SỰ NGHIỆP TRUYỀN BÁ THIỀN HỌC CỦA DAISETZ T. SUZUKI
Daisetz Teitaro Suzuki (Linh Mộc Đại Chuyết Trinh Thái Lang) là bậc đại sư thiền học thời cận đại lừng danh ở cả phương Đông và phương Tây. Hai bộ Linh Mộc Đại Chuyết Toàn Tập (31 quyển) và Linh Mộc Đại Chuyết Di Tập (12 quyển) để lại cho hậu thế là cống hiến lớn của ông đối với thiền học.
D. T. Suzuki sinh năm 1870 ở Kim Trạch (Kanazawa), quận Thạch Xuyên (Ishikawa), Nhật Bản. Năm 1887 học trung học chung với Tây Điền Kỷ Đa Lang (Nishida Kitarô). Năm 1891 đi Đông Kinh (Tokyo) học trường Đông Kinh chuyên môn học liệu là tiền thân của đại học Tảo Đạo Điền (Waseda University), cũng trong năm này ông đến chùa Viên Giác theo học Kim Bắc Hồng Xuyên (Imakita Kosen 1816 - 1892), rất đam mê tham thiền. Năm sau, Kim Bắc Hồng Xuyên qua đời, ông theo học Thích Tông Diễn (Shaku Soen 1859 - 1919), tiếp tục tham thiền. Trong thời gian này, theo lời khuyên của Nishida Kitaro, ông vào học trường Đông Kinh đế quốc đại học (Viện đại học Hoàng gia Tokyo).
Năm 1893, Hội nghị tôn giao thế giới (World's Parliament of Religions) được tổ chức ở Chicago, Mỹ. Thích Tông Diễn được mời tham dự đã cho phép D. T. Suzuki đi cùng, đảm nhiệm việc phiên dịch tiếng Anh. Năm 1897, D. T. Suzuki theo lời mời đến Mỹ dịch các tác phẩm kinh điển chữ Hán như Lão Tử Đạo Đức Kinh, Đại Thừa Khởi Tín Luận sang Anh ngữ, và xuất bản quyển Đại Thừa Phật Giáo Khái Luận (Outlines of Mahayana Buddhism). Năm 1909 về nước, làm giáo sư Anh văn ở Học tập viện đại học (nay là Gakushuin University), kiêm nhiệm giảng sư ở Viện đại học Hoàng gia Tokyo. Năm 1921, Thích Tông Diễn qua đời, Suzuki ngừng tham thiền, rời Học tập viện, đảm nhiệm chức giáo sư ở đại học Đại Cốc (Otani University) ở Kinh Đô (Kyoto), đồng thời lập "Đông phương Phật giáo học hội" ở đại học này, phát hành tạp chí Phật giáo Đông phương phát hành hàng quý, duy trì được hơn 20 năm. Năm 1933 do quyển nghiên cứu Kinh Lăng-già (Studies in the Lankavatara Sutra), ông được nhận học vị tiến sĩ văn học. Năm 1936 sang Luân Đôn tham dự Đại hội thế giới về tín ngưỡng, sau đại hội ông thuyết trình về "Thiền và văn hóa Nhật" tại các đại học Anh, mùa thu trong năm, ông cũng giảng chuyên đề này ở các đại học Mỹ. Từ năm 1950 đến 1958, ông giảng dạy khóa trình "Thiền và Hoa Nghiêm" ở các đại học Mỹ. D. T. Suzuki qua đời vào năm 1966.
.
Tín đồ Phật giáo Nhật Bản lễ bái mộ của Tổ khai sáng Tào Động tông Động Sơn Lương Giới ở chùa Phổ Lợi, Giang Tây.
Tác phẩm chủ yếu của D. T. Suzuki gồm có Thiền học nhập môn (An Introduction to Zen Buddhism), Chủ nghĩa thần bí và Thiền (Shimpi shugi to Zen), Thiền và văn hóa Nhật Bản (Zen and Japanese Culture), Sống Thiền (Living by Zen), Tùy bút Thiền (Zuihitsu: Zen), Vấn đáp Thiền và Ngộ (Zen mondo to satori), Thiền luận (Essays in Zen Buddhism), Nghiên cứu lịch sử tư tưởng Thiền (Zen Shisoshi Kenkyu), Thiền và Phân tâm học (Zen-Buddhism and Psychoanalysis - viết chung với Erich Fromm và Richard de Martino). D. T. Suzuki vào thời vãn niên sống ở Liêm Thương (Kamakura), sáng lập Tùng Cương văn khố, chuyên dịch những kinh điển, thiền thư ra Anh ngữ. Phần lớn tác phẩm của ông đều được viết bằng Anh ngữ, do đó tạo ảnh hưởng lớn ở phương Tây, bộ Thiền Luận (quyển 1 toàn bộ đã được dịch chữ Việt) xuất bản năm 1927 được xem là mốc khởi đầu Thiền tông truyền sang phương Tây.
Daisetz T. Suzuki (người thứ hai từ phải qua) và Lỗ Tấn đứng bên tay phải D. T. Suzuki.
Với công phu thiền học lại tinh thông Anh ngữ, D. T. Suzuki trở thành nhân vật kiệt xuất truyền bá văn hóa phương Đông (Phật giáo Đại thừa, đặc biệt là Thiền) sang thế giới phương Tây, có danh tiếng rất lớn trong giới học giả phương Tây. D. T. Suzuki giỏi sử dụng Anh ngữ một cách đơn giản rõ ràng để diễn đạt tư tưởng thiền vốn rất khó lý giải, khơi dẫn hứng thú đối với thiền cho người phương Tây. Ông dùng thủ pháp diễn thuyết nhẹ nhàng thú vị để trình bày những tư tưởng tinh túy của thiền và ý nghĩa sâu xa của cuộc sống, làm cho những người có bối cảnh văn hóa khác biệt cũng có thể hiểu và tiếp nhận thiền học. Sự thịnh vượng của phong trào tham thiền ở phương Tây liên quan hết sức mật thiết với nỗ lực của các học giả phương Đông như D. T. Suzuki. Do cống hiến lớn ở phương diện này, năm 79 tuổi ông được nhận Huân chương Văn hóa của Thiên Hoàng, năm 94 tuổi vinh dự nhận kỷ niệm chương Rabindranath Tagore của Hội Á châu, Ấn Độ.
Nhìn lại cuộc đời của D. T. Suzuki, bắt đầu từ ngày theo học Kim Bắc Hồng Xuyên năm 21 tuổi, ông đã quyết tâm theo sự nghiệp Phật giáo. Quá trình mấy mươi năm tham thiền kiên trì giúp ông có được sự thể nghiệm sâu sắc đối với thiền. Là một thiền gia nhiệt thành, ông có một tín ngưỡng tôn giáo sâu xa từ nội tâm. Do vậy, dù tác phẩm của ông đầy những phân tích sâu sắc về cơ chế tâm lý đối với thiền, đạt được nhiều thành tựu nghiên cứu xuất sắc, nhưng xét cho cùng thì những điều đó vẫn xuất phát từ tư duy nội tỉnh của một tín đồ, từ sự khẳng định nhiệt thành đối với những giá trị của Thiền tông. Trên cơ sở tâm lý đó, Suzuki thường giới thiệu, tán dương thiền với phương thức quá đề cao, đến mức xem thiền như là tinh túy duy nhất của văn hóa phương Đông để ca ngợi, và kết quả đương nhiên khó làm cho người phương Tây có được nhận thức toàn diện, hoàn chỉnh về văn hóa phương Đông.