Chương 19-2 Từ biệt cầu Cam lần nữa (2)

Tiền Khoa 21 tuổi nói thêm: “Đây chẳng phải kết cấu kiểu cái mộng của thợ mộc Trung Quốc sao? Bậc thầy Newton chẳng qua cũng chỉ có thế!”“Cũng không hẳn! Khoa học và kỹ thuật là hai khái niệm. Khoa học hiện đại bắt nguồn từ văn hóa phương Tây, nguồn gốc từ Hy Lạp cổ. Hưng Thịnh lấy thiên văn làm ví dụ, châu Âu từ xưa đã cố giải thích tất cả các hiện tượng thiên văn được ghi chép, rồi dùng toán học để diễn giải hiện tượng thiên tượng của tương lai, rồi lại thông qua thực nghiệm để chứng minh. Từ Ptolemaeus của thuyết địa tâm Hy Lạp cổ, cho tới Newton vĩ đại, dù là theo đuổi quan niệm học thuật nào cũng đều theo đạo lý này. Không có ngoại lệ” Em gái Huy Nhân nhìn về phía Lý Hưng Thịnh nói: “Em hiểu rồi, khoa học không phải là thứ vô ích, càng không phải thứ gia truyền, mà là một hệ thống mô hình suy luận và thực nghiệm đầy đủ” “Nhà triết học người Đức, Ăng-ghen từng nói, kết cục của thời Trung Cổ là không thể không liên hệ tới sự thất bại của Constantinopolis. Thời đại mới lại quay về người Hy Lạp mà bắt đầu… Nếu lý luận khoa học lịch sử muốn nghiên cứu những lý luận phát sinh và lịch sử phát triển của chúng ta ngày nay, không thể không quay về người Hy Lạp” Lý Hưng Thịnh tự kết luận một câu, “Tinh thần này của Hy Lạp cổ, suối nguồn của khoa học phương Tây, vừa hay văn minh phương Đông không có” Tiền Khoa cười gật đầu, rốt cục anh ta cũng là kỹ sư: “Tiến sĩ Lý, tôi hiểu được những gì anh nói. Dù Trung Quốc có thể có những thợ mộc tinh xảo nhưng không thể đưa kỹ thuật của mình thành khoa học, vì còn thiếu hệ thống hoàn chỉnh” “Đúng thế, science – khoa học là gì? Khoa học không phải là tín ngưỡng, cũng không phải đạo đức, càng không phải tay nghề thủ công, mà là bằng chứng. Khoa học là một dàn thái độ, quan điểm và phương pháp, thành lập hình thức với thế giới quan, tổ chức hệ thống nhận thức có tuần tự để phán đoán, rồi phải thông qua những bằng chứng thí nghiệm và nhìn nhận lại. Nếu chỉ là nghĩ không, thì kỹ thuật tài giỏi, hay là máy móc nổi tiếng một thời cũng không được gọi là khoa học” Trăng treo tuốt phía trên của sông Cam, trước mặt là cầu Than Thở của trường Cao đẳng St. John, chiếc cầu kiểu khép kín này được mô phỏng theo cầu Than Thở ở Venice. “Vậy thú trấn mộ có được tính là khoa học không?” Tiểu Quận vương đột nhiên hỏi một câu làm cả thuyền im lặng, thật giống với sự tĩnh mịch đêm tối của sông Cam, hồn nhiên nhưng lại ẩn chứa sát khí. “Bản chất của thú trấn mộ là khoa học, thậm chí là khoa học vượt xa thời đại phát triển, nhưng tư tưởng hướng dẫn của nó lại phi khoa học” Lý Hưng Thịnh lại thu sào lên, ngồi khoanh chân trên thuyền, đôi mắt nhìn về phía cửa sổ xinh đẹp trên cầu Than Thở, tựa như con báo trốn dưới ánh trăng. “Lý giải thế nào?” “Mọi người đều rõ ràng – Tiền Khoa, anh điều khiển thú trấn mộ Thiên Sứ Bốn Cánh từ châu Âu đến Anh. Hai năm trước, chúng ta còn đuổi theo hành tung của thú trấn mộ này vượt sông vượt núi, nó hạ cánh khẩn cấp xuống một đảo băng ở Bắc Cực, còn suýt chết. Còn có cả thú trấn mộ Cửu Sắc của tiểu Hoàng tử Triều Đường, cả thú trấn mộ Mười Sừng Bảy Đầu của An Lộc Sơn kiêu hùng nữa. Uy lực của chúng không phải từ huyền học, chỉ cần nghiên cứu tỉ mỉ, thông qua các phương pháp khoa học diễn giải và thí nghiệm, sớm muộn cũng tìm ra nguyên lý dù là nguyên lý hay cái gọi là linh hồn. Tôi cũng không phản đối đạo lý “Thể máy móc có linh hồn”” Tiểu Quận vương hỏi tiếp: “Sao lại nói là tư tưởng hướng dẫn không phải khoa học?” “Có thể, chỉ có truyền nhân của tộc thợ mộ hoàng gia – Tần Bắc Dương, mới rõ điểm trọng yếu của thú trấn mộ. Đây cũng chính là đặc điểm của tất cả các nghề cổ của Trung Quốc, cha truyền con nối trong gia tộc, truyền cho nam chứ không cho nữ, truyền trong tộc không truyền ra ngoài. Một khi gia tộc đoạn tuyệt thì nghề cũng mất” “Người ta thường nói: Dạy trò, đói thầy! Trên có chế tạo thú trấn mộ, dưới có sửa bồn cầu cũng đều là đạo lý này” Tiền Khoa cười khổ, “Cũng khó trách, chúng ta chỉ có thể nhìn thấy những ký ức của kỹ thuật tinh xảo trong sách cổ, ví dụ như nỏ hay ngựa gỗ của Gia Cát Lượng, còn đồ thật thì…” “Chỉ có thể đào mộ Gia Cát Lượng mới thấy thôi!” Huy Nhân nũng nịu kêu: “Anh Hưng Thịnh, hóa ra anh là kiểu Tiến sĩ Cambridge như thế! Em ghét nhất giặc trộm mộ, và cả đám phá hoại cổ vật nữa” “Ở Trung Quốc, nhiều kỹ thuật bí mật đều dùng phong thủy, bát quái, chu dịch, âm dương, ngũ hành, thậm chí là cả tam giáo…Không thể nói là mê tín ngu muội, nhưng dù sao cũng là phi khoa học, không thể thí nghiệm để chứng minh. Mọi người nói xem chứng minh thế nào, Thái Bình Thiên Quốc thất bại vì triều Thanh đã đào mộ tổ của Thiên Vương Hồng Tú Toàn ư? Vì sao lăng tẩm của hoàng gia triều Thanh vẫn bình yên vô sự tới nay, nhưng Đại Thanh vẫn bị diệt vong?” Tiểu Quận vương dự đoán: “Lăng mộ Đại Thanh chỉ e sẽ gặp tai họa trong vài năm nữa!” “Đối với ngài Cô Hồng Minh và La Chấn Ngọc thì Đại Thanh vẫn chưa chết!” Cuối cùng, Chí Ma cũng tiếp lời được, tiện thể ngắm nhìn em Huy Nhân dưới ánh trăng, dù cho vợ cậu ta mới đến Luân Đôn. Lý Hưng Thịnh lơ đãng nói: “Không thể nói người Trung Quốc hoàn toàn không có tinh thần khoa học, thời Xuân Thu Chiến Quốc cùng thời với Hy Lạp cổ, cùng là những nước nhỏ bị chia rẽ, tư tưởng người khổng lồ được nhân lên gấp bội. Một bên là văn minh thương nghiệp biển, một bên là văn minh nông canh. Mà chúng ta tiếp cận gần nhất với người tập hợp tư tưởng “Trường phái nguyên tử” của Democritos, “Logos” của Heraclitus, Aristoteles. Đó chính là Mặc Tử” “Mặc Tử?” “Người cha đỡ đầu thợ mộ vĩ đại nhất Trung Quốc, chỉ tiếc là tư tưởng của ông bị cấm đoán, đến cả những kỹ thuật vĩ đại của ông không thể truyền ra ngoài. Trung Quốc không có đất cho khoa học hiện đại phát triển” Tiền Khoa vỗ ngực: “Ai u! Nhắc đến Mặc Tử và thợ mộ, tôi nhớ Tần Bắc Dương quá, nghe nói cậu ấy vẫn còn sống” “Đúng thế, năm ngoái tôi gặp cậu ấy ở Tân Cương và Đôn Hoàng” Huy Nhân mù mờ hỏi: “Tần Bắc Dương mà các anh nói là ai?” “Người giữ bí mật của thú trấn mộ” “Thú trấn mộ là gì?” Lý Hưng Thịnh cười nhếch mép: “Nắm giữ bí mật lăng mộ và thiên hạ Trung Quốc” “Các vị, đêm dạo sông Cam, phong cảnh tuyệt đẹp, nói tới thú trấn mộ và khoa học giống như “Thuyền đêm” của Trương Đại” Chí Ma duỗi chân, tựa vào thuyền, tay để sau gáy, trong mắt chỉ còn ánh trăng trên thuyền, “Đợi tiểu tăng duỗi chân” “Chí Ma lão đệ, cậu đang chê cười chúng tôi không biết lời nói nhảm của Đàm Đài Diệt Minh sao?” Không khí trên thuyền trở nên ngại ngùng, Lý Hưng Thịnh cười lớn: “Không sao, không sao! Chưa biết thì hỏi, muốn giỏi phải học – việc gì cũng phải học trước rồi mới biết được” “Ai yo, lá cây đều rụng hết cả rồi” Một chiếc lá khô rụng trên đầu Huy Nhân, giống Lâm muội muội buồn thu sầu xân trong vườn. “Rụng một chiếc lá biết thu tới, cảnh đẹp như này sắp mất rồi” “Tiến sĩ Lý, để tôi chèo thuyền cho!” Chí Ma trèo lên đầu thuyền, Lý Hưng Thịnh chỉ cậu ta giữ thăng bằng, chẳng may rơi xuống sông Cam, đêm tối khó vớt. Chiếc sào dài chèo vài cái, đập vào bụi lau bên sông làm mấy con thiên nga trắng sợ hãi, bay lên trời. Huy Nhân ngâm nga bài “Như mộng lệnh” của Lý Thanh Chiêu: “Nhớ buổi chơi đình bên suối, Say khướt chiều về quên lối. Hứng tận quay mũi thuyền, Lạc vào vùng sen đi mãi. Bơi vội, Bơi vội. Nhớn nhác cò bay trên bãi”(1) (1) Bản dịch thơ của Nguyễn Xuân Tảo trên thiviennet “Hay!” Bốn người đàn ông trên thuyền đều vỗ tay cho cô. Chí Ma nhìn bầu trời mà đàn thiên nga vừa bay qua, ánh trăng ảm đạm, thi thoảng lấp lánh ánh sao. Cậu ta liều ngâm nga: “Tôi cắm sào tìm mộng Bơi đến mảng cỏ xanh Chở đầy thuyền sao sáng Ngân nga khúc thuỷ hành Nhưng giọng ca nghẹn hẳn Sênh tiêu tiễn biệt ơi Đêm hè nay yên ắng Cầu Cam chẳng cất lời Tôi ra đi lặng lẽ Hệt như lúc đến đây Tay áo tôi vẫy nhẹ Không vương một đám mây” Nghe thấy “Nhưng tôi không thể hát” cùng với “Trầm mặc”, Huy Nhân định hát “Tống biệt” của Lý Thúc Đồng, nhưng cũng chỉ mím môi, trôi theo dòng sông, tựa như cả trời sang đều rơi xuống sông Cam, chở một thuyền người chìm nổi… Sớm ngày hôm sau, Huy Nhân rời khỏi Cambridge, cô phải về nước cùng với cha cô – Lâm Trường Dân. Lý Hưng Thịnh, tiểu Quận vương, Tiền Khoa đứng ở cửa trường Đại học King Cambridge vẫy tay tạm biệt. Chí Ma thuê một chiếc xe ngựa đưa cô ra ga tàu. Mùa thu nước Anh xào xạc lá rụng, những chiếc lá rụng bay tới trước cửa. Theo lịch cũ của người Trung, hôm nay là ngày 1 tháng 10, tiết Hàn y. Trên bãi cỏ của trường Đại học King, thú trấn mộ Thiên Sứ Bốn Cánh và khinh khí cầu hình đồng tiền của Thiên Viên, có một người đến đưa một bức điện báo. Lý Hưng Thịnh đọc luôn bức điện báo bằng tiếng Anh, đại ý là muốn mời anh tới Thượng Hải, lộ phí và vé thuyền đều đã được gửi bưu cục tới. Ký tên điện báo – Tần Bắc Dương. Tiền Khoa cũng cau mày nói: “Mấy ngày trước, tôi cũng nhận được một bức điện báo tương tự ở Đức, cũng của Tần Bắc Dương gửi tới” “Thật trùng hợp!” Tiểu Quận vương gật đầu nói, “Hôm qua, tôi cũng nhận được điện báo tương tự ở Luân Đôn! Mời tôi đến Thượng Hải” Thượng Hải! Thượng Hải!