TÊN KẺ TRỘM
Tôi nói nhưng người ta không tin.
- Ông cứ kể đi xem nào.
- Tôi rất muốn kể. Nhưng trước hết cần phải nói chuyện của tôi là chuyện có thật về mọi phương diện tuy có vẻ khó tin. Các nhà hoạ sĩ thì không ngạc nhiên, nhất là những người đã già và biết rõ thời kì ấy, thời kì những người pha trò hay đeo bám lấy chúng tôi trong những giờ phút nghiêm trọng.
Người hoạ sĩ già ngồi trên ghế như đang ngồi trên mình ngựa. Ông kể tiếp.
⚝ ✽ ⚝
Câu chuyện xảy ra trong một phòng ăn của Khách sạn Barbizon. Tối hôm ấy chúng tôi dùng bữa với ông Sorieul đáng thương nay đã không còn nữa; đây là người hăng hái nhất trong bọn chúng tôi. Chúng tôi gồm ba người: ông Sorieul, tôi và ông Le Poittevin, tôi nhớ như vậy; nhưng tôi không dám khẳng định là ông này. Người mà tôi muốn nói đó là người vẽ những đề tài về biển Eugène Le Poittevin, cũng đã qua đời chứ không phải người vẽ phong cảnh đầy tài năng và hãy còn sống.
Vậy là chúng tôi dùng bữa ở nhà ông Sorieul, cái đó có nghĩa là chúng tôi đã say. Riêng ông Le Poittevin thì còn giữ được vẻ tỉnh táo, đúng thế, nhưng cũng đã say. Thời kì ấy chúng tôi còn rất trẻ. Ngồi trên tấm thảm, chúng tôi nói dông dài về một phòng nhỏ bên cạnh xưởng vẽ. Sorieul nằm ngửa, chân gác lên ghế nói về chiến tranh, rồi về quân phục dưới thời Đế chế và bất chợt đứng lên lấy trong tủ ra một bộ đồ của kị binh mặc vào người. Le Poittevin mặc bộ đồ của lính tinh nhuệ. Tôi là lính thiết giáp. Rồi Sorieul tuyên bố. “Vì chúng ta là lính đánh thuê, chúng ta hãy uống như lính đánh thuê”. Một nồi rượu được bắc lên bếp, lửa bén vào bát rượu rum. Và chúng tôi hát rất to những bài hát cổ, những bài hát ngày xưa được rống lên trong những đơn vị lớn của quân đội.
Bất chợt Le Poittevin, vẫn làm chủ được bản thân, ra hiệu cho chúng tôi im lặng và thì thào: “Tôi nghe thấy tiếng chân người trong xưởng vẽ”. Sorieul đứng lên theo cách của mình: “Một tên kẻ trộm? May quá!” Rồi đột nhiên ông ta hát bài La Marseillaise ( [2] )“Hãy cầm lấy vũ khí, hỡi các công dân”.
Và vội vàng đến nơi sưu tập vũ khí, chúng tôi tự trang bị cho mình. Tôi lấy một khẩu súng kiểu cổ và một thanh kiếm; Le Poittevin súng lớn và lưỡi lê, và Sorieul, không có vũ khí mà mình thích bèn lấy một khẩu súng lục giắt vào thắt lưng và một cái rìu cầm trên tay. Rồi ông cẩn thận mở cửa xưởng vẽ và cả đội quân tiến vào mảnh đất đánh nghi ngờ ấy.
Khi chúng tôi đứng ở giữa xưởng xung quanh đầy giá vẽ căn vải và những đồ đạc linh tinh khác, Sorieul bảo chúng tôi:
“Tôi sẽ là tướng. Ta họp Hội đồng Quân sự. Cậu này là lính thiết giáp cậu sẽ chặn đường rút lui của quân thù, có nghĩ là khoá trái cửa lại. Cậu này là lính tinh nhuệ, cậu sẽ đi hộ tống tôi”.
Tôi thực hiện mệnh lệnh được giao và đi thám thính.
Khi đến trước tấm chắn gió thì có một tiếng động lạ nổi lên. Tôi xông vào, tay vẫn cầm ngọn nến. Le Poittevin đâm lưỡi lê vào ngực một chiếc ma-nơ-canh trong lúc đó thì Sorieul dùng rìu chặt đầu nó. Sai lầm được nhận ra, ông tướng ra lệnh “Phải rất thận trọng và việc truy lùng được tiếp tục”. Người ta tìm mọi xó xỉnh của xưởng vẽ đến hai mươi phút đồng hồ mà không đạt kết quả nào. Le Poittevin nêu ý kiến tìm trong tủ hốc tường Tủ rất sâu và tối, tôi soi nến và ngạc nhiên lùi lại: một người đang ở trong ấy, một người đàn ông đang còn sống và đang nhìn tôi..
Ngay lập tức tôi khoá trái tủ lại, và chúng tôi lại họp Hội đồng Quân sự.
Ý kiến rất phân tán. Sorieul muốn hun khói tên trộm.
Le Poittevin thì muốn bỏ đói hắn. Tôi đề nghị cho nổ tung tủ bằng thuốc súng. Ý kiến của Poittevin được chấp nhận.
Trong khi Poittevin đứng gác thì chúng tôi lấy rượu và thuốc lá ra; trước cánh cửa tủ chúng tôi uống vì tên tù binh.
Nhưng nửa tiếng đồng hồ sau Sorieul nói: “Cũng thế thôi. Tôi muốn nhìn thấy hắn. Chúng ta sẽ dùng sức mạnh để lôi hắn ra”.
Tôi kêu to: “Hoan hô”. Mọi người chuẩn bị vũ khí; cửa tủ được mở ra và Sorieul cầm súng không có đạn xông vào trước tiên. Chúng tôi hô vang và chạy vào theo. Một cuộc vật lộn đáng sợ trong bóng tối; và năm phút sau cuộc chiến đấu không cân sức chúng tôi lôi ra ngoài ánh sáng một tên kẻ trộm già nua, ăn vận rách rưới, ngươi ngợm bẩn thỉu.
Chúng tôi trói tay chân hắn lại, ấn hắn vào một chiếc ghế bành. Hắn không nói một lời. Vẫn còn say, Sorieul, nói với chúng tôi: “Bây giờ chúng ta xử tội kẻ khốn nạn này”.
Tuy đang say nhưng tôi thấy ý kiến ấy là rất tự nhiên.
Le Poittevin trong vai biện hộ cho bị can còn tôi vai công tố.
Hắn bị một phiếu kết vào tội chết do chính người biện hộ cho hắn đưa ra.
“Chúng ta sẽ thi hành án!” - Sorieul nói.
Nhưng rồi lại đắn đo: “Tên này không thể chết mà khôn g theo tôn giáo của hắn. Cần tìm một ông linh mục”.
Tôi phản đối vì đã quá khuya. Sorieul quay sang tên kẻ trộm để nghe hắn tự thú. Năm phút đồng hồ qua, tên kẻ trộm tròn xoe mắt, tự nhủ mình đang ngồi trước mặt những người nào đây.
Hắn nói bằng giọng trống rỗng và cũng nồng nặc hơi rượu:
- Các ông muốn cười đấy ư?
Nhưng Sorieul đã đổ lên đầu hắn một cốc rượu rum rồi nói:
- Thú nhận đi, thưa ông; giờ cuối cùng của ông đã điểm rồi.
Cuống quít, tên trộm già kêu to: “Cứu tôi với!”.
Hắn kêu to đến mức chúng tôi phải nhét giẻ vào miệng hắn để hàng xóm ngủ yên. Thế là hắn nằm ăn vạ, lăn lộn làm đổ bàn ghế, làm rách những công trình hội hoạ.
Cuối cùng thì Sorieul sốt ruột kêu lên:
“Thôi đi?”, rồi chĩa súng vào kẻ khốn nạn. Cò súng kêu lên một tiếng khô khan. Theo gương tôi cũng giương súng lên và bắn, nhưng chỉ có một tia lửa nhỏ loé lên.
Le Poittevin hỏi:
- Chúng ta có quyền giết con người này không nhỉ?
Ngạc nhiên, Sorieul trả lời:
- Chúng ra đã khép hắn vào tội chết rồi kia mà.
Nhưng Le Poittevin nói:
- Người dân không được làm việc này mà phải là đao phủ. Chúng ta phải giải hắn đến Đồn Cảnh sát.
Ý kiến có vẻ đúng đắn. Chúng tôi cởi trói cho hắn; nhưng hắn không thể lê bước nổi nên chúng tôi phải đặt hắn lên một tấm ván và trói chặt hắn lại. Tôi và Le Poittevin khiêng tên kẻ trộm còn Sorieul, trang bị vũ khí đến tận răng đi áp tải.
Đến trước Đồn Cảnh sát chúng tôi dừng bước. Ông trưởng đồn là người biết rõ chúng tôi vì hàng ngày ông đã thấy rõ những trò vui đùa, nghịch ngợm của chúng tôi. Ông bật cười và từ chối không nhận tù nhân.
Sorieul nài nỉ thì ông nói một cách nghiêm chỉnh là chúng tôi hãy trở về nhà mà tiếp tục cuộc vui.
Đoàn người chúng tôi lại quay về xưởng vẽ. Tôi hỏi:
- Chúng ta phải làm gì với tên trộm này bây giờ?
Le Poittevin nói chắc hẳn hắn đã mệt lắm rồi. Đúng thế, hắn có vẻ như đang hấp hối vì bị buộc chặt vào tấm ván và nhét giẻ vào miệng Đột nhiên tôi thấy thương hại hắn, sự thương hại của người say rượu. Tôi lấy giẻ trong miệng hắn ra và hỏi:
- Này! Ông già, ông thấy trong người thế nào?
Hắn rên rỉ: “Đủ mệt rồi, đồ chó!”
Sorieul lại quá thân mật, cởi hết dây trói, dìu hắn ngồi vào ghế, nói chuyện mày mày, tao tao với hắn.
Để hắn lại sức chúng tôi pha cho hắn một cốc rượu pân (rượu rum cất từ mía trộn với nước hoa quả ).
Ngồi yên trên thế, tên ăn trộm nhìn chúng tôi. Sau khi uống cạn rượu hắn lại đưa cốc ra xin một cốc nữa. Hắn uống không kém chúng tôi. Khi mặt trời sắp mọc, hắn đứng lên nói bằng giọng rất thản nhiên:
- Tôi buộc lòng phải tạm biệt các ông đã tới giờ tôi cần có mặt ở nhà.
Chúng tôi lấy làm tiếc, muốn giữ hắn lại, nhưng hắn một mực từ chối.
Rồi mọi người bắt tay hắn, còn Sorieul đưa cây nến ra đầu cầu thang soi đường cho hắn đi và nói “A! Đi cẩn thận nhất là những bậc cuối”.
⚝ ✽ ⚝
Mọi người bật cười khi người kể chuyện nói xong. Ông ta đứng lên, châm tẩu thuốc rồi đến trước mặt chúng tôi nói:
- Nhưng cái kì cục nhất vì nó là chuyện có thật.