THỨC TỈNH

Đã ba năm nay, từ ngày lấy chồng nàng chưa từng ra khỏi cái thung lũng Ciré nhỏ bé, nơi chồng nàng có hai nhà máy sợi. Nàng sống bình lặng không con cái, sung sướng trong ngôi nhà ẩn nấp dưới những cây to mà những người ở đây gọi là “lâu đài”.

Ông Vasseur dù có hơn nàng nhiều tuổi nhưng là một người tốt. Nàng yêu chồng và chẳng khi nào có một ý nghĩ tội lỗi len lỏi vào trái tim nàng. Hàng năm mẹ nàng tới Ciré vào mùa hè và trở về Paris vào mùa đông khi cây bắt đầu rụng lá.

Cứ mùa thu tới thì Jeanne lại húng hắng ho. Thung lũng nhỏ bé lại có con sông uốn khúc nên hơi sương mù mịt trong suốt năm tháng trời. Sương nhẹ bắt đầu phất phơ trên những đồng cỏ, sau đó làm cho mọi cảnh vật ở đây như đang bị nhấn chìm vào một hồ nước lớn có những mái nhà nổi bập bềnh. Rồi sương trắng dâng lên như ngọn triều, bao phủ tất cả làm cho thung lũng này trở thành xứ sở của ma quỉ, ở đó con người lặng lẽ lướt đi như những cái bóng cách xa mười bước là đã không nhìn thấy nhau rồi. Đầy hơi sương nên cây cối tuy vẫn đứng thẳng nhưng đang bị mốc meo trong tình trạng ẩm thấp ấy.

Nhưng những người đang đi bên sườn núi lân cận nhìn vào cái hồ trắng của thung lũng vẫn thấy hai ống khói lớn của hai xí nghiệp sợi của ông Vasseur ngày đêm nhả khói đen lên trời trông giống như hai con rắn lớn. Cái đó chỉ rõ con người vẫn đang sống trong thung lũng đang chứa đầy những đám mây bông.

Vào tháng mười năm ấy, ông bác sĩ khuyên người đàn bà trẻ nên về nhà mẹ ở Paris để nghỉ đông vì không khí ở đây sẽ rất nguy hiểm với phổi của nàng. Nàng ra đi.

Trong những tháng đầu nàng nhớ khôn nguôi ngôi nhà bị bỏ vắng nơi những thói quen của nàng đã bắt rễ, nơi mà nàng rất yêu quí mọi thứ đồ đạc thân thuộc và vẻ thanh bình của nó. Rồi nàng làm quen với cuộc sống mới, hoà nhập với những hội hè, tiệc tùng dạ hội và những buổi khiêu vũ. Cho đến lúc này nàng vẫn giữ được phong thái của một cô gái, có một cái gì đó mơ hồ đang ngủ say trong người nàng, những bước chân chậm rãi, một nụ cười mỏi mệt.

Nhưng nàng trở nên sinh động vui vẻ, sẵn sàng tham gia vào những cuộc vui. Nhiều người đàn ông tán tỉnh, ve vãn nàng. Nàng thấy vui khi nghe họ trò chuyện, làm ra vẻ lịch thiệp, và tin tưởng vững chắc về sức đề kháng của mình, có phần chán ngấy những câu chuyện về tình yêu mà nàng đã biết sau khi đã thành hôn.

Cái ý nghĩ hiến thân cho sự ve vuốt thô lậu của những con người lắm râu ấy khiến nàng bật cười thương hại và rùng mình ghê rợn. Nàng lạ lùng tự hỏi tại sao những người đàn bà lại có thể chấp nhận những cuộc tiếp xúc đê tiện với những kẻ lạ ấy trong khi họ đã có sự ràng buộc với người chồng hợp pháp rồi. Nàng còn yêu chồng đằm thắm hơn nữa nếu cả hai người sống như đôi bạn thân, chỉ cần trao cho nhau những nụ hôn trong trắng, đó đã là sự vuốt ve âu yếm của tâm hồn rồi.

Nhưng nàng rất thích những lời khen ngợi, những dục vọng thể hiện trong con mắt và nàng không đồng tình với những cuộc tấn công trực tiếp, những lời tuyên bố rót vào tai khi người ta ngồi trong phòng khách sau bữa ăn, những câu nói ấp úng thấp hèn cần phải đoán ra; và chúng không chỉ để lại da thịt lạnh ngắt, con tim bình thản mà còn cả sự mơn trớn vẻ đẹp không có ý thức của nàng; chúng thắp lên trong con người nàng một ngọn lửa thoả mãn, làm cho đôi môi nàng tươi nở, cặp mắt nàng long lanh, làm rung động cái tâm hồn phụ nữ của nàng khi được nhiều kẻ tôn thờ. Nàng thích những cuộc ngồi lại tay đôi khi đêm về, trước lò sưởi, trong phòng khách chỉ còn lờ mờ sáng khi người đàn ông trở nên hối hả, ấp úng, run rẩy và quì xuống Đối với nàng đây là một thú vui mới mẻ và tuyệt diệu khi thấy cái niềm si mê kia không thể lay động được mình, khi trả lời không bằng cái lắc đầu, cái chớp mắt từ chối, khi rụt tay lại và đứng lên gọi người hầu mang đèn lên, khi thấy người đang quì đối vội vàng đứng dậy, bối rối, căm tức run tay chân khi thấy người hầu bước vào phòng. Nàng có những nụ cười khô khốc làm lạnh giá những lời lẽ nóng bỏng những lời lẽ cứng coi như những tảng băng rơi xuống những lời van nài nồng nàn, những câu nói phủ đầu có thể giết chết những kẻ tôn thờ mình.

Có hai chàng trai theo đuổi nàng một cách bướng bỉnh hơn cả. Họ không giống nhau.

Một người tên là Paul Peronel, là một chàng trai thời thượng lịch sự và hăng hái, giàu có, biết chờ đợi và tận dụng thời cơ. Người kia tên là Avancelle thường run lên khi được ở bên nàng cố gắng che giấu tình yêu của mình, theo nàng như một cái bóng, nói lên sự thất vọng của mình bằng mắt và sự ân cần, sự có mặt bên nàng. Nàng gọi người thứ nhất là “Đại uý Fracasse” ( [16] )và người thứ hai là “con cừu trung thành” và cuối cùng làm cho người này trở thành một tên nô lệ bên nàng mà nàng dùng anh ta như một người giúp việc.

Nàng không nén được cười khi nghe thấy người ta nói với anh chàng này là nàng yêu anh.

Tuy nhiên nàng cũng yêu anh nhưng bằng một cách khác thường vì lúc nào cũng nhìn thấy anh, đã quen thuộc với giọng nói, điệu bộ của anh như khi người ta quen với những người sống thường xuyên bên mình.

Đã nhiều lần, hình ảnh của anh ta ám ảnh nàng trong những giấc mơ, nàng thấy anh ta hệt như trong cuộc sống thực, hiền lành, tế nhị và chân thành yêu nàng; và nàng thức giấc với nỗi ám ảnh của những giấc mơ ấy, tưởng như vẫn còn nghe thấy tiếng của anh, vẫn còn cảm thấy anh ở bên mình. Có một đêm (có thể là nàng đã bị sốt) nàng thấy chỉ có một mình nàng với anh ngồi trên đám cỏ trong rừng. Anh nói với nàng những lời đáng mến rồi cầm lấy tay nàng mà hôn. Nàng cảm thấy hơi ấm trên da thịt anh, hơi thở trên miệng anh; và rất tự nhiên nàng đã vuốt ve tóc anh.

Trong giấc mơ thì người ta khác hẳn với đời thực. Nàng cảm thấy tràn đầy trìu mến đối với anh, một sự trìu mến lặng lẽ và sâu lắng sung sướng khi được sờ vào trán anh và giữ nó ngay trước mặt mình. Dần dần nàng ngả vào lòng anh, anh hôn trên má nàng trên mắt, nàng cũng không tìm cách chống đỡ, và môi của hai người gặp nhau. Nàng đã buông thả mình.

Và đó là những giây phút hạnh phúc tuyệt đỉnh và siêu phàm, tinh thần và xác thịt, điên rồ, không thể nào quên được. Trong thực tế thì không có sự ngây ngất này

Nàng thức giấc, rung động và say đắm, rồi không thể nào ngủ lại được vì còn bị ám ảnh về anh, mình đã thuộc hẳn về anh.

Và khi gặp lại anh, người ta không thể biết được những bối rối mà anh đã gây ra cho nàng; nàng cảm thấy xấu hổ trong khi anh đang nói một cách rụt rè về tình yêu của mình khiến nàng không thể không nhớ lại giấc mộng không thể nào rũ bỏ được, những dục vọng đã thức tỉnh trong tâm hồn mình, nàng nhớ lại sự ôm ấp trìu mến trong giấc mộng. Nàng đã yêu anh, nàng đã yêu anh bằng một tình yêu kì lạ, thanh cao và thể xác, nhớ lại những điều đã xảy ra trong giấc mộng.

Rồi anh cũng nhận ra điều ấy. Nàng đã nói hết với anh, cả những nỗi lo sợ về những nụ hôn của anh. Nàng bắt anh thề phải tôn trọng nàng. Anh tuân theo lời nàng. Họ có những giờ phút yêu đương đắm đuối trong đó hai tâm hồn quyện chặt lấy nhau.

Môi của họ đôi lúc gặp nhau; và nhắm mắt lại, họ thưởng thức sự hứng thú của những nụ hôn dài nhưng rất trong trắng ấy.

Nàng hiểu rằng mình không thể chống chọi được lâu; và không muốn bị sa ngã. Nàng đã viết thư cho chồng ngỏ ý muốn trở về bên ông để sống lại cuộc đời lặng lẽ và hiu quạnh của mình.

Chồng nàng trả lời bằng một bức thư rất tốt, khuyên nàng không nên trở về trong mùa đông, dấn thân vào cái cảnh ngỡ ngàng đầy sương mù và lạnh giá của thung lũng. Nàng bàng hoàng và bực bội đối với người chồng hay tin người ấy, không hiểu được, không đoán ra được những cuộc đấu tranh trong trái tim nàng.

Tháng hai, trời sáng sủa và êm dịu, bây giờ thì nàng tránh những cuộc gặp mặt tay đôi và mất nhiều thời gian với “con cừu trung thành” ấy, đôi khi nàng chấp nhận những cuộc đi dạo bằng xe ngựa xung quanh hồ vào lúc hoàng hôn xuống. Người ta có thể nói tối hôm ấy nhựa cây đang sống lại, những ngọn gió trong không trung thì ấm áp. Ngựa chạy những bước đều đặn; đêm xuống dần; họ cầm tay nhau, ép mình vào nhau. Nàng tự nhủ: “Thế là hết, thế là hết. Ta thua cuộc rồi”. Nàng cảm thấy trong người rạo rực những ham muốn về những cái ôm ghì trong giấc mơ mà nàng có được. Hai cặp môi đang tìm nhau và gặp nhau ngay tức khắc.

Anh không dám tiễn chân nàng ở trong nhà và chia tay nàng ở ngoài cửa trong lúc nàng còn choáng váng say mê.

Peronel vẫn đợi nàng trong phòng khách không có ánh sáng Khi bắt tay, anh cảm thấy tay nàng nóng hổi. Anh bắt đầu nói những lời êm ái và nhỏ nhẹ, đung đưa cái tâm hồn đầy khát vọng ấy bằng những câu ngọt nào, tình tứ.

Nàng nghe anh nói mà không trả lời vì đang nghĩ đến người kia, tưởng rằng người kia đang nói, tưởng như người ấy vẫn ôm ghì lấy mình trong một cảm giác hư ảo. Nàng chỉ nghĩ đến người ấy mà không nghĩ đến việc còn một người khác trên cõi đời này; và khi tai nàng nghe thấy ba tiếng “Anh yêu em” thì cho rằng đây là tiếng nói của người kia, chính người kia đang ôm chặt lấy nàng như khi đang ở trên xe, đã hôn vào môi nàng những nụ hôn kì diệu, chính người kia đang làm nàng ngây ngất, ghì chặt lấy người kia bằng tất cả sự khao khát của con tim, bằng tất cả sự nồng nàn của xác thịt.

Khi bừng tỉnh giấc mơ ấy, nàng kêu to một tiếng khiếp sợ.

“Đại uý Fracasse” đang quì bên nàng cảm ơn nàng và hôn lên mái tóc đã xoã ra của nàng. Nàng kêu lên: “Anh cút đi! Anh cút đi!”.

Và thấy anh ta không hiểu, lại còn toan ôm lấy nàng lần nữa, nàng xoay người lắp bắp: “Anh là đồ khốn kiếp, tôi ghét anh, anh đã ăn cắp... Anh cút đi!”.

Anh ta ngỡ ngàng đứng lên, cầm lấy mũ và đi thẳng.

Hôm sau nàng đã có mặt ở thung lũng Ciré. Chồng nàng ngạc nhiên, trách nàng về hành động điên rồ ấy. “Em không thể xa mình được!”. Nàng nói khẽ.

Ông thấy nàng đã thay đổi tính nết, u sầu hơn trước, và khi ông hỏi nàng “Có chuyện vì vậy? Trông em có vẻ buồn rầu. Em muốn gì?”. Thì nàng trả lời: “Không có gì. Trên đời chỉ có những giấc mơ mới đẹp”.

“Con cừu trung thành” tới thăm nàng vào mùa hè năm sau.

Nàng tiếp anh mà không bối rối, không nuối tiếc vì bất chợt nàng hiểu ra rằng nàng chỉ yêu anh trong giấc mơ mà anh chàng Peronel đã đánh thức nàng một cách thô bạo.

Nhưng chàng trai, người vẫn tôn thờ nàng suy nghĩ lúc ra xe: “Những người đàn bà thật là kì cục, phức tạp và không thể nào hiểu nổi”.