KẺ TỬ TÙ

Cái thực đôi khi không phải là có thể thực. Và dưới đây thêm một ví dụ nữa. Vào mùa này dân Paris trở về nhà mình sau khi tham quan những thành phố xinh đẹp trên đường từ Marseille đi Gênes. Khi rời bãi biển phía Bắc, người ta gặp những khu nhà nhỏ bé, xinh đẹp, nông thôn chỉ là một khu vườn lớn khi hoa hồng hoa cam nở rộ.

Giữa những khu nhà ấy có không phải là một thành phố mà là một công quốc, một công quốc rất nhỏ, đúng thế, của Công tước Gerolstein.

Từ một mỏm đá, mang trên lưng những ngôi nhà màu trắng và lâu đài của vương công công quốc Monaco ( [6] )nhỏ bé tuân theo pháp luật độc lập hơn cả vua Makoko, chuyên quyền hơn cả vua Guillaume của Phổ, trịnh trọng hơn cả vua Louis XIV đã quá cố của Pháp.

Không sợ bị xâm lược và những cuộc cách mạng, Công tước Gerolstein lãnh đạo đất nước một cách hoà bình số dân ít ỏi của mình. Có một viên tướng với hai mươi tư binh lính, một linh mục, một giáo sĩ, một người phụ trách các đại sứ như ông Grevy và một số viên chức thường tập trung xung quanh nhà vua.  Đất nước này khôn g muốn chiến tranh, không thù oán và khi nào cần loại bỏ nó loại bỏ một cách khéo léo. Cần dẫn chứng không? Một kẻ chơi bời bướng bỉnh, trong một ngày không gặp may, đã chửi nhà vua. Hắn bị trục xuất bằng một sắc lệnh. Trong một tháng hắn rình mò nơi thiên đường bị ngăn cấm ấy vì sợ gặp phải thanh gươm của Cảnh sát. Một hôm, hăng hái lên, hắn vượt qua biên giới, mất ba mươi phút để đi vào trung tâm công quốc và đột nhập vào sòng bạc Casino. Nhưng bất chợt có một viên chức giữ hắn lại: “Thưa ông có phải ông là ngươi bị trục xuất không? - Vâng thưa ông nhưng tôi sẽ ra đi trong chuyến tàu đầu tiên.- Ô! Biết như vậy thì tốt, ông có thể vào trong này, thưa ông.”

Và sau mỗi một tuần lễ kẻ bị trục xuất lại trở về đất nước; và mỗi lần vẫn người viên chức ấy, vẫn câu hỏi ấy, còn hắn thì vẫn câu trả lời ấy. Pháp luật ở đây có nhẹ nhàng không?

Nhưng gần đây, một vụ án rất nghiêm trọng, rất mới xảy ra trong vươn g quốc: giết người.  Một người đàn ông người mô-nê-gát ( [7] ), một người chồng trong cơn giận dữ đã giết vợ.

Ôi! Hắn giết người mà chẳng có lí do có thể chấp nhận được. Cả vương quốc đều xúc động. Toà án Tối cao họp lại để xét xử trường hợp đặc biệt này (từ trước tới nay chưa xảy ra vụ án mạng nào), và nhất trí khép kẻ khốn nạn vào tội chết. Nhà vua phê chuẩn bản án.

Chỉ còn việc thi hành án thì một khó khăn xuất hiện.

Đất nước không có đao phủ và máy chém.

Làm thế nào bây giờ? Theo đề xuất của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, nhà vua thương lượng với Chính phủ Pháp để mượn người hành hình với công cụ của anh ta.

Nhiều cuộc họp đã diễn ra nữa các bộ ở Paris. Người ta trả lời bằng một bản kê những chi phí di chuyển máy móc và người sử dụng máy. Tất cả hết mười sáu ngàn frăng.

Nhà vua cho rằng như vậy thì quá đắt; kẻ giết người không đáng giá ấy. Mười sáu ngàn frăng để lấy cái đầu của thằng kì cục ấy? A! Không bao giờ!

Người ta lại nhờ Chính phủ Ý. Ông vua anh em chắc hẳn không đòi hỏi như một Chính phủ Cộng hoà.

Chính phủ Ý đòi mười hai ngàn frăng.

Mười hai ngàn frăng!

Cần phải tăng thêm thuế, mỗi đầu người thêm hai frăng nữa. Như vậy sẽ gây nên sự phản ứn trong dân chúng - Người ta nghĩ đến việc cho một người lính ra chặt đầu hắn Nhưng khi được hỏi ý kiến vị tướng nhập ngừng trả lời người của ông chưa làm việc này bao giờ, chưa có kinh nghiệm trong việc sử dụng vũ khí.

Nhà vua ra lệnh cho Toà án Tối cao họp bàn cách giải quyết trường hợp có khó khăn này.

Người ta bàn cãi rất lâu mà không tìm được một giải pháp nào. Cuối cùng ông Thủ tướng đề nghị thi hành án tử hình bằng cách bỏ tù vĩnh viễn và giải pháp này được thông qua.

Nhưng công quốc chưa có nhà tù. Phải xây dựng một cái, và một người được chỉ định làm cai ngục có nhiệm vụ canh giữ phạm nhân.

Trong sáu tháng đầu, mọi việc đều ổn thoả. Tù nhân ngủ suốt ngày trên một ổ rơm còn cai ngục thì ngồi trên chiếc ghế ngắm những người qua lại.

Nhưng nhà vua là người tiết kiệm, đây là thói xấu nhỏ của ông ta, và ông kê ra những khoản chi còn lãng phí trong công quốc (bản kê không dài lắm) trong đó có khoản chi cho tù nhân và cai ngục, quá nặng cho ngân sách.

Ông Thủ tướng hỏi ý kiến ông Chánh án rồi cả hai đều thống nhất loại bỏ người cai nhục. Tù nhân về sinh hoạt tại gia đình, một người phụ bếp của hoàng cung này hai lần mang thức ăn đến cho tù nhân.

Nhưng tên này lại muốn mình được tự do hơn nữa.

Nhân một hôm người ta quên không mang thức ăn đến cho hắn, thế là hắn tới nhà bếp của hoàng cung để khiếu nại. Từ đấy hắn có thói quen cứ đến giờ ăn là đến bếp của hoàng cung để dùng bữa cùng với các nhân viên ở đây và họ đã trở thành bạn bè.

Sau bữa ăn, hắn đi dạo một vòng; cuối cùng hắn vào sòng bạc. Có lần hắn thua năm frăng. Có lần được bạc, hắn vào một khách sạn sang trọng ăn một bữa thịnh soạn sau đó trở về nhà tù, nhà hắn, đi ngủ sau khi đã khoá cửa cẩn thận.

Tình hình trở nên khó khăn, không phải cho tù nhân mà cho các quan toà. Toà án Tối cao họp lại và quyết định buộc hắn phải đi khỏi công quốc Monaco. Khi được truyền đạt điều này, hắn nói một cách đơn giản: “Tôi thấy các ngài ở đây thật đáng mến. Đi nơi khác thì cuộc đời của tôi sẽ ra sao? Tôi không có nghề nghiệp gì để kiếm sống cả. Tôi cũng không có gia đình nữa. Các ngài muốn tôi phải làm gì? Tôi bị khép án tử hình. Các ngài không thi hành án. Tôi đã không nói gì. Rồi tôi bị giam vĩnh viễn và giao cho viên cai ngục canh gác. Các ngài lại tước mất của tôi người cai ngục. Tôi cũng không nói gì Bây giờ các ngài muốn đuổi tôi ra khỏi đất nước này. Nhưng không, tôi là tù nhân, người tù được các ngài xét xử, được các ngài bỏ tù. Tôi thực hiện một cách trung thực tội được qui kết của tôi, tôi cứ ở lại đây”.

Toà án Tối cao đuối lý. Nhà vua giận dữ đòi phải có một giải pháp.

Người ta đã giải phóng cho người tù. Hắn yêu cầu được trợ cấp sáu trăm frăng để ra sống ở nước ngoài. Ở đây, hắn thuê một mảnh đất nhỏ, cách công quốc năm phút đi bộ, để trồng rau mà không chịu một khoản thuế nào. Hắn sống rất sung sướng trên mảnh đất của mình.

Nhưng triều đình Monaco chậm rút kinh nghiệm từ vụ này lại đi nhờ vả Chính phủ Pháp; bây giờ triều đình lại đi trợ cấp cho mỗi tù nhân một số tiền khiêm tốn.

Người ta có thể xem trong kho lưu trữ của công quốc bản sắc lệnh kì lạ là trả tiền trợ cấp cho phạm nhân khi bị đuổi ra khỏi công quốc.

Xác nhận và đúng s, g, d, g đối với các chi tiết. ( [8] )