GÀ VÀ KHỈ -

TỐI HÔM ĐÓ, TỔ CÔNG TÁC CỦA HUYỆN ỦY MỞ ĐẠI hội quần chúng lần thứ nhất. Đại hội được tiến hành trên bãi đất trống, ngay trước sân khấu ở chợ. Chiếc đèn măng sông rên rỉ như người bị bệnh hen được sửa chữa lại, treo lên chính giữa sân khấu, soi sáng ngời ngời cả trên sân khấu lẫn ngoài sân, và làm bệch bạc những khuôn mặt tụ tập ngoài sân. Có điều khác với trước kia, là những nhân vật thuộc hàng đầu của thị trấn đều không ngồi trên sân khấu lễ đài, Cốc Yến Sơn chủ nhiệm cửa hàng lương thực, bí thư đại đội sản xuất Lê Mãn Canh, trưởng trạm thuế vụ, vân vân, đều phải tự mình kiếm lấy chiếc ghế thấp, hoặc kiếm một viên gạch vỡ, lót báo lên mà ngồi dưới sân khấu. Hồ Ngọc Âm và Lê Quế Quế ngồi nép vào phía sau những người ấy, như muốn tìm lấy một chỗ dựa, một chỗ bao che. Ngồi trên sân khấu chỉ có nữ tổ trưởng Lý Quốc Hương cùng hai người trong tổ. Nhân dân thị trấn rất nhạy bén với sự thay đổi này, vừa thấy kỳ kỳ lạ lạ, vừa băn khoăn lo lắng, nên tất cả đều đổ dồn cặp mắt lên sân khấu. Có người còn cố ý đi vòng hết một vòng sân bãi, chen vào chân sân khấu, để ngó ngó xem ông “Đại Binh phương Bắc” và bí thư Lê Mãn Canh ngồi ở vị trí nào.

Đại hội cũng khác những đợt trước ở chỗ, nữ tổ trưởng Lý Quốc Hương chủ trì đại hội, không có đọc lời khai mạc, giống như những người đứng vào vị trí hàng đầu của thị trấn trước kia mà nói ngay vào sự kiện lớn của tình hình quốc tế, rồi chuyển sang những sự kiện lớn của tình hình trong tỉnh, trong huyện, sau đó là tình hình những sự kiện lớn của thị trấn này, cuối cùng mới nói tới cái ý nghĩa của đại hội này, và đi vào mấy vấn đề cụ thể: Đầu tiên là một tổ viên trong tổ công tác, tuyên đọc ba bản thông báo của tỉnh, của vùng và của huyện.

Thông báo của tỉnh là: “ở một địa phương nọ, có một phần tử xấu, xuất phát từ bản chất giai cấp phản động, thù hận Đảng và nhân dân, nên đã điên cuồng chống đối cuộc vận động “bốn thanh tra”, đã xúi giục, kích động một số quần chúng lạc hậu, bao vây, tấn công những đội viên của đội công tác, tội trạng rất nghiêm trọng, nên đã bị trừng trị mười lăm năm tù giam theo luật pháp”.

Thông báo của vùng là: “Ở huyện X có một tên đảng ủy viên Đảng ủy công xã, kiêm bí thư chi bộ đại đội sản xuất, trong mấy năm nay, đã lợi dụng chức quyền để bao che cho bọn địa chủ, phú nông, phản động, và bọn phái hữu đã làm nhiều việc vô cùng bậy bạ. Khi tổ công tác đến nơi, đóng lại, hắn đã làm ầm ĩ, đập bàn quăng ghế, cự tuyệt mọi cuộc bàn bạc, thái độ vô cùng hung hăng, càn rỡ, sau khi nghiên cứu, đã quyết định cách hết mọi chức vụ trong Đảng cũng như ngoài Đảng, khai trừ đảng tịch, giao cho quần chúng quản chế lao động”.

Thông báo của huyện ủy như sau: “Ở công xã X, có một người bán quán mà trước kia đã làm nghề kỹ nữ, đã đầu cơ buôn bán làm giàu nhanh trong một thời gian dài, và dùng tửu sắc để lôi kéo, hủ hóa cán bộ địa phương, để mong sao lọt lưới trong cuộc vận động này. Sau khi được phê chuẩn, đã đưa người đàn bà bán quán này đi đấu tố lưu động trong phạm vi toàn công xã, để giáo dục quảng đại cán bộ, đảng viên, đoàn viên...”.

Sau khi đọc xong ba bản thông báo, mọi người đã nhận ra ngay sự bóng gió đang lảng vảng bên mình, nên ai nấy đều câm như thóc và hình như vừa có một trận băng tuyết đột ngột tràn tới, làm cho tất cả mọi ngươi tham gia đại hội đều đông cứng cả lại. Cốc Yến Sơn, Lê Mãn Canh cùng mấy nhân viên hàng đầu vẫn giải, quyết mọi việc trong thị trấn, đều phải há miệng trợn mắt kinh ngạc, giống y như những người câm.

Đột nhiên, một tổ viên của tổ công tác, thét lên như băng tan tuyết lở:

- Hãy dẫn tên Tần Thư Điền phần tử phái hữu, giai cấp tư sản lên sân khấu!

Ngay lập tức Vương Thu Xá và một dân quân cốt cán, mỗi người một bên, như xách một chiếc bao tải, quăng Tần Thư Điền lên sân khấu. Tất cả hội trường rộ lên một lát, rồi sau lại trở lại sự tĩnh lặng nghiêm túc. Tần Thư Điền buông thõng đôi tay, đầu cúi xuống, đứng bơ vơ trước sân khấu, chiếc đèn măng sông sáng chói khiến anh không sao mở được mắt. Ánh sáng đèn hất đổ chiếc bóng gầy guộc lên ván sàn sân khấu, làm thành một vùng tăm tối, trông như một bóng ma.

Lý Quốc Hương vẫn ngồi bên chiếc bàn bát tiên duy nhất trên sân khấu, lúc ấy mới đứng dậy đi ra phía mép sân khấu, vuốt vuốt lại mấy sợi tóc xõa xuống trước trán theo thói quen, chỉ vào Tần Rồ, và nói bằng thứ giọng đặc sệt địa phương, một cách rõ ràng mạch lạc và hòa nhã:

- Đây là một con người mà danh tiếng nổi như cồn ở thị trấn Phù Dung ta, đó là Tần Rồ. Những người bần nông và trung nông lớp dưới, cùng với quần chúng cách mạng đều hiểu được rất rõ rằng sự thù hận đối với bọn địa chủ, phú nông cũ. Nhưng đối với kẻ địch của giai cấp này, mọi người thù hay không thù? Đặc biệt là xin có một lời hỏi các vị cán bộ nhà nước, những đảng viên cộng sản, những đoàn viên thanh niên, các vị cho rằng Tần Thư Điền là thơm hay là thối đây? Một kẻ thù của giai cấp như vậy, trong thời kỳ đói khổ ba năm, đột nhiên lại trở nên con người hùng của cả vùng thị trấn Phù Dung này. Hắn khoe khoang những văn chương chữ nghĩa, những đàn phách, hát ca, vô cùng sôi động. Hàng năm về mùa đông các gia đình xã viên tổ chức cưới hỏi, cùng những công việc vui mừng khác, mời ban nhạc, trong đó có hắn. Hàng năm vào ngày Tết Nguyên đán, tết nguyên tiêu, đại đội sản xuất của thị trấn tổ chức những cuộc rước đèn, múa sư tử long trọng, chúc mừng năm mới, đều không thể không có mặt hắn. Trong những ngày thường, gặp mặt hắn trên đường trên phố, trong số các vị có bao nhiêu người vẫy gọi, chuyện trò với hắn, và mời hắn hút thuốc lá? Ở ngoài đầu bờ, mặt ruộng, đã có biết bao nhiêu người nghe hắn kể những chuyện đồi bại không bao giò dứt, những câu chuyện hắn mượn xưa chửi nay? Những đứa trẻ trong nhà mọi người, những đứa bé học trò chưa từng bị áp bức bóc lột, đã có bao nhiêu đứa gọi hắn là “Chú Tần” hoặc “Bác Tần”?

Lý Quốc Hương không cao giọng, mà bình thản thường thường, nói năng hết sức khúc chiết, để đặt ra những câu hỏi. Tất cả không khí của hội trường hầu như ngưng đọng lại, và nó tĩnh lặng đến mức người ta tưởng rằng không còn ai thở nữa. Cốc Yến Sơn, Lê Mãn Canh và vợ chồng Hồ Ngọc Âm ngồi bên dưới sân khâu mà có cảm tưởng như mình đang ngồi giữa một trận động đất nào đó.

Lý Quốc Hương tiếp tục nói, không nhanh không chậm, và giọng điệu, cứ như nói chuyện thân mật về gia đình nhà cửa vậy:

- Những việc kỳ quái ở ta đây nhiều lắm lắm. Hỡi các đồng chí, hỡi các anh em bần nông và trung nông lớp dưới, hỡi bà con xã viên...

Rõ ràng rằng nghệ thuật đấu tranh của chị ta đã thu được thành công. Thấy được năng lực kích động quần chúng và tạo không khí khống chế của mình, chị ta vô cùng đắc ý.

- Trước đây không lâu, trong thị trấn, một kẻ bán quán đã dựng lên được cả một ngôi nhà lầu. Có người đã vạch ra rằng, ngôi nhà lầu ấy đã đàng hoàng ăn đứt “Cửa hàng buôn Mậu Nguyên” và “Cửa hàng muối Hải Thông” trước giải phóng trong thị trấn ta. Tiện đây xin nhắc một điều, cái quán bán canh bánh tráng ấy trong mấy năm gần đây đã thu được bao nhiêu lời lãi? Và cả tiền kiếm được ấy là lấy của ai? Mụ ta, lấy cái số gạo làm bánh bán năm ngày một phiên chợ ấy từ đâu? Tất cả những cái đó, ta tạm thời chưa nói tới ở đây. Đôi câu đối dán trên cánh cửa của ngôi lầu mới, là ai viết đấy? Tần Thư Điền, hãy đọc lại một lần cho mọi người cùng nghe.

Tần Rồ hơi hơi ngẩng đầu lên, nhìn chéo sang người nữ tổ trưởng, đáp:

- Dạ, thưa, đó là do con viết, vế trước là: “Chồng vợ cần cù, được phát hồng tài từ xã hội chủ nghĩa”, vế sau là “Dân cư sơn trấn, tô thêm vẻ đẹp cho công xã nhân dân”. Bức hoành là...

Lý Quốc Hương phất tay về phía Tần Rồ, ra lệnh cho anh câm miệng, đồng thời hơi nâng giọng cao lên nói:

- “Chồng vợ cần cù được phát hồng tài từ xã hội chủ nghĩa”. Đấy, mọi người đã ngửi thấy cái khí vị phản động chưa? Xây dựng xã hội chủ nghĩa làm sao cá nhân lại phát tài? Xưa kia người ta nói: “Người không buôn bán không giàu, ngựa không cho cỏ đêm không béo”, vậy mà hắn lại nêu ra cái khẩu hiệu vừa phản động vừa làm mê hoặc lòng người “phát hồng tài”. Đó chính là sự phản động đối với nền kinh tế tập thể của công xã nhân dân! Bây giờ trong thị trấn Phù Dung chúng ta, kẻ giàu thì xây dựng nhà lầu, còn người nghèo thì bán đất, điều đó muốn nói cái gì đây? Mọi người hãy cứ thử suy nghĩ kỹ mà xem; các đồng chí ạ. Câu đối còn cả vế sau của nó nữa: “Dân cư sơn trấn tô thêm vẻ đẹp cho công xã nhân dân”, thì thật lại càng trắng trợn hơn bao giờ hết! “Dân cư sơn trấn” là dân cư thế nào đây? Đó là những dân, những hộ bần nông và trung nông lớp dưới, cơ bản, chân chính, hay là những dân xuất thân có thành phần phức tạp cùng với những quan hệ rối rắm, bát nháo trong xã hội? Theo như phản ánh, cái dân này ngay từ những năm 50 đã phỉ báng miệt thị chính sách nông thôn của chúng ta và đường lối giai cấp của chúng ta:

Biếng lười bẻm mép,

Cấp trên cậy trông!

Sản xuất gắng công,

Cấp trên bỏ mặc!

Thừa tiền thừa thóc,

Cấp trên phê bình!

Những câu đó đâu chỉ phải là những lời nói lạc hậu, lung tung bừa bãi? Lẽ nào lại để cho những gia đình này tô thêm vẻ đẹp cho công xã nhân dân? Công xã nhân dân là thiên đàng, là lạc viên, bản thân nó đã vô cùng đẹp đẽ rồi, cần gì đến cái chế độ tư hữu làm đẹp thêm cho xã hội chủ nghĩa. Cái đó có ý muôn lật đổ! Thưa các đồng chí, điều đó là phản xã hội chủ nghĩa, là phản Đảng. Đôi câu đối phản động ấy, đã dám công nhiên viết trên giấy hồng điều dán trên cửa ngõ của thị trấn chúng ta! Chủ nhân của ngôi lầu mới đã đến đây chưa đấy? Đôi câu đối này không được bóc đi, mà phải giữ lại, để đấy làm tài liệu phản diện, để mỗi người hàng ngày phải nhìn thấy nó ba lần. Thưa các đồng chí! Chúng ta chớ có coi thường việc viết lách với vẽ vời, đó chính là một loại vũ khí, một loại thủ đoạn của giai cấp thù địch thường dùng tấn công vào Đảng, vào xã hội chủ nghĩa đấy!

Tần Rồ nghe đến đây, chừng như muốn phản đối liền ngẩng đầu lên nhìn Lý Quốc Hương. Vương Thu Xá vẫn đứng canh chừng ở một bên, ngay lập tức đã lấy tay đập một cái thật mạnh vào gáy, rồi ấn đầu Tần Thư Điền xuống. Bên dưới sân khấu, ngay tức khắc bật lên mấy tiếng thét của những cốt cán phong trào:

- Tần Rồ không thành khẩn! Bắt nó quỳ xuống!

- Tần Rồ quỳ xuống!

- Tần Rồ không chịu quỳ! Chúng ta có chịu để như thế không?

Tất cả hội trường như lắng lại một phút, rồi bắt đầu có phản ứng.

- Không!

Tần Rồ sợ hãi run rẩy, đưa mắt xuống phía dưới sân khấu nhìn bí thư chi bộ đại đội Lê Mãn Canh có vẻ như cầu cứu. Lê Mãn Canh cúi đầu, làm sao có thể đáp ứng được cái ý cầu cứu ấy? Phía sau bí thư Lê Mãn Canh là hai vợ chồng “cô Phù Dung” lại càng rụng rời, bay hồn lạc phách, ngơ ngác nhìn xung quanh. Đôi đầu gối của Tần Rồ như mềm nhũn ra, rồi “thức thời” vội vàng quỳ sụp xuống.

- Tần Thư Điền! Anh hãy đứng dậy đi!

Lý Quốc Hương phảy tay, nói điều đó, khiến cho mọi người đều thấy bất ngờ. Điều đó cũng chẳng lấy gì làm lạ, vì những cán bộ từ cấp trên phái xuống bao giờ cũng là những người nắm vững chính sách.

Theo lời, Tần Rồ đứng dậy. Anh đứng lại theo tư thế trước đó, mặt ngoảnh ra phía quần chúng với đôi tay buông thõng, cúi đầu nhận tội. Có điều là trên hai ông quần, chỗ đầu gối, có thêm hai đám bụi đất rõ mồn một.

Lý Quốc Hương nói:

- Tần Thư Điền, bây giờ mọi người tiếp tục đấu tố anh. Con mắt của quần chúng rất sáng suốt, sẽ bóc trần lớp sơn vẽ vời của anh ra. Các vị bô lão ở thị trấn, chắc đều biết câu chuyện của những hảo hán Lương Sơn Bạc, trong đó có một hảo hán tên là Tiêu Nhượng, còn được gọi là Thánh Thủ thư sinh (1). Có đúng vậy không? Tần Thư Điền ở đây cũng là một vị hảo hán, đã được một số cán bộ cơ sở coi như một “Thánh Thủ thư sinh”. Chúng ta thử xem xem nó như thế nào, trên tất cả các bức tường trong phố, trong chợ, trên đồi, và trên cả những vách núi của đại đội chúng ta, chỗ nào cũng viết những khẩu hiệu: “Toàn Đảng dốc lòng làm đại công nghiệp”, “Ba lá cờ hồng muôn năm”, “Nông nghiệp lấy lương thực làm cương lĩnh, công nghiệp lấy gang thép làm cương lĩnh”, “Nhất định giải phóng Đài Loan” vân vân. Những khẩu hiệu lớn như thế đều được đẻ ra từ tay bút của ai vậy? Nó được đẻ ra từ tay bút của một phần tử loại 5! Hàng trăm hộ ở thị trấn Phù Dung chúng ta, lẽ nào đều là những người mù chữ, đến nỗi không tìm đâu ra được một người biết viết khẩu hiệu, biểu ngữ? Cái đó là nâng uy tín của ai lên và giảm chí khí của ai xuống? Tần Thư Điền, anh hãy nói xem, cái nhiệm vụ vinh quang đó, do ai giao cho anh?

Tần Rồ rụt cổ, rúm ró lại, liếc mắt nhìn bí thư chi bộ đại đội sản xuất Lê Mãn Canh đang ngồi ở phía dưới sân khấu:

- Dạ, dạ, do... do... bí... bí...

Lý Quốc Hương vung tay, kịp thời ngăn chặn Tần Thư Điền lại.

- Lúng ba lúng búng, trong đầu có quỷ ám phải không? Thôi!

Lý Quốc Hương biết cách thêm dầu, bớt củi, để điều chỉnh ngọn lửa ở hội trường. Tiếp đó, liền đưa ra một vấn đề khác làm rụng rời hồn phách mọi người:

- Tần Thư Điền, bây giò trước mặt quảng đại bần nông, trung nông lớp dưới và quần chúng cách mạng đây, anh hãy khai rõ về thành phần giai cấp của anh.

Tần Rồ nói:

- Thành, phần xấu! Con là thành phần xấu!

- Được! Một phần tử xấu hả? Thưa các đồng chí! Hôm nay tổ công tác đến đây để vạch trần âm mưu của hắn ra...

Khi ấy, Lý Quốc Hương giống như một bộ loa phóng thanh mở hết cỡ, cất giọng lanh lảnh tuyên bố:

- Căn cứ vào tài liệu mà chúng tôi đã điều tra bên trong và sưu tập bên ngoài, Tần Thư Điền không phải là một phần tử xấu, mà là một kẻ có tội trạng nghiêm trọng, và là một phần tử cực hữu đã biên đạo và dàn dựng những màn ca múa phản động tấn công vào Đảng, vào chủ nghĩa xã hội. Hắn đã từ một phần tử phái hữu bị thanh lọc và khai trừ ra khỏi mọi chức vụ bỗng biến thành một phần tử xấu chỉ có quan hệ bất chính với đàn bà con gái. Cái việc hay ho này do ai mó tay vào đây? Danh sách của những phần tử loại 5, đồn công an huyện đã nắm rất chắc. Đây là một hành động vi phạm luật pháp hết sức nghiêm trọng.

Nói tới đây Lý Quốc Hương chợt dừng lại. Chị ta giống như những người báo cáo, trình bày có kinh nghiệm, bao giờ cũng dành ra một khoảng trống ngắn ngủi, để cho ngươi nghe suy ngẫm, và tiêu hóa kịp một vấn đề cực kỳ quan trọng nào đó, hoặc là để cho người nghe kịp ghi lấy những lời vàng ngọc, hay ho, gối đầu giường.

Cả hội trường bỗng xôn xao lên những lời bàn tán, cùng những tiếng tặc tặc đầy kinh ngạc.

- Thưa các đồng chí bần nông và trung nông lớp dưới, cùng các đồng chí xã viên!

Lý Quốc Hương hạ thấp giọng lấy lại cái cung cách rủ rỉ chuyện trò đặc sệt tiếng địa phương lúc ban đầu:

- Ở thị trấn Phù Dung chúng ta còn khối chuyện kỳ lạ. Ví như cái tên Tần Thư Điền này, hắn còn có một chức vụ đặc biệt, ấy là hắn được làm đầu mục tất cả các phần tử loại 5 trong toàn đội sản xuất. Như vậy có nghĩa là hắn là giám thị cai quản tất cả các phần tử loại 5. Thử xem xem, những cán bộ nào của chúng ta đã tín nhiệm và trọng vọng cái phần tử phái hữu này? Giám thị và cải tạo các phần tử loại 5 vốn là quyền lợi và chức trách của bần nông và trung nông lớp dưới chúng ta đây. Nhưng mà, một thiểu số cá biệt cán bộ chúng ta đã đem quyền lợi và chức trách đó dâng lên cho giai cấp thù địch. Thưa các đồng chí, vấn đề này là vấn đề gì vậy? Đây là một sự đánh mất lập trường nghiêm trọng trong việc phân biệt địch ta. Những chuyện kỳ quái như trên đều đã có ở thị trấn chúng ta. Hôm nay, tổ công tác chúng tôi cho giải Tần Thư Điền tới đây, coi như một cái bia sống, làm bài học phản diện, đồng thời cũng làm một tấm gương, cho một số cán bộ, đảng viên, thử soi mặt mình xem và để xem xem cặp mông của họ ngồi ở phía bên ấy ra làm sao?

Tiếp đó, Lý Quốc Hương ra một mệnh lệnh: Hô khẩu hiệu, áp giải tên phái hữu Tần Thư Điền ra khỏi sân khấu! Tất cả các phần tử loại 5 cùng gia đình của họ, nhất loạt bị đuổi ra khỏi cuộc họp.

Trong những tiếng hô khẩu hiệu rinh tai nhức óc: “Đả đảo Tần Thư Điền”, “Tần Thư Điền không cúi đầu nhận tội, chỉ có một con đường chết”, “Thành khẩn được khoan hồng, kháng cự bị trừng trị”, Tần Thư Điền đã bị Vương Thu Xá cùng một người dân quân áp giải ra khỏi hội trường, những người trong gia đình các phần tử loại 5, cùng con cái họ lao xao rời khỏi cuộc họp. Sau đó, tổ trưởng tổ công tác Lý Quốc Hương nói thêm một hồi nữa, coi như những lòi kết thúc đại hội:

- Bây giờ, giai cấp thù địch đã rời khỏi cuộc họp của chúng ta, tôi còn cần bổ sung thêm một điều...

Chị ta hất mái tóc với một dáng điệu thật đẹp mắt, giọng nói cũng trở nên vô cùng hòa nhã:

- Thưa các đồng chí bần nông, trung nông lớp dưới, thưa các đồng chí xã viên! Cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt, phức tạp và sâu sắc, tao sống mày chết, thế là đã bắt đầu triển khai ở thị trấn Phù Dung ta. Việc chúng tôi làm, tuy bên ngoài gọi là “bốn thanh tra”, nhưng tổ công tác sẽ kề vai sát cánh cùng với tất cả, dốc toàn bộ sức lực vào cho cuộc đấu tranh này. Chúng ta có một số đảng viên, một số cán bộ, một số xã viên, những năm trước kia đều phải sống trong đói khổ do có một số chính sách bị để cho lơi lỏng, hoặc nhiều hoặc ít đều có phạm vào một số sai lầm này, hay một số sai lầm khác, điều đó không quan trọng gì. Phương châm của chúng ta là: Có sai nhận sai, có tội nhận tội, tham ô trả lại, rửa ráy tắm táp, quay đầu về chính nghĩa. Nhưng nếu có người không chịu quay đầu thì sao? Khi đó phải căn cứ vào sự nặng nhẹ và dùng kỷ luật Đảng, pháp luật nhà nước để ngăn chặn. Nếu không, bọn địa chủ, phú nông, phản động, phái hữu, phần tử xấu cùng nhảy xô ra, cấu kết bên trong Đảng với bên ngoài Đảng, trong khi bần nông cùng trung nông lớp dưới chúng ta và cán bộ, quần chúng bị tê liệt hết đi, không hỏi han, không chất vấn, thì chang bao lâu Đẳng sẽ biến chất, đất nước biến màu và giai cấp địa chủ, tư sản lại lên đài trở lại mất!

Sau cuộc họp, Hồ Ngọc Âm và Lê Quê Quế về đến ngôi nhà trọ Hồ Ký cũ kỹ, mà vẫn chưa hoàn hồn, lòng dạ nóng như thiêu như đốt. Cả hai vợ chồng đều cảm thấy rằng, đã có một ngôi hung tinh đang lơ lửng treo trên bầu trời, chiếu đúng vào nóc ngôi nhà mới của họ. Ngôi nhà lầu mới, họ chưa được dọn đến để ở lấy một đêm, vậy mà bỗng trở thành tai vạ. Nay dù có tình nguyện đành lòng ở lại ngôi nhà gỗ cũ nát, cũng sẽ thiếu mất sự yên ổn cần thiết. Điều làm cho cả hai vợ chồng cô lo lắng xót xa là xem ra trong phong trào đấu tranh lần này, ông chủ nhiệm Cốc Yến Sơn và bí thư chi bộ Lê Mãn Canh chắc chẳng thoát khỏi bàn tay mụ nữ tổ trưởng, họ là những tượng phật làm bằng đất sét, phải qua sông, thật khó bảo toàn được hình hài. Như thế cũng có nghĩa là không còn cách gì chống đỡ cho người bên cạnh.

Lê Quế Quế sợ hãi đến nỗi người cứ run lên cầm cập, chỉ còn biết trợn tròn cặp mắt đầy bấn loạn, nhìn vào vợ mình.

Cuối cùng thì Hồ Ngọc Âm vẫn còn giữ được chút ít tinh thần, cô ngồi thừ trên chiếc ghế trúc tư lự. Ôi! Nếu như một nhà chỉ có hai nhân khẩu mà lá gan của người nào cũng như lá gan của con chấy cái, như con chuột thấy bóng mèo, thì ôi thôi, mỗi người hãy kiếm lấy một đoạn dây thừng, rồi treo cổ lên mà tự tử.

Hồ Ngọc Âm, mắt chăm chắm nhìn ra cửa, hạ thấp giọng nói:

- Bây giờ phải thế này, sự việc không thể lần lữa được nữa rồi. Không biết tối nào họ sẽ đến khám nhà. Thôi ta đành đem cái khoản tiền còn dành dụm lại được, gửi sang anh Lê Mãn Canh nhờ anh ấy giữ hộ. Còn cất giấu nó ở trong nhà, trước sau rồi cũng thành tai vạ.

Lê Quế Quế nhắc nhở vợ mình:

- Anh Mãn Canh? Thế em không nghe thấy gì sao, hình như anh ấy bị liên quan, sai lầm trong sự việc Tần Rồ... Trong báo cáo của nữ tổ trưởng, có đến già nửa chuyện là nhằm vào anh ấy, đó là cách giết gà, bắt khỉ xem...

- Không lo, anh ấy là người trong Đảng. Quá lắm cũng chỉ bị vài câu phê phán, viết một bản kiểm điểm, nhận thiếu sót là xong. Liệu họ dám làm gì một quân nhân phục viên như anh ấy: Anh lo gì...

- Dào! Lo là lo làm liên lụy đến người khác ấy chứ...

- Anh ấy là anh nuôi của em. Mình là hộ đơn thương độc mã, chỉ có anh ấy là người thân thích có thể nhờ cậy được.

- Thôi được. Cái quán canh bánh tráng của mình cũng chả phải đợi họ đến dẹp bỏ, mình tự dẹp bỏ lấy cho xong. Em ạ, còn em, cũng phải đi đâu đó để tránh cái tai, cái vạ này đi. Anh có một người họ xa đang ở Tú Châu, Quảng Tây, mười mấy năm nay chưa hề đi lại thăm nhau, nên người ở thị trấn không ai biết được.

Chú thích:

(1) Người học trò có bàn tay Thánh. (N.D.).