Chương 14

– Hôm nay chúng tôi có món sườn bê nấu kiểu Viên[70], ngon tuyệt! Người hầu bàn nói.

– Đồng ‎ý món sườn bê ấy, Gơrebê đáp. Và đồng ý tất cả các thứ bác giới thiệu với chúng tôi. Chúng tôi hoàn toàn tin ở bác.

– Vẫn rượu ấy?

– Rượu gì, tùy bác. Chúng tôi để bác quyết định.

Người hầu bàn thỏa mãn lùi ra. Gơrebê tựa lưng vào ghế nhìn Elidabet. Anh có cảm tưởng đột nhiên được đưa từ một khu vực ở mặt trận đang bị bom đạn về một hòn đảo xa chiến tranh. Buổi sớm đã xa rồi. Chỉ còn hình bóng cái khoảnh khắc mà cuộc sống bỗng trở nên rất gần gũi, đã làm những cành cây xanh tươi từ những hè phố và những căn nhà đổ nát, giang rộng tay hướng về ánh sáng. Anh nghĩ, được sống hai tuần lễ nữa. Cần phải nắm ngay lấy cái đó, như cây ti-ơn sáng nay đã dành lấy ánh sáng mắt trời.

Người bồi trở lại.

– Hôm nay ông uống thử một chai Môden nhé? Y hỏi. Chúng tôi vừa còn đúng một chai Viênlơne Sônơnua và một chai Ecđêne Trepchen[71], cả hai đều còn chát và mạnh… So với chúng thì sâm panh chỉ như nước chanh.

– Được, cho chai Viênlơne Sônơnua đi, Gơrebê nói:

– Vâng, ông thật là người sành. Rượu ấy hợp với món sườn bê lắm. Tôi sẽ dọn một đĩa xà lách tươi cùng một lúc để ông dùng cho nổi vị. Rượu gốc đấy.

Gơrebê nghĩ thầm, bữa ăn của người tử tù đây. Anh nghĩ như vậy mà không lấy làm chua xót trong lòng. Anh chưa hề nghĩ là đã gần hết phép rồi. Anh cảm thấy nó dài vô tận. Quá nhiều điều mới mẻ đã xảy ra hay đã báo trước trong một tương lai gần gũi. Phải tới lúc anh đọc bản thông báo và tới thăm Pôn-man, anh mới tính ra được cái thời gian ít ỏi còn lại với anh.

Elidabet đưa mắt theo dõi người bồi.

– Cầu cho anh bạn Roitơ của anh được ban phước lành, cô nói. Anh ta đã làm cho chúng ta thành những người sành ăn.

– Chúng ta không chỉ là những người sành, Elidabet ạ. Còn hơn thế nữa. Chúng ta là những kẻ phiêu lưu. Những kẻ phiêu lưu của thời bình. Chiến tranh làm đảo lộn cả. Cái trước kia tượng trưng cho một thứ an toàn no đủ, một thứ chủ nghĩa tư bản đã thỏa mãn, thì bây giờ đã trở thành một sự dũng cảm cao độ.

Elidabet cười.

– Chính chúng ta đã làm ra sự thay đổi đó.

– Thời gian làm ra chứ. Dù sao thì cũng có một điều đau khổ mà chúng ta không thể nào phàn nàn được, đó là đau khổ của buồn rầu và tẻ nhạt.

Gơrebê ngắm Elidabet. Cô ngồi trước anh, chiếc áo chật bó chặt lấy người. Tóc cô được túm trong một chiếc khăn bằng lụa. Trông cô giống như một chàng thanh niên.

– Tẻ nhạt à? Cô nhắc lại. Có phải hôm nay anh định mặc thường phục không?

– Đành phải chịu. Anh không tìm được chỗ nào để thay quần áo cả.

Gơrebê định thay quần áo ở nhà An-phôn, nhưng sau câu chuyện nói với hắn buổi chiều đó, anh không quay lại nhà hắn nữa.

– Anh có thể thay quần áo ở nhà em được, Elidabet nói.

– Ở nhà em à! Thế mụ Li-dơ?

– Mặc kệ mụ Li-dơ! Em đã liều rồi.

– Mặc kệ cả một lô việc khác nữa à, Gơrebê nói.

– Em cũng có thái độ dứt khoát rồi.

Người hầu mang một chai rượu đến và mở nút. Nhưng y không rót rượu vào cốc. Y nghiêng đầu lắng nghe.

– Lại bắt đầu rồi. Thưa ông, tôi rất tiếc.

Y không cần phải giải thích. Tiếng còi rú đã át ngay các câu chuyện của khách.

– Hầm gần nhất ở đâu? Gơrebê hỏi.

– Hầm rượu của khách sạn này.

– Hầm có dành cho khách không?

– Thưa ông, ông là khách. Hầm tốt lắm. Tốt hơn nhiều hầm trong thành phố. Các sĩ quan cao cấp trọ ở chỗ chúng tôi.

– Thôi được, nhưng còn món sườn bê thì sao?

– Thưa, chưa cho lên bếp ạ. Tôi sẽ giữ lại cho ông. Tôi không thể dọn ở dưới hầm được. Chắc ông cũng hiểu vì sao, phải không ạ?

– Hẳn rồi.

Gơrebê cầm chai rượu trong tay người bồi và và rót ra hai ly. Anh đưa một ly cho Elidabet.

– Em uống đi, uống cạn đi.

Cô lắc đầu.

– Xuống hầm có hơn không?

– Chúng ta còn nhiều thì giờ. Đây mới là còi dự báo. Có lẽ rồi cũng không có gì như lần trước. Uống cạn đi, Elidabet. Để có thêm sức mà chịu đựng.

– Ông nói rất phải, người bồi nói. Rượu quý mà phải uống như thế này thì uổng thật, nhưng đấy là bất đắc dĩ, phải không ạ?

Mặt y tái mét và y gắng cười.

– Thưa ông, ngày trước, chúng ta ngước mặt lên trời để cầu nguyện, y nói với Gơrebê. Bây giờ thì để nguyền rủa. Thật không ngờ đến nỗi này.

Gơrebê không rời mắt nhìn Elidabet.

– Uống đi em, chúng ta còn đủ thì giờ. Uống hết cả chai cũng còn kịp.

Cô nâng ly lên và từ từ uống cạn. Cử chỉ của cô có vẻ như vừa quả quyết, vừa thất vọng. Rồi cô đặt ly xuống và mỉm cười.

– Rồi, bây giờ em đến phải liều cả với nguy hiểm nữa, cô nói. Sao cứ mỗi lần có báo động em lại sợ đến thế, thật là lạ. Anh trông em đang run lên đây này.

– Không phải em run đâu, cuộc sống trong em run đấy. Cái đó không liên quan gì đến lòng can đảm cả. Can đảm là khi nào ta chống cự lại được cơ. Ngoài ra nói gì cũng chỉ là khoác lác. Đời sống của chúng ta còn có lý hơn chúng ta.

– Được, nếu thế thì rót cho em uống nữa đi.

– Vợ tôi, con tôi bị bệnh lao, người bồi nói. Nó lên mười tuổi. Hầm nhà tôi không ra gì cả. Vợ tôi khó mà đưa thằng bé xuống hầm được. Nhà tôi gầy quá. Có năm mươi ba cân. Tôi ở số 29, phố Nam. Thế mà tôi không thể nào về giúp vợ con được. Tôi phải có mặt ở đây.

Gơrebê lấy một cái ly ở bàn bên cạnh, rót rượu và đưa cho y.

– Đây! Bác cùng uống một ly với chúng tôi. Ngoài mặt trận, chúng tôi có cái lệnh rất cũ kỹ là: khi không thể làm gì được thì cứ bình tĩnh.

– Nói thì dễ.

– Hẳn rồi! Chúng ta không phải là gỗ. Thôi bác cứ uống đi.

– Trong giờ làm việc, không được uống ạ.

– Hoàn cảnh đặc biệt, chính bác đã nói mà.

– Thôi được, y cầm ly lên. Nhưng còn nhìn quanh xem có ai trông thấy không. Ông cho phép tôi uống để chúc mừng ông được thăng cấp, được không ạ?

– Thăng cấp nào?

– Ông được lên hạ sĩ quan.

– Cám ơn. Bác nhận xét tài đấy.

Người bồi đặt ly xuống.

– - Tôi không thể nào uống cạn một hơi ly này được. Một thứ rượu quý đến thế! Ngay cả trong hoàn cảnh đặc biệt cũng vậy.

– Thế thì lại càng nên uống. Bác cứ mang cả ly đi.

– Xin cảm ơn ông.

Gơrebê lại rót rượu vào ly của mình và của Elidabet.

– Anh làm thế này không phải để tỏ ra là ta bình tĩnh đâu, anh giải thích. Chẳng qua chỉ vì, trong khi bị ném bom thì tốt nhất là có cái gì thì cứ việc hưởng đã. Ai mà biết được sau đó sẽ ra sao.

Elidabet nhìn bộ binh phục của anh.

– Anh có sợ người ta tóm được anh trong cái hầm đầy sĩ quan này không?

– Không, Elidabet ạ.

– Sao lại không?

– Bởi vì anh thây kệ.

– Thây kệ thì không bị tóm à?

– Khó bị hơn. Sợ hãi dễ bị người ta chú ý lắm. Bây giờ thì xuống hầm thôi. Giai đoạn hoảng sợ đầu tiên đã qua rồi.

Một phần hầm được xây bằng bê tông, có những xà sắt nhỏ chống đỡ và sửa chữa thành hầm trú ẩn. Chỗ nào cũng có ghế, ghế tựa, ghế bành, bàn và ghế tràng kỷ. Dưới đất có trải vài tấm thảm đã cũ và tường quét vôi trắng. Còn có cả một chiếc máy thu thanh và trên một cái bàn thấp, có chai và cốc. Một cái hầm trú ẩn loại sang trọng.

Hai người tìm chỗ ngồi ở cạnh tấm vách bằng gỗ mỏng ngăn gian hầm trú ẩn với chính hầm rượu. Nhiều khách ăn cùng xuống với họ. Trong số ấy, có một người đàn bà rất đẹp mặc áo dạ hội trắng. Áo hở vai và ngực, tay trái óng ánh đầy đồ nữ trang. Một ả khác, tóc vàng, vẻ lẳng lơ ra mặt, có bộ mặt giống như mặt cá chép đi theo sau. Rồi đến một toán khách ăn mặc thường phục, vài bà đứng tuổi và vài sĩ quan. Người coi hầm rượu và một người bồi xuất hiện. Hai người bắt đầu mở chai.

– Lẽ ra chúng ta nên mang rượu xuống đây, Gơrebê nói.

Elidabet lắc đầu.

– Em nói đúng. Chúng ta đóng kịch với nhau tồi quá.

– Đừng có làm thế! Làm như vậy xui đấy!

Gơrebê bực tức nhìn người coi hầm rượu, tay cầm cái khay đang đi lại và anh nghĩ, cô ta nói đúng. Đây không phải là can đảm, mà là chuyện phù phiếm. Nguy hiểm bao giờ cũng phải được coi là thật. Nhưng muốn biết tầm quan trọng và mức độ sâu sắc của nó, phải quen với cái chết một thời gian dài đã.

– Còi báo lần thứ hai, người ngồi bên cạnh nói. Máy bay đến gần rồi.

Gơrebê kéo ghế xích lại gần Elidabet.

– Tuy em đã uống Vienlone Sônonua và có quyết tâm rồi, em vẫn thấy sợ, cô nói.

– Anh cũng vậy.

Anh ôm lấy vai cô và cảm thấy cô như co người lại. Một tình thương đối với cô bỗng tràn ngập lòng anh. Cô như một con thú đã trông thấy nguy hiểm và thu mình lại. Cô vẫn tự nhiên và không tìm cách che dấu tâm trạng mình. Cô chỉ có lòng can đảm để chống đỡ.

Nghe tiếng còi trầm bỗng bi thảm rú lên cái chết, cuộc sống trong người cô trỗi dậy và cô không tìm cách che dấu những cơn giật mình nữa.

Anh nhận thấy người ngồi bên ả tóc vàng chăm chú nhìn anh. Đó là một viên đại úy, người mảnh khảnh, cằm lẹm. Ả tóc vàng phá lên cười, vẻ tự mãn về bàn ăn của mình.

Căn hầm rung nhè nhẹ. Rồi có tiếng bom nổ nho nhỏ từ xa vọng tới. Mọi người ngưng nói chuyện nhưng lại tiếp tục ngay, còn cố làm cho sôi nổi ồn ào hơn. Lại có ba tiếng nổ khác mạnh hơn nối tiếp nhau.

Gơrebê ôm chặt lấy Elidabet. Anh nhận thấy ả tóc vàng không cười nữa. Căn hầm bỗng bị rung động mạnh. Người hầu bàn vội đặt khay rượu xuống và bám lấy những cây cột chạm trổ của tủ búp-phê.

– Cứ bình tĩnh! Có tiếng người nói sắc gọn. Bom rơi còn xa lắm.

Bỗng có một loạt tiếng rạn nứt và sập đổ ở phía trong các bức tường. Ánh sáng nhấp nháy như trong một bộ phim tồi, một tiếng ầm vang lên trong căn phòng. Bóng tối và ánh sáng nối tiếp nhau nhoang nhoáng làm những nhóm người ngồi quanh các bàn hiện lên mỗi lần ở một tư thế khác nhau. Lần thứ nhất, mụ đàn bà mặc áo hở vai còn ngồi, sau thấy mụ đứng dậy rồi ở trong tư thế trốn chạy, cuối cùng có nhiều người vây quanh mụ và khi chỉ còn là bóng tối thì có tiếng mụ la hét. Lúc đó nổ ra một tiếng sấm, vọng to lên gấp ngàn lần làm tê liệt mọi ý thức và tất cả như ở trong tình trạng mất trọng lượng.

– Đây chỉ là hơi bom thôi, Gơrebê kêu to. Chắc cầu chì bị nổ. Bom không rơi trúng khách sạn đâu.

Elidabet nép chặt vào anh.

– Nến đâu! Diêm đâu! Có tiếng ai quát to: Phải có nến ở đây chứ! Mẹ kiếp! Nến đâu rồi! Không thì mang đèn pin lại đây vậy!

Vài que diêm lóe lên đây đó. Ánh lửa rung rinh như ma trơi trong bóng tối ầm ĩ, soi sáng những bàn tay và những khuôn mặt, còn thân người thì hình như bị những tiếng ồn ào nuốt mất.

Trời đất ơi! Nhà này không có đèn dự bị à? Bồi đâu rồi?

Những vòng sáng tròn bập bềnh dọc các dãy tường. Người ta thấy hiện lên đôi vai trần của một người đàn bà, trang sức lấp lánh, một cái miệng há hốc đen xì, và những tiếng nói gầm lên trên tiếng nổ, như những tiếng chuột kêu giữa tiếng thác đổ ầm ầm. Rồi người ta nghe thấy một tiếng thét kinh hoàng mỗi lúc một to đến nhức óc, hình như một mảnh thiên thạch bằng thép đã lao xuống hầm. Tất cả trao đảo. Những vòng sáng tròn giật nẩy lên một lần cuối rồi tắt ngấm. Cái hầm không rung chuyển nữa, tiếng rú như đã lôi nó lên khỏi mặt đất và quăng nó lên trời. Gơrebê có cảm giác như đầu anh đã đục thủng trần. Hai tay anh ôm chặt lấy Elidabet. Một chấn động mới lại đe dọa giằng cô ra khỏi anh, anh ghì lấy cô, kéo cô nằm xuống đất, rồi cùng cô chui xuống gầm một chiếc ghế dài. Anh chờ trần hầm sụp xuống. Căn hầm như đã thành khoảng chân không, một khoảng chân không nén lồng ngực và lòng dạ lại, làm máu ở thái dương đập thình thình, đè lấy thân người dưới một sức nặng vô hình. Chỉ còn chờ sự đổ vỡ hoàn toàn và cảnh hấp hối dưới đống gạch vụn. Phút chờ đợi vẫn kéo dài. Bỗng một luồng sáng xoáy lốc tự mặt đất phụt lên như một cột lửa, một bó đuốc sống, một người đàn bà thét lên: “Tôi bị cháy, tôi bị cháy rồi! Cứu tôi với!”

Bà ta rẫy rụa, làm những tia lửa bắn từ áo, cả từ đồ nữ trang của bà ta ra. Bộ mặt kinh hoàng của bà ta hiện lên trong ánh chớp như của địa ngục. Tiếng người lao xao, những bộ quân phục chạy tới, cùng với bà ta lăn dưới đất. Bà ta cứ quằn quại dưới đất mà gào, tiếng kêu thất thanh cất cao hơn cả những tiếng nổ của súng phòng không và của bom rơi, rồi tiếng thét bị nén dưới đống chăn, mền, quần áo được trùm lên người đàn bà khốn khổ này.

Gơrebê ôm chặt đầu Elidabet, trong tay mình anh lấy thân mình che chở cho cô và chỉ nới tay khi những tiếng kêu rên rỉ yếu ớt và mùi khét của thịt và quần áo bị cháy đã thay thế cho ngọn lửa và những tiếng kêu gào.

– Bác sĩ đâu? Đi gọi bác sĩ ngay!

– Cái gì?

– Chở bà này đi nhà thương! Thắp đèn lên, phải đưa bà này ra khỏi đây ngay.

– Đưa đi bây giờ à? Nói gì lạ vậy! Có người nói.

Mọi người nín lặng. Bên ngoài còn tiếng súng phòng không bắn dữ dội. Đã hết tiếng bom nổ.

– Chúng đi rồi! Thế là hết!

– Cứ nằm yên, Gơrebê nói thầm vào tai Elidabet. Hết rồi nhưng em cứ nằm yên. Để khỏi bị dẫm lên người. Đừng động đậy nhé.

– Phải chờ xem sao đã, một giọng thành thạo nói chậm rãi. Có thể còn một đợt thứ hai. Vả lại súng phòng không còn bắn thì còn có thể có mảnh đạn.

Một vầng sáng tròn bỗng rọi vào cửa. Đó là ánh sáng một chiếc đèn pin. Người đàn bà lại rên lên.

– Không, không, tắt đèn đi, không được bật lửa.

– Không phải lửa đâu, đền pin đấy, có người nào đó giải thích cho người đàn bà.

Vòng sáng tròn lướt dọc tường như sờ soạng. Đó là một chiếc đèn pin rất nhỏ.

– Soi lại đây nào, ai đấy! Ai có đèn đấy?

Ánh đèn chiếu nhanh một vòng cung trên trần rồi soi sáng một ngực áo sơ mi hồ cứng, những chiếc ve áo dạ hội, một chiếc cà vạt đen và một bộ mặt sầu não.

– Tôi là quản lý Phrit đây. Phòng ăn đã bị sập rồi. Chúng tôi tạm ngừng không phục vụ nữa. Xin quý khách xem phiếu thanh toán tiền ăn…

– Hả?

Phrit vẫn soi đèn vào mặt mình.

– Đã hết ném bom rồi. Tôi mang đèn pin và phiếu tính tiền của các vị đây.

– Cái gì? Sao lại vậy?

– Thưa ông, Phrit trả lời người vô hình nào đó hỏi y với giọng phiền muộn. Quản lí phải lấy lương của mình để đảm bảo các khoản tiền đối với chủ.

– Lạ lùng thật, người khách vô hình nhắc lại. Anh cho chúng tôi là ăn quỵt à? Mà sao anh cứ soi mãi bộ mặt dầy của anh thế. Đem đèn lại đây, nhanh lên! Có người bị thương đây này.

Khuôn mặt Phrit lại chìm vào bóng tối. Vòng sáng đi men lên tường, lướt qua tóc Elidabet, bò xuống đất rồi dừng trên đống quần áo chăn mền.

– Trời ơi! Một người đàn ông mặc áo sơ mi, quỵ gối bên người đàn bà bị thương, rên rỉ.

Người đó lui ra. Riêng đôi bàn tay của hắn ở lại trong vòng sáng, rung rinh trên đống quần áo. Viên quản lí cũng run rẩy. Người ta gạt một cái áo và một cái chăn ra.

– Trời! Người mặc áo sơ mi lại nhắc lại.

– Em đừng nhìn, Gơrebê nói. Việc đó là thường, ở đâu, lúc nào cũng có thể xảy ra, không dính dáng gì đến việc ném bom đâu. Em không nên ở lại trong thành phố làm gì. Anh sẽ đưa em đến một làng không bị ném bom. Anh biết có một làng như thế. Làng Haxtê. Anh có bạn thân ở đó. Chắc chắn là họ sẽ nhận em. Chúng mình sẽ ở chung với nhau. Ở đấy em sẽ được an toàn.

– Cáng đâu, một người đàn ông quỳ dưới đất nói. Nhà này có cáng không?

– Hình như, hình như, thưa… thưa…

Người quản lí không biết cấp bậc của người mặc áo sơ mi.

– Tôi xin lỗi vì đã hỏi tiền, y nói. Tôi không biết là có người bị thương.

– Thôi đi! Đem nhanh một cái cáng ra đây! Hay thôi, chờ đấy, tôi đi với anh. Ngoài kia thế nào? Ra được chứ?

– Được ạ.

Người đàn ông đứng dậy, mặc áo và là đại úy. Tia sáng biến mất và người ta có cảm giác là một tia hy vọng cũng biến theo. Tiếng người đàn bà lại rên rỉ.

– Van-đa! Van-đa ơi! Một giọng đàn ông nói run run. Chúng mình biết làm gì bây giờ?

– Chúng ta có thể ra được rồi đấy, có người nói.

– Chưa có còi báo an, một giọng nghiêm trang nói.

– Anh cút đi đâu với cái còi báo an của anh thì đi. Đèn đâu rồi? Thắp đèn lên đi!

– Không, đừng thắp đèn. Người đàn bà kêu to, không thắp đèn đâu.

– Cần phải có một bác sĩ ở đây, moóc phin nữa.

– Van-đa! Cái giọng thất thanh lại nói, chúng ta biết ăn nói với Ebêra làm sao bây giờ?

Ánh sáng trở lại. Lần này là một cây đèn dầu. Viên đại úy cầm đèn trên tay, theo sau là hai người bồi mặc đồng phục và mang cáng.

– Không có điện thoại nữa, viên đại úy nói, dây điện bị đứt cả rồi. Đem cáng lại đây.

Hắn đặt cây đèn xuống đất.

– Van-đa! Van-đa! Giọng nói run rẩy lại kêu lên.

– Lui ra, viên đại úy ra lệnh, lát nữa hãy hay.

Hắn ùy xuống bên người đàn bà một lát rồi một lát sau lại đứng dậy.

– Thôi xong rồi, bây giờ thì em cứ ngủ đi. Đây anh còn một ống nữa để dự trữ. Nhắc cáng nhè nhẹ chứ. Nào, nhấc lên đi. Còn phải chờ ở ngoài để tìm xe cứu thương đã.

– Thưa đại úy vâng, viên quản lí ngoan ngoãn nói.

Cáng được khiêng ra phía cửa. Trên cáng, cái đầu đen thui, cháy hết tóc lăn qua phải qua trái. Một chiếc khăn bàn được phủ trên thân.

– Bà ta chết thật à? Elidabet hỏi.

– Không, Gơrebê nói, bà ta sẽ khỏi và tóc sẽ mọc lại.

– Còn mặt thì sao?

– Mặt không hề gì. Cái đó là chính. Các chỗ khác sẽ thành sẹo. Tóm lại, cũng chẳng có gì ghê gớm lắm đâu. Anh đã thấy nhiều trường hợp như thế này rồi.

– Đúng ra thì cái gì đã xảy ra thế?

– Áo bà ta bắt lửa, vì gần một que diêm. Chỉ có thế thôi. Hầm còn tốt lắm. Nó đã chịu được một quả bom rơi trúng nóc.

Gơrebê xoay người ra khỏi tư thế anh vẫn nằm che cho Elidabét. Lúc đứng dậy, anh dẫm lên những mảnh chai vỡ và nhận thấy tấm ván ngăn hai căn hầm đã vụn ra từng mảnh. Nhiều ngăn tủ bị lật đổ nghiêng và chai vỡ nằm ngổn ngang hỗn độn. Những vũng rượu loang dần ở dưới đất như dầu đen.

– Chờ một lát nhé, anh trở lại ngay đây, anh nói với Elidabét.

Anh cầm chiếc măng-tô rồi biến vào trong hầm. Anh trở lại ngay.

– Bây giờ thì ta đi thôi.

* * *

Cái cáng của người bị thương vẫn đợi ở bên ngoài. Hai người bồi cho ngón tay vào miệng huýt sáo, cố gọi một chiếc xe lại.

– Ta biết nói gì với Ebêra đây, người cùng đi với người đàn bà bị thương vẫn than vãn. Thật là đen đủi. Biết nói thế nào cho anh ấy hiểu đây.

Gơrebê nghĩ, Ebêra chắc là người chồng. Anh đến gần một người bồi.

– Bồi rượu đâu rồi?

– Ông hỏi ai? Ốttô hay Cáo?

– Người già, bé nhỏ giống như con cò ấy.

– Đấy là Ốttô. Người bồi nhìn Gơrebê. - Ốttô chết rồi. Chùm đèn ở phòng khách rơi trúng anh ta. Ốttô chết rồi, ông ạ.

Gơrebê nín lặng một lát.

– Tôi còn thiếu anh ta tiền một chai rượu, sau cùng anh nói.

Người bồi thấm mồ hôi trán.

– Ông cứ đưa cho tôi cũng được. Anh ta nói. Rượu gì ạ?

– Một chai Viênlơne Sônơnua.

– Mẻ thứ nhất à?

– Không, mẻ thứ hai.

Người bồi rút ở trong túi ra bảng giá tiền và bấm cây đèn của y.

– Thưa ông, hết bốn mác. Kể cả tiền phục vụ là bốn mác bốn mươi xu.

Gơrebê đưa tiền cho y. Anh ta bỏ túi. Gơrebê tin chắc là y sẽ giữ món tiền đó lại.

Anh nói với Elidabét “Đi thôi”.

Họ tìm một lối đi giữa đống gạch ngói. Phía nam thành phố đang cháy. Trời xám và đỏ, và gió cuốn từng đám mây đầy tro than vào phố.

– Bây giờ phải trở về xem nhà em còn không đã, Elidabét ạ. Cô lắc đầu.

– Việc ấy không vội. Hãy cứ ở ngoài này một lúc.

Họ đã đến cái hầm trú ẩn bằng bê tông mà tối đầu tiên, họ đã xuống núp dưới đó. Lối vào bốc khói như cửa địa ngục. Họ ngồi trên ghế dài ở vườn hoa.

– Em có đói không? Gơrebê hỏi. Chiều nay chúng mình chưa ăn gì.

– Không sao. Em không ăn được gì đâu.

Gơrebê giở áo măng tô và lấy ra hai chai.

– Không biết anh vớ được gì, hình như cô nhắc thì phải.

Elidabét nhìn anh.

– Anh lấy của này ở đâu vậy?

– Trong hầm rượu. Cửa mở, có đến hàng tá chai vỡ. Ta cứ cho là hai chai này thuộc số đó.

– Anh cứ lấy tự nhiên thế à?

– Thì đã sao? Làm lính mà bỏ qua một hầm rượu để ngỏ là lính bị bệnh nặng đấy. Anh đã học được cách suy nghĩ và hành động sát thực tế. Đối với lính thì mười điều răn chẳng có giá trị gì hết.

– Em cũng bắt đầu nghĩ vậy, Elidabét nói. Những điều răn khác cũng thế - Cô cười – Người ta biết ít về lính các anh quá.

– Còn em, em lại biết khá nhiều.

– Không, người ta không biết mấy về các anh, cô nhắc lại. Ở đây, anh không còn là anh nữa. Phải biết các anh ở ngoài ấy cơ. Không hiểu rồi người ta sẽ biết thêm được cái gì?

Gơrebê lại lôi ra hai chai rượu nữa ở áo măng-tô ra.

– Đây chai này không cần có cái mở nút cũng mở được, rượu sâm banh đây, anh tháo sợi dây vàng. Mong em sẽ uống mà không ngần ngại gì.

– Bây giờ thì được.

– Và chúng ta cứ uống suông như thế này, cũng chẳng sao đâu. Chúng ta uống vì chúng ta khát, có thế thôi. Và vì chúng ta còn sống nữa.

Elidabét mỉm cười.

– Anh không cần phải nói, bây giờ em đã biết rồi. Nhưng em muốn anh giảng nghĩa cho em điều khác cơ. Tại sao anh lấy bốn chai, anh lại trả tiền một chai?

– Đó là việc khác. Chai thứ nhất, nếu không trả tiền là quỵt.

Anh xoay từ từ nút chai và lấy ra không một tiếng động.

– Phải biết tu cả chai nữa, Elidabét ạ. Anh sẽ dạy em.

* * *

Hoàn hôn lẩn dần trong cảnh yên lặng hoàn toàn. Ánh sáng kỳ lạ làm mọi vật trở nên huyền ảo.

– Anh trông cái cây đàng kia kìa, Elidabét nói. Nó đang trổ hoa.

Gơrebê quay lại. Cây bị bom làm bật nửa gốc lên, một phần rễ đâm ngược lên trời, thân cây bị toác ra, nhiều cành đã đứt rời. Nhưng rõ ràng là có những bông hoa trắng phớt hồng trên cành cây.

– Nhà bên cạnh bị cháy. Có lẽ vì sức nóng làm cây chóng nở hoa. Nở ra hoa trước những cây khác đến vài tuần. Mà chính nó lại bị bom nặng nhất.

Elidabét đứng dậy đi vài bước. Ghế họ ngồi ở trong bóng tối và cô gái đi trong ánh lửa bập bùng của những đám cháy như một vũ nữ đi trước sân khấu. Ánh lửa đỏ rực bao quanh cô như một vầng hào quang man rợ, như ánh sáng của một ngôi sao chổi huyền ảo, báo trước ngày tận thế hay sự xuất hiện của một chúa cứu thế vào giờ phú cuối cùng.

– Nó nở hoa, cô nói. Đối với nó, đó là mùa xuân. Không có gì khác. Ngoài ra nói không cần gì cả.

– Phải, Gơrebê đáp lại. Cây cối đã cho chúng ta một bài học. Chúng không ngừng cho chúng ta những bài học. Trưa nay là cây ti-nơ, chiều nay là cái cây nhỏ này. Chúng mọc lên, đâm chồi, trổ hoa và khi bị bom xét nát, cành cây nguyên vẹn vẫn một mực tiếp tục sống. Chỉ sự có mặt của chúng đã dạy chúng ta là không nên phàn nàn, không nên thương hại chính bản thân mình.

Elidabét bước thong thả trở lại. Da cô sáng lên trong ánh lửa kỳ dị, không tạo ra bóng tối và trong khoảnh khắc, mắt cô như hòa vào cảnh ma ảo của cái thế giới cỏ cây lúc nào cũng tiếp tục cuộc sống tối tăm của chúng với một lòng tin không bao giờ phai mờ. Rồi cô rời vùng sáng đi vào khoảng tối đến ngồi cạnh anh. Cả người cô hồi hộp vì xúc động và sức nóng. Anh kéo cô lại gần anh. Vòm cây vẫn che chở hai người, như lớn rộng mãi dưới bầu trời đỏ rực. Mặt đất như mời đón họ và cô gái không còn muốn cưỡng lại anh nữa.