Chương 20

Đúng 7 giờ tối, chuông đàm thoại reo. Bà Ayako nhấc ống nghe lên, trả lời, “Vâng, xin mời vào.” Đặt ống nghe xuống, bà nói với Mirei “Cô ấy đến rồi,” đoạn đi ra cửa.

Mirei kiểm tra xem bàn ăn có dính bẩn không rồi xếp lại ghế cho ngay ngắn.

Lát sau, cửa mở ra, theo sau bà Ayako là một người phụ nữ dáng người nhỏ nhắn. Chị ta để tóc ngắn, đeo cặp kính viền đen to bự. Nom chị ta quãng ba mươi lăm, nhưng thực tế có thể hơn. Mặc dù đã biết trước đó là một người phụ nữ song Mirei vẫn thấy khác so với hình dung. Chị ta mặc bộ suit màu ghi đậm, lưng đeo ba-lô công sở.

Người phụ nữ vừa tự giới thiệu “Cháu là Sakuma” vừa đưa danh thiếp của mình ra. Trên đó in dòng chữ Sakuma Azusa. Hình như văn phòng của chị ta ở Iidabashi.

“Rất vui được gặp cháu,” bà Ayako chào.

Mirei nói “Mời chị vào,” rồi chỉ về phía ghế ăn.

“Tôi xin phép,” Sakuma nói, đoạn ngồi xuống ghế, thấy vậy Mirei cũng ngồi xuống theo.

Thấy bà Ayako đi vào bếp, Sakuma Azusa liền nói, “Nếu cô định chuẩn bị đồ uống thì không cần đâu ạ. Cháu muốn tập trung nói chuyện đã.”

“À… ừm,” bà Ayako bèn quay trở lại với vẻ mặt bối rối, kéo chiếc ghế bên cạnh Mirei.

“Cháu xin phép vào đề luôn, hai mẹ con cô đã hiểu về chính sách cho phép nạn nhân tham gia tố tụng đến đâu rồi ạ?” Sakuma Azusa hỏi.

“Sau khi nghe luật sư Mochizuki nhắc đến, mẹ con tôi đã tìm hiểu qua một chút. Thật xấu hổ vì mang tiếng là vợ con của luật sư mà đến giờ mới biết,” bà Ayako nói, vẻ áy náy.

“Người nhà của bác sĩ cũng chưa chắc am hiểu về y học mà cô. Chưa kể chính sách này còn khá mới, ngay cả trong giới luật sư chúng cháu cũng có không ít người chưa quen với nó,” Sakuma Azusa nói năng rành mạch. “Nếu nói tóm gọn trong một câu thì nó giúp nạn nhân hoặc người nhà nạn nhân được trở thành người trong cuộc, cô ạ.”

“Người trong cuộc,” bà Ayako lẩm bẩm.

“Trong các phiên tòa trước đây, đương sự chỉ bao gồm bị cáo, luật sư và công tố viên. Nạn nhân chẳng qua chỉ là một trong các chứng cứ, chứng minh tình trạng thiệt hại, tương tự người chứng kiến vụ án hoặc nhân chứng vậy, họ hoàn toàn đứng ngoài cuộc và nếu bị trượt bốc thăm, họ thậm chí còn không được dự thính tại phiên tòa. Vì không thể để tình trạng như thế xảy ra nên sau nhiều lần sửa đổi luật, giờ đây ngay cả nạn nhân cũng có thể tham gia vào phiên xét xử, trình bày quan điểm cũng như đặt câu hỏi cho bị cáo. Đó chính là chế độ cho phép nạn nhân tham gia tố tụng,” nói xong Sakuma khẽ mỉm cười. “Cô nói đã tìm hiểu vậy chắc hai mẹ con cũng biết hết những điều này rồi nhỉ? Cháu thật thất lễ quá.”

“Nhưng chúng tôi hoàn toàn không biết cụ thể mình phải làm gì.”

Nghe câu đó của bà Ayako, nữ luật sư gật mạnh đầu, “Hẳn là vậy rồi. Công việc của chúng cháu chính là hỗ trợ phần việc đó ạ. Tuy nhiên, chúng cháu chỉ có thể hỗ trợ thôi. Xét cho cùng chúng cháu đại diện cho người bị hại, mọi hành vi trái với ý nguyện của người bị hại đều không được luật pháp công nhận. Đây là điểm khác biệt lớn so với công việc của luật sư biện hộ – người được phép thực hiện hành vi tố tụng bất kể mong muốn của bị cáo là gì. Tóm lại điều quan trọng nhất là ý nguyện của người bị hại – tức ý nguyện của gia đình Shiraishi. Cháu muốn tới đây gia đình mình sẽ suy nghĩ thật kỹ xem rốt cuộc mình muốn làm gì, mình đòi hỏi điều gì.”

“Chẳng hạn như điều gì?” Mirei hỏi.

“Trước tiên là khung hình phạt. Phía công tố viên sẽ đưa ra yêu cầu của riêng họ về hình phạt, bên cạnh đó gia đình nạn nhân khi tham gia tố tụng cũng có thể đòi hỏi một hình phạt nào đó.”

“Hình phạt đó có thể khác với yêu cầu của công tố viên ư?”

“Không thành vấn đề. Trong các vụ giết người…” Sakuma Azusa tỏ ra hơi ngập ngừng trước khi nói tiếp. “Thường thì gia đình nạn nhân sẽ đòi hỏi mức phạt kịch khung, không cần biết phía công tố yêu cầu mức phạt nào.”

Mirei khẽ liếc sang bên cạnh. Cô bắt gặp ánh mắt bà Ayako. Ánh mắt đó dường như muốn hỏi “Chúng ta nên làm thế nào?” Mirei không nói ra miệng mà dùng ánh mắt đáp lại “Đương nhiên là tử hình rồi.”

“Ngoài ra còn gì nữa không?” Mirei hỏi Sakuma Azusa.

“Còn nhiều cái khác nữa, tùy từng vụ án. Có người hỏi bị cáo nghĩ gì khi ra tay giết người, cũng có người hỏi tâm trạng bị cáo hiện giờ ra sao. Nói gì thì nói, điều quan trọng là gia đình muốn bồi thẩm đoàn có ấn tượng như thế nào. Nhưng không nên chỉ trình bày những suy nghĩ cảm tính. Phần lớn các thành viên trong bồi thẩm đoàn đều cố gắng bình tĩnh để không bị cuốn theo cảm xúc. Nạn nhân càng nói hăng say bao nhiêu thì cảm xúc của bồi thẩm đoàn càng nguội lạnh bấy nhiêu, nếu không cẩn thận rất có thể cuối cùng họ sẽ đưa ra kết quả trái ngược với mong muốn của nạn nhân.”

Việc này có vẻ khó đây, Mirei trộm nghĩ.

“Nhưng mà, luật sư Sakuma này..,” bà Ayako lên tiếng. “Nói vậy nhưng chúng tôi hầu như không biết gì về vụ án, bảo chúng tôi đặt câu hỏi cho bị cáo thì khó cho chúng tôi quá.”

“Cháu cũng đoán vậy,” Sakuma Azusa gật đầu. “Bây giờ mọi chuyện mới bắt đầu. Trước mắt, ngày mai cháu sẽ gọi điện cho công tố viên phụ trách để báo cho anh ta biết gia đình Shiraishi muốn tham gia tố tụng. Sau đó cháu sẽ làm thủ tục xin tham gia tố tụng. Cháu sẽ đảm nhận việc này nhưng vẫn cần giấy ủy nhiệm, không biết ngày mai hai mẹ con có thể tới văn phòng cháu không ạ?”

“Tôi sẽ đến,” bà Ayako đáp.

“Tòa sẽ trả lời ngay thôi ạ. Với vụ án lần này, không thể có chuyện họ không cho phép được. Sau đó mọi chuyện sẽ bắt đầu. Xem nào, gia đình mình có biết buổi thảo luận trước phiên tòa không ạ?”

“Cái đó cô cũng tìm hiểu một chút rồi,” bà Ayako nói. “Đó là khâu chuẩn bị trước khi ra tòa nhỉ?”

“Đúng vậy. Trong buổi thảo luận đó, các bên sẽ quyết định xem tại phiên tòa họ sẽ dùng thứ gì làm bằng chứng, sẽ gọi ai đến làm nhân chứng, hay sẽ tranh cãi về vấn đề gì. Buổi thảo luận có sự góp mặt của thẩm phán, thư ký tòa án, công tố viên và luật sư biện hộ, nhưng tiếc là người tham gia tố tụng bên phía nạn nhân không được phép có mặt ở đó. Vì vậy cháu sẽ đến chỗ công tố viên, cố gắng lấy được càng nhiều thông tin càng tốt. Cháu cũng sẽ xin bản sao các hồ sơ ghi chép, để phân tích cặn kẽ xem rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì, bị cáo và luật sư Shiraishi đã trao đổi với nhau những gì, tại sao luật sư Shiraishi lại bị sát hại. Sau khi đọc những nội dung đó, chắc hai người sẽ nghĩ ra được là mình nên đặt câu hỏi gì cho bị cáo cũng như bắt hắn chịu hình phạt như thế nào. Hai người thấy sao ạ?” Sakuma Azusa hỏi mẹ con Mirei.

Mirei và bà Ayako gật đầu với nhau rồi quay về phía nữ luật sư. “Ừm. Trăm sự nhờ cháu.”

“Vậy ngày mai cháu sẽ chờ cô ở văn phòng ạ.” Sakuma Azusa đứng dậy, nhấc ba-lô đang để ở ghế bên cạnh lên.

“Cho tôi hỏi…” Mirei vừa đứng dậy vừa nói. “Luật sư Sakuma bắt đầu làm công việc kiểu này từ bao giờ vậy?”

“Công việc kiểu này? Ý cô là công việc hỗ trợ nạn nhân trong các vụ phạm tội ư?”

“Đúng vậy. Tôi từng nghe bố tôi nhắc đến chính sách cho phép nạn nhân tham gia tố tụng nhưng có lẽ ông ấy không làm công việc đó.”

“Chắc vậy. Ngay cả trong giới luật sư, sự hiện diện của chúng tôi cũng được coi là khác thường. Dù sao thì tại phiên tòa, chúng tôi sẽ ngồi vào ghế của bên công tố mà. Nhưng thực ra tôi thấy quen với vị trí này rồi.”

Thấy Mirei nghiêng đầu tỏ ý không hiểu, Sakuma Azusa đột nhiên mỉm cười.

“Tôi có năm năm làm việc tại Viện công tố. Vốn dĩ tôi từng là công tố viên.”

“À,” Mirei bật ra thành tiếng.

“Có những lúc công tố viên sẽ hỏi chuyện nạn nhân trước khi phiên tòa bắt đầu. Nhiệm vụ của công tố viên tại phiên tòa là truy cứu tội ác của bị cáo, nhưng dù thế nào chúng tôi cũng không thể diễn đạt trọn vẹn suy nghĩ của nạn nhân. Dù có một mực nói rằng, ‘mọi người ạ, nạn nhân đang phải chịu những ý nghĩ vô cùng đau đớn và khổ sở’ thì cũng không thể nói thay nỗi lòng họ. Nếu vậy, cách tốt nhất là để nạn nhân hoặc người nhà của nạn nhân tự mình lên tiếng, nghĩ thế nên tôi đã chuyển sang làm công việc hiện tại,” Sakuma Azusa sờ tay lên cặp kính gọng đen, nhìn chằm chằm Mirei từ sau cặp kính ấy. “Liệu đây đã phải câu trả lời cho câu hỏi của cô chưa?”

“Tôi đã hiểu rất rõ rồi. Mong chị giúp đỡ cho.”

“Chúng ta cùng cố gắng nhé,” nói đoạn Sakuma Azusa đeo ba-lô lên lưng. Trong khoảnh khắc, trông chị tựa như một nhà leo núi chuẩn bị chinh phục một ngọn núi cao vậy.