Chương 6
Nhiều tuần nữa trôi qua, cây cối quanh trại đã rụng lá, ngày ngắn lại khi mùa đông đến.
Những người kia là ai nhỉ? Lale vẫn luôn tự hỏi câu này từ ngày anh đến trại. Những nhóm đàn ông làm việc công trường xuất hiện hằng ngày, mặc đồ thường dân, chưa bao giờ thấy họ sau khi đồ nghề đã được thu dọn. Tràn trề sức sống hơn sau khi gặp gỡ Gita, Lale tin chắc anh có thể nói chuyện với vài người mà không sợ bị bọn SS nổi giận rồi bắn hạ. Và anh còn có cái cặp làm lá chắn.
Lale thản nhiên bước về phía một trong những tòa nhà gạch đang xây. Chúng không giống những khu nhà dành cho tù nhân, nhưng hôm nay mục đích sử dụng của chúng chẳng khiến Lale quan tâm. Anh lại gần hai người đàn ông, một già một trẻ, đang bận rộn xây gạch, và ngồi xổm xuống cạnh một đống gạch đang đợi đem xây. Hai người kia nhìn anh vẻ hứng thú, tốc độ chậm lại. Lale nhặt một viên gạch lên giả vờ săm soi.
“Tôi không sao hiểu được,” anh thì thầm.
“Cậu không hiểu cái gì?” người lớn tuổi hơn hỏi.
“Tôi là dân Do Thái. Họ gắn cho tôi sao vàng. Xung quanh mình, tôi thấy có tù chính trị, sát nhân và những kẻ biếng nhác chẳng làm việc gì. Nhưng còn các ông… các ông chẳng mang biểu tượng nào cả.”
“Có liên quan gì đến mày chứ, thằng nhóc Do Thái,” cậu trai bảo, chính cậu ta cũng chỉ là một thằng nhóc.
“Tôi chỉ muốn làm thân thôi mà. Cậu biết đấy, tôi đang tìm hiểu xung quanh và thấy tò mò về cậu và bạn cậu. Tôi tên là Lale.”
“Biến đi!” cậu trai bảo.
“Yên nào, con. Cậu đừng bận tâm tới nó,” người lớn tuổi hơn bảo Lale, giọng ông ta khàn khàn do hút thuốc lá nhiều. “Tôi tên là Victor. Cái thằng to mồm này là con tôi, Yuri.” Victor chìa tay ra cho Lale bắt. Lale đưa tay cho Yuri nhưng cậu ta không nắm lấy.
“Chúng tôi ở gần đây,” Victor giải thích, “nên chúng tôi đến đây làm việc mỗi ngày.”
“Tôi chỉ muốn hiểu cho rõ thôi. Bác tự nguyện đến đây mỗi ngày ư? Ý tôi là bác được trả tiền để làm việc ở đây?”
Yuri rít lên. “Đúng thế, thằng nhóc Do Thái kia, bọn tao được trả tiền và về nhà mỗi tối. Còn mày…”
“Cha bảo im đi mà, Yuri. Con không thấy anh chàng này chỉ muốn tỏ ra thân thiện thôi sao?”
“Cảm ơn bác, Victor. Tôi đến đây không phải để gây sự. Như tôi đã nói đấy, tôi chỉ muốn tìm hiểu mọi chuyện thôi.”
“Cái cặp ấy để làm gì đấy?” Yuri hỏi, tự ái vì bị quở trách trước mặt Lale.
“Dụng cụ của tôi. Dụng cụ để tôi xăm số lên người tù nhân. Tôi là Thợ Xăm.”
“Công việc bận rộn đấy,” Victor châm biếm.
“Vài ngày thôi. Tôi chẳng bao giờ biết khi nào xe vận tải tới hay số người đông chừng nào.”
“Tôi nghe bảo sắp tới còn ghê hơn nữa.”
“Bác kể cho tôi nghe được không?”
“Tòa nhà này này. Tôi đã thấy sơ đồ. Cậu sẽ không thích nó đâu.”
“Chắc chắn chẳng thể tệ hơn tình hình hiện tại ở đây.” Lale giờ đã đứng dậy, cố giữ thăng bằng trên đống gạch.
“Nó được gọi là Lò Thiêu số một,” Victor khẽ nói rồi quay mặt đi.
“Lò Thiêu. Số một. Thế là khả năng sẽ có số hai?”
“Tôi rất tiếc. Tôi bảo rồi mà, cậu sẽ không thích nó đâu.”
Lale đấm vào viên gạch vừa được xây, hất nó văng ra, rồi rũ bàn tay vì đau.
Victor thò tay vào cái túi cạnh đó, rút ra một khúc xúc xích sấy khô gói trong giấy nến.
“Đây, cầm lấy, tôi biết là bọn chúng bỏ đói các cậu, mà ở chỗ tôi còn nhiều lắm.”
“Đó là bữa trưa của mình mà!” Yuri la lên, vội lao đến định đoạt khúc xúc xích từ bàn tay người cha đang đưa ra.
Victor đẩy Yuri ra. “Không ăn một ngày thì con cũng có làm sao đâu. Anh chàng này cần nó hơn.”
“Về nhà con sẽ mách mẹ.”
“Tốt hơn là con nên hy vọng cha sẽ không kể cho mẹ con nghe về thái độ của con. Con còn phải học hỏi nhiều để trở thành người văn minh, chàng trai ạ. Cứ xem như đây là bài học vỡ lòng của con.”
Lale vẫn chưa nhận khúc xúc xích. “Tôi xin lỗi. Tôi không có ý gây phiền phức.”
“Ờ, mày làm rồi còn gì,” anh chàng Yuri đang hờn dỗi gào lên.
“Không đâu, cậu ấy không gây phiền gì,” Victor bảo. “Lale, cầm lấy xúc xích đi, và mai lại đến gặp bọn tôi. Tôi sẽ mang thêm cho cậu. Trời ạ, nếu chúng tôi có thể giúp dù chỉ một người trong số các cậu, chúng tôi sẽ làm. Đúng không, Yuri?”
Yuri miễn cưỡng chìa tay cho Lale và anh bắt lấy.
“Cứu một người, cứu cả thế giới,” Lale thì thầm, như tự nhủ với chính mình chứ không phải nói với người khác.
“Tôi không thể giúp tất cả các cậu được.”
Lale nhận lấy món thức ăn. “Tôi chẳng có gì để trả ơn cho bác cả.”
“Không sao đâu.”
“Cảm ơn bác. Nhưng có lẽ tôi sẽ có cách trả ơn bác. Nếu tôi tìm được cách, bác có thể kiếm thứ khác cho tôi được không, sô-cô-la chẳng hạn?” Anh muốn có sô-cô-la. Nếu có thể kiếm được, đây chính là thứ để ta tặng bạn gái.
“Tôi chắc là chúng ta có thể xử lý được. Tốt hơn hết cậu nên đi đi; một tên sĩ quan đang hơi để ý tới chúng ta đấy.”
“Hẹn gặp lại bác,” Lale vừa nói vừa nhét khúc xúc xích vào cặp. Những bông tuyết lất phất bay quanh anh khi anh đi bộ về khu nhà. Tuyết bắt lấy nắng cuối ngày, phản chiếu những tia sáng nhấp nháy khiến anh nhớ đến chiếc kính vạn hoa anh chơi hồi còn bé. Bức tranh này bị làm sao ấy nhỉ? Chìm đắm trong dòng cảm xúc, Lale vội vã trở về khu nhà. Trên mặt anh, khó mà phân biệt được đâu là tuyết tan đâu là nước mắt. Mùa đông năm 1942 đã đến.
❖ ❖ ❖
Trở về phòng, Lale lấy khúc xúc xích ra cẩn thận bẻ thành các miếng bằng nhau. Anh xé nhỏ tờ giấy nến để bọc chặt từng miếng xúc xích sau đó bỏ lại vào cặp. Khi gói đến miếng cuối cùng, Lale dừng lại, ngắm nghía gói đồ ăn nhỏ vừa ý đang nằm đó bên cạnh những ngón tay thô ráp bẩn thỉu của anh. Những ngón tay này từng có thời mịn màng, sạch sẽ và đầy đặn, từng cầm những món ăn bổ béo, từng giơ lên để nói với chủ quán, “Thôi, xin cảm ơn, tôi không ăn nổi nữa.” Anh lắc đầu rồi cũng đút nó vào trong cặp.
Anh đi về phía một trong những tòa nhà Canada. Anh từng hỏi một người ở Khu 7 có biết tại sao người ta gọi những căn phòng phân loại này bằng cái tên ấy không.
“Những cô gái làm việc ở đó mơ về một nơi xa xôi có đầy đủ mọi thứ và cuộc sống ở nơi đó giống y như họ mong muốn. Họ đã quyết định rằng Canada là một nơi như thế.”
Lale đã nói chuyện với vài cô gái làm việc ở tòa nhà Canada này. Anh đã nhiều lần kiểm tra tất cả mọi người đi ra khỏi tòa nhà này và biết Gita không làm việc ở đây. Có mấy tòa nhà khác nữa nhưng anh không dễ dàng tiếp cận được. Hẳn là cô làm việc ở một trong những tòa nhà đó. Anh rình thấy có hai cô gái trước đây anh từng nói chuyện, giờ đang đi cùng nhau. Anh thò tay vào trong cặp lấy ra hai cái gói rồi mỉm cười tiến tới chỗ họ. Anh xoay người đi cạnh họ.
“Tôi muốn hai cô đưa một bàn tay ra, nhưng từ từ thôi. Tôi sẽ cho mỗi cô một gói xúc xích. Đợi khi nào các cô ở một mình thì hãy mở.”
Hai cô gái làm như anh bảo, không bước lỡ một nhịp nào, mắt láo liên canh chừng tên SS có thể đang theo dõi họ. Khi đã nắm xúc xích trong tay, họ khoanh tay trước ngực để giữ ấm đồng thời để bảo vệ món quà.
“Các cô này, tôi nghe đồn thỉnh thoảng các cô tìm thấy trang sức và tiền – có đúng thế không?”
Hai cô gái liếc nhìn nhau.
“Này, tôi không muốn các cô gặp nguy hiểm đâu, nhưng liệu các cô có thể lén lấy một ít ra cho tôi được không?”
Một trong hai người căng thẳng bảo, “Chắc là không quá khó. Mấy người canh gác không để ý nhiều đến chúng em nữa. Họ nghĩ bọn em vô hại.”
“Tuyệt quá. Chỉ cần lấy những gì có thể mà không gây nghi ngờ, và tôi sẽ dùng số đồ đó để mua thức ăn như xúc xích này cho hai cô và những người khác.”
“Liệu anh có thể kiếm một ít sô-cô-la được không?” một trong hai người hỏi, mắt sáng bừng.
“Không hứa trước nhưng tôi sẽ cố gắng. Nhớ là chỉ được lấy mỗi lần một ít thôi. Tôi sẽ cố đến đây vào chiều mai. Nếu tôi không đến được, có nơi nào an toàn để các cô giấu chúng cho tới khi tôi đến lấy không?”
“Trong khu nhà của bọn em thì không được. Chúng em không thể làm thế. Chúng em bị lục soát suốt,” một cô trả lời.
“Em biết rồi,” cô kia nói. “Tuyết đang chất thành đống phía sau khu nhà của chúng em. Bọn em có thể gói vào giẻ và giấu ở chỗ bọn em đi vệ sinh.”
“Ừ, được đấy.” Cô đầu tiên nói.
“Các em không được kể cho ai các em đang làm gì hay lấy thức ăn từ đâu, được không? Quan trọng lắm đấy. Tính mạng của các em phụ thuộc vào việc các em giữ bí mật hay không. Hiểu chưa nào?”
Một trong hai cô gái đưa ngón tay lên kéo từ đầu bên này sang đầu bên kia đôi môi khép chặt. Khi họ về gần tới sân trại nữ, Lale chia tay họ và la cà xung quanh Khu 29 một chốc. Không thấy tăm hơi Gita đâu cả. Đành thế thôi. Nhưng còn ba ngày nữa là lại đến Chủ nhật rồi.
❖ ❖ ❖
Hôm sau, Lale chỉ làm vài giờ đồng hồ là đã xong việc ở Birkenau. Leon đề nghị anh ở lại với cậu buổi chiều vì muốn nhân cơ hội này nói về tình hình của họ mà không bị cả đống người căng tai nghe lỏm từng chữ. Lale kiếu từ, lấy cớ không khỏe và cần nghỉ ngơi. Thế nên mỗi người đi một ngả.
Lòng anh đang mâu thuẫn. Anh tha thiết muốn bất kỳ loại thức ăn nào Victor mang đến nhưng anh lại cần thứ gì đó để trao đổi. Các cô gái xong việc cùng khoảng thời gian Victor và các công nhân làm thuê khác ra về. Liệu anh có đủ thời gian để xem xem họ có xoay xở lấy được thứ gì không? Cuối cùng anh quyết định đi gặp Victor và cam đoan anh đang tìm cách kiếm được thứ để trả cho bác.
Tay xách cặp, Lale lên đường đến khu nhà đang thi công. Anh nhìn quanh tìm Victor và Yuri. Bác Victor thấy anh bèn thúc khuỷu tay ra hiệu bảo Yuri đi theo khi họ tách khỏi những công nhân khác. Họ từ từ tiến về phía Lale, còn anh thì đã dừng lại giả vờ tìm gì đó trong cặp. Yuri chìa tay ra chào Lale.
“Mẹ nó mới nói chuyện với nó tối qua,” Victor mở lời.
“Tôi xin lỗi, tôi vẫn chưa kiếm được gì để trả cho bác, nhưng tôi hy vọng sẽ có thứ gì đó sớm thôi. Xin đừng mang gì thêm cho tới khi tôi trả được cho bác những gì bác đã cho tôi.”
“Không sao đâu, chúng tôi còn nhiều lắm,” Victor đáp.
“Không, bác đang phải mạo hiểm. Ít ra bác nên được nhận lại cái gì đấy. Xin cho tôi thêm một hai ngày nữa.”
Victor lấy trong túi ra hai cái gói thả vào trong chiếc cặp đang mở của Lale. “Chúng tôi sẽ ở đây cùng giờ này ngày mai.”
“Cảm ơn bác,” Lale đáp.
“Hẹn gặp lại anh,” Yuri đáp, khiến Lale mỉm cười.
“Hẹn gặp lại cậu, Yuri.”
❖ ❖ ❖
Về lại phòng, Lale mở hai gói ra. Xúc xích và sô-cô-la. Anh đưa sô-cô-la lên mũi ngửi. Một lần nữa, anh lại chia thức ăn thành từng miếng nhỏ để các cô gái dễ giấu và chuyền cho nhau. Ôi, anh hy vọng các cô sẽ cẩn trọng. Anh không dám nghĩ đến hậu quả nếu họ không làm thế. Anh để dành một phần xúc xích nhỏ cho Khu 7. Tiếng còi báo hiệu thu dọn đồ nghề làm gián đoạn sự cố gắng cật lực của anh nhằm đảm bảo rằng các miếng thức ăn phải bằng nhau. Anh ném tất cả vào cặp và vội vàng đi về hướng tòa nhà Canada.
Cách sân trại của nữ không xa, Lale đuổi kịp hai người bạn. Họ thấy anh đến nên đi chậm lại, bị bỏ lại phía sau cùng đám con gái đang lê bước về nhà. Một tay cầm mớ thức ăn, tay kia xách cái cặp để mở, anh chen vào giữa các cô gái. Không nhìn anh, mỗi cô thả một vật gì đó vào cặp anh còn anh lần lượt ấn đồ ăn vào tay họ và họ nhét luôn vào tay áo mình. Lale và các cô gái chia tay nhau ở cổng vào sân trại nữ.
Lale không biết sẽ tìm thấy gì trong bốn mảnh giẻ anh đặt lên giường. Anh nhẹ nhàng mở ra. Bên trong đựng tiền xu và tiền giấy Ba Lan, những viên kim cương, hồng ngọc, ngọc bích rời, nhẫn vàng và bạc gắn đá quý. Lale bước lùi lại, va vào cánh cửa sau lưng. Anh chùn lại trước lai lịch sầu thảm của những vật này, mỗi vật đều gắn với một sự kiện quan trọng trong cuộc đời người chủ trước. Anh cũng sợ cho an nguy của chính mình. Nếu bị phát hiện cùng với những tặng vật này, chắc chắn anh sẽ bị khép tội chết. Một tiếng động vang lên bên ngoài, anh bèn ném tất cả đồ trang sức và tiền vào lại trong cặp và nhảy lên giường. Không ai vào cả. Cuối cùng, anh đứng dậy cầm cặp đi ăn tối. Trong nhà ăn, anh không đặt túi xuống chân như thường lệ mà một tay giữ nó, cố không tỏ ra quá khác thường. Anh chỉ e mình không làm được.
Đêm đó anh ngồi phân loại, đá quý xếp riêng, tiền xếp riêng, tách đá quý khỏi trang sức, gói riêng trong mấy miếng giẻ họ đem tới. Đa số đồ trộm được, anh nhét xuống dưới nệm. Anh cất một viên hồng ngọc rời và một chiếc nhẫn kim cương trong cặp.
❖ ❖ ❖
Bảy giờ sáng hôm sau, Lale lởn vởn quanh cổng vào sân trại chính trong khi các công nhân địa phương đi vào. Anh lén bước đến chỗ bác Victor, mở bàn tay ra để lộ viên hồng ngọc và chiếc nhẫn. Bác Victor bắt tay Lale và nắm lấy mấy món nữ trang. Cặp Lale vẫn đang mở và bác Victor nhanh chóng chuyển mấy cái gói vào trong. Mối liên minh giữa họ đã được xác định.
Victor nói nhỏ,“Chúc mừng năm mới.”
Lale lê bước rời đi, tuyết đang rơi nặng hạt và phủ khắp trại. Năm 1943 đã bắt đầu.