NGƯỜI MÙ

Niềm vui khi có ánh sáng mặt trời đầu tiên trong một ngày là gì? Tại sao ánh sáng ấy đã mang lại cho chúng ta niềm hạnh phúc trong cuộc sống? Màu xanh của bầu trời, màu xanh của cánh đồng, màu trắng của những ngôi nhà; và mắt của chúng ta uống cạn những màu sắc ấy tạo nên sự hoan hỉ trong tâm hồn của mỗi người. Rồi chúng ta muốn nhảy, muốn chạy, muốn ca hát, một sự sung sướng nhẹ nhàng trong tư tưởng, một tình yêu được trải rộng; người ta muốn ôm hôn mặt trời.

Những người mù ngồi trước cửa, thản nhiên trong sự tăm tối vĩnh cửu của mình, chẳng động lòng trước sự vui vẻ ấy, cũng như mọi lúc, họ đang vỗ về những con chó đang muốn chạy nhảy khắp nơi.

Cuối ngày, vào trong nhà, người mù ngồi bên cậu em trai hoặc cô em gái, nếu người em hỏi: “Hôm nay trời rất đẹp, đúng không?” thì người anh trả lời: “Anh không biết, chỉ biết con Loulou không chịu ngồi yên một chỗ thôi”.

Tôi biết một trong số những người mù ấy mà cuộc đời bị đoạ đầy một cách ác độc không thể tưởng tượng nổi.

Đó là một thanh niên nông dân, con trai một chủ trại ở Normandie. Khi cha mẹ đều còn sống người ta còn chăm sóc hắn; hắn không đau khổ về tình trạng tàn tật của mình; nhưng khi những người già qua đời thì cuộc sống tồi tệ của hắn bắt đầu. Khi được người chị ruột nhận nuôi, thì cả trang trại ai cũng coi hắn như một kẻ đói rách, sống bằng miếng cơm của người khác. Mỗi bữa ăn, người ta chê trách hắn ăn nhiều thức ăn; người ta gọi hắn là thằng lười, kẻ thô lỗ; tuy đã chiếm toàn bộ gia tài của hắn, nhưng người anh rể chỉ cho hắn ăn với mức để hắn khỏi chết mà thôi.

Hắn có bộ mặt xanh nhợt và đôi mắt trắng dã như ruột bánh mì; và hắn ngồi bất động dưới những lời chửi rủa khiến người ta không thể biết hắn đã cảm nhận được những gì nữa.

Chưa bao giờ hắn nhận được một lời âu yếm, trước kia mẹ hắn cũng không yêu hắn cho lắm; vì ở ngoài đồng những gì vô ích đều là có hại, và người nông dân sẵn sàng loại trừ, như những con gà tiêu diệt những con gà mù của chúng.

Khi ăn xong, nếu vào mùa hè, hắn ra ngồi trước cửa, còn mùa đông hắn ngồi bên lò sưởi; và cứ ngồi như vậy cho đến chiều tối. Không có một cử chỉ nào, không có một hành động nào; chỉ có đôi mi chớp chớp như đang đau đớn, đôi lúc để rơi xuống những giọt nước trắng đục. Hắn có một ý thức, một suy nghĩ rõ ràng về cuộc đời của mình không? Không ai hỏi hắn về những chuyện này cả.

Trong nhiều năm sự tình vẫn diễn ra như vậy. Sự bất lực của hắn làm những người thân thất vọng, và hắn trở thành kẻ dễ bị bắt nạt một loại hề tử vì đạo, miếng mồi cho sự tàn ác, sự vui vẻ dã man của những kẻ thô lỗ xung quanh hắn.  Người ta bày ra những trò đùa độc ác mà chứng mù loà của hắn có thể cảm nhận được. Và để trả tiền cho những gì mà hắn đưa vào miệng người ta dọn bữa ăn theo ý thích của những người láng giềng, nhưng lại quá bữa đối với người tàn tật.

Những người hàng xóm cũng tham gia vào việc này. Khi thì họ đặt lên bàn những bát đĩa đã hết thức ăn, khi thì họ cho chó hoặc mèo ăn trước những món ăn của hắn. Cũng có khi người ta cho lẫn nút chai, lá cây và cả những thứ ôi thiu vào đĩa thức ăn của hắn. Sau đó họ chế nhạo hắn; còn người anh rể, điên tiết khi phải nuôi hắn, thường đánh đập hắn hàng ngày. Có một trò chơi mới nữa, trò chơi tát: bọn làm công cũng như bọn đày tớ thi nhau tát trộm vào mặt, khiến hắn không biết tránh vào đâu.

Cuối cùng người ta buộc hắn phải đi ăn xin. Người ta đem hắn ra đứng trên đường cái những ngày có phiên chợ, khi nghe thấy tiếng chân người bước tới thì hắn phải ngả mũ ra và van xin: “Xin ông bà làm phúc bố thí”.

Nhưng những người nông dân thường tiếc tiền nên trong suốt một tuần lễ hắn không kiếm được xu nào. Người ta như sẵn có một mối hận thù khôn nuôi đối với hắn.

Và đây, tại sao hắn chết.

Mùa đông tuyết phủ dày trên mặt đất, hắn rét run lên. Một buổi sáng người anh rể dẫn hắn đi thật xa để hắn ăn xin.

Hắn đứng đấy suốt ngày. Đêm đến, người anh không đến đón hắn về như đã hẹn. Người anh rể nói: “Hắn khắc phải tự tìm đường về thôi, trời lạnh quá rồi. Hắn không bị lạc đâu vì sáng mai hắn còn phải dùng bữa nữa”.

Hôm sau người anh rể cũng không đi đón hắn.

Sau khi chờ đợi hàn g giờ đồng hồ, vừa đói, vừa rét, như thấy mình sắp chết, kẻ mù loà lò dò trở về. Đường đầy tuyết phủ, hắn không nhận ra nữa. Đang đi thì hắn ngã xuống một cái hố, cố gượng đứng lên định bụng vào một căn nhà nào gần đấy.

Nhưng tuyết ngày càng dày, đôi chân hắn lại quá yếu, hắn đành ngồi giữa cánh đồng. Tuyết vẫn rơi. Rồi cả thân hình hắn bị tuyết phủ kín, khôn g ai nhận ra hắn bị chôn sống ở chỗ nào nữa.

Những người trong gia đình hắn làm ra vẻ đi tìm kiếm kẻ mù loà trong suốt tám ngày sau đó. Họ cũng khóc than cho hắn nữa.

Mùa đông lạnh giá, băng rất khó tan. Rồi một ngày chủ nhật, những người nông dân đi lễ Nhà thờ thấy một đàn quạ bay lên, bay xuống trên cánh đồng. Chủ nhật sau, đàn quạ vẫn đậu ở đấy. Một chàng trai chạy lại và phát hiện ra thi thể người mù đã bị quạ xâu xé. Cặp mắt trắng dã của hắn đã bị loài chim ăn thịt khoét mất.

Và từ đấy tôi không thể cảm nhận được sự vui vẻ của những ngày trời nắng mà không đau buồn về về số phận của những kẻ khốn cùng trên đời này và cái chết khủng khiếp của họ là một niềm ai ủi cho những người quen biết họ.