Chương 4 VƯƠNG CUNG THÁNH ĐƯỜNG THÁNH PETER
CÓ HAI LỐI dẫn lên ban công quan sát mái vòm từ tầng trệt của Vương cung thánh đường - một cầu thang xoắn rất cao và một buồng thang máy rộng rãi chứa đủ hai tá người hành hương béo tốt. Donati, một kẻ nghiện hút thuốc không biết hối cải, đề nghị đi thang máy, nhưng Gabriel thì cứ hướng về phía mấy bậc thang.
“Thang máy ngừng hoạt động vào cuối giờ chiều, sau khi nhóm du khách cuối cùng vào tham quan. Claudia không thể sử dụng nó vào đêm khuya được.”
“Cũng đúng,” Donati nói và rầu rĩ liếc nhìn đôi giày da may thủ công của mình, “nhưng thang cao tới mấy trăm bậc.” “Và chúng ta sẽ soát kỹ từng bậc thang.”
“Để làm gì?”
“Khi tôi nhìn thấy Claudia đêm qua, trên cổ cô ấy có đeo một cây thánh giá vàng.”
“Và?”
“Giờ thì nó đã không còn ở đó.”
Gabriel đặt chân lên bậc thang đầu tiên, Donati theo sát gót và cả hai chậm rãi đi lên. Cuộc rà soát cẩn thận
Cầu thang chẳng thu được gì ngoài một vài tấm vé vào cổng bị vứt bừa bãi, cùng một tờ bướm nhàu nát quảng cáo dịch vụ của một doanh nghiệp chẳng-mấy-thánh-thiện có sự tham gia của những phụ nữ trẻ đến từ Đông Âu. Phía trên cùng của cầu thang là chiếu tới, một bên hướng ra sân thượng; một bên là ban công để du khách thưởng lãm mái vòm. Gabriel liếc nhìn qua lan can xuống dưới, giờ đây chỉ còn thấy hình dáng thu nhỏ của Vitale và Metzler. Sau đó ông chậm rãi đi dọc hành lang hẹp, chăm chú nhìn xuống sàn đá cẩm thạch đã in dấu thời gian. Chỉ sau vài bước chân, ông đã tìm thấy cây thánh giá. Khóa gài còn nguyên vẹn, nhưng sợi dây chuyền vàng mỏng manh đã bị đứt.
“Có thể cô ấy đã giật đứt nó trước khi trèo qua lan can,” Donati suy đoán, kiểm tra sợi dây chuyền dưới ánh sáng hắt vào từ một trong mười sáu ô cửa sổ trên mái vòm.
“Chuyện gì cũng có thể xảy ra. Tuy nhiên, theo tôi, lời giải thích hợp lý hơn là sợi dây chuyền đã bị một người khác làm đứt.”
“Ai?”
“Kẻ đã giết cô ấy.” Gabriel im lặng một lúc. “Cổ của cô ấy gãy gập như một cành cây khô, Luigi. Tôi cho rằng có thể do va chạm mạnh, nhưng tôi tin nó xảy ra ở ngay trên này. Kẻ giết Claudia có lẽ cũng không nhận ra hắn đã làm đứt sợi dây chuyền của cô ấy. Tuy nhiên hắn có chú ý đến đôi giày. Đó là lý do tại sao chúng được tìm thấy cách xa nhau như vậy. Có lẽ hắn đã ném chúng qua lan can trước khi tẩu thoát.”
“Anh chắc chắn bao nhiêu phần trăm rằng cô ấy bị giết?”
“Cũng chắc như Cha vậy.” Gabriel cẩn thận quan sát nét mặt của Donati. “Linh tính mách bảo tôi rằng Cha biết nhiều hơn những gì Cha nói, Luigi.”
“Anh đã nhận ra.”
“Cha có điều gì muốn thú nhận không, thưa Đức ông?”
“Có,” Donati vừa đáp vừa nhìn xuống sảnh của Vương cung thánh đường. “Có thể người chịu trách nhiệm cho cái chết của Claudia Andreatti đang đứng ngay trước mặt anh đây.”
Họ bước ra sân thượng của Vương cung thánh đường, rảo bước giữa các tượng thánh và tông đồ. Tấm áo chùng đen của Donati tốc bay phần phật trong gió lạnh. Trên tay ông, sợi dây chuyền vàng của Claudia quấn quanh các ngón tay tựa như một chuỗi tràng hạt.
“Cô ấy đang tiến hành...” Donati dừng lại một chút, như thể đang tìm từ diễn đạt cho thích hợp. “Một cuộc điều tra,” cuối cùng ông nói.
“Điều tra kiểu gì?”
“Ở đây chúng tôi chỉ điều tra theo một kiểu duy nhất.”
“Một cuộc điều tra bí mật,” Gabriel nói. “Hẳn nhiên là theo lệnh của Cha.”
“Theo lệnh của Đức Giáo hoàng,” Donati đính chính ngay
“Và tính chất của cuộc điều tra này là?”
“Như anh biết đó, đã có một cuộc tranh luận gay gắt trong giới nghệ thuật và cộng đồng giám tuyển về vấn đề ai là chủ sở hữu cổ vật. Trong nhiều thế kỷ, các đế chế châu Âu hùng mạnh đã cướp phá nhiều kho báu của thế giới cổ đại một cách vô độ và khinh suất. Phiến đá Rosetta, bộ tượng cẩm thạch trắng Elgin, những ngôi đền lớn của Ai Cập cổ đại - cả một danh sách dài. Giờ đây các nước sở hữu gốc đang yêu cầu phải trả lại những biểu tượng di sản văn hóa của họ. Và họ thường cậy nhờ cảnh sát và tòa án để giúp lấy lại chúng.”
“Hai người sợ Bảo tàng Vatican cũng bị ảnh hưởng?”
“Chúng tôi cũng lo chứ.” Donati dừng lại dọc theo mặt tiền Vương cung thánh đường và chỉ về phía cột tháp obelisk Ai Cập nằm ngay trung tâm của quảng trường. “Đó là một trong tám cột tháp ở Rome, chúng được xây dựng bởi những người thợ thủ công của một đế chế đã diệt vong và được đưa đến đây bởi những người lính của một đế chế khác cũng đã diệt vong. Liệu chúng ta có nên gửi trả chúng cho Ai Cập? Thế còn tượng thần Vệ Nữ thành Milo hay tượng Nữ thần chiến thắng Samothrace? Liệu chúng có thực sự được bảo tồn tốt hơn ở Athens so với trong bảo tàng Louvre không? Liệu khi đó có nhiều khách tham quan được chiêm ngưỡng những kiệt tác này hơn không?”
“Cha có vẻ rất cứng rắn về vấn đề này.”
“Kẻ thù của tôi thường nhầm lẫn tôi là một người theo chủ nghĩa tự do đang cố gắng tiêu diệt Giáo hội. Thật ra, mặc dù được giáo dục theo Dòng Tên nhưng tôi cũng giáo điều cứng nhắc như ai thôi. Tôi tin rằng số kho báu cổ vật đồ sộ ấy nên được trưng bày trong những bảo tàng lớn.”
“Tại sao lại là Claudia?”
“Bởi vì cô ấy kịch liệt bất đồng ý kiến với tôi,” Donati trả lời. “Tôi không muốn báo cáo có sự thiên kiến. Tôi muốn biết tình huống xấu nhất có thể xảy ra, muốn biết sự thật trần trụi về nguồn gốc của tất cả cổ vật mà chúng tôi đang sở hữu. Bộ sưu tập của Vatican là một trong những bộ sưu tập lâu đời nhất và đồ sộ nhất trên thế giới. Và phần lớn trong số đó đều không rõ lai lịch.”
“Có nghĩa là cha không biết chính xác chúng đến từ đâu.”
“Và không biết chúng được mua lại lúc nào.” Donati chậm rãi lắc đầu. “Anh có thể thấy khó tin, nhưng đến tận những năm 1930, Thư viện Vatican vẫn chưa có danh mục liệt kê hợp thức. Sách được lưu giữ theo kích thước và màu sắc. Kích thước và màu sắc,” Donati lặp lại như không thể tin nổi. “Tôi e rằng hồ sơ lưu giữ tại các bảo tàng cũng chẳng khá hơn.”
“Thế nên cha đã yêu cầu Claudia tiến hành thẩm tra bộ sưu tập để xem liệu có cổ vật nào lai lịch không sạch đẹp.”
“Đặc biệt chú trọng hai bộ sưu tập Ai Cập và Etruscan,” Donati bổ sung. “Nhưng tôi cần nói rõ rằng việc thẩm tra của Claudia chỉ mang tính phòng ngừa. Xét trên phương diện nào đó, nó khá giống việc người quản lý chiến dịch tranh cử tự điều tra ứng cử viên của mình nhằm tìm hiểu mọi bê bối có thể bị đối thủ vạch lá tìm sâu khui ra vậy.”
“Và nếu cô ấy phát hiện ra vấn đề gì thì sao?”
“Chúng tôi sẽ cân nhắc các hướng giải quyết thật cẩn thận,” Donati đáp với sự chắc chắn của một luật sư. “Cẩn thận suy tính thiệt hơn là chuyên môn của chúng tôi. Đó là một trong những lý do mà sau hai ngàn năm chúng tôi vẫn còn tồn tại.”
Hai người đàn ông quay lại và thà bộ từ từ về phía mái vòm. Gabriel hỏi xem Claudia đã theo đuổi dự án này trong bao lâu.
“Sáu tháng.”
“Còn ai biết về chuyện này?”
“Chỉ có giám đốc của bảo tàng. Và dĩ nhiên cả Đức Giáo hoàng nữa.”
“Thế cô ấy đã trình cha bất kỳ phát hiện nào chưa?”
“Vẫn chưa.” Donati do dự. “Nhưng chúng tôi đã lên lịch họp với nhau. Cô ấy cho biết có chuyện khẩn cấp cần báo với tôi.”
“Đó là chuyện gì?”
“Cô ấy không nói.”
“Hai người định gặp nhau khi nào?”
“Đêm qua.” Donati dừng lại, sau đó nói thêm, “Lúc chín giờ tối.”
Gabriel đứng lại và quay qua Donati. “Sao lại trễ vậy?”
“Điều hành nhà thờ của một tỉ linh hồn tín hữu là một công việc nặng nề. Đó là khoảng thời gian duy nhất mà tôi rảnh.”
“Đã xảy ra chuyện gì?”
“Claudia gọi cho trợ lý của tôi và yêu cầu dời cuộc họp sang sáng nay. Cô ấy không cho biết lý do.”
Donati rút một điếu thuốc từ chiếc hộp mạ vàng thanh lịch, gõ gõ nó vào vỏ hộp trước khi châm lửa bằng một chiếc bật lửa cũng mạ vàng. Đã rất nhiều lần Gabriel phải nhắc nhở bản thân rằng người đàn ông cao lớn trong tấm áo chùng đen kia thực sự là một linh mục Công giáo.
“Nếu như anh đang thắc mắc thì xin đáp luôn,” Donati nói, “tôi không giết Claudia Andreatti. Tôi cũng không biết tại sao có người muốn cô ấy chết. Nhưng nếu việc tôi hẹn gặp cô ấy ngay tối hôm cô chết được công bố, tôi sẽ bị đẩy vào một tình thế cam go, đó là đã nói giảm nói tránh rồi. Và ngay cả Đức Giáo hoàng cũng bị liên lụy.”
“Đó là lý do tại sao cha đã không đề cập chuyện này với Vitale hoặc Metzler.”
Donati im lặng.
“Thế Cha muốn gì ở tôi, Luigi?”
“Tôi muốn anh một lần nữa giúp bảo vệ Giáo hội của tôi, và cả tôi nữa, khỏi một vụ bê bối.”
“Ý Cha là sao?”
“Hai cuộc điều tra. Một sẽ được thực hiện bởi Vitale và đội hiến binh. Cuộc điều tra này sẽ rất chóng vánh và đưa ra kết luận rằng nữ Tiến sĩ Andreatti đã tự kết liễu cuộc đời bằng cách gieo mình từ ban công sát mái vòm.”
“Rome đã tuyên bố; vụ án chính thức khép lại.” “Amen.”
“Còn cuộc điều tra thứ hai?”
“Sẽ do anh thực hiện,” Donati nói. “Và kết quả điều tra sẽ chỉ trình lên một người duy nhất.”
“Thư ký riêng của Đức Giáo hoàng Paul VII.”
Donati gật đầu.
“Tôi đến Rome để phục chế một bức tranh, Luigi.”
“Anh sẽ không thể ở Rome nếu không có sự can thiệp của Đức Giáo hoàng và tôi. Và bây giờ chúng tôi cần anh giúp ngược trở lại.”
“Cha thật là độ lượng như gương Chúa vậy, thưa Đức ông.”
“Chúa Jesus không bao giờ phải điều hành một nhà thờ. Tôi thì phải gánh trọng trách đó.”
Gabriel không muốn mà cũng mỉm cười. “Cha đã nói với cơ quan an ninh Ý rằng cha cần tôi phục chế một bức tranh của Caravaggio. Linh tính mách tôi rằng họ sẽ không hài lòng nếu phát hiện ra tôi đang điều tra một vụ giết người.”
“Vậy thì chúng ta sẽ phải đánh lừa họ. Tin tôi đi,” Donati nói thêm, “đây cũng chẳng phải là lần đầu tiên đâu.”
Cả hai dừng lại trước lan can. Ngay bên dưới, trên khoảng sân nhỏ bên ngoài lối vào nghĩa trang Vatican, người ta đang chuyển thi thể của Claudia Andreatti vào thùng một chiếc xe tải không biển số. Đứng cách đó vài mét là Lorenzo Vitale, như một người đang thương khóc bên phần mộ còn mở.
“Để bắt tay vào điều tra, tôi cần một vài thứ,” Gabriel vừa nói vừa nhìn xuống viên cảnh sát trưởng Vatican. “Và tôi cần Cha lấy chúng cho tôi mà không để Vitale biết.”
“Chẳng hạn như?”
“Một bản sao của ổ cứng máy tính trong văn phòng cô ấy, cùng với danh sách cuộc gọi trên điện thoại và tất cả các tài liệu cô ấy đã thu thập được trong quá trình thẩm tra bộ sưu tập của Vatican.”
Donati gật đầu. “Trong lúc đó,” ông nói, “anh nên đi trước một bước - kiểm tra bên trong căn hộ của Claudia trước khi Vitale xin được lệnh khám nhà.”
“Thế Cha đề nghị tôi bước qua cửa chính nhà cô ấy như thế nào đây?”
Donati trao cho Gabriel một chùm chìa khóa.
“Từ đâu mà Cha có nó?”
“Quy tắc số một tại Vatican,” Donati nói. “Đừng đặt quá nhiều câu hỏi.”