- VIII -

Tiệm chụp hình Đông Phương nằm trên đường Trần Hưng Đạo. Ngày đó ở Tuy Hòa có hai tiệm chụp hình lớn là Mỹ Dung ở ngã năm và Đông Phương. Chủ tiệm Đông Phương là người Tàu Chợ Lớn, bạn thân của cậu Kỳ. Cậu dẫn bọn tôi vào trong giới thiệu với chú Thái chủ tiệm. Nghe chuyện, chú Thái nói với cậu:

- Ông để hai đứa nhỏ ở lại đây, thuê chỗ khác làm gì cho mệt. Nhà rộng thênh thang chỉ hai vợ chồng với đứa con bé tí.

Chú quay qua bọn tôi tươi cười nói:

- Nhất trí thế nhé. Cho cô bé với cậu bé mỗi đứa một phòng trên lầu ba. Còn ông bạn, nếu ông ở luôn đây thì tuyệt.

Cậu Kỳ lắc đầu quầy quậy nói:

- Hai đứa cháu thôi, ông đừng rủ rê tôi.

Cậu Kỳ với chú chủ nhà ngồi nói chuyện, tôi tới cuối phòng coi tấm phông vải thật to vẽ cảnh dòng sông và cầu Đà Rằng. Tuy chưa xong nhưng đẹp và lớn bằng cả một bức tường. Nhìn những lon sơn đủ màu để dưới nền, đem phết những thứ này lên, chúng lại trở thành cầu thành sông, khâm phục cậu thật. Định bày tỏ sự ngưỡng mộ với nhỏ Vân nhưng chẳng thấy nó đâu. Tôi đi ra phía trước. Mặt tiền trưng bày cơ man nào là ảnh. Có nhiều tấm hình lớn bằng nửa mặt bàn, được treo trên cao, còn hình trung trung thì nhiều vô kể. Nhỏ Vân đang đứng hỏi chuyện với một người ngồi trên ghế, khuôn mặt bị che khuất bởi chiếc hộp gỗ, anh ta đang sửa cái gì đó trong chiếc hộp. Thấy nhỏ Vân hỏi anh ấy:

- Sửa tấm phim này xong mình rọi ra để in hình ha anh?

Anh ấy nói chuyện với nhỏ nhưng vẫn chăm chú sửa:

- Đúng rồi em. Ba em là bạn chú Thái à?

- Dạ cậu em đấy! Khi nãy vô có anh Hai em nữa.

- Ừ, hai em từ bên Đại Nam qua đây à?

- Dạ!

- Có ai bị gì không em? Bên đó lâu lâu lại có một vụ...

- Tụi em chạy về đây nên chưa biết ạ.

Tôi lại gần xem anh ấy đang làm gì trong cái hộp đó. Nhỏ Vân thấy tôi đến, nó nói:

- Anh Hai coi nè, anh ấy đang sửa phim đấy.

Người ngồi trước chiếc hộp gỗ dừng tay nhìn qua bên hướng tôi đang tới. Thật bất ngờ, tôi không thể tin vào mắt mình, tôi không thể nào nghĩ rằng lại có sự may mắn đến diệu kỳ như vậy. Cả hai cùng sững sờ nhìn nhau. Anh đứng lên đi nhanh về phía tôi, tôi lao đến, cả hai cùng kêu lên:

- Em! Hà em!

- Anh Hà!

Không nhầm lẫn đâu được, anh Hà của tôi đây rồi. Đi tìm suốt bao nhiêu tháng ngày, giờ gặp nhau ở nơi mà chẳng bao giờ ngờ tới. Hai anh em ôm chầm lấy nhau, tôi khóc, anh khóc nhỏ Vân bất chợt đứng sững rồi cũng khóc theo. khóc trong niềm hạnh phúc. Nước mắt chảy dài nhưng nụ cười lại hiện trên khuôn mặt của từng người. Tôi kéo em lại nói với anh Hà:

- Đây là Vân, đứa em gái của em.

Cậu Kỳ, vợ chồng chú Thái không biết ra từ khi nào, đến bên ba đứa trẻ, chú Thái nói:

- Chúc mừng cuộc hạnh ngộ của các cháu. Chúc mừng cái duyên lành mà ông bạn Kỳ của tôi mang đến. Tối nay chúng ta làm một bữa tiệc nhỏ mừng các cháu, mừng cho chú thợ nhỏ đáng yêu của gia đình tôi.

Vợ chú đến xoa đầu tôi và nhỏ Vân, nói:

- Nghe anh Kỳ nói mấy hôm nay hai anh em về Tuy Hòa, đi lang thang khắp nơi tìm anh, tụi con ngoan lắm. Cô bé dễ thương quá!

Nhỏ Vân mắc cỡ, lí nhí cám ơn. Cô Thái quay sang anh Hà nói tiếp:

- Mai cô cho Hà nghỉ hai ngày, đưa các em qua gặp Má, đi thăm Tuy Hòa.

Tối hôm đó, khi anh Hà và thợ sang rửa ảnh xong, ba anh em bọn tôi lên sân thượng ngồi chơi. Anh bảo tôi kể lại chuyện bắt đầu từ buổi sáng hôm ấy. Tôi đẩy qua anh, muốn nghe chuyện gì đến với anh và Má...

- Mua phụ tùng xe đạp xong anh quay về. Qua cầu Đà Rằng cũng đã giữa chiều. Gần tới Phú Lâm thấy lính Cộng Hòa dày đặc, dây thép gai giăng chằng chịt. Mới sáng khi đi chỉ thấy năm, bảy chiếc xe nhà binh chở lính, trạm chốt nhiều hơn, đôi lần vẫn thế có gì đâu, đến chiều mọi thứ trở nên quá nghiêm trọng. Anh rất lo vì mọi người nói từ Hòa Bình trở lên đang đánh nhau dữ dội. Người dân lớp chạy lên núi tránh súng đạn, lớp kéo nhau xuống Tuy Hòa, chết vô số kể.

- Lúc đó xóm mình tan hoang, nhà cửa cháy rụi. Em với Vân con cô Hòa chạy lên, chị Hai cũng chạy lên...

- Anh không biết cả nhà mình chạy xuống hay lên nên ở lại Phú Lâm đợi Má, chị Hai với em. Chờ ngày này qua ngày khác mà bóng dáng người thân cứ mịt mù. người tị nạn gồng gánh, bế bồng nhau lũ lượt đi qua. Chờ đợi, tìm kiếm đến mỏi mòn. Khi không còn ai xuống nữa, chỉ thấy trên dòng mương dẫn thủy những xác người trương phình trôi xuống, thì mong chờ trong anh cũng tắt đi. Anh đem những đồ đã mua xuống trả lại cho tiệm xe, bác chủ tiệm thương tình giữ anh lại làm thợ trong tiệm bác. Từ đó anh sống trong mong chờ vô vọng. Cho đến một ngày rất ngẫu nhiên gặp được Má từ bác Thịnh gái nhà cạnh tiệm xe đạp của mình ở Phú thứ. Cả gia đình bác chết trong đợt chiến sự đầu tiên, chỉ còn bác. Hai bà mẹ cùng thuê một căn nhà nhỏ sống nương tựa nhau ở gần chùa đường số bảy. Hằng ngày Má chạy chợ, ngồi bán rau củ linh tinh ở một chợ nhỏ gần nhà.

- Thế khi nào anh chuyển qua làm nghề chup hình?

- À, tiệm hình Đông Phương cách tiệm xe đạp hai căn nhà thôi. Lúc đó anh đứng chơi ngoài lề đường, thấy em bé con chú Thái chủ tiệm chạy xuống lòng đường bị ngã, lúc đó có chiếc xe hơi chạy tới, anh nhảy ra kéo em bé...

- Rồi có ai bị gì không anh?

- Em bé may mắn không sao, anh bị xe tông văng ra, gãy chân nhưng cũng nhẹ.

Tôi và nhỏ Vân ngồi nghe. Có lẽ đã khuya lắm, đường phố vắng lặng, Vân nằm ngủ bên cạnh. Hai anh em mắt ríu lại, tôi ngáp dài xoay qua lay nhỏ vào ngủ.

Câu chuyện vụ nổ ở rạp Đại Nam sáng nay các tờ Nhật trình đăng nhiều. Mọi người bàn tán, kẻ nói đông người nói tây, đủ kiểu. Hai người lính Cộng hòa một chết một bị thương. Về dân có một thiếu niên chết và hai bị thương cùng nhiều người thương tích khi dẫm đạp lên nhau. May tôi với Vân chưa vào, chứ cảnh chen lấn đạp bừa lên nhau chạy như thế, chưa chắc hai đứa nhỏ bọn tôi được lành lặn, không muốn nói tính mạng cũng khó giữ. Sau đó người ta còn tìm thấy những miếng gỗ, mội số đồ vật được cho là để đánh giày. Chẳng lẽ Đức lì đã... Chợt nhiên tôi nhớ lại những câu nói khó hiểu của nó. Nào là “trả thù, trả thù”. Tuy lo nghĩ vậy nhưng vẫn mong sao người thiếu niên chết kia không phải là nó.

Trời đã sắp bước sang Đông, mây xám giăng giăng, lá vàng rụng nhiều hơn. Nhỏ Vân tung tăng chân sáo, thỉnh thoảng chạy lui chen vào giữa cầm tay tôi và anh Hà. Em thật hồn nhiên, đáng yêu biết bao. Ba anh em bọn tôi sáng nay đến với Má. Căn nhà nhỏ ở gần chùa trên đường số bảy Má thuê hơn năm nay để ở. Một bên là ruộng, bên đối diện nhà cửa vườn tược, không khí thật yên bình của quê nhà. Nhớ thương, lo lắng cho chồng con đằng đẵng tháng năm khiến Má ốm và già hơn. Anh em chúng tôi tới thăm, Má bất ngờ đến ngỡ ngàng. Má không ngờ thằng Hà em bé út trôi nổi ngần ấy thời gian nơi rừng thiên nước độc, bôn ba chốn đạn lạc bom rơi, người cười mà nước mắt cứ lăn dài trên đôi má. Tôi kéo nhỏ Vân lại với Má. Kể về những ngày lang thang nơi phố thị, gặp gia đình Vân rồi trở thành đứa con nuôi của Ba Mẹ Lộc. Cuộc đoàn tụ hôm nay dẫu chưa vẹn toàn nhưng cũng đã may mắn và hạnh phúc cho gia đình tôi. Ba anh em chúng tôi ở lại với Má, chiều mai về lại tiệm để anh Hà đi làm.

Anh Hà đề nghị với chú Thái chủ tiệm cho tôi được tới học nghề, Cậu Kỳ tác động thêm nên chú đồng ý yêu cầu của người bạn thân: Niên khóa mới, tôi được học tại trường Bồ Đề bên kia đường đối diện tiệm Đông Phương. Ngoài giờ học tôi học thêm nghề hình. Đây là tin tôi vô cùng bất ngờ, mừng không kể đâu cho xiết. Tôi báo cho nhỏ biết, nó mừng nhưng hóa ra tôi đi học là ý của Vân. Nhỏ nói:

- Sang năm em sẽ đến trường học lại. Hôm trước Ba có nói với cậu, nhà mình không đi bán thuốc nữa. Ba mua xe chở khách chạy Nha Trang - Thành. Định rằng nếu anh chưa tìm được Má, anh Hà thì trở về nhà đi học cùng em, Mẹ ở nhà dạy đàn.

Vân nói mà khuôn mặt em thật buồn. Tôi biết trong lòng em chẳng muốn xa tôi, em sợ mất tôi. Nhưng em lại hăm hở cùng tôi đi tìm Má, anh Hà - nếu gặp được người thân thì có nghĩa rằng tôi phải xa em. Giờ thì em không còn cảm nhận nữa rồi, em biết cái điều mà em vô cùng sợ ấy nó đã chạm vào tim em. Vậy ra em làm tất cả vì tôi ư Vân? Nghĩ đến đây tôi bật khóc. Khóc vì những ngày tháng bơ vơ, cô đơn lang thang khắp chốn rồi gặp gia đình, sống bên Ba Mẹ, bên em, bên những người yêu thương mình hết mực. Em đã không ngại gian khó, nắng mưa bương chải cùng tôi tìm người thân. Giờ gặp rồi, niềm vui đang lớn dần lên thì nỗi buồn chia tay lại trùm xuống. Em đứng đó, tôi đây nhưng rồi mai này trở về bên Ba Mẹ. Nơi ấy luôn có bóng dáng tôi, những hồn nhiên cười vui, quấn quít bên nhau trong ngôi nhà xinh không còn nữa, đêm đêm ngồi học bài, những sáng tinh mơ cùng nhau luyện tập không còn, không còn có tôi nữa. Nơi này đây rồi cũng vậy. Sống bên Má bên anh, trong lòng tôi dường như đã trọn vẹn ước mơ. Nhưng tôi sắp mất một cái gì đó quá lớn, lớn đến độ ngực tôi như thắt lại. Tôi không biết nó là cái gì, nhưng rõ ràng như vậy và tôi khóc. Em đứng lặng yên. Lòng tôi xáo động bao nhiêu thì trong em cũng buồn đau tương tự. Bởi thế, những trào dâng cảm xúc đã không ghìm được, không còn kìm nén được nữa, em lao đến ôm chầm lấy tôi khóc òa. Hai đứa ôm nhau khóc. Em nói trong nước mắt:

- Anh Hai ơi, em buồn lắm!

- Anh cũng rất buồn, anh luôn nhớ em.

- Phải thường xuyên vô thăm em.

- Nhất định thế, em gái của anh.

- Anh Hà nói vài hôm nữa xin nghỉ để đi với tụi mình vào Nha Trang.

- Vài hôm nữa ư anh?

- Ừ, vài hôm nữa.

- Vào Nha Trang rồi anh Hà và anh về...

- Anh về lại Tuy Hòa.

- Biết bao giờ mới trở lại?

Tôi và anh Hà đưa Vân về nhà. Má không được khỏe nên anh thay Má vào chào Ba Mẹ nuôi tôi. Một kết cuộc có hậu, mọi nỗ lực đã đi đến sự mỹ mãn. Trong ánh mắt từng người hiện lên niềm vui, hạnh phúc. Từ Ba Mẹ, từ anh Hà, tôi và Vân. Mọi người mừng cho tôi trở về lại thế giới hồn nhiên, vô tư vốn có của tuổi thơ, không còn canh cánh bên lòng những âu lo, phiền muộn. Còn Vân? Tất nhiên cũng vậy, em mừng vui, luôn quấn quít bên tôi. Mọi người trước đây rất lo cho em, nếu tôi trở về sống bên người thân, em có chịu nổi khi phải xa anh của nó? Thật bất ngờ, em chẳng có biểu hiện gì khiến ai cũng thở phào nhẹ nhõm. Tôi không thấy vậy. Nhìn em cười, thấy em vui nhưng trong nụ cười, niềm ấy vui dường như nó không thật là của em. Phải thế không Vân?

Ba chở cả nhà xuống Nha Trang để tôi và anh Hà về lại Tuy Hòa. Suốt chặng đường em lặng yên không nói chuyện. Mẹ đùa:

- Hai con sao buồn thế? Hà em sẽ thường xuyên vô chơi với con mà.

Em miễn cưỡng trả lời Mẹ:

- Dạ...

Tôi xoay qua cầm tay Vân, nhỏ mím môi nhìn, mắt em ngấn lệ. Lúc này vừa tới bến, em đưa tay quẹt vội giọt nước mắt vừa lăn trên má bước xuống xe. Hai anh em đến chào Ba Mẹ Lộc. Cầm tay em, tôi nói:

- Anh Hai sẽ vô thăm Ba Mẹ và em.

- Dạ!

Tôi vừa đi được mấy bước bỗng nhiên nhỏ Vân chạy vụt theo, mọi người tưởng em sẽ khóc òa, nhưng không! Em chạy đến, Vội vàng cầm lấy tay tôi như sợ biến mất. Em nói không kịp thở:

- Anh Hai, em nhớ anh!