VỤ ÁN BÀ LUNEAU Tặng Georges Duval

Ông Chánh toà hoà giải ( [17] ), to béo, mắt nhắm, mắt mở nghe những người khiếu kiện với vẻ không hài lòng. Đôi lúc ông càu nhàu vì những lời làm lệch lạc quan điểm của mình, và ông ngắt lời với giọng lanh lảnh của trẻ con.

Ông đang giải quyết vụ ông Joly kiện ông Petitpas vì bờ ruộng nhà ông bị lấn do người đánh xe của ông Petitpas trong khi cày ruộng. Lúc này ông chuyển sang giải quyết vụ ông Hippolyte Lacour, người giữ đồ thánh của Nhà thờ và là chủ một cửa hàng ngũ kim, kiện bà Céleste Cesarine Luneau, vợ goá của ông Anthime Isidore.

Hippolyte Lacour, bốn mươi nhăm tuổi, cao, gầy, tóc cắt như người của Nhà thờ, nói năng một cách chậm chạp, kéo dài và thánh thót.

Bà Luneau khoảng bốn chục tuổi. Cao, to bà ta làm chiếc áo đang mặc chật căng. Mông to, ngực nở. Những bắp thịt nổi lên như những cái vú. Có chửa, bụng bà to như một quả núi.  Những người làm chứng đang đợi ông Chánh toà hỏi đến.

Ông Chánh toà hoà giải nêu vấn đề.

- Ông Hippolyte, ông trình bày đi.

Bên nguyên lên tiếng:

- Thưa ngài Chánh toà. Cách đây chín tháng bà Luneau đến Nhà thờ Saint-Michel tìm tôi trong lúc tôi đang đánh chuông, và bà ta nói về hoàn cảnh vô sinh của mình.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Yêu cầu ông nói ngắn bọn thôi.

HIPPOLYTE: Tôi xin nói rõ, thưa ngài Chánh toà. Bà ta muốn có một đứa trẻ và bà ta yêu cầu tôi tham gia. Tôi không làm khó dễ gì, và bà ta hứa với tôi một trăm frăng. Công việc đã được thoả thuận và thực hiện, nhưng bây giờ bà ta nuốt lời.Tôi kiện bà ta trước ngài, thưa ngài Chánh toà.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Tôi không hiểu gì cả. Ông nói rằng bà ấy muốn có một đứa trẻ ư? Làm thế nào? Loại trẻ con gì? Nuôi làm con nuôi, phải không?

HIPPOLYTE: Không thưa ngài Chánh toà, một đứa mới nguyên kia.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Ông nghĩ thế nào về câu “mới nguyên”?

HIPPOLYTE: Tôi hiểu là đứa trẻ mới được sinh ra của chúng tôi, như thể chúng tôi là vợ chồng của nhau.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Ông làm tôi ngạc nhiên. Bà ấy có yêu cầu không bình thường ấy nhằm mục đích gì?

HIPPOLYTE: Thưa ngài Chánh toà, thoạt tiên tôi cũng không hiểu. Tôi muốn biết rõ lý do và bà ta đã nói ra.

Người chồng của bà ta là ông Anthime Isidore mà ông và tôi đều biết đã qua đời, gia tài của ông ta sẽ thuộc về những người họ hàng của ông. Bà ta đi hỏi một luật sư người này cho biết trường hợp bà ta sinh con sau khi chồng chết được mười tháng thì đứa trẻ ấy được hưởng quyền thế kế của người đàn ông đã chết.

Bà ta muốn tránh những hậu quả đáng tiếc và bà ta đến tìm tôi trong Nhà thờ như tôi đã trình bày. Tôi là người cha chính thức của tám đứa con mà đứa lớn nhất là chủ một cửa hiệu tạp hoá ở Caen, vợ nó tên là Victoire Elisabeth Rabou.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Chi tiết này vô ích. Xin ông trở lại vấn đề.

HIPPOLYTE: Tôi xin trở lại đây, thưa ngài Chánh toà. Bà ta bảo tôi: “Nếu bác thành công, tôi sẽ đưa bác một trăm frăng khi ông bác sĩ xác nhận là tôi đã có thai”.

Sau sáu tuần lễ hoặc hai tháng gì đó, tôi hài lòng là mình đã thành công. Nhưng khi tôi hỏi đến một trăm frăng thì bà ta từ chối. Tôi đòi mãi mà không được một xu nhỏ. Bà ta còn bảo tôi là đồ kẻ cướp, đồ bất lực, dù cho chứng cứ đã rành rành ra đó.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Bà Luneau, bà muốn nói gì không?

BÀ LUNEAU: Tôi nói ông ta là đồ kẻ cướp, thưa ngài chánh toà.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Bà dựa vào những chứng cứ nào mà nói như vậy?

BÀ LUNEAU (đỏ mặt, tía tai): Chứng cứ nào ư? Ôi chỉ có một chứng cứ rõ ràng nhất là đứa trẻ không phải là của ông ta. Không không phải là của ông ta, thưa ngài Chánh toà.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Vậy trong trường hợp này đứa bé là con của ai?

BÀ LUNEAU (nói lắp bắp vì giận dữ): Tôi không biết, tôi không biết. Thưa ngài Chánh toà. Đây là những người làm chứng cho tôi. Họ có sáu người tất cả. Xin ngài hãy hỏi họ. Họ sẽ trả lời.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Hãy bình tĩnh, bà Luneau. Bình tĩnh và trả lời rõ ràng. Với những lý do gì mà bà không tin đứa bé là con của ông này?

BÀ LUNEAU: Lý do nào ư? Tôi có một trăm lẻ một lý do, một trăm, hai trăm, năm trăm, một ngàn, một ngàn lẻ một lý do. Sau khi hứa như vậy, tôi tìm hiểu thấy ông ta là đồ bất lực, xin lỗi ngài, thưa ngài Chánh toà, con cái trong nhà đều không phải là của ông ta.

HIPPOLYTE (bình tĩnh): Đồ nói dối.

BÀ LUNEAU (tức điên lên): Nói dối ư? Nói dối ư? Người ta có thể nói như vậy. Chứng cứ là vợ ông ta đã đi lại với rất nhiều người. Đây là những người làm chứng của tôi. Xin ngài hãy lấy lời khai của họ, thưa ngài Chánh toà.

HIPPOLYTE (vẫn bình tĩnh): Đồ nói dối.

BÀ LUNEAU: Người ta có thể nói như vậy! Đều là da đỏ cả, ông ta làm thế nào có con da đỏ được?

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Không chỉ trích cá nhân. Nếu không tôi sẽ nghiêm trị.

BÀ LUNEAU: Sự nghi ngờ đến với tôi qua sự đánh giá khả năng của ông ta. Tôi tự nhủ: hai sự đề phòng tốt hơn một, và tôi đã giải quyết vấn đề của mình với ông Cesire Lepic đang ngồi đây như là người làm chứng. Ông ấy đã nói: “Tuỳ theo ý kiến của bà”. Và ông ấy đã giúp tôi trong trường hợp Hippolite thất bại. Tôi còn nhiều nhân chứng nữa, thưa ngài Chánh toà.

Người mà ngài đang nhìn thấy ở đây tên là Lucas Chandelier đã thề rằng tôi đã sai lầm khi hứa cho Hippolyte Lucour một trăm frăng trong khi những người khác không đòi hỏi gì cả.

HIPPOLYTE: Tại sao bà lại hứa? Tôi thì tôi cần, thưa ngài Chánh toà. Đối với tôi thì không có gì là sai làm cả. Đã hứa thì phải thực hiện.

BÀ LUNEAU (bực mình): Một trăm frăng. Một trăm frăng. Một trăm frăng cho công việc ấy. Đồ ăn cắp. Những người kia không đòi hỏi gì. Nhìn xem, họ có sáu người. Bắt họ khai báo, thưa ngài Chánh toà, họ sẽ nói hết. (Với Hippolyte) Nhìn xem, đồ ăn cắp. Họ không bằng ông ư? Tôi sẽ có hai trăm năm chục người nếu tôi muốn. Đồ ăn cắp!

HIPPOLYTE: Khi nào thì bà có một trăm ngàn người?

BÀ LUNEAU: Phải, một trăm ngàn nếu tôi muốn...

HIPPOLYTE: Tôi đã làm xong bổn phận của mình... cái đó không thay đổi gì giao kèo của chúng ta.

Bà LUNEAU (đập hai tay vào bụng): Này, hãy chứng minh là của ông đi. Chứng minh đi, chứng minh đi. Đồ ăn cắp. Tôi thách ông đấy?

HIPPOLYTE (vẫn bình tĩnh): Nếu không phải là của tôi thì là của người khác. Cái đó không liên quan gì đến một trăm frăng của tôi. Bà hãy đi hỏi mọi người. Cái đó không làm thay đổi gì cả. Tôi đã làm tốt công việc của mình.

BÀ LUNEAU: Không đúng! Đồ ăn cắp! Thưa ngài Chánh toà xin ngài hãy hỏi các nhân chứng Họ sẽ trả lời chính xác.

(Ông Chánh toà gọi những người làm chứng Họ có sáu người. Tay giơ lên).

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Lucas Chandelier, ông có tin rằng đứa trẻ trong bụng bà Luneau là con của ông không?

LUCAS CHANDELIER: Tôi tin, thưa ngài Chánh toà.

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: Celestin Pierre Sidoine, ông có tin rằng đứa trẻ trong bụng bà Lineau là con của ông không?

CELESTIN PIERRE SIDOINE: Tôi tin, thưa ngài Chánh toà.

(Bốn nhân chứng còn lại đều trả lời như vậy).

CHÁNH TOÀ HOÀ GIẢI: (Sau khi hỏi mọi người, ông tuyên bố): Xét nếu ông Hippolyte đã không chắc chắn đứa con trong bụng bà Luneau là con mình, trong khi đó những người khác có những lý do như nhau cho rằng đây là con của mình. Nhưng xét bà Luneau là người đầu tiên yêu cầu sự tham gia của ông Hippolyte Lacour với một khoản tiền là một trăm frăng. Xét nếu người ta tin vào lòng tốt của ông Lacour thì cũng phải tin bên nguyên đã có vợ và phải trung thành với người vợ chính thức của mình; Xét v. v.. Bà Luneau phải bồi thường thiệt hại về lợi ích cho ông Hippolyte Lacour một số tiền là hai mươi lăm frăng về sự mất thời gian vào sự thay đổi ý kiến ấy.