CHƯƠNG 25
Một lần nữa, ở trên tàu, với sự có mặt của những người khác, Archer ngạc nhiên khi thấy tâm hồn mình thanh thản.
Ngày hôm đó, theo bất cứ đánh giá hiện tại nào, là một thất bại khá kỳ cục. Anh đã không hôn tay Madame Olenska, hay khiến cô hứa hẹn một lời về những dịp gặp gỡ sau này. Tuy nhiên, với một người đàn ông đang đau lòng với tình yêu không được thỏa mãn, và bị chia cách khỏi đối tượng đam mê của anh trong một khoảng thời gian không xác định, thì anh tự cảm thấy gần như bình tĩnh và thoải mái một cách xấu hổ. Đó là sự cân bằng hoàn hảo cô đã giữ giữa lòng trung thành với những người khác và sự thành thật với chính bản thân họ, nó đã khuấy động nhưng cũng làm anh yên lòng. Một sự cân bằng không được xếp đặt khéo léo, vì những giọt nước mắt và những sự ấp úng cô đã tỏ ra, mà do sự chân thành không bối rối của cô. Nó lấp kín anh với một nỗi sợ mơ hồ, vì mối đe dọa đã chấm dứt, và khiến anh cảm ơn số phận vì thói kiêu ngạo cá nhân cùng cảm giác đang đứng trước những nhân chứng rắc rối đã không xúi giục anh quyến rũ cô. Thậm chí sau khi họ nắm chặt tay từ biệt ở nhà ga Fall River, anh quay đi một mình, sự kết tội vẫn còn trong anh vì đã cứu vớt cuộc gặp gỡ của họ nhiều hơn anh đã hi sinh.
Anh thơ thẩn quay lại câu lạc bộ, đến ngồi một mình trong cái thư viện vắng vẻ, trở đi trở lại những ý nghĩ về mỗi giây mỗi phút họ được bên nhau. Anh thấy rõ ràng, và nó trở nên rõ ràng hơn khi lại gần xem xét, rằng nếu cuối cùng cô quyết định quay lại châu Âu - quay lại với chồng cô - thì không phải vì cuộc sống cũ lôi cuốn cô, dù đã có những điều kiện mới được đưa ra. Không, cô sẽ chỉ đi nếu cô cảm thấy mình đang trở thành một sự cám dỗ đối với Archer, một sự cám dỗ để trượt khỏi cái tiêu chuẩn mà cả hai đã dựng lên. Cô đã chọn lựa ở gần bên anh, miễn là anh không bắt cô đến gần hơn; và nó tuỳ thuộc vào chính anh nếu muốn giữ cô ở đó, an toàn nhưng tách biệt.
Trên chuyến tàu, những ý nghĩ này vẫn lởn vởn trong đầu anh. Chúng vây lấy anh trong một loại sương mù màu vàng, qua đó những khuôn mặt quanh anh trông xa vắng và mờ nhạt. Anh có cảm giác rằng nếu anh nói chuyện với những người đồng hành này họ sẽ không hiểu anh đang nói gì. Trong trạng thái lơ đãng này anh thấy mình, vào sáng hôm sau, tỉnh lại với hiện thực của một ngày tháng Chín ngột ngạt ở New York. Những khuôn mặt héo úa vì nóng trong chuyến tàu kéo dài trôi qua anh, và anh tiếp tục nhìn chằm chằm vào họ qua quang cảnh mờ ảo màu vàng tương tự. Nhưng đột nhiên, khi anh rời nhà ga, một trong những khuôn mặt tự tách riêng ra, đến gần hơn và đập vào ý thức của anh. Anh ngay lập tức nhớ lại, đó là khuôn mặt của người thanh niên mà ngày hôm trước anh đã thấy đi ra khỏi Parker House, và anh đã ghi nhớ vì nó không giống với kiểu mặt nào, và cũng không mang khuôn mặt giống với những người trọ ở khách sạn.
Điều tương tự ấy giờ lại làm anh ngạc nhiên và một lần nữa khiến anh lục lại trí nhớ về những mối liên hệ cũ. Chàng thanh niên đứng nhìn anh với vẻ sửng sốt của một người nước ngoài khi gặp phải những khó khăn khi du lịch ở Mỹ. Rồi anh ta tiến về phía Archer, nhấc mũ và nói tiếng Anh:
- Rõ ràng, thưa ông, chúng ta đã gặp nhau ở London?
- Ôi, chắc chắn rồi, ở London! - Archer nắm chặt tay anh ta với sự tò mò và đồng tình. - Vậy là cuối cùng anh đã đến đây? - Anh thốt lên, ngạc nhiên nhìn vào khuôn mặt nhỏ sắc sảo và phờ phạc của gia sư người Pháp của cậu bé nhà Carfry.
- Ồ, tôi đã ở đây… đúng - M. Rivière cười với đôi môi mệt mỏi - nhưng không lâu. Tôi sẽ quay về vào ngày kia.
Anh đứng nắm chặt cái va li sáng màu bằng bàn tay đeo găng chỉn chu, và nhìn vào khuôn mặt Archer với vẻ lo lắng, bối rối, hầu như van lơn.
- Tôi tự hỏi, thưa ông, từ khi tôi có may mắn tình cờ gặp ông, nếu tôi có thể…
- Tôi đang định đề nghị anh: đi ăn trưa với tôi nhé? Tới trung tâm, ý tôi là, nếu anh tìm tôi ở văn phòng tôi sẽ đưa anh đến một nhà hàng rất lịch sự trong khu đó.
M. Rivière rõ ràng là xúc động và ngạc nhiên.
- Ông quá tốt. Nhưng tôi chỉ định hỏi liệu ông có thể cho tôi biết làm thế nào để đón được một loại xe chở khách nào đó. Không có người khuân vác và không ai ở đây có vẻ muốn nghe…
- Tôi biết, những nhà ga ở nước Mỹ chúng tôi chắc đã làm anh ngạc nhiên. Khi anh yêu cầu một người khuân vác, họ sẽ đưa anh kẹo cao su. Nhưng nếu anh đi với tôi thì tôi sẽ giải thoát cho anh, và anh phải thực sự ăn trưa với tôi, anh biết đấy.
Chàng trai trẻ, sau chút do dự rõ rệt, trả lời, với những lời cảm ơn thừa thãi và trong một giọng không hoàn toàn chắc chắn, rằng anh đã có hẹn. Nhưng khi đã đi được một đoạn đường tương đối, anh hỏi liệu anh có thể ghé thăm vào chiều hôm đó không.
Archer đang trong lúc nhàn rỗi giữa mùa hè của văn phòng, nên anh ấn định một giờ và viết nguệch ngoạc địa chỉ của anh. Chàng trai người Pháp bỏ vào túi với những lời cảm ơn lặp lại cùng cử chỉ vung rộng mũ. Một chiếc xe ngựa đón anh ta, rồi Archer bước đi.
Đúng giờ, M. Rivière xuất hiện, đã cạo râu, ăn vận thẳng thớm, nhưng rõ ràng vẫn mệt mỏi và nghiêm nghị. Archer ở một mình trong văn phòng, và người thanh niên, trước khi ngồi theo lời mời của Archer, bắt đầu vội vã:
- Tôi tin tôi đã thấy ông, ngày hôm qua ở Boston.
Lời tuyên bố khá vô nghĩa, Archer định đưa ra một lời tán thành nhưng những lời nói của anh bị cản trở bởi thứ gì đó tuy rõ ràng nhưng bí ẩn trong cái nhìn khẳng định của người khách.
- Điều đó thật lạ, rất lạ, - M.Rivière tiếp tục - khi chúng ta gặp nhau trong những hoàn cảnh mà tôi đã nhận ra chính mình.
- Những hoàn cảnh nào? - Archer hỏi, hơi băn khoăn có phải anh ta cần tiền không.
M.Rivière tiếp tục chăm chú nhìn anh với đôi mắt thăm dò.
- Tôi đã đến, không phải để tìm việc làm, như tôi đã nói với ông lần gặp trước, mà vì một sứ mệnh đặc biệt…
- A…! - Archer thốt lên. Trong một thoáng hai cuộc gặp đã liên kết với nhau trong óc anh. Anh ngừng lại để nắm được tình huống đột nhiên lóe lên trong anh, và M.Rivière cũng giữ im lặng, như thể biết rằng những lời anh ta nói là đủ rồi.
- Một sứ mệnh đặc biệt - cuối cùng Archer nhắc lại. Chàng trai trẻ người Pháp, mở lòng bàn tay, nâng lên nhẹ nhàng, và hai người đàn ông tiếp tục nhìn nhau qua cái bàn làm việc cho đến khi Archer tỉnh táo nói:
- Hãy ngồi xuống.
Ngay lúc đó, M. Rivière gật đầu, lấy một cái ghế ở xa, và lại đợi.
- Chính vì cái sứ mệnh đó mà anh muốn hỏi ý kiến tôi?
- cuối cùng Archer hỏi.
M.Rivière gật đầu.
- Không phải nhân danh tôi. Trong trường hợp này, tôi… tôi đã giải quyết đầy đủ với bản thân mình. Tôi muốn… nếu có thể… nói chuyện với ông về nữ Bá tước Olenska.
Archer trong vài phút cuối đã biết rằng những lời này sẽ đến. Nhưng khi chúng đến, chúng khiến máu dồn lên thái dương như thể anh đã bị mắc vào một cành cây chĩa ra trong một bụi cây.
- Và nhân danh người đó? - Anh nói - Anh muốn làm điều này?
M.Rivière mạnh mẽ tiếp nhận câu hỏi ấy.
- Ồ…, tôi có thể nói của cô ấy, nếu nó không có vẻ giống một sự tự tiện. Hay là tôi sẽ nói là: nhân danh sự công bằng trên lý thuyết?
Archer xem xét anh ta một cách mỉa mai.
- Nói cách khác: Anh là sứ giả của Bá tước Olenski?
Anh thấy sự đỏ mặt của mình phản chiếu mơ hồ trên vẻ mặt tái xám của M. Rivière.
- Không phải với ông, thưa ông. Nếu tôi đến gặp ông, thì đó là với một tư cách khác.
- Anh có quyền gì, trong hoàn cảnh này, để có một tư cách nào khác? - Archer vặn lại. - Nếu anh là một phái viên thì anh vẫn là một phái viên.
Người thanh niên cân nhắc.
- Sứ mệnh của tôi đã kết thúc. Ngay khi nữ Bá tước đi, nó đã thất bại.
- Tôi không thể giúp được điều đó. - Archer đáp trong cùng giọng mỉa mai.
- Không, nhưng ông có thể giúp… - M.Rivière ngừng lại, xoay tròn cái mũ trong bàn tay vẫn đeo găng cẩn thận, nhìn vào lớp vải lót của nó và rồi lại nhìn vào khuôn mặt Archer. - Tôi tin chắc ông có thể giúp, thưa ông, để cũng biến nó thành một thất bại với gia đình cô ấy.
Archer đẩy ghế ra sau và đứng lên.
- Ồ… và vì Chúa tôi sẽ! - anh thốt lên. - Anh đứng với hai tay đút túi, tức giận nhìn chằm chằm vào anh chàng người Pháp bé nhỏ, người mà khuôn mặt, dù ngẩng lên quá cao, vẫn thấp hơn tầm mắt của Archer bốn hay năm xăng-ti-mét.
M. Rivière tái nhợt hơn bình thường, tái hơn nước da anh có thể biến đổi.
- Tại sao - Archer tiếp tục bộc phát - anh lại có thể nghĩ - vì tôi cho rằng anh đang cầu khẩn tôi với lý do mối liên hệ của tôi với Madame Olenska - rằng tôi nên có ý kiến trái ngược với những người còn lại trong gia đình cô ấy?
Sự thay đổi trong biểu lộ của khuôn mặt M. Rivière trong một lúc là câu trả lời duy nhất của anh ta. Cái nhìn của anh chuyển từ sự rụt rè thành nỗi buồn khổ hoàn toàn: vì một thanh niên thường có dáng điệu tháo vát sẽ rất khó khăn khi làm ra vẻ yếu đuối.
- Ôi, thưa ông…
- Tôi không thể hiểu, - Archer tiếp tục - sao anh lại đến chỗ tôi khi có những người khác còn gần gũi với nữ Bá tước hơn; và tại sao anh nghĩ tôi sẽ có thể dễ bị ảnh hưởng bởi những lý lẽ mà tôi cho rằng vì chúng mà anh được cử đến.
M. Rivière nhận sự công kích với một sự nhún nhường bối rối.
- Những lý lẽ tôi muốn trình bày với ông, thưa ông, là của riêng tôi và không phải từ người đã cử tôi đến.
- Vậy thì tôi cũng chẳng thấy có lý do gì để phải nghe chúng.
M. Rivière lại nhìn vào chiếc mũ của mình, như thể để xem liệu những lời cuối cùng này có phải là một dấu hiệu rõ ràng đầy đủ để đội nó vào và đi ra không. Rồi, anh bất ngờ nói.
- Thưa ông… ông có thể nói với tôi một điều không? Có phải ông nghi ngờ tôi được cử đến đây? Hay có lẽ ông tin toàn bộ vấn đề đã được khép lại?
Sự nài nỉ bình thản của anh ta khiến Archer cảm thấy sự hăm doạ vụng về của chính mình. M.Rivière đã thành công trong việc tác động đến anh. Archer hơi đỏ mặt, lại thả mình xuống ghế, và ra hiệu cho người thanh niên ngồi xuống.
- Tôi xin lỗi anh, nhưng sao vấn đề lại bị khép lại? M. Rivière nhìn lại anh với nỗi đau đớn.
- Vậy, ông có đồng ý với những người còn lại của gia đình, mặc dù những lời đề nghị mới mà tôi mang theo, rằng Madame Olenska khó có thể không quay lại với chồng cô ấy?
- Chúa ơi! - Archer thốt lên; và người khách của anh thốt ra một tiếng lẩm bẩm xác nhận nho nhỏ.
- Trước khi gặp cô ấy, tôi đã gặp - theo lời đề nghị của Bá tước Olenski - ông Lovell Mingott, người mà tôi đã nói chuyện vài lần trước khi đến Boston. Tôi hiểu rằng ông ấy đại diện cho quan điểm của mẹ ông ấy; và sự ảnh hưởng của phu nhân Manson Mingott là rất lớn đối với toàn gia đình bà.
Archer ngồi yên lặng, với cảm giác đang bám vào lề một vách đá trơn trượt. Việc khám phá ra rằng mình đã bị loại khỏi những cuộc đàm phán này, và thậm chí từ những tin tức họ đang có, đã gây cho anh một sự ngạc nhiên khó có thể bị lu mờ bởi sự kinh ngạc còn lớn hơn về điều mà anh đang nghe thấy. Anh chợt hiểu gia đình ngừng hỏi ý kiến anh vì vài bản năng gia tộc sâu sắc đã cảnh báo với họ rằng anh không còn ở bên phe họ nữa. Và anh nhớ lại, bắt đầu hiểu ra, một nhận xét của May trong chuyến đi của họ từ nhà bà Manson Mingott về vào ngày Hội Bắn cung: “Có lẽ, xét cho cùng, Ellen sẽ hạnh phúc hơn với chồng chị ấy”.
Ngay cả trong sự bối rối của những khám phá mới, Archer vẫn nhớ lại lời thốt lên căm phẫn của anh, và việc từ đó vợ anh không bao giờ nhắc tên Madame Olenska với anh. Lời nói bất cẩn của cô rõ ràng là sợi rơm giơ lên để thử xem gió thổi hướng nào; kết quả đã được báo cáo với gia đình, và sau đó, Archer đã ngầm bị bỏ quên khỏi những bàn bạc của họ. Anh ngưỡng mộ cái kỷ luật gia tộc đã khiến May khuất phục quyết định này. Cô sẽ không làm thế, anh biết, vì lương tâm của cô phản đối. Nhưng có lẽ, cô có cùng quan điểm với gia đình rằng sẽ tốt cho Madame Olenska khi là một người vợ bất hạnh hơn là một người đã ly thân, và rằng không có ích gì khi bàn bạc chuyện này với Newland, người đã đột nhiên không làm theo những điều đã bàn sẵn.
Archer ngước lên và bắt gặp cái nhìn lo lắng của vị khách.
- Ông có biết, thưa ông - có thể ông không biết - rằng gia đình bắt đầu lưỡng lự liệu họ có nên khuyên nữ Bá tước từ chối những lời đề nghị cuối cùng của chồng cô ấy không?
- Những lời đề nghị anh mang đến?
- Những lời đề nghị tôi mang đến.
Archer định thốt lên rằng dù anh biết hay không cũng không liên quan gì đến M. Rivière; nhưng cái nhìn có vẻ khiêm tốn nhưng ngoan cố, bạo dạn của M. Rivière khiến anh loại bỏ ý định này, và anh đáp lại câu hỏi của chàng trai trẻ với một câu khác.
- Mục đích của anh là gì khi nói với tôi về điều này? Anh ngay lập tức có được câu trả lời.
- Để xin ông, thưa ông… để xin ông với tất cả sức thuyết phục tôi có thể… đừng để cô ấy quay lại đó… Ôi, đừng để cô ấy quay lại đó! - M. Rivière thốt lên.
Archer nhìn anh ta với sự ngạc nhiên gia tăng. Sự thành khẩn trong nỗi đau khổ hay sức mạnh trong quyết tâm của anh ta là không thể nhầm lẫn: rõ ràng anh ta đã kiên quyết để mọi thứ kết thúc, nhưng sự cần thiết quan trọng nhất của nó đã khiến anh hành động như thế này. Archer cân nhắc.
- Tôi có thể hỏi - Archer cuối cùng nói - liệu đây có phải là điều anh nói với nữ Bá tước Olenska không?
M.Rivière đỏ mặt, nhưng đôi mắt anh không dao động.
- Không, thưa ông, tôi đã nhận sứ mệnh của mình với một thiện ý. Tôi thực sự tin - vì những lý do mà tôi không cần làm phiền ông - rằng sẽ tốt hơn cho Madame Olenska khi khôi phục lại địa vị, tài sản, và sự tôn kính xã hội mà vị trí của chồng cô ấy mang lại cho cô ấy.
- Vì vậy tôi cho rằng, anh khó có thể nhận một sứ mệnh như thế.
- Tôi không nên nhận nó.
- Vậy thì…? - Archer ngừng lại, và mắt họ gặp nhau trong sự chăm chú kéo dài.
- Ôi, thưa ông, sau khi gặp cô ấy, tôi biết cô ấy ở đây thì tốt hơn.
- Anh đã biết?
- Thưa ông, tôi đã hoàn thành sứ mệnh một cách trung thực: tôi đưa ra những lý lẽ của Bá tước, tôi tuyên bố những đề nghị của ông ấy, mà không thêm bất cứ bình luận nào của tôi.
Nữ Bá tước đã tử tế lắng nghe một cách kiên nhẫn, cô ấy thật tốt khi gặp tôi hai lần. Cô ấy đã cân nhắc một cách công bằng tất cả những gì tôi nói. Và sau hai lần nói chuyện này tôi đã đổi ý, và đã nhìn mọi thứ khác đi.
- Tôi có thể hỏi điều gì dẫn đến sự thay đổi này không?
- Chỉ là vì thấy được sự thay đổi trong cô ấy. - M.Rivière trả lời.
- Sự thay đổi trong cô ấy? Vậy anh đã biết cô ấy trước đó?
Vẻ mặt người thanh niên lại ửng đỏ.
- Tôi từng gặp cô ấy ở nhà người chồng. Tôi đã biết Bá tước Olenski nhiều năm. Ông có thể hiểu rằng ông ấy sẽ không cử một người lạ đi làm một sứ mệnh như thế này.
Archer nhìn ra những bức tường trống của văn phòng, rồi nhìn lên một tấm lịch treo vây quanh bởi những tranh biếm họa thô kệch về tổng thống Mỹ. Cuộc nói chuyện này nên diễn ra ở bất cứ đâu trong vòng hàng triệu ki-lô-mét vuông lệ thuộc nguyên tắc của anh có vẻ xa lạ như bất cứ thứ gì mà sự tưởng tượng có thể nghĩ ra.
- Sự thay đổi - loại thay đổi nào?
- Ôi, thưa ông, nếu tôi có thể nói cho ông! - M. Rivière ngừng lại - Tenez… Tôi cho rằng đó là việc phát hiện ra điều tôi chưa bao giờ nghĩ tới trước đó: rằng cô ấy là một người Mỹ. Và nếu ông là một người Mỹ như cô ấy - như ông - thì những thứ được chấp nhận trong những xã hội khác, hay ít nhất phải chịu đựng như một phần của sự nhượng bộ thích hợp thông thường - sẽ trở nên không thể tưởng tượng được, đơn giản là không thể nghĩ tới. Nếu những người thân của Madame Olenska hiểu những điều này là gì, chắc chắn họ sẽ dứt khoát chống đối việc cô ấy trở về cũng như chính cô ấy vậy; nhưng có vẻ họ coi việc chồng cô ấy mong muốn cô ấy quay lại là bằng chứng của một khao khát không thể cưỡng lại được cho cuộc sống gia đình. - M. Rivière ngừng lại, và rồi nói thêm - trong khi nó không hề đơn giản như thế.
Archer nhìn lại tổng thống Mỹ, rồi nhìn xuống bàn làm việc và những giấy tờ quăng trên đó. Trong một hai giây, anh không thể nói gì. Trong suốt khoảng thời gian này, anh nghe tiếng ghế của M. Rivière bị đẩy lại và biết rằng anh ta đã đứng lên. Khi nhìn lên lần nữa, anh thấy vị khách cũng xúc động như anh.
- Cảm ơn - Archer đơn giản nói.
- Chẳng có gì phải cảm ơn tôi, thưa ông. Đúng hơn, phải là tôi… - M. Rivière thốt lên, như thể lời nói của anh quá khó khăn. - Dù sao thì tôi cũng muốn - anh tiếp tục trong một giọng vững vàng hơn - nói thêm một điều. Ông hỏi tôi liệu tôi có phải là người làm việc cho Bá tước Olenski không. Lúc này thì có, tôi đã quay lại với ông ấy, vài tháng trước, vì những lý do nhu về cầu cá nhân có thể xảy ra với bất cứ ai có những người ốm yếu và già cả, phụ thuộc vào anh ta. Nhưng từ lúc tôi quyết định đến đây để nói những điều này với ông, tôi coi như mình đã bị sa thải, tôi sẽ nói với ông ta như vậy khi nào quay lại, và giải thích cho ông ta. Thế thôi, thưa ông.
M.Rivière gật đầu và lùi lại một bước.
- Cảm ơn - Archer lặp lại, khi tay họ gặp nhau.
___________________________
Chú thích:
[92] Juste-Aurèle Meissonier (1695 - 1750): Thợ kim hoàn và nhà trang trí, là người sáng tạo đầu tiên của hình thức Rococo.
[93] Alexandre Cabanel (1823-1889): Họa sĩ người Pháp.
[94] Que voulez-vous (tiếng Pháp): Anh muốn gì?
[95] Vis-à-vis: Xe ngựa mà hành khách ngồi đối diện với nhau. (ND)
[96] Ocean Drive: Tên một con đường ở South Beach - thuộc khu vựa phía nam của bãi biển Miami, bang Florida, Mỹ. (ND)
[97] Cottage-orné: Một kiểu nhà nông thôn đẹp như tranh, chủ yếu có ở cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. (ND)
[98] Tuscany: Một vùng thuộc Ý, với thủ phủ của nó là thành phố Florence. (ND)
[99] Lime Rock: Tên ngọn hải đăng, nổi tiếng với câu chuyện của người phụ nữ trông hải đăng Ida Lewis. (ND)
[100] Sancta simplicitas (tiếng Latin): ám chỉ sự ngây thơ một cách ngờ nghệch.
[101] Một vùng thuộc nước Mexico. (ND)
[102] Solitaire: Lối chơi bài chỉ có một người đánh. (ND)
[103] Cupid: Vị thần tình yêu theo cách gọi thời La Mã cổ, trong thần thoại Hy Lạp là thần Eros, trên vai thường mang cung tên và những mũi tên tình yêu. (ND)
[104] Scott-Siddons (1844 - 1896): Nữ diễn viên người Anh.
[105] Tác phẩm của nữ thi sĩ người Anh Elizabeth Barrett Browning (1806 - 1861) là một trong những nhà thơ được coi trọng nhất trong thời đại Nữ hoàng Vitoria (ND).
[106] Cabinet particulier: Căn phòng riêng. (ND)