Chương 15

Phòng số 48 ồn ào như chợ. Người có cái đầu dài và hai người đánh bài khác đã mặc binh phục dã chiến. Họ được coi là đủ khả năng chiến đấu và họ chờ đoàn xe đưa họ ra mặt trận.

Anh chàng đầu dài mặt tái mét. Y nhìn Rôitơ với vẻ giận dữ.

– Mày định đánh bài chuồn với cái chân khốn nạn của mày đấy hả? Mày ở lại đây, còn tao, tao là của gia đình, tao phải đi.

Rôitơ không trả lời. Phenman ngồi nhỏm trên giường.

– Thằng đầu sọ dừa, câm mồm đi, hắn nói. Không phải vì nó được ở lại mà mày phải đi. Mày đi vì mày có thể chiến đấu được. Nếu nó lành lặn, nó cũng sẽ đi và điều ấy cũng không làm mày được ở lại đây, phải không nào? Thôi đừng làm điếc tai chúng tao nữa.

– Tao thích thì tao nói đấy! Tên kia tức giận nói lớn. Tao phải đi, nhưng tao nghĩ gì, tao có quyền nói. Chúng mày được ở lại đây, chúng mày tụ tập với nhau, chúng mày tọng, chúng mày ngủ, còn tao, tao là bố trong gia đình, tao phải đi chiến đấu, và cái con lợn này cứ uống rượu mạnh để chân nó không bao giờ khỏi cả!

– Nếu mày có thể làm được thế thì mày cũng làm rồi chứ? Rôitơ hỏi.

– Tao à? Nhất định là không! Tao không bao giờ lẩn trốn cả.

– Thế thì mày toại nguyện rồi, mày còn phàn nàn gì nữa?

– Thế nào cơ? Người đầu dài đuối lý, hỏi lại.

– Mày vẫn huyênh hoang khoe là mày chưa lẩn trốn bao giờ. Thế thì cứ việc huyênh hoang và câm mồm đi.

– À còn mày, mày đã biết cách moi chuyện, lừa cho người ta nói ra rồi đấy. Mày giỏi làm như vậy lắm phải không? Nhưng rồi thế nào chúng nó cũng tóm được mày thôi, mày có biết không? Dù phải đi tố cáo mày, tao cũng làm để chúng nó tóm được mày!

– Đừng nói bậy, một trong hai người chơi bài cùng ra mặt trận nói với y. Thôi xuống nhà được rồi đấy.

– Tao có nói bậy đâu. Điều đáng kể là làm bố trong gia đình mà phải đi chết thay cho những thằng nghiện rượu và những phường giá áo túi cơm. Tao chỉ cần một chút công lý thôi.

– Trời! Đừng quấy rầy chúng tao với cái công lý của mày đi! Mày đã thấy cái đó trong quân đội bao giờ chưa? Đi thôi! Nó sẽ không tố cáo đứa bào đâu. Nói chơi thôi. Từ biệt các cậu nhé! Cứ yên trí mà cầm cự nhau!

Hai người chơi bài kéo anh chàng đầu dài đã phát khùng đi theo họ. Anh chàng mặt tái mét, người run lên, ra đến cửa còn định quay lại lần nữa, nhưng hai người bạn đã không để anh ta nói thêm câu nào. Khi cả ba đã ra ngoài, Phenman nói:

– Đồ chó! Đồ đóng kịch! Các cậu có nhớ những lời nó thuyết vì tớ ngủ suốt thời gian nghỉ phép không?

– Tại nó thua đấy, Rummen từ nãy vẫn không tham gia tranh cãi bỗng nói. Nó tức vì đã thua mất hai mươi lắm mác. Cái ấy có gì đáng kể. Đáng lẽ tớ trả cho nó thì phải!

– Chưa muộn đâu, cả đoàn chưa đi mà.

– Sao?

– Chúng nó vẫn đứng sắp hàng ở dưới sân. Nếu cậu hối hận thì xuống mà trả lại cho nó đi.

Rummen không nói câu nào, đứng dậy đi ra.

– Lại một thằng điên nữa, Phemman nói. Mày bảo ở ngoài mặt trận, nó dùng tiền làm gì?

– Nó có thể lại tiếp tục chơi bài.

Gơrebê lại gần cửa sổ và nhìn ra sân. Đoàn người đã tập hợp lại thành hàng bốn.

– Toàn con nít và ông già. Rôitơ nói. Từ khi có Stalingơrát, chúng nó tống đi tất.

– Phải.

– Thằng Rummen điên rồi, nó đang thuyết gì kia. Chợt Phenman kêu lên.

– Nó bị điên trong lúc cậu ngủ đấy.

– Kìa, thằng sọ dừa, Phenman nối tiếp. Nó sắp có hoàn cảnh để so sánh là khi về phép nằm mê tới mặt trận và khi ở mặt trận lại nằm mê đến về phép, có giống nhau không nào.

– Điều thí nghiệm ấy, chúng ta đều sắp phải làm cả, Rôitơ nói. Lão bác sĩ quân y vẫn thét ra lửa có cắt nghĩa cho tớ là một người Đức chính cống không cần phải có chân để chạy. Có thể cứ ngồi mà cũng chiến đấu được cơ.

Người ta nghe thấy những khẩu lệnh từ dưới sân vọng lên rồi tiếng chân của đoàn người. Gơrebê có cảm giác như được chứng kiến một cảnh giả tạo: cảnh một trung đoàn lính bằng chì đeo những khẩu súng nhỏ xíu diễu qua.

– Đáng thương cho thằng sọ dừa thật, Rôitơ nói. Nó không giận tớ đâu, nó tức vợ nó đấy. Nó tin chắc rằng hễ nó quay lưng đi là vợ nó lừa nó ngay. Cứ nghĩ đến việc vợ nó được lĩnh tiền phụ cấp của vợ binh sĩ là nó lại đau khổ. Nó cho rằng vợ nó sẽ lấy tiền ấy ra để ăn chơi phè phỡn.

– Phụ cấp cho vợ binh sĩ, Gơrebê hỏi. Cái đó có à?

– Mày ở cung trăng đấy ư? Phenman lắc đầu vẻ thương hại. Mỗi tháng vợ nó được lĩnh hai trăm mác. Tờ biết có những đứa chỉ vì thế mà lấy nhau. Việc gì mà phải tặng nhà nước món quà ấy.

Rôitơ quay lưng lại phía cửa sổ.

– Binđinh, bạn thân của cậu có đến đây. Hắn hỏi cậu đấy, y nói với Gơrebê.

– Hắn muốn gì vậy? Hắn có nói với cậu không?

– Có, hắn tổ chức một bữa tiệc nhỏ ở nhà hắn. Hắn muốn mời cậu đến.

– Chỉ có thế thôi à?

– Có thế thôi.

Rummen lại trở vào phòng. Mặt y cau lại.

– Cậu có nói được với thằng sọ dừa ấy không? Phenman hỏi.

– Có. Ít ra nó cũng còn một con vợ, y bỗng rền rĩ. Nhưng bắt buộc phải ra đi mà không còn ai mới khổ chứ!

Y quay ngoắt lại phía hai người và gieo mình xuống giường. Những người khác làm ra vẻ như không nghe thấy gì.

– Tiếc cho thằng sọ dừa không được trông thấy cảnh này, Phenman thầm thì. Nó vẫn nói hôm nay Rummen thế nào cũng bị mất tinh thần thôi.

– Mặc kệ nó. Rôitơ nói. Còn cậu, ai biết được đến bao giờ cậu bị mất tinh thần. Hiện nay không ai dám nói chắc cả. Ngay cả một thằng mắc bệnh mộng du cũng vậy. Hắn quay sang nói với Gơrebê. Cậu còn bao nhiêu thời gian nữa?

– Mười một ngày.

– Mười một ngày à. Cũng chẳng bao lâu nhỉ.

– Hôm qua thì chẳng còn bao lâu. Hôm nay thì lại là ít quá. Gơrebê nói.

* * *

– Không có ai cả, Elidabét nói. Không có mụ Lidơ, lẫn thằng bé. Nhà này hoàn toàn là của chúng ta..

– Ơn trời! Anh đang lo nếu mụ ấy mở mồm ra, anh sẽ đập vỡ đầu mụ ra mất. Hôm qua em lại cãi nhau với mụ ấy à?

Elidabét cười.

– Mụ bảo em đi làm điếm.

– Sao vậy? Tối hôm qua chúng mình chỉ ở đây có một giờ thôi mà.

– Không, nhưng tại chuyện hôm kia đấy. Hôm kia, chúng ta ở đây cả buổi tối.

– Đúng rồi, nhưng chúng ta đã bịt kín lỗ khóa và mở máy hát cho chạy luôn không nghỉ. Sao mụ lại có thể nghĩ thế nhỉ?

– Em cũng không hiểu sao, Elidabét liếc nhìn anh, với vẻ châm biếm và nói.

Gơrebê nhìn cô. Mặt anh đỏ bừng. Anh nghĩ, không biết tối đầu tiên, đầu óc mình để đâu?

– Tối nay, mụ ấy đi đâu?

– Mụ đi quanh các làng để quyên tặng phẩm. Em cũng không biết là cứu tế mùa đông hay cứu tế mùa hè. Mãi tối mai, mụ mới về. Cả buổi tối hôm nay, tất cả ngày mai là của chúng mình.

– Thế nào, cả ngày mai ư? Em không đến xưởng à?

– Mai không phải đi vì là chủ nhật. Chúng em không làm việc ngày chủ nhật. Cho đến khi có lệnh mới.

– Chủ nhật, Gơrebê nói. Hạnh phúc quá!. Anh quên hẳn rồi đấy. Thế là anh sẽ được trông thấy em ban ngày. Cho đến nay, toàn là gặp em vào buổi tối hay ban đêm.

– Thật ư?

– Thật chứ. Lần thứ nhất là vào ngày thứ hai. Chúng ta đã mang theo một chai ácmanhắc đi chơi mà.

– Phải rồi, Elidabét nói vẻ ngạc nhiên. Cả em nữa, em cũng chưa được trông thấy anh ban ngày bao giờ - Cô nhìn anh rồi quay đi – Cuộc sống của chúng ta hơi điên lại nhỉ, phải không anh?

– Làm thế nào khác được?

– Ngày mai được trông thấy nhau giữa buổi trưa kể cũng lạ đấy chứ?

– Chúng ta tin tưởng vào Đức Thượng đế tối cao. Nhưng tối nay, chúng ta biết làm gì đây? Chúng ta lại đến tiệm ăn hôm qua ư? Ăn tồi lắm. Tiếc quá, tiệm Giécmania lại đóng cửa mất.

– Chúng ta cứ ở đây vậy. Còn có đủ rượu uống và em sẽ đi nấu nướng qua quýt vậy.

– Em ở lại đây cũng chịu được à?

– Lúc nào không có mụ Lidơ ở nhà, em cảm thấy như được nghỉ ngơi.

– Thế thì chúng mình ở lại đây vậy. Một buổi tối không có máy hát, chắc phải tuyệt lắm. Và anh cũng không cần phải về trại nữa. Nhưng em này, em cũng biết nấu nướng thật đấy à? Trông em chẳng có vẻ thạo chút nào.

– Em thử làm xem sao. Vả lại, hình như cũng chẳng có gì. Phiếu thực phẩm cho cái gì ăn cái đó.

– Đúng, nếu thế cũng chẳng có gì nặng nhọc.

Họ vào bếp. Gơrebê xem đồ ăn của Elidabét. Hầu như không có gì chỉ có một ít bánh mì, mật đường, mỡ, hai quả trứng và vài củ khoai vỏ đã nhăn nheo.

–- Em còn phiếu đây, và em lại biết một hiệu chắc còn mở cửa, em chạy đi mua thực phẩm nhé.

Gơrebê đóng ngăn kéo lại.

– Em cứ giữa lấy phiếu, sau em còn cần đến nó, anh nói. Hôm nay phải đi tìm thứ khác. Chúng ta xoay lấy vậy.

– Ernest, chúng ta không thể đi ăn cắp được, Elidabét lo lắng nói. Mụ Lidơ có gì là nhớ cả đấy, từng ly từng tí.

– Anh cũng đoán thế. Nhưng anh không định ăn cắp đâu. Ít ra cũng trong ngày hôm nay. Anh sẽ đi mở một cuộc trưng thu, như lính ở đất địch vậy. Một thằng cha Anphôn Binđinh có mời anh tối nay đến dự một bữa tiệc nhỏ. Anh sẽ đi kiếm các thứ mà anh sẽ ăn, nếu anh nhận lời của hắn. Nhà hắn đầy thức ăn! Một giờ nữa, anh sẽ trở về.

Anphôn niềm nở đón Gơrebê. Mặt hắn đỏ nhừ.

– Cậu đến thật là vui, Ernest! Vào đây! Hôm nay là ngày sinh nhật của tớ. Tớ có mời mấy người bạn thân.

Gian phòng trưng bày đồ săn bắn, đầy khói thuốc và tiếng người nói oang oang.

– Anphôn, mình không thể ở lại được đây, đứng ngoài hành lang, Gơrebê nói rất nhanh. Mình chỉ tạt qua thôi, mình phải đi ngay lập tức.

– Đi ngay à. Không được đâu, Ernest!

– Có chứ, cậu phải hiểu cho mình mới được. Lúc mình biết là cậu đến hỏi mình, mình đã chót hẹn rồi.

– Không sao. Cậu cứ nói với bạn cầu là cậu bắt buộc phải đến dự một cuộc… hay nói thế này thì hơn: bị đi thẩm vấn. Anphôn cười phá lên. Ở đây, có hai sĩ quan sở Ghextapô. Tớ giới thiệu họ với cậu nhé. Cậu cứ nói là bị sở Ghextapô gọi đến. Thế cũng không phải là nói dối. Hay nếu bạn cậu cũng dễ chịu thì cứ đưa lại đây.

– Không thể được.

– Sao lại không thể được? Đối với tớ thì cái gì cũng có thể được!

Gơrebê thấy tốt hơn hết là nên nói thật.

– Cậu phải thông cảm cho mình, Anphôn, anh nói. Mình không biết là cậu ăn mừng lễ sinh nhật của cậu. Mình đến đây xin cậu vài thứ để ăn uống. Mình có hẹn với một người mà nhất định là không thể đưa lại đây được. Làm như vậy, là điên rồ. Cậu hiểu chứ?

Binđinh cười khẩy.

– Tớ hiểu rồi! Lại cái giống đàn bà muôn thủa chứ gì?[72]. Cuối cùng thì ra thế đấy? Cậu làm tớ bắt đầu lo về cậu đấy. Nhưng thôi, cũng không chấp cậu. Tiếc rằng, hôm nay có mấy món ngon lành lắm. Cậu muốn ngó qua trước khi từ chối không? Iếcma là một con bé ác liệt lắm. Nó ở trại tập trung của phụ nữ đến đây đó, con tóc vàng ở đằng kia đi bốt buộc dây đấy. Còn con Gúttrun, chắc chắn là cậu có thể dắt nó vào giường ngay tối nay. Đối với lính vừa ở mặt trận về thì lúc nào nó cũng sẵn sàng. Mùi chiến hào kích thích nó đến cùng cực.

– Mình thì không.

Anphôn cười phá lên.

– Có lẽ cả mùi trại tập trung của Iếcma cũng vậy phải không? Thằng Stigiơman là mê cái thứ ấy lắm. Thằng béo ngồi ở ghế trường kỷ ấy. Tớ thì khác. Tớ có những sở thích bình thường, tớ thích cái gì êm êm. Cậu có thấy con bé ở trong góc không?

– Tuyệt lắm.

– Cậu có muốn không? Nếu cậu ở lại, tớ cho cậu mượn đấy, Ernest ạ.

Gơrebê lắc đầu.

– Không thể được.

– Tớ đã hiểu rồi. Cậu vớ được một món hạng sang đặc biệt chứ gì! Thôi đừng chối nữa, Ernest. Tớ là cậu, tớ cũng làm thế thôi. Ta xuống bếp chọn những thứ ngon lành cho cậu vậy. Sau đó, cậu ra uống một cốc mừng ngày sinh nhật của tớ nhé. Bằng lòng không?

– Được.

Bà Klaine mặc áo tạp-dề trắng đang bận tíu tít ở trong bếp.

– Đây là một tủ đồ nguội, Ernest, Binđinh nói. Cậu muốn lấy gì thì lấy. Hay là, bà Klaine này, bà gói cho ông ấy một gói nhé, trong lúc đó chúng ta xuống hầm rượu đi.

Hầm rượu đầy ắp.

– Cứ để Anphôn lo cho, cậu sẽ không hối hận đâu. Binđinh nháy mắt nói. Trước hết đây là món súp baba đóng hộp. Cậu đun lên rồi hãy ăn. Ở Pháp gửi thẳng về đây đấy. Cậu cầm lấy hai hộp – Gơrebê cầm lấy hộp – Măng này, Anphôn lại nói tiếp, sản phẩm Hà Lan đấy. Cái này ăn nguội hay nóng tùy thích. Không cần mất công nấu nướng lắm. Còn đây là dăm-bông Praha. Phần đóng góp của nước Tiệp Khắc. – Hắn trèo lên trên một chiếc ghế đẩu – Một chiếc phô-mát Đan Mạch và một gói bơ. Những thứ này để lâu được. Đồ hộp có lợi thế đấy. Còn đây đào ngâm si rô hay cô ả của cậu ưa món dâu hơn.

Gơrebê ngắm cặp chân ngắn ngủn trong đôi bốt bóng loáng đứng trên ghế đẩu.

– Hai vẫn hơn là một, anh nói.

Anphôn cười.

–- Tớ vẫn thích cái tính cậu, hắn nói. Tội gì mà buồn, phải không? Phải biết tận hưởng những của trời cho và mặc những thằng ghét chửi bới. Tớ có những nguyên tắc dứt khoát lắm.

Hắn bước xuống ghế và vào hầm thứ hai đầy chai.

– Đây là chiến lợi phẩm nước, hắn giải thích. Nhờ Trời, kẻ thù của chúng ta sành uống lắm. Cậu muốn gì nào? Vốt-ka nhé? Hay ác-ma-nhắc? Tớ còn có Xlivôvích Ba Lan nữa?

Gơrebê ngần ngại không muốn đem chai đi. Đồ dự trữ lấy ở tiệm Giécmania còn lâu mới hết. Nhưng Bin-đinh có lý: Của ăn cướp được là của chung và phải tận hưởng những thứ Trời cho.

– Tớ có cả sâm banh đây, Anphôn nói, tớ không thích thứ đó nhưng hình như làm tình thì cần phải có nó. Cậu bỏ chai này vào túi đi và tối nay phải làm cho ra trò nhé – Hắn phá lên cười – Cậu có biết tớ ưa gì không? Kummen, chỉ thế thôi. Mà phải thứ Kummen ngon, lâu đời cơ, cậu thấy lạ không. Cầm một chai đi và khi uống hãy nhớ đến Anphôn.

Hắn cặp những chai rượu vào nách rồi đi lên bếp và nói:

– Bà Klaine, bà gói làm hai gói nhé. Một gói thức ăn khô, một gói rượu. Lót giấy vào giữa các chai cho khỏi vỡ. Và cho thêm vào đó một ca cà phê, thứ thiệt. Vậy đủ chưa Ernest?

Bin đinh trông hớn hở.

– Mình hy vọng sẽ mang nổi những thứ này.

–- Anphôn không quên các bạn cố tri đâu, nhất là trong ngày sinh nhật của hắn

Hắn nhìn Gơrebê mắt long lanh, má đỏ bừng. Hắn giống một đứa bé vừa vớ được một ổ trứng. Gơrebê lấy làm cảm động thấy hắn có vẻ dễ thương đến thế. Nhưng anh lại nhớ rằng khi nghe chuyện Henni, Anphôn cũng có bộ mặt như thế này.

Binđinh nháy mắt.

– Cà phê là để đến sáng mai. Tớ chắc cậu sẽ dậy trưa và cậu không về trại ngay. Bây giờ thì lại đây nào. Tớ sẽ giới thiệu cậu với hai người bạn thân, X-mít và Hốpman, ở Sở Ghexiapô. Đấy là những chỗ quen thuộc có thể có ích đấy. Chỉ một phút thôi. Cậu sẽ uống một ly mừng tớ, chúc sức khỏe tớ và cầu cho căn nhà nhỏ của tớ với tất cả các đồ đạc của nó được phát đạt – Mắt hắn bỗng ươn ướt – Những người Đức chúng ta có tính lãng mạn không sao bỏ được, cậu thừa biết đấy.

* * *

– Không thể để tất cả các thứ này ở trong bếp được đâu, Elidabét bị đè chịu dưới các gói đồ, nói. Phải tìm chỗ dấu đi. Mụ Lidơ mà trông thấy, mụ sẽ tố cáo ngay em buôn chợ đen.

– Trời, anh không nghĩ vậy. Có thể hối lộ mụ để mụ im đi không? Bằng cách là cho mụ cái gì ta ghét nhất.

– Anh thấy ở trong này có cái gì ta ghét nhất nào?

Gơrebê cười.

– Cùng lắm là cho mật ong giả hay mỡ. Mà có thể là vài ngày sau chúng ta cũng cần đến nó.

– Vả lại không thể mua chuộc được mụ ta đâu, Elidabét nói. Mụ lấy làm vinh dự là chỉ sống bằng phiếu của mình.

Gơrebê ngẫm nghĩ.

– Từ giờ đến tối mai, chúng ta đã ăn hết khá nhiều rồi, sau đó anh nói. Nhưng tất nhiên cũng chưa phải là hết. Còn lại dấu ở đâu được.

– Dấn trong phòng em. Sau đống sách hay quần áo. Em còn một chiếc vali có khóa.

– Thế nếu mụ cứ sục sạo khắp mọi chỗ thì sao?

– Ngày nào em cũng khóa cửa phòng trước khi đi.

– Em có chắc mụ ta không có một chiếc chìa khóa khác không?

Elidabét ngước mắt nhìn anh.

– Em chưa nghĩ đến điều ấy, cô nói. Rất có thể chứ.

Gơrebê mở một chai rượu.

– Từ giờ đến tối mai, chúng ta còn đủ thì giờ. Ăn được bao nhiêu thì cứ ăn đã. Ta mở cả ra bầy lên bàn như trong đêm Nôen. Bày tất cả như trên quầy hàng vậy.

– Cả những đồ hộp?

– Cả đồ hộp. Để ngắm mà. Chúng ta chỉ mở những hộp nào ăn bữa nay. Tất cả gia sản của chúng ta, dành dụm được với một giá đắt đỏ và lương thiện, bằng cách đi đánh cắp và mua chuộc.

– Anh muốn lấy cả những chai rượu ở tiệm Giêc-mania ra ư?

– Có chứ. Đó là giá cái sợ chính đáng mà chúng ta phải chịu đấy.

Họ đẩy bàn ra giữa phòng. Rồi họ mở cả hai gói, mở chai Xli vô vich, chai cô-nhắc, và chai Kummen. Họ để dành chai sâm-banh vào lúc tráng miệng.

– Sao chúng ta giàu thế này! Elidabét kêu lên. Tối nay chúng ta mừng gì vậy?

Gơrebê đưa cốc cho cô.

– Chúng ta mừng đủ mọi thứ một lúc. Chúng ta không có thời gian nâng cốc chúc riêng cho từng thứ một. Chúng ta mừng tất cả đồng loạt và nói giản đơn hơn là mừng hạnh phúc được ở gần nhau và có cả hai ngày trước mắt chúng ta.

Anh đi vòng quanh bàn đến ôm Elidabét trong tay. Anh cảm thấy cô sát vào anh như bản thân anh trong một thân thể khác, phong phú hơn, ấm áp hơn, trong sáng hơn cả anh, lại còn nhẹ nhàng hơn, không có giới hạn, không có quá khứ, với cuộc sống thật rõ ràng, không có gì phải hối hận, lại tự hiến thân cho anh. Cô nép chặt vào Gơrebê. Cái bàn đầy thức ăn, làm căn phòng có vẻ long trọng.

– Mừng một bữa thế này, có nhiều quá không? Cô hỏi.

Anh lắc đầu và nói.

– Anh chỉ dùng những danh từ kêu quá đấy thôi. Thật ra chỉ có một vấn đề quý nhất: niềm vui thấy mình còn được sống.

Elidabét uống một ngụm.

– Đôi lúc em tự nhủ rằng nếu người ta để cho mình được sống, chúng mình cũng biết sung sướng đấy chứ.

– Anh thấy chúng ta bắt đầu thế này là tốt lắm, Gơrebê nói.

Cánh cửa sổ mở rộng. Lần ném bom hôm qua, căn nhà trước mặt trúng bom và kính cửa phòng Elidabét đã vỡ. Cô lấy những tấm bìa vuông đen để thay nhưng những tấm riềm cửa bằng sa mỏng bị gió thổi phòng đã làm dịu bớt cảm giác ngột ngạt do chúng gây ra. Họ không thắp đèn để có thể mở cửa sổ. Thỉnh thoảng, có tiếng người đi qua phố. Tiếng một chiếc máy phát thanh đâu đó, tiếng cửa ra vào đóng thình thình. Có tiếng người ho, có những tiếng cửa chóp đóng.

– Thành phố ngủ rồi, và em cũng hơi say, Elidabét nói.

Họ nằm bên nhau trên giường. Thức ăn còn lại, cùng những chai rượu trừ chai vốt-ka, cô-nhắc và một chai sâm-banh, còn ở cả trên bàn. Họ chưa dọn bàn vì còn định ăn đêm. Họ đã uống hết chai vốt-ka, chai cô-nhắc để dưới đất và có tiếng nước chảy vào chậu ngâm chai sâm-banh.

Gơrebê đặt ly lên trên chiếc bàn ngủ. Trong bóng tối anh tưởng như đang sống trong một thành phố nhỏ trước chiến tranh. Có tiếng một chiếc máy nước đơn độc ở quảng trường đang róc rách, tiếng ong bay vù vù trong một cây ti-ơn, các cửa sổ dần dần đã khép lại, có ai đó chơi vĩ cầm trước lúc ngủ.

– Trăng sắp mọc rồi, Elidabét nói.

Gơrebê nghĩ, trăng sắp mọc rồi. Trăng, tình thương và hạnh phúc giản dị của những con người. Anh đã có tất cả những thứ ấy. Đó là nhịp đập thiêm thiếp của máu anh, là xác thịt được thỏa mãn, và hơi thở thoảng trong anh như một cơn gió uể oải. Câu chuyện trao đổi với Pônman, trở lại trong óc anh… Sao nó đã xa xôi thế. Anh nghĩ, thật lạ lùng, sao một đầu óc sáng suốt một cách tuyệt vọng lại có thể phù hợp được với khả năng hạnh phúc dồi dào đến thế. Nhưng thật ra thì có lẽ không lạ lùng đến như vậy đâu? Mà có lẽ cũng không thể nào khác được. Khi tất cả các câu hỏi đó cùng được đặt ra một lúc thì đối với mọi thứ khác, người ta cảm thấy như bị tê liệt. Không còn chờ đợi gì ở cuộc đời để đón những cái đời hiến cho ta mà không lo sợ.

Một tia sáng chiếu qua cửa sổ. Nó biến mất, run rẩy trở lại và không động đậy nữa.

– Có phải ánh trăng không? Gơrebê hỏi.

– Không phải, ánh trăng không trắng như vậy đâu.

Họ nghe có tiếng người nói. Elidabét dậy và lặng lẽ đến bên cửa sổ. Tuy trần truồng như cô vẫn đẹp và không trơ trẽn.

– Đó là một kíp người đi dọn dẹp, cô nói. Họ có một cây đèn chiếu bằng điện và họ mang theo xẻng cuốc. Họ đến làm việc ở căn nhà trước mặt. Anh đoán xem liệu còn có người bị mắc kẹt trong hầm không?

– Em đã thấy họ làm việc trưa nay rồi à?

– Chưa, vì em không ở đấy.

– Có lẽ họ đến sửa các ống dẫn nước đấy.

– Ừ, cò thể là thế.

Cô lại đến với anh.

– Thường sau một trận ném bom, khi trở về đây, em cứ mong cho ngôi nhà này bị phá hủy hết đi. Nhà cửa, đồ đạc, quần áo và tất cả các kỷ niệm nữa. Anh có hiểu điều ấy không?

– Hiểu.

– Các kỷ niệm nhắc đến ba em thì nhất định là không rồi. Những cái khác cơ, lo sợ, hờn oán, tuyệt vọng. Nếu tất cả cái đó bị phá hủy cùng với ngôi nhà, thì em sẽ thoát nạn, em chắc thế, và em sẽ tiếp tục sống.

Gơrebê nhìn cô. Ánh sáng lờ mờ ở cửa sổ soi vào vai cô. Có tiếng cuốc nho nhỏ, và tiếng xẻng xúc đất.

– Đưa cho anh chai rượu ở trong chậu rửa mặt, anh nói. Chúng mình uống trước khi căn nhà tan ra từng mảnh.

– Chai rượu ở tiệm Giécmania ư?

– Phải, để chai của Binđinh vào đấy. Ai biết được bao giờ lại có ném bom nữa? Những chai này cũng nguy hiểm như lựu đạn để trong nhà. Có ly không?

– Có ly uống nước thôi.

– Để uống sâm-banh cũng được. Bọn anh vẫn uống như thế ở Paris đấy.

– À, hồi đầu chiến tranh.

Elidabét mang ly đến và ngồi xổm bên anh. Anh cẩn thận mở nút chai. Rượu sủi lên dưới vòng bọt.

– Anh ở Paris bao nhiêu lâu?

– Vài tuần lễ.

– Ở đấy người ta có ghét các anh không?

– Anh không biết, có lẽ có. Anh không để ý. Vả lại, bọn anh cũng không muốn để ý làm gì. Tất cả bọn anh còn tin vào những điều người ta dạy mình. Bọn anh muốn chóng hết chiến tranh để có thể ngồi ở sân các tiệm cà phê và uống các thứ rượu chưa được biết. Bọn anh còn trẻ lắm.

– Trẻ à? Anh nói như là việc ấy lâu đến hàng chục năm rồi.

– Anh có cảm giác ấy thật.

– Thế bây giờ anh không còn trẻ nữa à?

– Trẻ chứ, nhưng cũng khác rồi.

Elidabét đưa ly rượu về phía cửa sổ. Cô lắc nhẹ cái ly và thích thú với những dòng bọt nhỏ từ đáy cốc sủi lên. Gơrebê nhìn đôi vai, mớ tóc dài như sóng, cái lưng cong và đường lượn hai chân của cô. Anh nghĩ, sao cô còn mơ tưởng bắt đầu lại cuộc đời nhỉ? Khi cô không mặc quần áo thì không có gì ràng buộc cô với căn nhà này, với công việc của cô, với mụ Lidơ cả. Cô chỉ là một với cái ánh sáng rung rinh ngoài cửa sổ, với đêm xao xuyến, với lòng ham muốn mù quáng dâng cao, và sự trống rỗng kỳ lạ tiếp theo, với tiếng gọi khàn khàn, với những tiếng nói mệt mỏi bên ngoài, với cuộc sống và cả với những xác chết mà người ta bới lên. Nhưng cô cũng xa lạ với những điều ngẫu nhiên vô lý của chiến tranh, với tất cả những cảnh buông xuôi, cảnh khổ cực vô cớ này. Dường như cô đã gạt bỏ các đồ cải trang và hiện cô đang tuân theo những quy luật mà hôm qua cô chưa biết.

– Em muốn được ở Paris lúc đó cùng với anh quá, cô nói.

– Còn anh, anh muốn ngày mai được cùng sang đó với em.

– Anh có cho rằng người ta sẽ đón tiếp chúng ta một cách nhạt nhẽo không?

– Có lẽ không. Chúng ta có phá phách gì ở Paris đâu.

– Phải, nhưng còn cả nước Pháp thì sao?

– Cũng như ở các nước khác thôi. Việc xảy ra mau lắm.

– Dù sao thì các anh phá phách cũng khá, đủ để họ ghét mình đến hàng năm nữa.

– Anh không biết. Chiến tranh còn dài thì người ta quên mau lắm. Mà có lẽ họ ghét chúng ta thật đấy.

– Em muốn chúng mình đến một nước nào không bị phá hoại chút nào cơ.

– Không có nhiều nước như thế đâu, em ạ, Gơrebê nói. Còn gì uống không?

– Còn, còn nhiều. Anh còn đi những đâu nữa?

– Sang Châu Phi.

– Châu Phi nữa à? Anh được xem nhiều thứ nhỉ.

– Phải, nhưng không giống như trước kia, anh vẫn ước mong được trông đâu.

Elidabét cầm lấy chai rượu để dưới đất lên và rót vào các ly. Gơrebê trông cô làm. Mọi vật đều có vẻ hư ảo, và không phải chỉ vì họ chuếnh choáng mà thế. Những lời nói phảng phất trong bóng tối mờ mờ không có vẻ quan trọng và điều quan trọng lại không diễn tả bằng lời được. Cái gì quan trọng đã phồng lên và rơi xuống như một con sóng lớn không ngôn từ nào tả được và những lời nói chỉ vật vờ trên sông như những cánh buồn trắng và nhẹ.

– Anh còn được thấy những nước khác không? Elidabét hỏi.

Gơrebê nghĩ, những cánh buồn trắng trên một con sông. Ở đâu nhỉ?

– Ở Hà Lan, anh nói. Đó là thời kỳ đầu chiến tranh. Những chiếc sà-lan lướt trên sông đào, mà các sông đào thì thấp đến nỗi người ta tưởng như tàu đi trên cánh đồng vậy. Chúng lặng lẽ đi, buồn căng trước gió và buổi chiều trông chúng đi qua thì thật là lạ, giống như những con bướm cánh to, xanh và trắng.

– Hà Lan, Elidabét mơ màng nói. Sau chiến tranh, chúng ta có thể sang chơi đấy nhỉ. Chúng ta sẽ uống sôcôla với bánh mì trắng và tất cả các thứ pho-mát ở đó, rồi tối đến, chúng ta ngồi xem thuyền đi qua kênh.

Gơrebê nhìn cô, và anh nghĩ: Bây giờ thì hạnh phúc không thể nào tách khỏi các món ăn được.

– Mong rằng người Hà Lan không ghét bỏ chúng mình, cô nói.

– Có thể là có đấy. Chúng ta đã xâm chiếm Hà Lan và phá hủy Rốttécđam[73] mà không báo trước. Anh đã trông thấy cảnh điêu tàn. Hầu như không có một căn nhà nào nguyên vẹn cả. Ba mươi ngàn người chết. Anh đoán ở đấy người ta cũng đón tiếp chúng ta không ra gì đâu.

Có một lúc im lặng. Bỗng cô nâng ly lên rồi quật mạnh xuống sàn.

– Mơ ước mà làm gì! Cô nói. Chúng ta không thể đi đâu được cả. Không ai ưa chúng ta. Ở đâu người ta cũng nguyền rủa mình!.

Gơrebê ngồi dậy trên giường. Mắt cô gái ánh lên như pha lê màu nâu trong suốt, trong bầu ánh sáng nhấp nháy và mờ nhạt bên ngoài. Anh ghét sát người cô và nhìn dưới sàn.

– Phải thắp đèn lên nhặt hết mảnh thủy tinh kẻo dẫm đứt chân ra đấy, anh nói. Chờ anh đi khép cửa sổ lại đã.

Anh đứng dậy. Elidabét vặn đèn và choàng áo che thân. Ánh sáng làm cô e thẹn.

– Đừng nhìn em, cô nói. Không biết sao em lại làm như vậy. Xưa nay em có như thế bao giờ đâu.

– Có lẽ có đấy, anh nói. Tính em không như thế, nhưng cuộc sống của em ở đây nó làm em như thế. Nên thỉnh thoảng em đập phá, có gì lạ đâu.

– Em muốn biết nếu thế tính của em ở đâu thì phải!

Gơrebê cười:

– Anh cũng vậy. Có lẽ ở một rạp xiếc, hay sống dưới một cái lều vải hoặc ở một quán rượu Mỹ. Nhưng dù sao thì cũng không sống trong căn phòng sạch sẽ của cô gái con nhà gia giáo này. Thế mà tối đầu tiên anh tưởng em mồ côi và bị bỏ rơi.

– Em mồ côi và bị bỏ rơi thật đấy chứ.

– Thì anh cũng vậy.

– Chúng mình đều là thế cả. Nhưng dù không có ai giúp đỡ, chúng ta cũng cứ sống được.

Anh trải một tờ báo ra đất và lấy một tờ báo khác vun những mảnh thủy tinh vào đó. Vô tình anh đọc được những đầu đề ở trang nhất. Lại rút ngắn chiến tuyến. Chiến đấu ác liệt ở vùng Oren. Anh gấp cả hai tờ lại và nhét vào bồ giấy. Anh chợt thấy không khí ấm áp của căn phòng lại có vẻ dễ chịu gấp bội. Vẫn còn nghe thấy tiếng cuốc và tiếng hốt gạch của kíp người đi dọn dẹp. Những món quà của Binđinh vẫn bày khắp mặt bàn.

– Em đi dọn bàn nhé, Elidabét nói. Bây giờ em không muốn trông thấy những của này nữa.

– Em cất vào đâu bây giờ?

– Cất vào bếp. Từ giờ đến mai, chúng ta còn khối thì giờ để dấu những thứ còn lại.

– Đến chiều mai thì chẳng còn mấy đâu. Nhưng em không sợ mụ Lidơ sẽ về sớm hơn ư?

– Mặc kệ mụ ta.

Gơrebê ngạc nhiên nhìn Elidabét.

– Phải, chính em cũng ngạc nhiên là thấy mình mỗi ngày một thay đổi đấy. Thấy vẻ ngạc nhiên của anh, cô nói.

– Em nên nói là thay đổi từng giờ.

– Còn anh?

– Cả anh cũng thay đổi.

– Anh có bằng lòng thế không?

– Có chứ. Mà không bằng lòng cũng chẳng có gì quan trọng.

– Bây giờ chẳng có gì là quan trọng cả, phải không?

– Phải.

Elidabét tắt đèn.

– Chúng ta có thể mở cửa nhà mồ được rồi, cô nói.

Gơrebê mở cửa sổ ra. Một luồng gió mát làm phồng các riềm cửa.

– Trăng đây rồi, Elidabét nói với vẻ trịnh trọng một cách khôi hài.

Quả nhiên, cái vòng tròn đỏ xuất hiện trên một mái nhà khấp khểnh. Tưởng như đầu một con quỷ đang mở rộng miệng nuốt căn nhà. Gơrebê lấy hai ly uống nước và rót đầy nửa ly cô-nhắc. Anh đưa một ly cho Elidabét.

– Bây giờ thì uống đi. Rượu không phải làm để dùng trong bóng tối.

Mặt trăng lên cao dần. Nó chuyển thành màu vàng và trở nên đẹp lộng lẫy. Hai người nằm kề bên nhau, nín lặng một lúc lâu. Elidabét quay đầu lại.

– Đôi lúc em tự hỏi không biết chúng mình sướng hay khổ, cô nói.

Gơrebê suy nghĩ.

– Chúng mình vừa sướng vừa khổ. Có lẽ không tránh khỏi thế được. Bây giờ chỉ có lũ bò là sướng. À còn có lẽ gạch đá cũng sướng.

– Cái đó cũng không có gì là quan trọng, phải không anh? Elidabét nói.

– Không có gì quan trọng. Gơrebê đáp, mắt mơ màng nhìn ánh trăng vàng đang lan dần trong gian phòng.

– Theo anh thì còn điều gì quan trọng?

– Điều quan trọng là chúng ta không bao giờ chết, anh nói. Và chúng ta cũng chưa chết.

[70] Nguyên văn tiếng Đức Wiener Schnitzel

[71] Tên rượu Wienlener Sonnenuhr – Erdener Trepchen.

[72] Nguyên văn l’Éternel féminin (Giống đàn bà muôn thuở). Câu thơ cuối cùng của đoạn thứ 2 trong vợ kịch Phaostơ của Gớt muốn nói lên thắng lợi của đàn bà bằng ái tình.

[73] Một thành phố hải cảng lớn và đẹp của Hà Lan bị thiệt hại nặng do phát xít Đức ném bom ngay từ đầu thế chiến thứ hai, khi bất ngờ tấn công Hà Lan.