ít nghĩ đến việc ấy. Vừa rồi chúng tôi đã cố nhớ lại nhưng chỉ được vài tên.

— Những ai thế?

— Baudelin, Falconet, Valencourt, Fischer…

— Chừng ấy thôi à?

— Cũng gần như thế. Tôi muốn tìm đến anh. Người tôi muốn tìm không ở trong loại những người đó mà trong số những kẻ đã hư hỏng biến chất.

— Như kiểu Labat phải không?

Catroux lại nêu đúng tên Labat. Thế không phải là điều lạ sao? Có thể nào tin rằng Catroux cố ý làm thế để làm như thể tình cờ báo cho Maigret hay tin chăng?

— Tôi có nghĩ đến tên này, có thể tên này cũng ở trong cuộc nhưng đó không phải là kẻ tôi muốn tìm.

— Cậu có nghĩ đến ai không?

— Tôi có nghĩ đến một bộ mặt và một cái tên, người ta đã cung cấp cho tôi đặc điểm nhận dạng. Ngay từ đầu tôi có nhớ đến một người. Từ khi...

— Đặc điểm như thế nào? Chúng ta sẽ tìm ra nhanh hơn nếu như tôi cứ cho anh một danh sách. Hơn thế nữa, tôi cũng không nhớ hết.

— Đặc điểm trước hết là ngay từ khi mới nhìn lần đầu người ta đã đoán biết là cảnh sát.

— Đặc điểm ấy thì nhiều người có.

— Trung niên. Hơi to ngang so với người trung bình nhưng kém hơn tôi một tí.

Catroux có vẻ như đang ước chừng bề ngang của Maigret.

— Nếu tôi không quá lầm lẫn thì kẻ này vẫn tiếp tục có những vụ điều tra cho việc riêng của anh ta hay cho người khác.

— Một hãng thám tử tư à?

— Có thể lắm, không nhất thiết anh ta phải ghi tên tuổi ở văn phòng hay đăng quảng cáo ở báo.

— Số ấy cũng nhiều. Trong đó có cả những vị thủ trưởng cũ rất đáng kính và đã nghỉ hưu cũng mở hãng riêng như Louis Canonge chẳng hạn. Và Cadet nữa, ông này trước là thủ trưởng của tôi.

— Số người như thế ở chúng tôi cũng có nhưng tôi muốn nói đến một loại khác.

— Không có được điểm gì đầy đủ hơn sao?

— Anh ta hút xì gà.

Ngay lập tức Maigret nhận ra rằng bạn ông đang nhớ đến một tên nào đó. Trán Catroux nhăn lại. Trên gương mặt ông lộ vẻ bực tức.

— Chi tiết ấy có giúp được gì không?

— Có đấy.

— Ai thế?

— Một tên đại bất lương.

— Đúng là tôi đang tìm một tên như thế.

— Một tên bất lương không phải loại tầm cỡ nhưng nguy hiểm.

— Tại sao?

— Trước hết bởi vì những tên bất lương ấy luôn nguy hiểm. Kế nữa tên này được xem là người thường lo những vụ xấu xa hèn hạ giúp cho một số chính khách.

— Chi tiết này cũng trùng hợp đấy.

— Cậu tin rằng tên này dính líu vào vụ cậu đang lo à?

— Nếu như hắn ta đúng khớp với những đặc điểm tôi đã nói. Nếu đúng hắn hút xì gà và đầu cơ kiếm sống trong chính trường thì quả là có nhiều khả năng hắn chính là người tôi tìm. Anh không muốn nói là...

Bỗng nhiên trong trí nhớ Maigret hiện ra một khuôn mặt hơi to, đôi mắt húp, đôi môi dài méo xệch và mẩu thuốc xì gà... Nhưng ông vẫn không nhớ được cái tên.

— Benoît - Catroux nói - Eugène Benoît. Hắn mở hãng thám tử tư ở đại lộ Saint Martin trong gác lửng một hiệu bán đồng hồ. Tên hắn ta ghi trong cửa kính. Tôi nghĩ rằng văn phòng của hắn thường hay đóng cửa vì hắn là nhân viên duy nhất của hãng.

Đây chính là người Maigret gắng công nhớ lại cho được trong hai mươi bốn giờ vừa qua.

— Tôi cho rằng kiếm được hình Benoît cũng khó phải không?

Catroux suy nghĩ.

— Chuyện ấy cũng tùy thuộc vào thời điểm chính xác lúc hắn thôi việc. Lúc ấy là...

Catroux lẩm bẩm tính toán rồi gọi:

— Isabelle!

Bà vợ đang ở đâu đây gần đó chạy vội lại.

— Bà tìm hộ trong kệ dưới tủ sách cuốn niên giám của Ban An ninh. Có một cuốn cách đây mấy năm không chừng có hai ba trăm tấm hình.

Bà vợ tìm ra cuốn niên giám và Catroux lật ra từng trang đưa tay chỉ hình mình và đến những trang cuối mới thấy được điều cần tìm.

— Này. Hắn đây. Nay hắn thêm mấy tuổi nữa nhưng cũng không khác mấy. Về dáng dấp thì tôi biết hắn vẫn mập như xưa.

Maigret cũng nhận ra Benoît vì ông đã từng gặp ông ta.

— Tôi cắt tấm hình này không phiền gì đến anh chứ?

— Cậu cứ tự nhiên. Isabelle mang hộ kéo lại đây.

Maigret cất tấm hình vào ví và đứng dậy.

— Cậu vội ư?

— Vâng khá vội. Hơn nữa. Tôi nghĩ rằng anh cũng chẳng thích nghe kể quá nhiều về vụ này.

Catroux hiểu, chừng nào Maigret chưa biết chính xác vai trò của Ban an ninh trong vụ này thì chừng ấy Maigret nói càng ít càng tốt và như thế an toàn cho Catroux hơn.

— Cậu không sợ à?

— Cậu tin rằng Point...?

— Tôi tin chắc rằng người ta cố làm cho Point đóng vai một kẻ bung xung.

— Thêm ly nữa chứ?

— Thôi xin cảm ơn. Chúc anh mau bình phục nhé.

Bà Catroux dẫn ông ra cửa và khi xuống đến đường phố, ông đón một chiếc taxi đi trên đường Vaneau. Ông chọn đến đó với một niềm vui nho nhỏ. Ông gõ cửa thường trực. Bà này nhận ra ông ngay.

— Xin thứ lỗi phải làm phiền bà một lần nữa. Tôi mong bà hãy nhìn kỹ tấm hình này và xin nói cho tôi được rõ có phải đây là người đã lên phòng cô Blanche không. Xin bà hãy thành thật bình tĩnh.

Chỉ cần liếc nhanh bà thường trực lắc đầu ngay không chút chần chừ.

— Dứt khoát không phải.

— Bà tin chắc chứ?

— Hoàn toàn chắc chắn.

— Bức ảnh chụp đã mấy năm rồi và nếu như người nay có đổi khác nữa, bà vẫn nhận dạng được chứ?

— Cho dù hắn có mang râu giả nữa tôi vẫn quả quyết là không phải.

Maigret đảo mắt lên nhìn bà vì ông bỗng có ý nghĩ rằng đây cũng có thể là câu trả lời người ta gợi cho bà. Nhưng mà không! Thấy rõ là bà thành thật.

— Tôi xin cảm ơn bà - Maigret vừa thở dài vừa cất ảnh vào túi.

Đúng là một vố đau. Ông đã gần như đoán chắc mình đang đi đúng hướng thì ngay từ lần kiểm nghiệm đầu, hướng này đã thất bại.

Xe taxi đang đợi. Ông đến đường Jacob vì đấy gần hơn cả. Ông bước vào quán rượu mà Piquemal thường dùng điểm tâm buổi sáng. Giờ này hầu như trong quán chẳng có ai.

— Ông chủ quán, ông vui lòng nhìn hộ tấm hình này nhé! - Maigret hầu như không dám nhìn kỹ ông này chính vì ông sợ câu trả lời.

— Chính người này đây. Có điều là tôi trông ông ta già hơn.

— Đây chính là người đã đến bắt chuyện với ông Piquemal và cùng đi với ông ta ra khỏi quán phải không?

— Vâng chính ông ta đấy,

— Chắc chắn chứ.

— Vâng.

— Xin cảm ơn ông.

— Ông không dùng gì ư?

— Cảm ơn, bây giờ thì chưa nhưng tôi sẽ trở lại.

Lời khai của ông chủ quán làm thay đổi mọi việc. Cho đến bây giờ, Maigret đã cho rằng cùng một kẻ đã đến nhiều nơi: nhà cô Blanche, quán Piquemal ăn sáng, khách sạn Berry, nhà vị giáo sư quá cố và đại lộ Pasteur. Bỗng nhiên ông chợt khám phá ra rằng ít ra chúng cũng phải có hai tên.

Tiếp đó ông đến thăm bà Calame. Bà đã đọc báo.

— Tôi hy vọng ông sắp tìm lại được bản phúc trình của chồng tôi. Bây giờ tôi đã hiểu tại sao chồng tôi đã băn khoăn day dứt đến thế trong mấy năm rồi. Lúc nào tôi cũng ghê tởm cái thứ chính trị nhơ nhuốc ấy.

Bà quan sát Maigret với vẻ nghi ngờ, tự nhủ rằng có thể Maigret nhân danh cái “thứ chính trị nhơ nhuốc” ấy đến đây gặp bà.

— Thế bữa nay ông muốn gì?

Maigret chìa ra tấm hình.

Bà Calame xem xét kỹ lưỡng rồi ngạc nghiên ngẩng đầu lên:

— Tôi không phải nhận dạng tấm hình này chứ?

— Không nhất thiết như thế. Tôi muốn biết đây có phải là người đã đến gặp bà mấy lần sau khi Piquemal đến đây không.

— Tôi chưa trông thấy người này.

— Không thể nào lầm chứ?

— Chắc chắn không. Có thể là cùng một loại cả nhưng tôi đoán chắc rằng không phải người này.

— Xin cảm ơn bà.

— Có chuyện gì với Piquemal thế? Ông có nghĩ rằng người ta giết Piquemal rồi không?

— Tại sao?

— Tôi không biết. Nếu họ muốn bằng mọi giá không cho công bố bản phúc trình thì rõ là họ phải thủ tiêu những người biết tài liệu này.

— Nhưng chồng bà không bị thủ tiêu cơ mà?

Câu nói này của Maigret làm bà lúng túng. Bà tin rằng phải bảo vệ bản phúc trình của chồng bà.

— Chồng tôi không hay biết gì về chính trị. Ông ấy là một nhà bác học. Ông chỉ thực thi nhiệm vụ khi soạn bản phúc trình và giao nó cho người có trách nhiệm.

— Tôi tin tưởng rằng giáo sư Calame đã làm xong nhiệm vụ của mình.

Maigret muốn đi ngay trước khi bà ta buộc ông phải tranh luận sâu hơn về vấn đề này. Người tài xế taxi nhìn ông dò hỏi.

— Bây giờ đi đâu?

— Đến khách sạn Berry.

Đến đây ông gặp hai anh nhà báo đang cố moi tin về Piquemal. Cả hai chạy vội về phía Maigret nhưng ông lắc đầu.

— Chưa có gì mới đâu các vị ạ. Tôi chỉ đi xác minh theo lệ thường thôi. Tôi hứa với các vị rằng...

— Ông hy vọng tìm lại được Piquemal đang còn sống chứ?

Cả cánh nhà báo này cũng nghĩ thế!

Ông để họ đứng lại trong hành lang và ông vào chìa tấm hình cho ông chủ khách sạn.

— Ông muốn tôi làm gì đây với tấm hình này?

— Ông nói cho tôi biết đây có phải người đã đến hỏi chuyện ông về Piquemal không?

— Có hai người như thế, ông muốn hỏi người nào?

— Không phải hỏi điều tra viên của tôi, người đã thuê một phòng mà người kia đã ở.

— Thế thì không phải.

Ông chủ quán nói quả quyết. Đến đây thì việc đã rõ. Benoît là người đã cùng đi với Piquemal ra khỏi quán và hắn không xuất hiện chỗ nào khác nữa.

— Xin cảm ơn ông.

Cảm ơn xong, Maigret nhảy vào xe. Rồi ông nói với người lái xe:

— Đi tiếp.

Chỉ đến giữa đường đi, khi đã cách xa các nhà báo, Maigret mới cho địa chỉ ở đại lộ Pasteur. Ông không dừng lại phòng bà gác cổng mà đi thẳng lên lầu bốn. Ông bấm chuông nhưng không có người trả lời nên lại đi xuống.

— Bà Gaudry không có ở nhà à?

— Bà ta đi đâu với con cách đây nửa giờ.

— Bà biết lúc nào bà ấy trở về không?

— Bà ta không đội mũ. Chắc bà ta đi mua sắm trong khu phố này thôi. Không lâu đâu.

Để khỏi phải chờ ngoài vỉa hè, ông đi về phía quán rượu mà sáng nay ông đã vào. Ông gọi điện phỏng chừng về phòng cảnh sát hình sự. Chính Lucas đang ở phòng các điều tra viên trả lời.

— Có gì mới không?

— Có hai cú điện thoại về vụ Piquemal. Một tài xế taxi cho rằng anh ta đã chở Piquemal đến ga Bắc. Người khác là một cô bán vé cinéma dường như đã bán vé cho Piquemal vào tối qua. Tôi đang cho xác minh.

— Lapoint về rồi chứ?

— Vâng cách đây mấy phút, cậu ấy vẫn chưa bắt đầu đánh máy.

— Cậu cho tôi nói chuyện với Lapoint nhé!

Maigret nói với Lapoint:

— Chuyện mấy phóng viên nhiếp ảnh thế nào?

— Báo cáo thủ trưởng, có cả họ đấy. Họ chụp hình chúng tôi lia lịa trong khi Mascoulin phát biểu.

— Ông ta tiếp cậu ở đâu thế?

— Trong phòng khánh tiết. Đông như phòng chờ ở ga Saint Lazare! Các nhân viên trực ban buộc phải đẩy những kẻ tò mò đi cho chúng tôi có chỗ mà thở.

— Thư ký của Mascoulin ở đó với ông ta chứ?

— Tôi không rõ. Tôi không biết anh ta. Họ không giới thiệu.

— Có lâu không?

— Viết mất ba tờ tốc ký. Các nhà báo cũng ghi tốc ký cùng lúc với tôi.

Thế có nghĩa rằng ngay chiều nay lời tuyên bố của Mascoulin sẽ được đăng lên số báo mới nhất.

— Ông ta yêu cầu tôi đem đến cho ông ta ký.

— Cậu trả lời thế nào?

— Rằng chuyện ấy không liên can gì đến tôi và tôi sẽ đợi lệnh ông.

— Cậu có biết tối nay ông ta bận họp ở Quốc hội chứ.

— Tôi không nghĩ vậy. Tôi nghe người ta nói sẽ họp xong vào khoảng năm giờ chiều.

— Đánh máy đi và đợi tôi đến nhé!

Bà Gaudry nhỏ nhắn vẫn chưa về. Đi được chừng trăm bước thì Maigret thấy bà ta về, tay cắp xách thức ăn và đứa con trai chạy lon ton bên cạnh. Bà Gaudry nhận ra Maigret ngay.

— Ông đến gặp tôi phải không?

— Chỉ một lát thôi.

— Mời ông lên nhà. Tôi vừa đi mua thức ăn.

— Có lẽ cũng chẳng cần lên đâu.

Thằng bé kéo tay mẹ nó hỏi:

— Ai thế? Tại sao ông ta lại muốn nói chuyện với mẹ thế?

— Yên nào! Bác ấy chỉ muốn hỏi thăm chút việc.

— Việc gì thế mẹ?

Maigret rút tấm hình trong túi ra.

— Bà nhận ra hắn chứ?

Bà Gaudry giờ đã rõ chuyện, bà cúi xuống tấm giấy láng rồi nói ngay:

— Vâng chính hắn đây.

Thế là đã tìm ra Eugène Benoît, người hút xì gà ở hai nơi: Đại lộ Pasteur, ở nơi có lẽ hắn đã lấy cắp Bản phúc trình Calame và trong quán đường Jacob, nơi hắn đến bắt chuyện với Piquemal và rồi Piquemal cùng hắn đi về hướng ngược lại mà không đến Trường Đại học Cầu cống.

— Ông đã tìm ra hắn rồi ư? - Bà Gaudry hỏi.

— Chưa, nhưng chắc không lâu nữa đâu.

Maigret gọi một chiếc taxi khác để đến đại lộ Saint Martin. Ông tiếc là đã không đi xe của cơ quan vì về sau còn phải tranh cãi với tài vụ về khoản chi phí công tác này.

Toà nhà trong cũ kỹ. Ở tầng gác lửng, phần dưới các cửa kính đều bị mờ cả và ở đó thấy có hàng chữ đen: Hãng Benoît, theo dõi điều tra mọi loại. Ở hai bên vòm những tấm biển báo cho biết đây có một ông nhạc sĩ, một người buôn hoa nhựa, một người xoa bóp người Thụy Điển và còn làm nghề khác nữa kể cả một số nghề không ai ngờ đến. Cầu thang bên trái tối tăm và đầy bụi. Tên của Benoît lại được ghi ở một tấm biển men gắn vào cửa.

Maigret gõ cửa nhưng biết rằng sẽ không ai trả lời vì thấy dưới cửa các giấy quảng cáo thò ra ngoài. Sau khi cẩn thận một lát, ông xuống sân và rốt cuộc đã tìm ra phòng người gác cổng. Gác cổng không phải là phụ nữ mà là ông thợ giầy và căn phòng cũng là cửa tiệm.

— Ông gặp ông Benoît đã lâu rồi phải không?

— Hôm nay tôi không gặp ông ta, có thế thôi nếu điều đó là điều ông muốn biết.

— Và hôm qua thì sao?

— Tôi không biết. Tôi nghĩ là không, tôi cũng chẳng chú ý nữa?

— Và hôm trước nữa?

— Cũng thế thôi.

Ông thợ giầy có vẻ nhạo đời. Maigret chìa huy hiệu cảnh sát tận mặt ông ta.

— Tôi nói những điều tôi biết, như thế chẳng có tội gì. Việc của những người thuê nhà chẳng liên quan gì đến tôi cả.

— Ông có biết địa chỉ riêng của ông ta không?

— Chắc có trong sổ.

Ông ta miễn cưỡng đứng dậy đến chỗ tủ đựng thức ăn lấy ra một cuốn sổ đăng ký cáu bẩn và ông ta đưa mấy ngón tay đen sì nhựa, lật từng trang một.

— Địa chỉ mới nhất tôi có được là khách sạn Beaumarchais ở đại lộ cùng tên.

Đây đến đó không xa nên Maigret đi bộ.

— Ông ta dọn đi cách đây đã ba tuần. - Người ta bảo với ông. - Ông ta chỉ ở đây được hai tháng.

Ông lại được chỉ đến một ngôi nhà không sang trọng lắm ở Saint Denis. Trước nhà có một cô gái to béo đang đứng, cô ta định mở miệng nói gì đó với ông nhưng rồi vào phút cuối lại nhận ra ông và nhún vai.

— Ông Benoît ở phòng 19 nhưng không có ở nhà.

— Đêm vừa rồi ông ấy có ngủ ở đây không?

— Emma! Mày dọn phòng ông Benoît sáng nay phải không?

Một cái đầu từ trên lan can lầu hai hiện ra.

— Ai hỏi thế?

— Đừng bận tâm chuyện ấy. Trả lời đi!

— Không. Ông ta không ngủ ở đây.

— Và hôm trước thế nào?

— Cũng không nốt.

Maigret hỏi mượn chìa khoá phòng. Cô gái ở tầng hai đã trả lời ông viện cớ dẫn đường đi theo ông đến tận tầng bốn. Các cửa phòng đều có đánh số cả, Maigret không cần đến cô ta, tuy vậy ông cũng hỏi cô ta mấy câu.

— Ông ta sống một mình à?

— Ông muốn nói ông ta ngủ một mình ư?

— Vâng.

— Thường như thế.

— Ông ta có nhân tình chứ?

— Nhiều.

— Loại nào thế?

— Loại chịu đến đây.

— Lúc nào cũng mấy cô ấy thôi chứ?

— Tôi thấy có một cô đến hai ba lần.

— Ông ta kiếm được ở ngoài đường à?

— Khi ông ta chọn gái tôi có ở đó đâu.

— Đã hai ngày rồi ông ta không đến đây phải không?

— Hai ba ngày gì đó. Tôi không nhớ rõ nữa.

— Ông ta có khách đàn ông không?

— Theo ý ông hỏi thì khách đó không phải loại ông ta mà cũng không phải loại thường đến nhà này. Có một khách sạn cho loại như thế ở cuối phố.

Khám phòng của Benoît cũng không giúp gì thêm cho Maigret. Đúng là phòng tiêu biểu của loại khách sạn này. Giường sắt, tủ áo cũ kỹ, ghế bành thủng đít một nửa, chỗ vệ sinh với vòi nước nóng, lạnh. Mấy ngăn kéo đựng áo quần, một hộp xì gà đã bóc, chiếc đồng hồ đeo tay đã hỏng, nhiều lưỡi câu đủ cỡ trong một túi nhỏ bằng cellophane[15]. Tuy nhiên chẳng thấy một thứ giấy tờ gì đáng lưu ý. Trong một chiếc hòm xếp Maigret chỉ tìm thấy giầy dép và áo bẩn.

— Có lúc nào ông ta không về ngủ không?

— Thường vào lúc ông ấy đi chơi xa, thứ bảy nào cũng thế, ông ấy đi về đồng quê chơi cho đến thứ hai.

Maigret đi taxi trở lại cơ quan. Lapoint đã đánh máy xong từ lâu tờ khai của Mascoulin.

— Cậu hãy gọi điện đến Quốc hội xem thử các dân biểu còn có đó không.

— Bảo với Mascoulin rằng ông muốn nói chuyện với ông ấy hả?

— Không, đừng nhắc gì đến tôi và cơ quan cảnh sát hình sự cả.

Khi Maigret xoay qua Lucas, Lucas ra hiệu tỏ ý thất bại.

— Sau hai cú điện thoại còn có một người gọi nữa. Đã cho xác minh, Torrence đang đến đấy. Các hướng điều tra đều sai cả.

— Không phải Piquemal à.

— Không. Ông tài xế taxi là người tự tin và quả quyết nhất nhưng rồi ta đã tìm thấy người khách ở nhà mà ông ta chở đến.

— Ngày mai ở mục thời sự chắc sẽ có tin mới đấy.

— Phiên họp của Quốc hội đã kết thúc trước đây nửa giờ - Lapoint báo tin - cuộc họp chỉ để biểu quyết về vấn đề...

— Họ biểu quyết việc gì thì mặc họ.

Maigret biết rằng Mascoulin ngụ tại đường Antin cạnh nhà hát Opéra.

— Cậu đang bận việc gì hả?

— Chẳng có gì quan trọng cả.

— Thế thì đi với tôi và đem bản khai theo.

Chưa bao giờ Maigret lái xe. Hồi cơ quan cảnh sát hình sự được cấp một số ôtô nhỏ mầu đen, ông cũng đã thử nhưng có lúc vì mải mê suy nghĩ ông quên mất mình đang cầm lái. Hai ba lần gì đó ông nghĩ đến việc hãm phanh vào phút cuối. Thế rồi ông không tiếp tục lái nữa.

— Tôi lái chứ?

— Vâng.

Maigret thấy đi xe cơ quan thế này cũng gần như để bộ phận kế toán thông cảm mấy chuyến taxi hồi chiều.

— Ông biết số nhà không?

— Không, cứ đến ngôi nhà cũ nhất.

Ngôi nhà trông cũng khá đồ sộ, cũ xưa nhưng vẫn còn rất vững chắc, Maigret và nhân viên của ông dừng lại trước phòng người gác cổng, căn phòng có vẻ giống như một phòng khách giới tiểu thị dân có mùi xi gỗ và mùi vải nhung.

— Xin hỏi ông Mascoulin.

— Các ông có hẹn chứ?

Maigret phòng xa bèn đáp ”vâng". Cùng lúc ấy người phụ nữ mặc đồ đen nhìn ông rồi nhìn trang đầu tờ báo và lại nhìn ông lần nữa.

— Tôi nghĩ rằng tôi phải để ông lên thôi, thưa ông Maigret, ở tầng hai ấy.

— Ông Mascoulin ở đây lâu chưa?

— Đến tháng mười hai này là được mười một năm.

— Anh thư ký sống chung với ông ta chứ?

Bà gác cổng cười, ý nhị.

— Dĩ nhiên là không.

Maigret có cảm giác bà ta đoán được ý ông.

— Họ làm việc khuya lắm phải không.

— Thường như thế, hầu như luôn thế. Tôi tin ông Mascoulin là một trong những người bận rộn nhất Paris này. Nội chỉ để trả lời thư ông nhận được ở đây và ở Quốc hội.

Suýt nữa Maigret cho bà ta xem tấm hình và hỏi xem bà ta đã gặp Benoît chưa. Tuy nhiên Maigret chưa muốn lộ việc sớm vì nếu thế chắc bà ta cũng sẽ báo lại với Mascoulin chuyện này.

— Bà có đường dây điện thoại riêng nối với phòng ông Mascoulin phải không?

— Làm thế nào mà ông biết được chuyện ấy?

Đoán được câu chuyện ấy chẳng khó khăn gì. Ngoài chiếc máy điện thoại thông thường ra, trên tường còn thấy có một máy khác trông nhẹ hơn. Mascoulin thật cẩn thận. Như thế thì đến khi Maigret và Lapoint đi lên cầu thang, bà ta sẽ báo cho Mascoulin biết ngay. Việc này cũng chẳng quan trọng gì. Nếu muốn Maigret có thể ngăn bà ta lại bằng cách cho Lapoint đứng lại đây cũng được.

Họ bấm chuông cửa nhưng không được trả lời ngay. Sau đó một lát, đích thân Mascoulin ra mở cửa và ông ta cũng cố làm bộ ngạc nhiên.

— Tôi tin chắc rằng ông sẽ đích thân đến và ông sẽ thích đến đây hơn. Xin mời vào.

Ngay từ tiền sảnh đã thấy trên nền nhà chất chồng đầy báo, tạp chí và các bản tường thuật những cuộc tranh luận ở Quốc hội. Và một phòng khác dùng làm phòng khách lại cũng thấy những thứ ấy và căn phòng trong cũng chẳng hấp dẫn nhiều hơn phòng đợi của nha sỹ là mấy. Rõ ràng Mascoulin chẳng mê gì sự tiện nghi với xa hoa.

— Tôi nghĩ rằng ông muốn tham quan phòng làm việc của tôi.

Trong giọng nói mỉa mai và trong thái độ có vẻ như đã đoán được ý định của khách, câu nói có chút gì muốn làm nhục người nghe. Tuy nhiên Maigret vẫn giữ bình tĩnh.

Ông trả lời:

— Tôi không phải là một phụ nữ ái mộ ông đến xin tiểu sử của ông.

— Xin đi lối này.

Họ đi qua một cửa đôi có lớp lót dày và vào trong một phòng giấy rộng có hai cửa sổ mở ra phố. Nhiều tủ đựng hồ sơ màu lục kê kín hai bức tường. Ở chỗ khác những bộ sách luật các luật sư thường có được sắp thành từng dãy và rồi dưới nền nhà lại thấy báo chí tài liệu hồ sơ y như trong một cơ quan Bộ.

— Xin giới thiệu với hai ông người thư ký của tôi René Falk.

Anh này chưa quá hai mươi lăm tuổi. Tóc hơi vàng, dáng mảnh mai, bộ mặt có vẻ hờn dỗi trông trẻ con một cách lạ lùng.

— Rất vui sướng được gặp! - Anh ta vừa nói thì thào vừa nhìn Maigret giống hệt như cái nhìn của cô Blanche lần gặp Maigret đầu tiên.

Cũng như cô Blanche, cậu này chắc là người cuồng nhiệt bảo vệ thủ trưởng của mình và xem bất cứ người lạ nào cũng là kẻ thù cả.

— Ông có đem theo tài liệu không? Có nhiều bản chứ?

— Ba bản, xin ông ký hai bản theo ý định của ông và bản thứ ba để ông lưu hay dùng tùy thích.

Mascoulin cầm các văn bản. Ông ta chìa cho René Falk một bản và cùng đọc.

Ngồi vào bàn, Mascoulin lấy một cây bút ghi thêm một dấu phẩy vào chỗ này, chỗ nọ, bỏ bớt ở chỗ nào đó một đôi chữ. Ông ta vừa làm vừa nói nhỏ với Lapoint.

— Tôi hy vọng rằng không làm anh tự ái chứ?

Khi Mascoulin xem đến hết hàng cuối, ông ta ký tên rồi chữa qua bản thứ hai và lại ký.

Maigret đưa tay ra nhận nhưng Mascoulin không giao lại. Ông ta cũng không chữa sang bản thứ ba.

— Đúng chứ? - Mascoulin hỏi anh thư ký.

— Vâng.

— Cho qua máy đi.

Mascoulin đưa mắt nhìn Maigret với vẻ tinh quái.

— Một người có nhiều kẻ thù như tôi thì thận trọng bao nhiêu cũng không thừa cả. Nhất là khi có khối người mong cho loại tài liệu nào đó được công bố để hưởng lợi.

René Falk đẩy một cánh cửa nhưng đi qua rồi không khép lại. Người ta nhận ra một căn phòng hẹp, một loại nhà tắm nhà bếp gì đó kiểu cũ và thấy trên một chiếc bàn gỗ trắng có một máy chụp. Anh thư ký bấm nút. Nghe có tiếng rì rào nho nhỏ từ trong máy và anh ta đưa vào từng tờ một cùng lúc với các tờ giấy đặc biệt khác. Maigret biết hệ thống máy này nhưng ông hiếm khi thấy máy này ở nhà tư nhân. Thấy rõ là ông thản nhiên nhìn máy chạy.

— Một phát minh tuyệt vời, phải không ông? - Mascoulin nói và khoé môi ông vẫn thấy nếp nhăn xấu xí - Nhiều người không ngần ngại kiếm chuyện nghi ngờ một bản sao carbone nhưng phủ nhận một bản sao chụp thì đành phải chịu.

Maigret mỉm cười, mặt ông sáng hẳn lên và Mascoulin nhận thấy ngay.

— Ông nghĩ gì thế?

— Tôi tự hỏi không rõ trong số những người vừa chiếm được Bản phúc trình Calame có ai đó có ý nghĩ sẽ sao chụp lại tài liệu này không?

Đúng là không phải vô tình mà Mascoulin để Maigret trông thấy chiếc máy. Nếu muốn René Falk có thế biến đi một lát với các văn bản ấy mà không để cho Maigret nghi ngờ gì về công việc cậu ta làm ở phòng bên cạnh.

Các giấy tờ trong một khe nhỏ rơi ra. René Falk trải những tờ giấy ướt lên bàn.

— Đây sẽ là một vố chơi khăm cho những kẻ muốn bưng bít chuyện này, có phải thế không? - Mascoulin cười khẩy.

Maigret yên lặng nhìn Mascoulin. Cái nhìn của ông vừa hết sức lừng khừng vừa vô cùng nặng nề.

— Vâng. Một vô chơi khăm đấy - Ông lặp lại.

Không ai tài nào đoán được rằng Maigret đang rùng mình lạnh cả sống lưng.