Chương 27 NHỮNG GIẤC MƠ NHIỄU LOẠN

R. nói anh bị nhiễu loạn vì đủ loại giấc mơ và những sự nhiễu loạn này tăng hay giảm tùy theo tâm trạng của anh. Các giấc mơ nhiễu loạn này đã tiếp diễn suốt nhiều năm nay và dù R. đã tới gặp các nhà phân tâm học, nhưng các giấc mơ vẫn trở lại với những cường độ khác nhau. Làm thế nào anh có thể ngăn được chúng và anh cần phải làm những gì để có thể ngủ ngon mà không mộng mị?

Chúng tôi đã trao đổi một cách thoải mái về cuộc sống, về các mối quan hệ và những điều khiến anh phân tâm. R. là người đàn ông tốt bụng, thông minh và thông thạo nhiều triết lý.

Trong lúc thức, người nào càng nhận thức và biết theo dõi tận cùng mỗi suy nghĩ-cảm xúc một cách trọn vẹn, bao quát hết mức có thể, thì khi ngủ họ càng ít nằm mơ. Bởi vì người ta không nhận thức và cũng không thức suốt cả ngày, nên ý nghĩa và đánh giá về các sự kiện, về các phản ứng, đã tìm đường tẩu thoát, thông qua sự lười biếng, thông qua việc thiếu sự tỉnh táo đúng lúc. Tuy nhiên, nếu các sự kiện và phản ứng là quan trọng, thì chúng đều được nội tâm ghi nhận lại. Trong giấc ngủ, những sự ghi nhận này mang dạng thức những giấc mơ, dù quan trọng hay tầm thường. Sau đó, những giấc mơ này có thể được chính bản thân người mơ hoặc một chuyên gia phân tích chuyên nghiệp nào đó diễn giải, và cả hai trường hợp đều có những nguy cơ của riêng nó. Để diễn giải những giấc mơ của chính mình, tâm thức phải thoát khỏi thành kiến, lo âu, khỏi những mong ước bị bóp méo và khỏi mọi sự phán xét, vốn là điều vô cùng khó khăn. Bất cứ sự diễn giải sai lầm nào sẽ chỉ gây ra rối loạn, tạo nên một dạng thức giấc mơ mới. Để không bị rối loạn khi diễn giải, kéo theo những lo âu và hoài nghi của nó, sẽ thật khôn ngoan và lành mạnh nếu trong lúc không ngủ, ta biết tỉnh táo và nhận biết, theo dõi tận cùng từng suy nghĩ-cảm xúc, từng phản ứng một cách trọn vẹn và bao quát hết mức có thể. Điều này đòi hỏi sự nghiêm túc và chú tâm. Còn nếu quay sang nhờ một chuyên gia phân tích, thì bạn không những không nhận ra được sự phong phú lớn lao tiềm ẩn trong mình, mà bạn còn không thể tránh khỏi việc lệ thuộc vào họ, và điều này còn tồi tệ hơn nhiều so với tất cả những giấc mơ. Do sự lệ thuộc tạo nên cảm giác an toàn, mà trong tình trạng an toàn thì không có sự hiểu biết.

Thông qua việc nhận ra mỗi suy nghĩ-cảm xúc, mỗi phản ứng, bằng cách xem xét chúng một cách sâu sắc và trọn vẹn hết mức có thể, bạn sẽ tìm thấy trật tự, sự rõ ràng, và hiểu biết sẽ đến với nhận thức bao quát, có cường độ lớn hơn. Và rồi, các giấc mơ, trong cả giai đoạn thức và ngủ, đều sẽ suy yếu và biến mất, và khi đó giấc ngủ cũng trở nên quan trọng như những giờ thức giấc. Bởi vì khi đó, giấc ngủ là sự tăng cường cho trạng thái tỉnh thức, còn tương ứng với trạng thái tỉnh thức là giấc ngủ, và bởi trong trạng thái tỉnh thức cũng như trong giấc ngủ đều có những mức độ ý thức khác nhau. Càng cố ý chạm tới các mức độ sâu hơn trong trạng thái tỉnh thức, người ta càng nhận ra, trong giấc ngủ, những trạng thái đó vốn nằm trên cả mức độ sâu sắc nhất của ý thức. Và nếu ai đó có thể trải nghiệm điều này, họ sẽ thấy rằng nó tạo ra một tác động sâu sắc trong tâm trí tỉnh thức và hữu thức.

Trải nghiệm trạng thái vượt lên trên, khỏi tầm với của tâm trí hữu thức là điều khó khăn nhất, bởi vì tiềm thức phải tự trút sạch nội hàm của nó thông qua nhận thức, thông qua sự cởi mở của tâm trí hữu thức. Do đó, khi có sự tĩnh tại sâu sắc, thì ta sẽ nhận ra những thứ không tên.