Chương 43 HÚT THUỐC LÁ VÀ VẤN ĐỀ LỚN HƠN NHIỀU

M. N. kể lại sự khó khăn của anh trong việc từ bỏ thuốc lá. Anh đã thử nhiều cách để phá vỡ thói quen này, nhưng nó vẫn tiếp tục tồn tại. Và sau một cuộc đấu tranh dữ dội, anh đã từ bỏ nó được một thời gian, nhưng rồi nó quay lại với cơn thèm khát dữ dội hơn nữa.

Lý do khiến M. N. muốn từ bỏ thuốc lá là gì? Có phải anh nghĩ hút thuốc là chuyện không tốt, phi đạo đức, hay nó đang ảnh hưởng tới sức khỏe của anh, hay nó gây tốn kém tiền bạc? Còn nếu anh muốn từ bỏ bởi vì một lý do khác, không phải vì bản thân thói quen, thì sự thay thế đơn thuần ấy sẽ có những khó khăn của riêng nó và sự thay thế chỉ là trì hoãn vấn đề chính. Và khi sự chú ý không còn tập trung vào việc thay thế đó thì vấn đề ban đầu một lần nữa nổi lên bề mặt. Mong muốn thay thế rất tinh vi, khó thấy, nhưng khi người ta nhận ra sự dối trá của nó và nhận thức được về nó thì nó sẽ mất đi sức hút. Lúc đó, người ta có thể đấu tranh với bản thân vấn đề. Xung đột nổi lên giữa mong muốn từ bỏ và thói quen hút thuốc, năng lượng dành để chiến đấu trở nên hoàn toàn vô dụng bởi thay vì chính vấn đề đó, giờ đây bạn lại có một vấn đề khác vừa được thêm vào – vấn đề từ bỏ thói quen. Vì vậy, tư tưởng trở nên mệt mỏi trong cuộc chiến này giữa hai vấn đề này và thói quen hút thuốc cứ tiếp tục.

Nếu bạn không chỉ trích thói quen này mà chỉ tìm hiểu xem tại sao mình hút thuốc và thói quen hút thuốc hình thành như thế nào, lúc đó bạn sẽ đối diện với một vấn đề lớn hơn việc hút thuốc nhiều – thói quen và sự thiếu suy nghĩ. Khi nhận thức được vấn đề lớn, vấn đề nhỏ sẽ tan biến. Sự thiếu suy nghĩ nuôi dưỡng thói quen và người ta trở thành nô lệ cho thói quen. Hãy xem thói quen hút thuốc này phát triển ra sao. Khi còn nhỏ, thấy những đứa con trai khác hút thuốc, ta cũng thử, bởi dù nó có hại cho sức khỏe thì đó vẫn thật là một việc hay ho. Và thật nhanh chóng, cơ thể quen dần với độc tố và hút thuốc trở thành một cảm giác thú vị. Thói quen hút thuốc còn giúp vượt qua cảm giác e ngại, lo lắng khi kết bạn với ai đó; nó cho bàn tay việc gì đó để làm, ai ai cũng hút thuốc và người ta sẽ không muốn mình trở thành kẻ lập dị. Và bên cạnh đó, các mẫu quảng cáo cũng liên tục gợi nhắc người ta phải hút thuốc... Tất cả điều này cho thấy sự thiếu suy nghĩ và tính thiếu suy nghĩ thì nuôi dưỡng thói quen, để rồi thật khó mà thoát khỏi nó.

Do đó, vấn đề chính là sự thiếu suy nghĩ cùng với những thói quen có tính mài mòn của nó. Khi nhận thức được sự thiếu suy nghĩ theo một hướng, bạn sẽ mau chóng nhận thức về nó theo nhiều hướng khác nhau. Khi nhận thức được rằng bạn thiếu suy nghĩ thì sự suy nghĩ cẩn thận đã xuất hiện; và thông qua việc tự nhận thức không ngừng, sự suy nghĩ cẩn thận ấy được mở rộng và đào sâu. Trong quá trình này, bạn sẽ thấy rằng nhu cầu tự động và việc đáp ứng thói quen hút thuốc sẽ bị thu nhỏ và tan biến, bởi vì sự tập trung có suy nghĩ đang ngày càng nhận thức toàn diện và những thói quen tàn lụi đi trong ngọn lửa của nhận thức.

Vì vậy, ta không thể vượt qua một thói quen bằng cách thay thế nó bằng một thói quen khác. Tất cả sự thay thế đều có khuynh hướng khuyến khích sự thiếu suy nghĩ. Bạn càng chống lại sự thiếu suy nghĩ, nó càng khống chế bạn – giống như tất cả những điều xấu xa khác. Nhưng bằng cách nhận thức được về nó, quan sát những cách thức và biểu hiện của nó, sức mạnh của sự suy nghĩ thấu đáo, của nhận thức sẽ được đánh thức. Và sự rõ ràng của nó sẽ xua tan bóng tối rối loạn.