Chương 17 Cái chết của Xuân Quận công

Xuân quận công Nguyễn Nghiễm qua đời. Tin ấy bay về kinh đô khiến triều đình náo loạn. Xuân quận công cả một đời gánh vác triều đình. Các quan trong triều còn bận tranh quyền đoạt vị, chỉ có ông và tướng Bùi Thế Đạt cùng nhau nghênh địch, dẹp loạn tứ bề. Quân công ấy, chẳng phải Tĩnh Đô vương không từng nghi ngại, chẳng phải Việp quận công Hoàng Ngũ Phúc chưa từng dèm pha, nhưng chính bởi tài thao lược của ông mà chẳng kẻ nào dám ám hại ông. Xuân quận công qua đời, Tĩnh Đô vương chẳng biết lấy ai để cân lại thế lực của cha con họ Hoàng. Xuân quận công qua đời, Hoàng Ngũ Phúc cũng chẳng biết lấy ai thay mình chinh đông chinh tây để mà ngồi hưởng quân công. Xuân quận công qua đời, chẳng khác nào như bức tường thành phía nam đã đổ sụp. Tĩnh Đô vương bèn lập tức ra lệnh cho người của vương phủ chuẩn bị xa giá để tới dự tang lễ của Xuân quận công ở làng Tiên Điền. Khản đã vội phóng ngựa từ Tử Trầm Sơn về Tiên Điền ngay từ khi nghe tin dữ. Nguyễn Hữu Chỉnh lập tức được vời theo Hoàng Ngũ Phúc vào Nam để thêm người bày tính mưu kế. Thế là kinh thành đã vắng càng thêm vắng. Mọi việc trong ngoài của kinh thành đều giao cả cho quan hiệu úy Nguyễn Gia Thiều cai quản. Những bung xung đấu đá đều đã ùn ùn kéo vào dự tang lễ của Xuân quận công cả rồi. Thiều có thể tưởng tượng ra cảnh anh em họ Nguyễn ở Tiên Điền phải nén đau thương để làm cho hết những nghi lễ phức tạp tỏ đạo hiếu trong tang sự. Một bầy đoàn Hoàng Ngũ Phúc, Hoàng Đình Bảo sẽ giả thương giả khóc mà trong ấy hẳn cũng chen cái tình lo lắng thực. Trịnh Sâm còn đưa theo cung nhân Đặng Thị Huệ theo hầu, nên chắc là sẽ vừa hành lễ cho ra vẻ vương gia, mắt vẫn không giấu nổi lửa dục cùng mỹ nhân thỏa lòng du hí. Trước cảnh ấy, Khản liệu có bật cười giữa lúc tang sự hay không? Điệu cười ấy có tràn nước mắt hay chăng? Tang lễ quý tộc quan lại đều có những chuyện nực cười tới đau lòng như thế. Thiều mượn được cái cớ trông nom kinh thành, tránh được tang lễ. Lòng chàng hiểu “nghĩa tử là nghĩa tận”, nhưng thương xót theo cái cách ấy không phải là điều Thiều muốn. Thiều thả bước đi tuần quanh hồ Thủy Quân, rồi rẽ vào khu chợ Đồng Xuân. Nơi đây phố phường tấp nập, dân chúng buôn bán huyên náo vui tươi. Những ân oán triều đình kéo nhau đi hết, người dân dường như cũng nhẹ nhõm hơn. Trong lòng Thiều dấy lên suy nghĩ: “Chỉ cần ta lao vào cuộc tranh quyền đoạt vị, diệt hết những kẻ xấu xa ấy, chẳng phải muôn dân có an vui không nhỉ?”. Thiều lắc đầu: “Không đúng, đây không phải lần đầu ý niệm ấy nẩy lên trong lòng ta. Nhưng rồi thì sao? Ta thấu rõ, sẽ chẳng thể có chuyện dân được an vui. Sẽ lại là tranh giành, chiến loạn. Ta không muốn bàn tay ta vấy bẩn. Những âm mưu quyền biến ấy, chỉ nghĩ thôi đã quá mệt mỏi rồi. Giá như ngày ấy, thái tử Duy Vỹ đừng bị cuốn theo mưu đoạt thiên hạ thì bây giờ thiên hạ đã ở trong tay thái tử. Vì một mục đích cao đẹp để vấy bẩn, nhưng khi đã vấy bẩn rồi lại chẳng biết điều gì là cao đẹp nữa, lại lấy thứ bẩn thỉu làm điều cao đẹp, chẳng phải là điều nực cười lắm ư?” Đang nghĩ tới đó thì thấy dân chúng xáo xác chạy như gà vịt. Thiều nhăn mày, nhìn về phía huyên náo. Người dân hò nhau: - Cậu Giời đến đấy… cậu Giời đấy… chạy mau! Cậu Giời chính là Đặng Mậu Lân, em trai của cung nhân Đặng Thị Huệ. Huệ được chúa yêu thương, loại lưu manh như Lân cũng được rất mực vinh hiển. Bây giờ chẳng phải “Một kẻ làm quan cả họ được nhờ”, mà phải là “Một kẻ bán thân cho chúa thì cả họ cũng được nhờ”. Hai chị em họ Đặng vốn nghèo khó, vô danh ở đất Phù Đổng, nhờ Huệ mà một bước được vào hàng vương giả. Cậu Giời được xây phủ đệ rất to ở phía tây nam kinh thành, vẫn tự huênh hoang rằng bề thế chẳng kém gì phủ đệ của Nguyễn Khản. Khản thấy Lân chỉ là kẻ trọc phú mới nổi, chẳng thèm quan tâm, vẫn cười ruồi cho qua. Cậu Giời mượn oai chị, thường quấy phá khắp phố phường, nhưng cũng biết nghe lời chị, tránh mặt Thiều. Thế nên, từ lúc Lân về ở trong kinh thành đến giờ, chưa lúc nào chạm mặt Thiều. Thiều chỉ nghe quân dưới trướng phàn nàn về cậu Giời, nên vẫn muốn có dịp dạy cho bài học. Thiều “hừ” một tiếng: - Lại dám phá cảnh thanh bình trước mắt ta ư? Thiều nhanh bước đi ngược lại đám dân đang cắp thúng cắp nia chạy trốn. Trước mặt Thiều hiện lên ngày càng rõ một cảnh tượng chưa từng có. Cậu Giời cưỡi lên người một thiếu phụ ăn mặc quê mùa nhưng có chút nhan sắc. Người thiếu phụ bị lột trần giữa đường phố, thân thể lõa lồ, nằm chết ngất. Một bên vú của thiếu phụ mới bị khoét, máu đầm đìa. Lân cầm lưỡi dao cười hềnh hệch như kẻ điên. Máu từ lưỡi dao rỏ xuống ròng ròng. Thiều bực mình, tung người phi cước, đạp cậu Giời ngã lăn. Cậu Giời la oai oái: - Thằng nào láo quá! Có biết cậu là ai không hả? Thiều đạp lên cổ của Lân, nghiến răng: - Hỗn xược! Ngươi có biết ta là ai không hả? Thiều phất tay ra hiệu cho quân hầu mau đưa người thiếu phụ tới nơi cứu chữa. Đám hầu cận của Lân rúm ró người, quỳ xuống van xin: - Xin quan hiệu úy tha tội, cậu Lân dù gì cũng là em vợ của đại vương… Thiều cười khẩy: - Các ngươi biết câu “vương tử phạm pháp, tội như dân thường” không? Huống hồ chỉ là con cóc ghẻ bẩn thỉu nhà ngươi! Lân nước mắt ràn rụa vì đau, ghé mắt lên nhìn Thiều, nghiến răng: - Mày là thằng Nguyễn Gia Thiều à… Mày tưởng mày kinh à, chị tao chỉ nói một câu là mày chết nghe chưa! Thiều miết chặt mũi giày xuống hơn. Cậu Giời lại la oai oái. Thiều ra hiệu quân lính, trói gô cả thầy tớ nhà cậu Giời lại. - Dám cưỡng hiếp dân thường giữa thanh thiên bạch nhật, tội này đã có triều đình xử lý! Trói bọn này nhốt vào đại lao, chờ đại vương về xét xử. Người dân bắt đầu mon men lại gần khấu đầu tạ ơn Thiều. Thiều cúi đầu, nói: - Để cho Đặng Mậu Lân vỗ ngực xưng cậu Giời, quấy nhiễu đời sống của dân chúng, ấy là lỗi của Thiều tôi. Có người đàn ông chạy lại, quỳ xuống khóc lóc: - Xin quan hiệu úy trừng phạt Đặng Mậu Lân. Hắn càn quấy chúng tôi khổ lắm! Vợ tôi bị thương nặng như thế, lại bị làm nhục giữa đường, đau đớn đến uất hận… Quan hiệu úy, ngài hãy mau giết nó! Những người khác cũng nhao nhao lên: - Quan hiệu úy, ngài mau trừng phạt cậu Giời… - Đúng rồi! Giết nó đi! Đợi chị nó về, nó lại được tha ấy! - Giết cậu Giời, giết cậu Giời! Thiều thở một hơi dài, lục trong người một túi tiền giúi vào tay người thanh niên có vợ bị làm nhục. Người thanh niên nước mắt lưng tròng nhìn Thiều ngỡ ngàng: - Ông… ông… - chàng thanh niên run rẩy. - Anh giữ lấy số tiền này, chăm sóc chữa trị cho vợ. Ta thấy chị ấy là do cố cưỡng lại để giữ trinh tiết với anh nên mới bị Lân hãm hại thành ra như thế. Không có gì là nhục cả, đừng nghĩ oan cho chị nhà mà khổ. Ta chỉ có thể giúp được đến thế thôi! Những tiếng xung quanh lại nhao nhao: - Quan hiệu úy là em họ của đại vương, đương nhiên là bênh nhau rồi, đời nào giết cậu Giời! Cần đếch gì tiền! - Phải đó! Không giết được hắn thì cứu người làm gì! Cứu xong hắn lại trả thù! Thà đừng cứu còn hơn! - Quan hiệu úy thương người phải thương cho trót chứ! Thiều rút vội khỏi đám đông đi về phía ngục cấm. Thiều muốn tranh thủ những lúc kinh thành vắng vẻ để tới thăm hoàng tôn Duy Khiêm. Đến nay, Duy Khiêm đã mười một tuổi, và đã thông thạo hết tứ thư ngũ kinh. Nhà tù ấy vậy mà lại là nơi tốt để đọc sách, đâu phải sớm quỳ chiều lạy mất công như trong hoàng cung. Thiên tư Duy Khiêm hơn hẳn người thường, Thiều cũng lấy thế làm vui lắm. Nhìn hoàng tôn trưởng thành, Thiều thấy lòng không hổ thẹn với thái tử Duy Vỹ đã quá cố. Hôm nay, Thiều mang vào ngục cho hoàng tôn cuốn sách mà thái tử vẫn yêu thích: “Lã lãm”. “Lã lãm” là sách do Lã Bất Vi nước Tần, sai danh sĩ trăm nhà biên soạn mà thành. Đạo làm vua trong “Lã lãm” có thể gói trong mấy điều: thuận theo thiên tính, biết trọng hiền nhân, duy trì công đạo. Chỉ vậy thôi, mà khó làm đến thế. Bản thân Lã Bất Vi cũng chẳng thể làm nổi, để đến nỗi mất mạng trong oan ức. Thái tử Duy Vỹ yêu thích “Lã lãm” nhưng lại chẳng thể dùng để giữ nổi ngôi báu. Sách vẫn chỉ là sách thôi! Thiều mang “Lã lãm” vào, không phải để Duy Khiêm học lý lẽ của sách, mà muốn cậu bé sớm nhận ra cha cậu đã sai ở đâu, tránh dẫm vào vết xe đổ ấy. Vẫn như mọi khi, Thiều đến trong khi hoàng tôn Duy Khiêm đang đọc sách. Thiều lặng lẽ đến gần, đặt “Lã lãm” ngay chấn song nhà ngục. Duy Khiêm thấy Thiều tới, bèn cúi đầu thi lễ theo đúng phép thầy trò. Thiều nói: - Hôm nay ta mang đến cho hoàng tôn cuốn “Lã lãm”. Sinh thời, thái tử Duy Vỹ lúc nào cũng tâm đắc! Duy Khiêm ngạc nhiên, từ tốn nhấc cuốn sách lên, lật giở nhè nhẹ từng trang. Thiều tiếp lời: - Ta muốn hoàng tôn đọc, không phải để học theo cha, mà để hiểu cha hơn. Cuốn sách này, khi mới được biên soạn xong, thừa tướng nước Tần là Lã Bất Vi đã treo thưởng ngàn vàng cho ai sửa được một chữ trong sách. Hoàng tôn có thể nghiền ngẫm thêm xem sao… Phàm cuốn sách nào hoàn hảo quá bao giờ cũng có chỗ bất ổn. Duy Khiêm đặt sách lên chiếc bàn gần giường nằm. Mấy năm nay, Tĩnh Đô vương và cha con họ Hoàng đều đã quên hoàng tôn. Chỉ còn thái tử Duy Cận vẫn ngấm ngầm tìm cách hãm hại nhưng hoàng tôn được Thiều bí mật bảo vệ, nên mọi âm mưu của Cận đều thất bại. Dần dần, Duy Cận cũng chán, rồi cũng an phận ngồi ở ngôi thái tử đợi ông vua già Cảnh Hưng qua đời. Nhờ thế, Thiều thoải mái thăm hỏi, dậy dỗ hoàng tôn, chẳng lo người của Trịnh Sâm dòm ngó. Khiêm cất xong cuốn sách bất chợt bần thần chẳng nói năng gì thêm. Đôi mắt trĩu buồn. Cậu bé ngồi thu mình vào một góc, quên mất còn có Thiều đang ở đó. - Hoàng tôn nhớ cha mẹ đó ư? – Thiều hỏi Duy Khiêm giật mình, nước mắt tuôn trào, nức nở không thể kìm nén. Thiều ngồi im như pho tượng nhìn cậu bé khóc, lòng quặn đau. Đứa trẻ này chẳng phải còn đáng thương hơn lũ trẻ thường dân sao? Thiều nghe Khản kể lại rằng trước khi thái tử qua đời, thái tử chỉ mong con mình sống một đời bình thường như trăm dân đất Việt, chẳng màng ngai vị mà làm gì, thế sự triều đình muốn buông hết. Đó là tâm ý cuối cùng của thái tử, vậy thì chàng còn ngồi đây dậy hoàng tôn đọc sách mà làm gì? Cơn khóc của Duy Khiêm đã nguôi, tiếng khóc nhỏ dần. Cậu bé lau sạch nước mắt trên má và cằm. Thiều bèn hỏi: - Hoàng tôn, nếu hoàng tôn muốn, ta có thể giúp hoàng tôn trốn khỏi cảnh tù ngục, tìm một chốn an tĩnh nương thân. - Rồi sao? – Duy Khiêm hỏi lại – Ta có thể trả thù cho cha ta chăng? Có thể cứu mẹ ta chăng? Thiều lắc đầu: - Trước khi mất, điều thái tử Duy Vỹ không muốn nhất chính là hoàng tôn nuôi chí trả thù! Duy Khiêm lắc đầu cương quyết: - Vậy thì không được! Thù kia phải trả! Ngai vàng kia ta phải ngồi lên! Đại Việt phải do ta đổi thay! Thiều cười buồn: - Thấy hoàng tôn có ý chí như vậy, phận làm thần như ta vui lắm! Nhưng ta cũng lo lắm! Con chim phượng hoàng quá rực rỡ sẽ bị loài diều loài quạ ganh ghét mà hãm hại. Chim phượng hoàng càng nuôi lòng hận thì nó sẽ dần quên mất mình là phượng hoàng, cho đến ngày lẫn vào đám diều đám quạ ấy. Duy Khiêm cười: - Ông không tin vào ta ư? Thiều nhìn vào đôi mắt sáng của Duy Khiêm, và thoáng nhận ra nơi khóe mắt của cậu bé ánh lên tia giận dữ. Thiều đáp: - Ta tin vào tấc lòng sáng tựa Bắc Đẩu của hoàng tôn, nhưng ta không tin vào những gì đang thôi thúc hoàng tôn. Hoàng tôn đã quyết ở lại, ta sẽ hết lòng phò tá, đưa hoàng tôn lên ngôi vua. Mai này nếu thành công, ta chẳng mong tước cao lộc hậu, chỉ muốn được cùng hoàng tôn kiến thiết một triều đại phồn thịnh. Duy Khiêm quỳ xuống lạy Nguyễn Gia Thiều: - Ơn nghĩa của ông như cha mẹ tái sinh ta, sau này ta nào dám quên! Thiều thở dài: - Ơn nghĩa mà làm gì… Chỉ là… ta đã muốn ẩn cư mà chẳng được, thì thôi đành nhập cuộc chơi một lần nữa cho kinh thiên động địa.