Thư tháng năm gửi em

Thư này gửi đến em có phần hơi muộn màng, không phải vì bận rộn mà vì tôi chờ đến những ngày cuối tháng 5. Ở đây, ngoài những cái tết qua đi để nhắc nhở một năm mới đã đến hoặc đó là lúc gợi lại những ngày tháng cũ đã qua đi, những người Việt ly hương như chúng tôi còn thêm một ngày nữa để nhớ quê hương. Nỗi nhớ này tuyệt nhiên không êm ả hay ray rứt nhẹ nhàng như những ngày tết xa xưa. Nó chứa đựng hàng triệu, hàng ngàn tâm sự khác nhau để đến bây giờ mỗi lần nhớ lại người ta vẫn bàng hoàng về sự phân tán và chia lìa đột ngột. Đó là một niềm đau trên cả những đau đớn thường tình vì nó bàng bạc ở khắp nơi. Sự cảm nhận về nỗi đau đớn ấy không rõ nét bởi vì ở mỗi người là một niềm đau riêng.

Cái đau đớn chung không bằng nỗi đau riêng phải không em? Và niềm đau đó ẩ núp trong muôn vàn hình thể và sẵn sàng gợi lại bất cứ lúc nào để nhắc khẽ rằng tôi cũng có quê hương, tôi đã từng sinh ra và lớn lên trên quê hương tôi. Em không tưởng nổi có những cái rất giản dị mà làm đẫm lòng người. Từ quả cà pháo xứ người đến ngọn rau quen thuộc hay một góc nắng, vài giọt mưa âm thầm. Vụn vặt nhưng da diết. Ở nơi này chúng tôi vẫn nói tiếng Việt, ăn món ăn Việt, giao tiếp với người Việt, sinh hoạt với người Việt, đọc sách báo Việt. Chúng tôi có đủ thứ chỉ thiếu mảnh đất Việt. Còn em ở quê nhà, đứng trên miếng đất của ông cha mà thiếu tất cả. Vậy tôi may mắn hay em bất hạnh hay ngược lại?

Bằng vào một thời gian dài lê thê –Có lẽ tôi dùng chữ “lê thê” không đúng vì thời gian ở đây qua nhanh lắm tuy nhiên nó dai dẳng, ngày này tiếp nối ngày khác- trên xứ người, những cái rễ con dần đâm nhánh và bám vào đất lạ. Những con đường mà tôi đi ngang hàng ngày, những bảng hiệu, những giờ giấc xứ người dần cũng thành quen thuộc và tôi đã tạm gọi đây là một nơi chốn bình yên. Nhưng tôi biết rồi đến một hôm nào đó nhìn lại, những ngày tháng này vẫn chỉ là một phần đời, một nhánh đâm ngang, tuy bắt rễ nhưng chỉ hời hợt vì nó vẫn chỉ là một sự rẽ ngang bất đắc dĩ và không bao giờ nơi nào có thể thay thế được quê hương mình. Đối với tôi, quê hương mang trọn mầm sống của bước đầu đời, quê hương trĩu nặng những kỷ niệm và quê hương chỉ còn trong trí nhớ. Với em, chân trời viễn mộng tự do sáng rỡ, thênh thang và xa vời vợi. Mười chín năm ở xứ người, tôi đã quen với sự tự do đến nỗi ngày hôm nay tôi xem đó là một lẽ tất nhiên như mưa, như nắng, như trái tim tôi vẫn đập đều đặn. Tôi đã quên mất vì đâu mình có tự do và tôi cũng coi thường cả giá trị cũ nó nữa bởi vì hai chữ đó đã biến mất, đã nhập vào đời sống thường ngày từ bao giờ.

Còn em, ở nơi đó, có xem đời sống khổ cực, lam lũ hiện tại của chính em, của những người xung quanh như một sự tất nhiên không? Và em có quen được với những sự chà đạp, bóp nghẹt, sợ hãi, như những điều phải có trong cuộc sống để trở thành chai lì như sỏi đá ngô nghê. Tôi nghĩ là em sẽ không trả lời tôi, thay vì đó em sẽ hỏi tôi: “Có bao giờ chị coi ước mơ như một sự cần thiết để tồn tại không nhỉ?”

Sau 19 năm ly hương, những người Việt nơi đây vẫn níu lấy cái quá khứ. Họ đã mang sang xứ người những quả tim thiết tha với quê hương và vì thế những khu phố, cửa hàng, mang những tên gọi quen thuộc và là một nhắc nhở đến những gì họ đã bỏ lại sau lưng. Đây là một ảo tưởng đáng yêu: chúng ta đã mang được cả quê hương sang xứ người. Những “thằng cu”, “con bé”, vẫn được gọi nhan nhản trên xứ này, cho dù những nhi đồng đó ngày nay đã lớn và có thể không nói được một tí tiếng Việt nào.

Ở quê nhà, em sẽ trầm trồ: “Chà, cháu nói tiếng ngoại quốc giỏi quá!”, thì ở đây chúng tôi ngậm ngùi vì thế hệ con cháu chúng tôi đã không biết đến nhiều thứ về quê hương mình. Vậy thì cái giá tự do mà chúng tôi phải trả không rẻ lắm đâu em. Những đứa bé Việt Nam lớn lên ở xứ Mỹ sẽ phải sống một cách uyển chuyển để giữ tinh thần Việt Nam. Nơi em sống, giữ được phẩm giá, tư cách trong một xã hội nghèo đói, đảo lộng, không phải là chuyện dễ dàng thì nơi đây một người Việt ly hương giữ được cá tính Việt trong một xã hội tự do cũng khó khăn không biết đến chừng nào. Khi nói những điều này tôi không có ý dập tắt ước mơ của em về một thiên đường mà chỉ muốn nói lên những điều thật sự đang xảy ra chung quanh tôi và cho chính tôi nữa mà thôi.

Thư đã dài, thân chúc em đêm nay nằm mộng thấy một thiên đường có thật như em muốn.