Chương 20 Làm phản

Một bản ghi chép đầy đủ của Nguyễn Gia Thiều về vụ án Đặng Mậu Lân lỡ tay làm hại tính mạng của quận chúa Ngọc Lan được trình lên cho Trịnh Sâm. Đặng Thị Huệ bế công tử Cán bên cạnh, nhìn theo từng biến chuyển trên nét mặt Tĩnh Đô vương. Trịnh Sâm hết run tay, lại chau mày, giãn nét mặt, rồi lại “hừ” một tiếng. Trịnh Sâm đột ngột hỏi Tuyên phi: - Nàng nói cho thật, có phải nàng đã mua chuộc hiệu úy Nguyễn Gia Thiều không? Tuyên phi nói dỗi: - Nguyễn Gia Thiều, đến đại vương còn chẳng mua chuộc được, thiếp làm sao đủ năng lực… Em trai thiếp ngu độn, thiếp đành chịu thôi. Phận thiếp đã là người của đại vương, còn dám mơ tưởng gì cho họ Đặng nữa… Trịnh Sâm đi đi lại lại nhìn Tuyên phi: - Ta cũng tin là nàng không dám… Đặng Mậu Lân, hắn có nói chuyện gì quan trọng với nàng từ sau khi vào ngục không? Tuyên phi nước mắt ròng ròng: - Đại vương… thiếp dù đã là người của đại vương, nhưng tình chị em khó dứt, thiếp cũng muốn một lần được vào thăm em mình trước khi sinh ly tử biệt, nhưng quân lính của Nguyễn Gia Thiều không cho… thế là khinh thiếp quá lắm! Trịnh Sâm thở dài, ngồi xuống bên cạnh, ôm lấy Tuyên phi: - Thôi đừng khóc, cũng đừng quá lo nghĩ… Nguyễn Gia Thiều không để nàng vào thăm Lân là nghĩ cho thanh danh của bản vương và nàng. Nàng nghĩ xem, hắn làm ra những chuyện như vậy, còn giết cả con gái yêu của ta – Giọng Tĩnh Đô vương lại run run – Nếu nàng nằng nặc đòi gặp, chẳng phải ta sẽ bị nói là vì nàng mà nâng đỡ Đặng Mậu Lân hay sao? Tuyên phi đu đưa ru công tử Cán, nước mắt vẫn chảy dài trên má. Lòng Tĩnh Đô vương chùng xuống. Chỉ mấy hôm giận dữ của vương đã khiến Tuyên phi võ vàng đến mức này. Ngày mai đã là tang lễ của quận chúa, mọi chuyện rồi cũng qua, ngài cũng đã mệt mỏi rồi, muốn được ôm Tuyên phi trong tay say ngủ một giấc. Ngài ra hiệu cho bà vú bế công tử Cán ra ngoài rồi ôm lấy Tuyên phi: - Nàng đừng quá lo lắng! Theo như bản ghi chép của Nguyễn Gia Thiều thì em trai nàng không giết quận chúa, mà chẳng qua vì quận chúa quá yếu đuối, không chịu nổi chuyện chăn gối. Nhưng tội giết chết Sử Trung hầu và các cung nữ thì không thể tha được, vì nhân chứng vật chứng đều đủ cả. Ta sẽ đầy hắn ra vùng An Quảng. Hắn thân mang tội, không thể tiếp tục lộng hành ở kinh thành được nữa! Tuyên phi tỏ vẻ ngạc nhiên, quệt nước mắt ôm chầm lấy Tĩnh Đô vương: - Tạ ơn đại vương… tạ ơn đại vương… thiếp… thiếp biết lấy gì để báo đền cho đại vương đây! Tĩnh Đô vương nhếch mép nhìn tờ trình lên: - Người nàng phải cảm ơn là Nguyễn Gia Thiều, không phải ta! Nếu điều hắn trình lên mà khác thì Đặng Mậu Lân e khó thoát tội. Tuyên phi ngúng nguẩy: - Nguyễn Gia Thiều, vẫn là nhờ lộc của đại vương mà thôi, nên ân tình này vẫn là thiếp nợ đại vương! Tĩnh Đô vương vuốt má Tuyên phi, lau nước mắt: - Đêm đã khuya rồi, mai còn tang sự! Nàng chợp mắt đi! Ta còn có quốc sự quan trọng cần giải quyết! Tuyên phi níu tay áo ngài, giằng lại: - Đại vương chán ghét thiếp rồi ư, quốc sự… chàng cứ để Việp quận công lo là được! - Ông ta ấy hả? – Tĩnh Đô vương chán nản – Bị bệnh rồi! Ai cũng bị bệnh rồi… Dần dần chết cả rồi… Bỏ ta mà đi hết rồi! Tĩnh Đô vương cương quyết để Tuyên phi ở lại phòng nghỉ ngơi còn bản thân thì nhanh chóng cho người đưa ra khỏi phủ. Vương chính là đến phủ của Huy quận công Hoàng Đình Bảo. Lúc này, nhất thời, Tĩnh Đô vương không thể tìm được ai tâm phúc hơn dù trong lòng trước giờ vẫn nghi hoặc Huy quận công. Những tin đồn về điềm Huy quận công sẽ soán đoạt địa vị của họ Trịnh trước nay chưa bao giờ ngài quên, nhưng chính bởi vì thế, ngài lại thấy tin tưởng Hoàng Đình Bảo hơn những kẻ như Nguyễn Khản và Nguyễn Gia Thiều. Nghi vấn mà Tĩnh Đô vương thấy vướng mắc trong lòng chính là Nguyễn Gia Thiều. Đọc bản ghi chép của Thiều, Tĩnh Đô vương bỗng dưng cảm thấy Thiều không phải chỉ là kẻ nhàn tản, cam lòng giữ chức vị hiệu úy để ngày ngày đàn hát, thi phú. Hoàng Ngũ Phúc và Hoàng Đình Bảo trước giờ vẫn ngầm theo dõi Nguyễn Gia Thiều, điều này không phải Trịnh Sâm không biết. Ban đầu, ngài chỉ nghĩ rằng là do hai cha con họ Hoàng quá đa nghi không cần thiết, nhưng hóa ra, sự đa nghi ấy không phải không có cơ sở. Khi nghe Tĩnh Đô vương hỏi về Nguyễn Gia Thiều, Hoàng Đình Bảo vẫy Nguyễn Hữu Chỉnh đang đứng hầu bên cạnh. Nguyễn Hữu Chỉnh liền chắp tay nói vanh vách không khỏi khiến Trịnh Sâm kinh ngạc: - Thưa đại vương, Nguyễn Gia Thiều… người ấy từ nhỏ chẳng phải đã được Ân Vương Trịnh Doanh hết mực yêu mến sao? So với các vương tôn công tử cùng lứa với đại vương năm đó, xin hỏi có ai được nhận sự sủng ái ấy không? Đại vương nghĩ rằng Ân vương chỉ thích đám người nhàn tản thôi sao? Ân vương chính là nhìn thấy năng lực hơn người của Nguyễn Gia Thiều đó! Tĩnh Đô vương nghe Chỉnh thuyết, dường như tỉnh ngộ. Chỉnh lại nói thêm: - Thần đã có vinh hạnh được xem ghi chép về quá trình tu dưỡng của Nguyễn Gia Thiều. Người này quân cơ, quyền biến, hình luật không gì là không thông thạo. Năm ông ta mới 18 tuổi, lập tức đã được Ân vương cất nhắc làm chức hiệu úy. Nếu chỉ dựa vào gia thế và tài năng ấy, muốn có được tước vị quận công kể ra cũng chẳng khó gì. Tĩnh Đô vương gật gù, bắt đầu dần dần hồi tưởng đến những lời khen ngợi của tiên vương Trịnh Doanh giành cho Nguyễn Gia Thiều. Hoàng Đình Bảo cũng tiếp lời: - Đêm hội Khán Xuân năm đó, đại vương đã có ý muốn giết Nguyễn Gia Thiều, vậy mà chỉ cần Thiều khua môi múa mép, gẩy vài ba cung đàn, đại vương liền đã quên rồi. Đại vương nghĩ xem, tài nịnh bợ của Thiều chẳng phải còn hơn Khản một bậc sao… nếu ông ta muốn. – Đến đây, Tĩnh Đô vương lại láng máng nhớ đến đêm trước khi quận chúa bị giết, vương đã hoàn toàn bị mê hoặc bởi cái lối đưa đẩy của Thiều trong tiệc rượu. Tĩnh Đô vương xua tay nói: - Được rồi, được rồi… ta hiểu rồi! Nguyễn Gia Thiều chính là đại thần phò tá mà phụ vương đã chấm cho ta! Rồi sao? Lòng hắn có trung với ta chăng? Hoàng Đình Bảo đáp: - Nguyễn Gia Thiều lần này là cố tình tha mạng cho Đặng Mậu Lân, tại sao? Chỉnh nói: - Quan hiệu úy làm vậy, theo tiểu thần có ba nguyên nhân. Thứ nhất, nếu ông ta có ý muốn thăng tiến, thì làm vậy là gia ơn với Tuyên phi. Tuyên phi ắt hẳn sẽ mang nợ mà nâng đỡ ông ta. Thứ hai, nếu ông ta chỉ muốn an phận để vui thú nhàn tản, thì cũng không muốn chuốc thù oán với Tuyên phi. Thứ ba, nếu ông ta có âm mưu nào bên trong, thì để Đặng Mậu Lân sống tức là ông ta đã chơi nước cờ lấy lùi làm tiến. Nhưng âm mưu bên trong là gì thì tiểu thần không thể đoán ra được. Có điều, Nguyễn Gia Thiều vừa chẳng phải kẻ thích thăng quan tiến chức, vừa chẳng phải kẻ an phận nhàn tản, lại như có vẻ chẳng có âm mưu nào, trước giờ vẫn theo quốc pháp mà chấp hành, làm việc chẳng chút sơ sót, vậy chẳng lẽ quả thực quận mã không lỡ tay sát hại quận chúa hay sao? Đúng lúc ấy, Việp quận công được người hầu đỡ đến, toàn thân khô khốc như củi, nét mặt vàng bủng. Việp quận công Hoàng Ngũ Phúc, sau cái chết của Xuân quận công Nguyễn Nghiễm, cũng đổ bệnh. Việp quận công quỳ xuống trước Trịnh Sâm, hành lễ nghiêm trang, tấu: - Thưa đại vương, xin hãy nghe thần nói lời trung cuối cùng… Thần chẳng sống được bao lâu nữa… cơ nghiệp của họ Trịnh, quả thực nguy tứ bề. Mấy kẻ lão thần như thần đều lần lượt rụng xuống, mà kẻ mới thì tâm tư bất ổn. Thần được nghe báo đại vương đến hỏi về hiệu úy Nguyễn Gia Thiều, bèn vội vã đến đây xin có lời… Trịnh Sâm đỡ Hoàng Ngũ Phúc dậy, dìu lên ghế ân cần. Hoàng Ngũ Phúc nói tiếp: - Nếu Tĩnh Đô vương đã chú ý tới quan hiệu úy, lão thần xin được khẳng định, đó là mưu thần hiếm có trong đám người cùng lứa với đại vương. Nhưng đó là con dao hai lưỡi, bởi tính Thiều kiêu bạc, một khi đã ra tay thì không biết nể mặt chủ, một khi có dã tâm thì đại vương không sao chống đỡ nổi. May thay… - Hoàng Ngũ Phúc nấc một tràng vì khó thở - may thay hắn bị trói bởi nợ phong lưu, chẳng chuyên tâm việc triều chính. Kẻ như hắn, nếu có tham chính thì cũng chẳng được bao lâu mà chán nản bỏ đi. Vốn dĩ không đáng lo ngại. Tuy nhiên, với tính cách ấy, nếu dễ dàng tha mạng cho Đặng Mậu Lân thì hoàn toàn không ổn, theo thần, hắn chắc chắn dự định dùng Đặng Mậu Lân cho một âm mưu nào đó! Chỉ là thần không thể đoán được âm mưu ấy mà thôi! Trịnh Sâm chau mày: - Vậy giờ phải làm sao? Hoàng Ngũ Phúc đuổi người hầu ra ngoài, rồi khe khẽ nói: - Thần biết sớm muộn gì cũng có lúc đại vương tới hỏi về Thiều, thần đã sớm liệu bề. Mới đây, trời giúp đại vương, Nguyễn Gia Thiều đổ bệnh. Thần đã mua chuộc người của thái y viện, kê đơn thuốc có thể giết hắn dần dần, bệnh tình ngày một thêm nặng! Trịnh Sâm kinh ngạc, há hốc mồm. Cả Hoàng Đình Bảo và Nguyễn Hữu Chỉnh cũng đều bất ngờ với điều Hoàng Ngũ Phúc vừa nói. Ngũ Phúc vừa thở dốc, vừa cố nói tiếp: - Kẻ ấy… tài năng xuất chúng… là kỳ lân giữa loài người… nhưng không chịu thần phục đại vương… thì phải giết… Trịnh Sâm vừa gật đầu vừa trầm tư, trong lòng không khỏi có ý tiếc nuối. Trịnh Sâm nghe đâu đó Thiều khúc vẫn đang văng vẳng. Nghe nói trong đám tang quận chúa, Nguyễn Gia Thiều sẽ tấu một khúc nhạc khóc thương quận chúa. Có lẽ, đó sẽ là lần cuối cùng ngài được thưởng lãm tay đàn của Thiều. Đám ma quận chúa… Trời mưa lã chã… Người mặc đồ tang trắng đường… Tất cả bá quan trong triều đều có mặt đông đủ. Mẹ con thế tử Trịnh Tông cũng về cung lễ bái. Ông vua già Cảnh Hưng cùng với thái tử và tông thất đều có mặt. Ai ai cũng một vẻ mặt thiểu não tiếc thương cho nàng quận chúa hồng nhan bạc mệnh. Nguyễn Gia Thiều ôm đàn tới trước linh cữu của quận chúa, quỳ xuống cúi lạy, rồi so dây đàn. Tất cả đều nhìn theo từng cử chỉ của Thiều. Trong tang phục trắng, nước da trắng xanh của chàng khiến chàng có một vẻ u uẩn khó cưỡng. Ngón tay thon dài vuốt ve dây đàn, nẩy ra từng giọt u uất. Trịnh Sâm nghe tiếng đàn, chẳng thể kìm nổi lòng mình, nước mắt lăn dài trên má. “Lã chã mưa sa dế khóc thềm Sầu ngày chưa dứt lại sầu đêm Mưa tan tác liễu trôi ngần mặt Mốc võ vàng ve tạt bức rèm Mận chẳng sương đeo mà ủ dột Đào không nắng táp cũng tơi mềm Mối sầu này biết ai mà tỏ Có tỏ cho chăng một bóng thiềm” Thiều ngâm nga điệu sầu, trời càng đổ mưa xuống nặng hạt hơn. Nguyễn Khản nghe điệu hát của Thiều lòng bất chợt lo lắng. Khản thầm nghĩ: “ Nguyễn Gia Thiều ơi là Nguyễn Gia Thiều… Chỉ là cái chết của một người không thân thích, sao lại đau buồn đến cỡ ấy! Là cảm thông ư? Là mượn nỗi đau này để nói nỗi đau của mình ư? Hay là cảm thấy tội lỗi, vì chậm trễ… vì mượn cái chết không may của quận chúa để tính kế… “ Giọng Thiều ai oán, tiếng đàn réo rắt, cảnh tượng u sầu… Kinh thành đã trải qua một ngày như thế! Thiều dừng tiếng đàn rồi ho một tràng dài. Trịnh Sâm cảm thấy ái ngại, đích thân đỡ Thiều đứng dậy. Trịnh Sâm sai người lấy áo lông, khoác lên cho Thiều: - Quan hiệu úy quá lao tâm khổ tứ rồi… Bệnh đã nặng đến thế, còn chẳng chịu nghỉ ngơi ư? Thiều đứng dậy xây xẩm mặt mày. Bốn bề mờ mịt, tối sầm. Chỉ loáng thoáng bóng áo tang trắng lờ nhờ và những tiếng xôn xao. Cây đàn rơi xuống đất, đây đàn “tưng” một tiếng rồi đứt phựt. Thiều lim dim, lim dim… lịm dần. Cả thân thể rơi phịch xuống sàn. Xung quanh lao xao. Họ chưa từng thấy quan hiệu úy Nguyễn Gia Thiều gục ngã bao giờ. Khản lặng người mặc cho kẻ khác lao vào cứu Thiều. Khản đứng lặng ngẫm nghĩ. Đứng cạnh Khản là người em cùng cha khác mẹ của Khản, tên là Du. Du mới mười bốn tuổi nhưng tướng mạo đã chững chạc, phong thái sâu kín. Du thấy vậy, đưa mắt ra hiệu với Khản. Khản nhắm mắt đau lòng thở dài, chỉ khẽ gật đầu. Khản nhìn quân hầu vội vã khênh Nguyễn Gia Thiều về phủ, còn đám thái y tất tả theo sau, rồi nói thầm với Du: - Em giúp anh thăm dò tình trạng sức khỏe của quan hiệu úy! Nhớ chú ý thái y viện! Mọi việc còn lại đã có anh lo! Nguyễn Du đáp một tiếng “Vâng” rồi lẳng lặng rút khỏi tang lễ. Khản ghé sát tai thế tử Trịnh Tông, nói nhỏ: - Quan hiệu úy, từ khi nhận vụ án mạng của quận chúa, bệnh trở nặng hơn, rõ ràng là bất thường! Thần e có kẻ ám toán! Trịnh Tông giật mình, nghiến răng: - Kẻ nào dám… Mà Đặng Mậu Lân tại sao chỉ bị xử lưu đày! Dám hại đến chị gái ta, đó là tội chết chẳng thể tha! Trịnh Tông lừ mắt nhìn Tuyên phi Đặng Thị Huệ đang sụt sùi ra vẻ thương xót cho quận chúa, hầm hầm cáu kỉnh: - Đúng là phường nước mắt cá sấu! Chị gái ta mệnh khổ, chẳng phải vì mụ hay sao? Khản huých tay Trịnh Tông: - Thế tử cẩn trọng lời nói… đây không phải là chỗ có thể nói bừa! Đột nhiên, Huy quận công Hoàng Đình Bảo tiến đến, cúi đầu chào thế tử: - Thần xin được bái kiến thế tử! Mới mấy năm không gặp, thế tử đã đường đường là một tiểu tướng quân khí thế hiên ngang, uy phong lẫm liệt đế thế rồi! Trịnh Tông gật đầu đáp lại Bảo. Bảo vẫn tiếp tục cung kính: - Thế tử lần này về kinh, không biết có ở lại lâu chăng? Thần xin được phò tá thế tử xem xét công việc trong triều, để thế tử sớm quen chính sự. Nguyễn Khản giả bộ ngó lơ chỗ khác. Trịnh Tông biết ý Khản, liền chối: - Lần này về, ta chỉ hoàn thành xong tang sự rồi lại quay trở về Tử Trầm sơn học tập, không dám trễ nải. Tâm ý của Huy quận công, ta xin cảm ơn! Trịnh Tông tỏ vẻ không hào hứng nói chuyện thêm với Hoàng Đình Bảo. Bảo thấy vậy, bèn tìm cớ rút lui cho đỡ xấu mặt. Bảo đi khuất, Trịnh Tông bèn hỏi Khản: - Hắn làm vậy là sao? Nguyễn Khản cười mỉa: - Còn có gì lạ sao? Hắn chính là muốn xin phò tá thế tử đó! Công tử Cán nhỏ tuổi, đau ốm triền miên. Đặng Thị Huệ sau vụ án này, chắc hẳn vị thế cũng bị lung lay. Đợt này, Việp quận công cũng đang hấp hối, chắc chẳng sống được lâu nữa. Hắn, chính là muốn tìm chủ mới để phò tá đó! Trịnh Tông nhếch mép: - Tên giặc già ấy… sao không ở Nghệ An mà làm phản! Làm phản còn xứng là anh hùng, đáng để ta so gươm trên lưng ngựa. Chứ vào luồn ra cúi, tìm chủ để nương tựa, mưu tính triệt hạ trung thần, thật đáng khinh! Ngữ như hắn và Đặng Thị Huệ, không tận diệt thì không thể yên! Ngô Thì Nhậm đi qua, thấy Nguyễn Khản và Trịnh Tông xì xào bàn tán, “e hèm” một tiếng. Hai người im lặng, không nói gì thêm nữa! Lấy lại dáng người nghiêm trang đợi hết lễ tang. - Cấp báo! Cấp báo! Một tên hầu hớt hơ hớt hải chạy vào, thở hồng hộc, quỳ xuống trước Tĩnh Đô vương: - Thưa đại vương, có tin từ phủ Việp quận công… Việp quận công đã qua đời rồi! Tĩnh Đô vương đứng bật dậy, nét mặt lộ rõ vẻ hoang mang lo sợ nhưng rồi lại giãn ra. Bớt đi Hoàng Ngũ Phúc, dù gì cũng là bớt một mầm họa trong triều. Mà đây lại không phải tội ác của Tĩnh Đô vương, là do số trời. Tĩnh Đô vương ra hiệu cho tang lễ tiếp tục diễn ra, các quan lần lượt vào đưa tiễn vong linh quận chúa. Nguyễn Du đã quay lại. Một cậu bé mười bốn tuổi tự dưng xuất hiện, tự dưng biến mất vốn không quá gây chú ý. Du khẽ cúi người báo tin cho Khản: - Quan hiệu úy đã tỉnh rồi! Em đã hỏi, ban đầu vốn dĩ hiệu úy chỉ bị cảm phong hàn thôi, đáng lý bệnh không nặng đến thế! Hiệu úy là võ quan, cơ thể khỏe mạnh, làm gì có chuyện không chịu nổi phong hàn. Hiệu úy trong lòng cũng đã có nghi ngờ! Ngài ấy nhờ em nói với anh, xin cho người đón Hải Thượng Lãn Ông từ Hương Sơn ra đây một chuyến. Ngài ấy nói, thái y viện không đủ năng lực chữa bệnh! Khản nhún vai thản nhiên: - Hóa ra là vậy! E rằng giờ đã phải sớm tính kế rồi! Nếu không thì đại loạn mất!