Chương 11 Đêm hội Khán Xuân

Đã không còn thái tử Duy Vỹ nữa, giờ chỉ còn thái tử Duy Cận thôi. Thái tử Duy Cận nhận lời mời của Tĩnh Đô vương tới dự hội đêm ở Khán Xuân. Khán Xuân là một gò không quá cao, phong cảnh hữu tình, cứ đến các đêm mùa hè lại sáng rực ánh đèn và tiếng cười nói huyên náo. Trong những đêm hội thế này, Tĩnh Đô vương cho phép cung nhân và thái giám trong phủ mặc thường phục, tổ chức mua bán tấp nập như phiên chợ của người thường, những thú vui dân gian đều được đưa vào diễn tại Khán Xuân. Thực là một cảnh phồn hoa không gì sánh nổi. Đây là lệ có từ thời Thuận Vương Trịnh Giang. Đến thời của Tĩnh Đô vương, hội Khán Xuân lại càng thêm đông đúc và rộn rã.

Tĩnh Đô vương vốn là kẻ ham vui, thường ngồi ở đình tại gò cao cùng với những cung nhân yêu thích và tâm phúc, chén thù chén tạc, thưởng ngoạn cảnh ồn ào của phiên chợ đêm Khán Xuân. Bữa tiệc này không chỉ có tân thái tử Duy Cận; mà còn có cha con Việp quận công Hoàng Ngũ Phúc, Hoàng Đình Bảo; và đương nhiên không thể thiếu đại học sĩ Nguyễn Khản. Tĩnh Đô vương đặc biệt sai cung nhân đang được sủng ái nhất họ Đặng tên Huệ gẩy đàn và pha trà mua vui để khiến bữa tiệc thêm sinh động. Mắt nàng Huệ lúng la lúng liếng, thật khiến bữa tiệc đêm hè của Tĩnh Đô vương say lòng. Điều đắc ý hơn cả của ngài chính là kẻ kiêu ngạo như Khản giờ đây cũng ngoan ngoãn tiếp rượu, không còn cái vẻ ngạo nghễ khi xưa. Trước giờ chơi cờ với Khản, Tĩnh Đô vương luôn thua. Đối đáp thơ, vương cũng thua. Nhưng giết được thái tử Duy Vỹ tức là vương đã thắng Khản.

Hoàng Đình Bảo vốn tên là Đăng Bảo, con nuôi của Việp quận công. Bảo đỗ tạo sĩ, rất giỏi võ và thông thạo binh thư, nên được Việp quận công yêu quý nhận làm con nuôi. Bảo bấy giờ đang tuổi tráng niên, ngực nở, râu mày đen mướt, lại thêm vẻ phong trần, thực là một dũng tướng. Cung nhân tên Huệ mắt không thể không rời Bảo. Việp quận công thấy vậy, lo ngại Tĩnh Đô vương biết được, len lén đá vào chân Bảo mấy cái. Bảo hiểu ý, loay hoay ngó nghiêng tìm cách thoát khỏi mối họa trước mắt này.

Vừa hay, Bảo thấy bóng dáng của quan hiệu úy Nguyễn Gia Thiều. Trong những đêm hội này, Thiều vẫn thường dẫn binh lính thành Thăng Long đi thị sát để đảm bảo an toàn. Tĩnh Đô vương đã quen, chẳng có gì làm lạ, và cũng biết Thiều không ưa tiệc tùng nên chẳng quan tâm lắm đến sự có mặt của Thiều. Nhưng lúc này Bảo đang không muốn Tĩnh Đô vương chú ý đến mình nên đem Thiều ra làm tấm chắn là hợp nhất. Bảo tỏ vẻ ngạc nhiên thốt lên:

- Quan hiệu úy Nguyễn Gia Thiều sau biến động như vậy mà vẫn thật mẫn cán!

Khản nhìn Bảo rồi nhìn cung nhân tên Huệ, cười khẩy. Khản nhấp một ngụm rượu, thở một hơi dài rồi lắc đầu. Tĩnh Đô vương thấy Khản như vậy trong lòng đầy ngờ vực nhưng vẫn không hiểu sự tình. Tâm trí của ngài chẳng ngờ vực được lâu, lập tức bị lôi theo tiếng đàn đong đưa của nàng Huệ.

Việp quận công tiếp lời:

- Thưa đại vương, quan hiệu úy từ sau khi về Thăng Long càng trở nên trầm tư hơn, lại chỉnh đốn quân lính trong thành rất nghiêm, không rõ có ý đồ gì!

Tĩnh Đô vương nhíu mày:

- Có chuyện ấy sao?

Thái tử Duy Cận bấy giờ mới lên tiếng:

- Trong vụ án của Duy Vỹ, hắn rõ ràng đã về phe Duy Vỹ, nay lại giữ vị trí trọng yếu ở kinh thành như vậy, không thể không đề phòng. Nếu Tĩnh Đô vương không kiểm tra lòng hắn ra sao thì không thể tiếp tục dùng được!

Tĩnh Đô vương gật gù:

- Thái tử nói có lý! Ta gọi hắn lên hỏi vài câu là biết bụng dạ của hắn thôi.

Nói đoạn, Tĩnh Đô vương đứng dậy, đích thân đi xuống khiến ai cũng ngỡ ngàng. Chỉ có Khản là không có gì bất ngờ. Khản hiểu rằng đó là cách kiểm tra nhân tâm của Trịnh Sâm. Hạ mình một chút, những kẻ từ kiêu ngạo đến hèn nhược đều sẽ lộ mình. Chỉ cần Trịnh Sâm tỏ vẻ ân cần mời mọc Thiều, Thiều sẽ dễ dàng biểu hiện tâm ý thực của mình. Nếu Thiều vẫn tiếp tục từ chối tiệc tùng, ấy là bởi Thiều vẫn cố chấp, tuyệt đối không thể dùng được. Nếu Thiều nhận lời dự tiệc, dù là lạnh nhạt cho có hay xun xoe nịnh nọt thì ắt Thiều đang mưu tính điều gì đó, với tính cách của Trịnh Sâm hẳn sẽ tìm cách giết Thiều để trừ hậu họa. Khản lo lắng nhưng lại không thể biểu hiện ra, chỉ có thể trông chờ vào sự thông minh của Thiều mà thôi.

Tĩnh Đô vương đon đả đến gần Thiều. Thiều thi lễ nghiêm cẩn. Tĩnh Đô vương đỡ Thiều dậy, nắm tay Thiều:

- Quan hiệu úy thực là vất vả! Lên đây cùng ta uống chén rượu, việc thị sát này cứ để quân lính làm là được rồi!

Thiều cúi mình hỏi:

- Trước giờ đại vương vốn chẳng quan tâm đến thần, tại sao hôm nay lại có hứng thú với thần như vậy?

Câu hỏi của Thiều quá thẳng, nằm ngoài dự tính của Tĩnh Đô vương. Ngài nhất thời không thể dò đoán được Thiều. Đôi khi nói thẳng thắn lại khiến người khác khó hiểu. Tĩnh Đô vương cười cười gượng gạo:

- Ta nghe các danh sĩ của kinh thành đồn rằng quan hiệu úy có ngón đàn tuyệt diệu đệ nhất, ấy vậy mà ta lại chưa từng được nghe! Hôm nay gió mát trăng trong, ta thực muốn được thưởng thức ngón đàn của quan hiệu úy…

Thiều ngập ngừng nhìn xung quanh. Tĩnh Đô vương nhìn chòng chọc xem nét mặt của Thiều, cười mỉm, sắc giọng đổi khác:

- Quan hiệu úy nghĩ sao?

Thiều thở dài đáp:

- Loại nhạc của thần không giống các ca nương thầy đàn tầm thường khác. Các ca nương thầy đàn xưa nay vốn chỉ quen chơi nhạc đầu đường xó chợ, cốt sao cho luyến láy, cho âm vang để át tiếng ồn. Nhạc của thần là nhạc chơi trong chốn thanh tĩnh. Ở đây bốn bề là chợ huyên náo, tiệc tùng ầm ĩ, quả thực không thích hợp để chơi. Nếu thần có chơi đàn ở đây để phục vụ đại vương thì thật chẳng khác nào đem viên ngọc ném xuống ao bèo!

Tĩnh Đô vương lấy làm thích thú với câu trả lời của Thiều. Vương hứng thú nhất chính là loại người vừa ngoan ngoãn lại vừa kiêu ngạo như thế. Sau sự việc của thái tử Duy Vỹ, Khản trở nên ngoan ngoãn quá, không còn được ngạo khí như xưa, Tĩnh Đô vương lấy làm chán. Cung nhân tên Huệ đẹp say lòng, nhưng suy cho cùng vẫn cứ là cúi mình để nhận ân sủng, rồi thì vương cũng thấy nhàn nhạt. Câu trả lời của Thiều vừa tỏ ý quy thuận lại vẫn giữ sự kiêu ngạo của mình, ấy chính là người mà vương có thể trò chuyện trong lúc này.

Tĩnh Đô vương vung tay:

- Đêm nay nhất định ta phải được nghe tiếng đàn của quan hiệu úy! Tiếng huyên náo này thì khó gì! Ta ra lệnh quân lính đi dẹp. Bất cứ kẻ nào gây tiếng động thì cắt lưỡi chặt tay là xong! Như vậy đã vừa ý quan hiệu úy chưa?

Thiều cúi mình tâu:

- Thần xin cảm tạ đại vương! Chỉ cần đại vương giữ cho không gian tĩnh lặng, thần có thể hoàn thành điệu nhạc hầu đại vương thưởng lãm được rồi!

Tĩnh Đô vương bèn ra lệnh cho quân lính tam phủ đi dẹp chợ. Tất thảy những cung nữ, thái giám, phường nghề đang ồn ào phải im bặt. Tĩnh Đô vương dắt tay quan hiệu úy Nguyễn Gia Thiều lên gò Khán Xuân. Tĩnh Đô vương xua tay đuổi nàng Huệ lui ra đằng sau rồi mời Thiều ngồi xuống. Thấy Thiều được trọng vọng như vậy, Hoàng Ngũ Phúc và Hoàng Đình Bảo nhìn nhau ái ngại.

Thiều so dây đàn rồi lắc đầu:

- Cây đàn này thô tục quá! Tiếng réo rắt, thanh cao, vốn chỉ hợp với loại kỹ nữ thôi! Các người thân là đại thần, thái giám, cung nhân được đại vương sủng ái, tại sao lại dám dễ dãi để đại vương nghe thứ nhạc này.

Tĩnh Đô vương vẫn cười:

- Vậy ta sẽ cho người qua phủ quan hiệu úy lấy cây đàn của quan hiệu úy đến đây nhé!

Thiều lắc đầu:

- Quân lính tam phủ vốn toàn kẻ ít học, làm sao biết được các loại đàn khác nhau ra sao, làm sao biết mang cây đàn nào đến. Cây đàn này dùng cũng tạm được, chỉ là không thể đàn được khúc tâm đắc nhất của thần mà thôi.

Tĩnh Đô vương ngần ngừ không quyết. Khản bấy giờ mới lên tiếng:

- Không sao, tiếng đàn hay là bởi tâm của người đàn chứ đâu chỉ bởi cây đàn. Nếu muốn nghe được khúc đàn hay nhất của quan hiệu úy thì đâu thiếu dịp!

Tĩnh Đô vương gật đầu đồng ý. Nàng Huệ nghe lời chê bai của Nguyễn Gia Thiều trong lòng không vui nhưng thân phận thấp hèn nên chẳng dám lên tiếng. Hoàng Ngũ Phúc và Hoàng Đình Bảo lấm lét nhìn nhau. Vốn Bảo định mang Thiều ra làm lá chắn tránh bị Trịnh Sâm lên cơn ghen mà giết hại, ai ngờ lại mang đến cho Thiều cơ hội thuận lợi như thế. Điều Hoàng Ngũ Phúc không thể ngờ tới đó là một kẻ có vẻ hữu dũng vô mưu như Thiều lại tránh được nước cờ chết như thế!

Thiều vừa so dây đàn vừa nói:

- Cách đây hai năm, thần có viết một điệu tên là “Thiều khúc”. Thần ôm mộng thay đổi lễ nhạc của triều đình, muốn sử dụng “Thiều khúc” gảy vào mỗi kỳ lễ hội, chúc tụng đất nước bình an, đầm ấm xuân hòa.

Thiều gảy “Thiều khúc” như muôn chim đua hót. Khúc nhạc có sức sống khiến ai nghe cũng cảm thấy tiếng cựa mình của mầm cây đang nẩy lộc. Điệu nhạc lại có phần tình tứ như thiếu nữ tuổi cập kê đi hội đình chùa, bao nhiêu vẻ đẹp thanh xuân phơi bày dưới ánh dương quang. Tiếng đàn khiến nàng Huệ cũng thôi lúng liếng, vẻ mặt trầm tư. Nguyễn Khản say say vỗ vỗ mặt bàn đệm theo nhịp. Tĩnh Đô vương nhắm mắt đu đưa người. Tiếng đàn vọng xuống dưới gò khiến đám cung nữ và thái giám bâu lại gần để nghe, chẳng cần ép cũng tự im lặng mà nghe. Chỉ có thái tử Duy Cận cùng với hai cha con họ Hoàng là nét mặt tím tái, cứ như thể hận cả mùa xuân chỉ vì nghe “Thiều khúc”.

Thiều đã ngừng tay đàn nhưng tất cả vẫn còn say theo “Thiều khúc”. Tĩnh Đô vương vỗ tay tán thưởng. Lời đồn về tiếng đàn của Thiều quả thực không sai. “Thiều khúc” ấy chẳng có một chút tâm tư thế cuộc nào, chỉ thấy phong tình phiêu lãng mà thôi. Khúc nhạc ấy, Nguyễn Gia Thiều lại lấy tên “Thiều” để đặt, cho thấy điều tâm niệm của Thiều chỉ là có một cuộc sống đầm ấm yên ổn, thiên hạ thái bình. Vương thầm nghĩ: “Chẳng qua cũng chỉ là một cậu ấm có tài, trước đây có lẽ bị Duy Vỹ dùng lời yêu ngôn hoặc chúng mà thành ra như thế!”. Tĩnh Đô vương ra lệnh:

- Điệu nhạc thật hay! Ta lệnh cho quan hiệu úy Nguyễn Gia Thiều phải dậy cho cung nhân trong phủ của ta luyện để chơi cho bằng được.

Thiều cúi đầu vâng lệnh. Tĩnh Đô vương vẫy tay gọi:

- Quan hiệu úy có thể lại đây cùng ta ngồi uống rượu!

Năm cặp mắt đều đổ dồn chờ đợi động thái của Thiều. Đàn đã gẩy rồi, nhưng rượu liệu có uống hay không? Thiều đón lấy chén rượu rồi chối:

- Xin cảm tạ đại vương ban rượu! Thần xin được uống ba chén rượu đáp lễ. Sau đó, thần vẫn phải quay trở về làm quan hiệu úy để lo trị an của kinh thành. Nếu chẳng may có sự cố trong lúc thần uống rượu thì tội ấy thần không gánh được!

Tĩnh Đô vương có vẻ không vui:

- Ta có thể miễn chức trách cho quan hiệu úy trong tối nay! Có hề gì!

Hoàng Ngũ Phúc bấy giờ cũng không muốn Thiều tiếp tục được nhận ân sủng Tĩnh Đô vương thêm nữa, chỉ e Thiều còn ở lại chén thù chén tạc thì đích thực họ Hoàng sẽ bị đá ra rìa, bèn ra mặt nói thay Thiều:

- Dạ thưa đại vương, gần đây loạn dân qua lại ngoài thành rất nhiều, chỉ e không canh giữ nghiêm ngặt sẽ sinh biến. Đại vương cứ để quan hiệu úy làm nhiệm vụ, đợi hôm khác có chuẩn bị kỹ lưỡng hơn, quan hiệu úy sẽ hầu rượu đại vương.

Tĩnh Đô vương nhìn Hoàng Ngũ Phúc cười ruồi:

- Khanh cũng thật biết lo cho an nguy của xã tắc! Thôi được, vậy ta để quan hiệu úy làm nhiệm vụ. Hẹn khi khác trăng thanh gió mát lại được nghe tiếng đàn của quan hiệu úy.

Thiều uống ba chén rồi vái dài chào Tĩnh Đô vương.

Khản vờ lờ đờ say nhìn theo Thiều đang lững thững đi xuống gò.

Nàng Huệ không dám lại gần nhấc cây đàn lên. Nàng biết rằng mình không có được tài nghệ ấy. Tĩnh Đô vương đã bị mê hoặc bởi tiếng đàn của Thiều rồi, nếu bây giờ nàng gẩy đàn ắt hẳn vương sẽ bực bội không vui.

Bóng Thiều lẫn vào trong đám người đông đúc. Tĩnh Đô vương bỗng thấy bữa tiệc rượu và khung cảnh trước mắt sao mà nhạt nhẽo đến thế.