NHÌN ĐỜI BẰNG CẶP MẮT SAY -

CỐC YẾN SƠN “ĐẠI BINH PHƯƠNG BẮC” đã trở thành một “Lão say” nổi tiếng ở thị trấn Phù Dung. Bởi lẽ, năm đó cần phải tra xét cho rõ ràng động cơ phạm tội bán trộm hàng vạn cân lương thực trong kho nhà nước của ông, và cũng là để chứng minh liệu có phải ông đã lòng thòng, tư thông từ lâu với phần tử phú nông mới, Hồ Ngọc Âm hay không, tổ công tác sau khi đã thỉnh thị, và được các cơ quan hữu quan đồng ý, đã cho kiểm tra sức khỏe toàn diện của ông ở bệnh viện nhân dân huyện. Điều đó chẳng khác gì một lần chịu tội hình. Bao nhiêu năm nay, ước vọng thành lập một gia đình, để được hưởng niềm lạc thú trời cho, ông cũng chưa phải trả một cái giá cao như thế. Hồi ấy, ông mất tự do, số phận đó thật khó tránh. Trong một gian phòng trắng lốp, một gian phòng mà hầu như tất cả ánh sáng trên thế gian này đều đổ dồn về đây, sáng đến chói chang, khiến mắt không làm sao mà mở ra nổi, họ đã ra lệnh cho ông cởi truồng ra, “trần trụi dưới cái ánh sáng rõ như ban ngày”. Rồi một đám đông những người mặc áo choàng trắng, đeo những chiếc khẩu trang lớn (sau này ông mới nghe nói, còn có cả những học sinh trường y tế đến thực tập) rồi lần lượt ông bị từng người đến nhìn nhìn, nắn nắn, bóp bóp, sau đó họ trao đổi với nhau bằng ánh mắt (đủ các kiểu, các loại ánh mắt đấy)… Ông nằm đó bất động như một con ngựa đực vừa bị thiến, toàn thân ông nổi da gà, toát mồ hôi lạnh và run cầm cập. Ông nhắm mắt như người bị hôn mê, đầu óc ông chỉ còn là một khoảng trống, rỗng tuếch... Ở vùng gần Thiên Tân, trong chiến dịch Bình Tân, ông bị bộ hạ của Phó Tác Nghĩa bắn trúng, đùi non chảy đầy máu, ướt đẫm cả chiếc quần bông, ông tưởng rằng mình sắp chết và phải vĩnh biệt vùng đất đai mới giải phóng trong khi chiến dịch sắp kết thúc thắng lợi, thì đầu óc ông cũng trống rỗng, lạnh ngắt như thế... Lần ấy ông đã được đồng đội cứu sống, không chết. Ông đã nằm điều trị vết thương bốn mươi mấy ngày trong nhà một lão bà già, rồi lại trở lại quân ngũ. Lần này tất nhiên cũng không thể chết được... Nhưng lần này bị đạn của ai bắn trúng? Đạn của ai? Và là chiến trường nào đây? Để phòng chống xét lại, tiêu diệt tư bản xây dựng vô sản, để Đảng không biến thành xét lại, để đất nước khỏi đổi màu, để hàng trăm, hàng triệu đầu người không lìa khỏi cổ, cho nên người người phải vượt qua quan ải, người người phải kiểm tra từ linh hồn đến thể xác, từ trên xuống dưới, từ ngoài vào trong. Trên cái chiến trường ấy, so với khi cầm súng đánh địch, nó còn sâu rộng, phức tạp và huyền diệu hơn nhiều...

Không biết bao nhiêu thời gian đã trôi qua, một người y tá nam đi về phía ông, bảo ông ra phòng ngoài mặc quần áo. Cánh cửa mở toang. Ông nghe thấy những người mặc áo choàng trắng đó đưa ra một kết luận khoa học: “Người này đã mất công năng của đàn ông”. Có một giọng nói non trẻ khẽ hỏi (có thể là một thực tập sinh của trường y tế, miệng còn hơi sữa):

- Có phải ông ấy là người ái nam ái nữ, (nguyên văn: người âm dương), khi biến thành đàn bà, khi biến thành đàn ông?

Những người mặc áo choàng trắng, bỗng cười lên khằng khặc, giống như nghe được một lời đài từ của một vở kịch vui, không thể nào khôi hài tuyệt diệu hơn được nữa. Tiếng cười làm cho những tấm cửa kính rung lên bần bật. Cốc Yến Sơn hận ông trời già làm sao lúc này không giáng xuống một trận động đất thật to để hủy diệt luôn những tiếng cười cùng với ông, trong cùng một lúc.

Tổ công tác đã trình với huyện ủy: Xét thấy: Cốc Yến Sơn đã mất lập trường giai cấp cực kỳ nghiêm trọng, trường kỳ bao che cho các thế lực tư bản ở thị trấn, vô cùng nguy hiểm, ảnh hưởng xấu cực lớn. Đề nghị khai trừ đảng tịch, cách chức chuyên môn, trả về quê cũ lao động. Nhưng có một số đồng chí già ở huyện ủy cho rằng, ông là một cán bộ Nam tiến, trước đó chưa từng mắc một sai phạm nào, lần này tuy nhận sai lầm, khuyết điểm chưa thành khẩn, kiểm điểm chưa sâu sắc, nhưng hãy dành cho ông ta một con đường sống, nên quyết định: Nghiêm khắc cảnh cáo trong nội bộ Đảng, giảm một bậc lương, tiếp tục theo dõi về sau.

Chẳng bao lâu sau, cấp trên đã cử tới cửa hàng lương thực thị trấn Phù Dung một “tay lái” mới. Cốc Yến Sơn tuy chưa bị tuyên bố bãi chức, nhưng trên thực tế vẫn còn chưa được “xuống thang”. May mà ông vẫn được ở trong gian phòng cũ quen thuộc trên gác, nên không tìm cách tự sát nữa.

Không làm quan, nhẹ xác. Năm sau lại ập đến một trận dông tố bão bùng nữa, đó là lớp sóng lũ cuồn cuộn “đại cách mạng văn hóa”. Cốc Yến Sơn chẳng chú ý tới bất cứ việc gì, ông lấy rượu giải sầu, tiêu diêu ngày tháng bên ngoài cuộc đại cách mạng. Ông thường uống chuếnh choáng nửa say nửa tỉnh, rồi kể chuyện cổ tích cho lũ trẻ trong thị trấn nghe, nhưng tất cả đều là “giọng rượu”. Nào là mơ xanh, hâm rượu, luận anh hùng, nào là ly rượu Quan Công chém Hoa Hùng, nào là Hoa hòa thượng say, đánh Sơn Môn, cầm chiếc đùi chó ăn thừa di di vào miệng chú tiểu, nào là Võ Tòng say, nằm ở Cảnh Dương Cương, rồi gặp ông kễnh trán trắng, nào là Ngô Dụng dùng mưu lấy được Sinh Thần Cương là do bỏ thuốc mê vào rượu, nào là Tống Giang uống rượu ray rồi họa thơ chống đối trên lầu Tầm Dương v.v... Nhưng câu chuyện lạ về những người anh hùng thuở xưa phần lớn là khó tách ra khỏi chữ rượu, cho nên ông kể mãi vẫn không hết, và lũ trẻ nghe mãi vẫn không biết chán, và cũng không bao giờ tố cáo là ông đã “rao bán những món hàng đen của phong kiến, tự bản và xét lại”.

Mùa đông năm đó, ông nghe nói “Ớt phật thủ”, vợ Lê Mãn Canh cất được một vò rượu ngô mà cứ hễ lửa vào là bùng ngay lên ngọn lửa xanh, lại nuôi con chó đen, béo, nặng đến mười mấy cân, và trong một đêm tuyết rơi man mác, ông lần đến nhà Lê Mãn Canh, một tay chìa ra sáu chục đồng bạc, đòi mua cả vò rượu cùng với con chó đen ấy, rồi ngay trong đêm, ngay tại nhà Lê Mãn Canh uống một bữa rượu thoải mái, mát lòng hởi dạ, uống đến túy lúy càn khôn. Hơn nữa, bữa rượu lại do ông làm chủ, còn Lê Mãn Canh là khách, ngồi bồi ẩm. Mấy năm gần đây, Lê Mãn Canh cũng vô cùng đen đủi, giữ một chân thư ký dưới quyền của Vương Thu Xá chủ ngôi nhà sàn, chạy vạy công việc, nghe sai bảo mà phát bực. Thế là hai người bắt tay ngay vào việc, họ lấy một chiếc bao tải cũ, nhét con chó đen vào, mang ra chỗ nước nông trên sông Phù Dung, dìm xuống, làm con chó bị dìm chết tươi, sau đó mới xách lên nhà, lấy vôi sống vò sát đến tận chân lông của nó, chỉ một lát sau, con chó đen đã biến thành một con chó thịt trắng bông. Lập tức bắc nồi, nhóm bếp, đem chó chặt thành những miếng to bằng ba đầu ngón tay một, trước hết đem xào cho ăn mắm muối rồi sau mới cho ngũ vị hương, hoa hồi ninh nhừ...

Thịt chó trong những ngày có tuyết, đó là một việc tuyệt vời của những sống ở miền núi Ngũ Lĩnh từ xưa tới nay, từ người lớn đến trẻ con không ai là không tán thành và khuyến khích. Cũng may là tối hôm đó “Ớt phật thủ” lại đưa bốn cô con gái về nhà bà ngoại, tha hồ cho hai vị hảo hán làm mưa làm gió, mà không bị ai ngăn cản. Cốc Yến Sơn và Lê Mãn Canh ngồi đối diện với nhau ăn uống lai rai, vô cùng hào hứng. Một người bảo: Ông anh cựu binh, hôm nay nhất định phải đổ cho cái vò rượu của ông lăn chiêng. Một người nói: Này chú em, hôm nay anh không đập vỡ cái bình rượu của chú là không xong. Bắt đầu keo rượu, họ uống bằng chén mắt trâu, nhưng không thấy đã, nên đổi thành tách uống nước, nhưng vẫn chưa đã, họ dứt khoát thay bằng bát ăn cơm.

- Nào, uống! Mẹ kiếp, uống! Già nửa đời, thằng này chưa bao giờ biết say là cái gì. Cho nên chính mình cũng không biết tửu lượng của mình là đâu!

Ông Cốc nhấc bát rượu của mình lên, cụng bát với Lê Mãn Canh, rồi ngửa cổ ừng ực, ừng ực, uống cạn đến đáy bát.

Lê Mãn Canh cũng uống cạn, rồi dằn mạnh cái bát không xuống bàn:

- Đúng! Uống! Uống! Trong mười năm nay cái thằng Lê Mãn Canh tôi, đi sai một nước cờ, thế là những nước sau hỏng bét... Tất cả chỉ vì một mụ đàn bà... Một mụ đàn bà lòng lang dạ thú... Uống! Cái vò rượu này, coi như thằng này đãi khách.

Cốc Yến Sơn chìa cái bát không ra:

- Đàn bà? Đàn bà cũng có nhiều loại, nhiều giống. Nên nói như thế này này: Trong giời đất này, người tử tế nhất, là đàn bà, người độc ác nhất, cũng lại là đàn bà... Chú đừng có vơ đũa cả nắm, chân chó tính ba cân, đùi trâu cũng tính ba cân, rồi đến cái cẳng gà, cũng lại ba cân nốt! Nào! Rót! Rót!

Thực ra, lúc ấy cả hai người vẫn còn nửa say nửa tỉnh, Lê Mãn Canh cảm thấy: chỉ một suýt nữa là mình nói láo lếu bậy bạ rồi, nên thôi không nói gì nữa. Cốc Yến Sơn nhìn anh, cười thầm trong bụng, thằng ôn này bốc đồng, ăn nói ba hoa. Rõ ràng là nó đã cầm của mình sáu chục đồng bạc, thế mà lại khoác lác rằng: “Cái vò này, coi như thằng này đãi khách”! Đồ chết dẫm, hôm nay là cụ Cốc đãi mày, cụ Cốc mới là cái thằng bố mày!

Hai người, mỗi người một bát, mời mọc thúc giục, thi nhau uống. Dần dần, cả hai người đều cảm thấy người như nhẹ bẫng hẳn đi, nhưng lại có đầy mình sức mạnh, hứng khởi lạ thường, tự tin cực lớn, hình như cả cái thế giới này đang bị họ dẫm đạp dưới chân, đang bị họ chiếm hữu. Họ bắt đầu múa đũa, gắp những miếng thịt chó béo nhờn, nhồi nhét vào miệng nhau:

- Ông Cốc! Ông anh lính tráng của tôi! Miếng này ấy mà, mả mẹ nó, là miếng thịt người, để... để... cho con mả mẹ nó ăn, nhậu dô!

- Mãn Canh! Chú em của anh! Bây giờ ấy, có người, lòng dạ rắn như thép, chân tay ấy, còn sắc nhọn hơn vuốt cọp! Lũ chúng nó ăn cả thịt người đấy... Vậy mà... vậy mà... cái cấp trên ấy, lại tin tưởng vào cái lũ này... Ngươi vô lương tâm, trứng không có xương cốt... Thế mà gọi là cách mạng? Thế mà gọi là đấu tranh ư?

- Cách mạng cách mệnh, họ hàng không nhận, tranh đấu, đấu tranh, lòng không ân hận...

- Ha ha ha! Hay hay hay! Cạn chén! Cạn chén!

Hai ngươi càng uống càng ngọt giọng, càng uống càng mềm môi.

- Mãn Canh! Cậu thử nói nghe coi, con mẹ Lý Quốc Hương là hàng thật hay hàng dởm? Một con mẹ cửa hàng trưởng cửa hàng ăn uống, lắc người một cái, biến thành tổ trưởng tổ công tác, biến cái thị trấn Phù Dung đang yên lành, tốt đẹp như thế thành cái nơi mèo gào, chó nhảy, người, vật bất yên! Thế rồi mụ lại lắc ngươi một cái, làm nên thường vụ huyện ủy, bí thư công xã, chẳng biết cái miếng thịt nào trên người mụ ta lại được ưa chuộng đến thế... Thế rồi vớ phải cái lũ hồng vệ binh vô pháp vô thiên, nó đeo lên cổ cho đôi giầy rách, dẫn đi diễu phố bêu riếu...

Cốc Yến Sơn bị rượu vật, nổi giận đùng đùng, đứng bật dậy, lảo đảo người mấy cái, rồi vừa chửi bới, vừa giáng nắm đấm xuống bàn thình thình, khiến cho đĩa, chén, bát đũa trên bàn nhảy cỡn cả lên.

Lê Mãn Canh nhổ phì miếng xương chó trong miệng xuống đất, ha hả cười lớn:

- Mụ đàn bà ấy không biết múa “điệu múa quỷ đen”, nhưng lại học được điệu chó bò... ha ha ha, người ngợm mụ cũng chẳng đến nỗi xấu xí, chỉ phải mỗi một tội đanh đá, nhưng nghĩ được, nói được, làm được... Hồi đầu khi tôi làm cán sự dân chính trên ủy ban tiểu khu, thằng cậu nó, đang làm bí thư khu ủy đứng ra làm mối, định gán cái của lẳng lơ ấy cho tôi... Khi ấy tôi cũng thật là ngu... nếu không, mụ ta bây giờ, bây giờ... chắc đang nằm bên dưới tôi rồi. Còn tôi, bây giờ, tồi nhất, tôi cũng đã vớ... đã vớ được cái chân công xã loại một...

- Mày! Mày đường đường làm một đấng nam nhi mà không biết xấu hổ, trong các triều đại, những con mẹ lẳng lơ, cưỡi đầu cưỡi cổ, đái ỉa lên trên cổ bọn đàn ông không có nhiều đâu, cái thằng Tần Rồ trong đại đội sản suất của mày ấy nó đã nói... nói rằng, đời nhà Hán, có Lã Trĩ, đời nhà Đường, có Võ Tắc Thiên, đời nhà Minh, có Tây Thái hậu... Này thằng em, hãy nói một câu thực lòng xem nào, có phải cái thằng Tần Rồ phần tử phái hữu ấy, nó không độc ác và đáng giận như những đứa phần tử loại 5 khác không...

- Này ông Cốc ơi! Ông là một nhà cách mạng lão thành, là cán bộ Nam tiến, ông còn nói với tôi những lời lẽ như thế sao? Cái tính lính tráng của ông ấy, ông cóc sợ đại hội nọ tiểu hội kia, phê phán này phê phán khác... Còn tôi, vì cái thằng Tần Rồ ấy mà kiểm thảo lên kiểm thảo xuống, rồi những bản kiểm điểm, chữ nào chữ ấy to như ngón tay, viết đi viết lại, đều chưa sâu sắc, chưa thành khẩn. Chỉ một suýt nữa thôi tổ công tác bắt tôi phải quỳ lên gạch vụn ngói vỡ đấy... Mả mẹ cái thằng tôi ấy, từ nay về sau, tôi cứ kệ cái mả mẹ chúng nó, đành phải nhẫn tâm một tý, cay độc một tý, mặc cái mả mẹ lũ phần tử loại 5 biến thành chó, thành lợn, sống chết mặc bay... Cái quan trọng là chính cái thằng tôi đây này, là cái con mẹ “Ớt phật thủ” của tôi ấy, lũ vịt giời của tôi không muốn chết, chúng cần sống...

- Mãn Canh! Con người dù sao cũng phải biết sống cho tử tế một chút chứ. Ở thị trấn Phù Dung, bây... bây giờ chỉ có một người quả phụ trẻ là sống khốn khổ khốn nạn nhất. Mày không nhìn thấy gì sao? Con mắt mày có phải là đã bị cái đũng quần của con mụ “Ớt phật thủ” nó che kín rồi phải không?

Rượu say lòng tỉnh. Rượu say lòng cũng say. Đôi mắt Cốc Yến Sơn đỏ đọc lên, không biết là do những bát rượu ngô, hay do những giọt lệ đắng cay.

Nghe ông Cốc nhắc tới Hồ Ngọc Âm, mắt Lê Mãn Canh đờ đẫn ra, thái độ thẫn thờ, im lặng, lâu lắm không nói...

- Cô em nuôi! Không, không, nếu như cô ấy là phú nông thật, tôi sớm đã rạch ròi, dứt khoát với cô ấy... Người đàn bà số phận hẩm hiu... Tôi ngu ngốc quá, ngu ngốc quá! Ha ha ha...

Lê Mãn Canh bật lên cười lớn, sau mấy tiếng cười chợt lấy hai lòng bàn tay xoa lên mặt, và anh đã xóa sạch hình dáng những nụ cười trên đó. Thái độ trở nên đỡ đẫn, ngơ ngác:

- Tôi ngu ngốc quá... ngu ngốc quá, khi ấy tôi còn trẻ, còn rất trẻ, tôi cứ tưởng mọi sự trên đời đều là thật... Tôi không lấy được cô ấy vì trong Đảng không đồng ý... Thực ra... chỉ cần...

- Thực ra cái gì? Trong khi nói thì đừng có ngậm cái xương chó ở trong miệng ấy.

Ông Cốc trợn tròn mắt nhìn anh, đầy vẻ thôi thúc.

- Thực ra, thực ra, tôi xin nói một câu thực lòng với ông anh lính tráng, tôi cứ nghĩ đến cô ấy là lòng tôi lại xót thương...

- Chú mày vẫn còn xót thương cô ấy? Vậy mà sao lương tâm chú mày đen tối thế, thấy người ngã xuống giếng còn quẳng đá theo... Chú mày, chú mày muốn cho mình thoát tội, nên lòng cần độc, tay cần cứng phải không? Người ta coi chú mày như anh ruột, giao cho chú mày một ngàn năm trăm đồng bạc nhờ giữ hộ, thế mà chú mày lại đem nộp cho tổ công tác, coi như món tiền buôn lừa bán đảo phân tán tài sản, vực cho chủ nghĩa tư bản ngóc đầu dậy... “Huynh muội hảo tỷ đồng lâm điểu. Đại nan lai thời các tự phi”. (Anh trai, em gái chim trong cùng cánh rừng. Khi hoạn nạn tới, con nào, con nấy tự bay đi một mình).

- Ông Cốc! Ông Cốc! Tôi van ông... đừng nói nữa - Lê Mãn Canh chợt gục đầu xuống ngực, bắt đầu khóc hai hàng nước mắt ròng ròng, - Những lời nói của ông anh, câu nào cũng đau như dao cắt ấy... Tôi không còn cách nào khác, không còn cách nào khác nữa! Trước mặt quân địch, thằng họ Lê này có thể nghiến răng lại, không sợ chết, không phản bội... Nhưng trước mặt tổ chức Đảng, trước mặt tổ công tác của huyện ủy, ông bảo tôi phải làm thế nào? Tôi sợ bị khai trừ đảng tịch. Ôi! Trời đất ơi, tôi cần phải theo Đảng, phải là là đảng viên...

- Ha ha ha! Lê Mãn Canh! Tối hôm nay, tao bỏ ra sáu mươi đồng bạc, mua một hũ rượu, mua một con chó, còn mua thêm được những câu nói của mày nữa!

Cốc Yến Sơn thấy tiếng khóc của người tiền nhiệm bí thư đại đội sản xuất, càng ngày càng thảm thiết, ông lại thấy vui, ông cười, ông hét to lên:

- Xem ra lòng dạ mày vẫn chưa hoàn toàn đen tối hẳn, vẫn chưa khô cứng hẳn! Những người ở thị trấn Phù Dung, không phải ai ai cũng lòng sắt dạ đá cả...

- Ông anh lúc nào cũng vẫn là chàng “Đại Binh phương Bắc” ngày xưa, là người được cả thị trấn ngưỡng mộ, sống ngang tàng, nhưng lại có trái tim Bồ Tát...

- Còn chú em, bao giờ cũng là người thông hiểu nhân tình! Ha ha ha! Thông hiểu nhân tình...

Hai người, kẻ khóc cứ khóc, người cười cứ cười. Họ ầm ĩ, om sòm cho đến tận gà gáy canh năm.

Cả hai người đem bát đến rót rượu cùng một lúc, vò rượu đã cạn tới đáy. Họ quăng bát, rồi cùng bật cười lớn Bây giờ mới thật là lúc họ cười ngả cười nghiêng:

- Mả mẹ nó, cái vò rượu để đây, đợi mai làm chầu nữa!

- Mả mẹ nó, uống say mặt đỏ như ông Quan Công. Ông mang cái đùi chó này về, tối mai lên gác nhà ông uống nữa!

- Mãn Canh! Cái đùi chó sống ấy để lại đây, để lại đây... Tao... tao phải về bên thị trấn, phải về ngay cái gác của cửa hàng lương thực. Tao còn chưa được “xuống thang”... Chưa xuống thì bố mày ở trên gác, kệ mẹ nó “leo thang” hay “xuống thang”!

Tuyết rơi, cứ rơi âm thầm lặng lẽ. Hình như cái mặt đất này bẩn thỉu quá, nó cần phải vùi lấp đi nhưng đống rác lớn, rác bé vung vãi khắp nơi. Trận tuyết lớn sẽ che phủ lên tất cả, đậy điệm lên những rác rến, bùn dơ lưu cữu... Một ánh đèn pin vàng khè, rọi trên những vết chân xiêu vẹo bước về phía phố Đá Xanh, may mà chiếc cầu trên công lộ đã bắc xong, nếu không vào canh năm, thời tiết này sẽ không gọi được đò.

Cốc Yến Sơn về đến thị trấn, gió bấc ù ù thổi, men rượu ngấm lên đầu. Ông say khướt, say đến lệch đất nghiêng trời. Ông dừng lại ở giữa phố, bỗng nhiên ông bật lên những lời chửi bới:

- Mày hãy nghe đây, đồ con đĩ rạc đĩ rầy, đồ lẳng lơ, đanh đá! Mày, mày biến cái thị trấn thành cái quỷ gì thế hử? Cái quỷ gì thế hử? Trên phố đã biến sạch bóng vịt bóng gà, bóng chó! Người lớn trẻ con đều phải câm họng không dám ho he gì! Đồ đĩ rạc đĩ rầy, đồ lẳng lơ, đanh đá! Mày có gan, mày hãy ra đứng ở giữa phố này với thằng bố mày, thằng bố mày sẽ liều với mày!...

Những người ở hai bên đường phố đều bị ông làm tỉnh giấc, và đều hiểu được, ông “Đại Binh phương Bắc” đang chửi rủa ai. Trời rét như cắt da cắt thịt, nên chẳng có ai trở dậy để xem ông, và cũng chẳng có ai can ngăn ông cả. Chỉ có các gia đình và công nhân viên chức của hợp tác xã cung tiêu là thấy tiếc rẻ, vi Lý Quốc Hương đã về họp ở ủy ban cách mạng huyện, nên không được nghe trận chửi bới này.

Vào cái buổi sớm tuyết rơi gió thổi ấy, ông Cốc Yến Sơn không tự kiềm chế được, nên khi đứng ở đầu phố, lúc đứng ở cuối phố, khi lại trở về giữa phố chửi bới um sùm. Về sau, có lẽ chửi bới đã mệt, và rượu say túy lúy, nên ông ngã gục xuống mép đường ngay trước cửa hợp tác xã cung tiêu. Ông nôn ngay trên mặt tuyết một đống những thịt chó và rượu. Có hai con chó không biết từ đâu chạy đến, chúng liếm láp hết sạch đống thức ăn trên mặt tuyết bên người ông. Ông hắt hơi liền mấy cái, cánh tay ông vung vung lên trong cơn mộng mị:

- Thằng bí thư Vương Thu Xá, con chủ nhiệm Lý Quốc Hương, trật tự nào! Hắt xì hơi, hắt xì hơi, chúng mày chỉ biết ăn lấy một mình, uống lấy một mình, thằng... thằng bố mày say, ngủ đây... hắt xì hơi, hắt xì hơi, chúng mày chỉ biết ăn lấy một mình, uống lấy một mình.

Cốc Yến Sơn không bị chết cóng và thật kỳ lạ, ông không bị cảm hàn. Khi trời còn chưa sáng, nhà hai bên phố Đá Xanh còn chưa mở cửa, ông đã được người đưa về trên gác cửa hàng lương thực. Ai đưa? Không biết.