← Quay lại trang sách

CỐNG HIẾN CỦA THẦN HỘI -ĐỐI VỚI THIỀN TÔNG-

Thần Hội, họ thế tục là Cao, người Tương Dương, Hồ Bắc. Sau khi xuất gia từng ở chùa Ngọc Tuyển, Kinh Châu theo Thần Tú học thiền pháp ba năm. Thần Hội nghe danh tiếng của thiền sư Huệ Năng ở Lĩnh Nam đang hoằng dương pháp đạo, người theo học rất đông nên đến cầu pháp, trở thành đệ tử của Huệ Năng. Năm thứ 8 niên hiệu Khai Nguyên đời Đường (720), Thần Hội phụng sắc đến chùa Long Hưng ở Nam Dương. Từ đó về sau, Thần Hội ở phương bắc phát dương thiền Nam tông Huệ Năng.

Năm Khai Nguyên thứ 22 đời Đường Huyền Tông (734), vào ngày 15 tháng giêng, Thần Hội chiêu khai đại hội Vô già (là đại hội quy tụ rộng rãi đạo tục, mọi tầng lớp giàu nghèo đều bình đẳng) ở chùa Đại Vân tự, Hoạt Đài (nay thuộc Hoạt huyện, Hà Nam), tranh luận với học giả trứ danh ở phương bắc đương thời là pháp sư Sùng Viễn, tuyên truyền tông chỉ Nam tông, phê phán mạnh mẽ thiền pháp uy vọng nhất thời đó của đại đệ tử của Thần Tú là Phổ Tịch. Thần Hội ở đại hội tuyên bố: "Ngày nay mở đại hội Vô già, đạo trường trang nghiêm, không vì công đức mà vì người học đạo trong thiên hạ định ra tông chỉ, vì người học đạo trong thiên hạ làm rõ đúng sai" (Nam Tông Định Thị Phi Luận). Trong lúc biện luận, Thần Hội đưa ra hệ thống thiền pháp đối lập với Bắc tông là Nam tông, được truyền từ Đạt-ma. Dùng áo cà-sa làm pháp tín, Đạt-ma truyền cho Huệ Khả, rồi Huệ Khả truyền tiếp qua nhiều đời đến Lục tổ Huệ Năng.

Đương thời, thế lực phái Thần Tú rất mạnh, Thần Tú được suy tôn làm Lục tổ, đệ tử là Phổ Tịch làm Thất tổ, không ai dám nghi ngờ địa vị này. Thần Hội lại tuyên bố pháp thống Nam tông là đích truyền của Thiền tông và khẳng định Bắc tông là nhánh phụ. Đây là một sự kiện hết sức trọng đại trong lịch sử Thiền tông. Vì lợi ích của tông phái, Thần Hội đã thể hiện tinh thần xả thân của một nhà tôn giáo. Đối mặt với đủ các mưu đồ uy hiếp và phá hoại, Thần Hội long trọng tuyên bố: "Ta nay vì hoằng dương Đại thừa, kiến lập chính pháp cho tất cả chúng sinh hay biết, há tiếc gì thân mệnh!" (Đáp Sùng Viễn pháp sư vấn).

.

Chùa Ngọc Tuyển ở Đương Dương, Hồ Bắc, là một trong những ngôi chùa xưa nhất Trung Quốc. Năm Khai Hoàng đời Tùy, thiền sư Trí Giả ở đây dựng chùa, kiến lập pháp môn, đương thời cùng với chùa Thê Hà ở Giang Tô, chùa Linh Nham ở Sơn Đông và chùa Thiên Thai ở Chiết Giang gọi là "Thiên hạ tùng lâm tứ tuyệt".

Do công sức của Thần Hội ở đại hội, tông chỉ Huệ Năng dần dần được truyền bá ở phương bắc, nhưng vẫn còn xa mới đến thời mà địa vị chính thống của Nam tông được thừa nhận, lúc này sự xung khắc giữa Nam tông và Bắc tông ngày càng kịch liệt. Năm Thiên Bảo thứ 4 đời Đường Huyền Tông (745), Thần Hội theo lời thỉnh mời của Binh bộ thị lang Tống Đỉnh nhập Lạc Dương, trụ trì chùa Hà Trạch tự. Ở Lạc Dương, Thần Hội tiếp tục hoằng dương thiền Nam tông của Huệ Năng. Nhưng do sự báo phúc mạnh hơn của môn đồ Bắc tông, năm Thiền Bảo thứ 12 (753), Thần Hội bị biếm đi Dương quận, rồi lại chuyển đến Võ Đang quận. Năm thứ 13 lại chuyển đến Tương Châu, sau đó chuyển đến chùa Khai Nguyên ở Kinh Châu. Theo sử liệu, những hoạn nạn này đều do môn đồ Bắc tông gây ra.

.

Ti-lư điện của chùa Ngọc Tuyển. Chùa Ngọc Tuyển từng là đạo trường của Thiên Thai tông và hệ thiền Bắc tông, và cũng là đạo trường quan trọng của Lâm Tế tông.

Trong lúc này thì loạn An Lộc Sơn, Sử Tư Minh nổi lên, do thiếu hụt quân phí nên triều đình dùng kế của Hữu bộc xạ Bùi Miện, lập giới đàn độ tăng ở các phủ thu tiền hương thủy. Lúc này Thần Hội đã thất tuần, được mời ra chủ trì khai đàn truyền giới độ tăng. Hoạt động độ tăng này đã cung cấp cho triều đình một lượng quân phí lớn, góp công lớn trong việc khôi phục hai kinh. Không lâu sau, Thần Hội được Túc Tông thỉnh nhập cung cung dưỡng, và vì Thần Hội hạ lệnh tạo Thiền vũ trong chùa Hà Trạch. Thần Hội nhân cơ hội này đã thực hiện hai việc cho Nam tông là lập tên thụy cho Sơ tổ Bồ-đề Đạt-ma và thỉnh áo cà-sa của Lục tổ Huệ Năng nhập cung cúng dường. Kết quả là địa vị của Lục tổ Huệ Năng và Thần Hội được nâng lên rất cao.

Nửa đời sau của Thần Hội, chủ yếu là đấu tranh kiên trì quyết liệt với Bắc tông, cống hiến của Thần Hội đối với Thiền tông được thể hiện trong cuộc đấu tranh này. Thần Hội ra sức phát dương thiền pháp đốn ngộ của Huệ Năng, đưa thiền pháp này vào khu vực phương bắc, chống lại sức ảnh hưởng của pháp môn tiệm tu hệ Thần Tú. Thần Hội đưa ra pháp thống Nam tông đối kháng lại Bắc tông, đồng thời khẳng định là chính thống đích truyền, điều này cũng có ý nghĩa nhất định đối với sự thắng thế và thay thế Bắc tông của Nam tông sau này.