Chương XII

Từ hôm chữa thuốc tây, Khánh đỡ nhiều, người tỉnh táo, ăn, ngủ được. Những lúc Khánh ngủ, bà cụ Tư thường nhờ Mai ra trông hàng giúp, vì cô Tần phải về Nam Định chăm nom cho bà cô ruột ốm nặng mà không có con cái săn sóc. Còn cụ Tư cứ bận hì hụi ở trong bếp cả ngày để sấy chuối. Mai ngồi một mình vừa bán hàng vừa nghĩ đến Khánh.

Mấy hôm nọ, bệnh Khánh trầm trọng quá, Mai lo sợ, giờ mỗi ngày Khánh một khỏi dần, Mai không còn phải lo sợ nữa, nhưng lại thương Khánh. Khánh đã biết đói, cả ngày cứ nằm dài, nghĩ tới các món ăn: "Giá em được ăn bún chả, giá em được ăn canh cá…» Nhưng vì chưa khỏi hẳn, nên đốc-tờ vẫn bắt phải kiêng mỡ, các đồ tanh. Còn hoa quả như cam táo, ăn được. Khánh cũng rất thích ăn cam, thường ao ước với hai chị:

- Em thèm cam quá, hai chị mua cho em vài quả!

Nghe em nói, Dậu, Mai chỉ ừ hữ. Những thứ ấy đắt lắm, biết lấy tiền đâu mà mua? Độ này nhà túng quá, túng đến nỗi mấy anh em phải ăn cháo thay cơm hàng hai ba bữa liền.

- Cô cho tôi lạng chuối.

- Đã có chuối mới chưa cô?

Mấy hàng kẹo rong, tới buổi buôn chuối, rối rít. Mai nhanh nhẹn bán hàng. Thu tiền xong, cô bỏ vào cái khe con con ở nắp chiếc hộp gỗ đựng tiền của cụ Tư, có khóa cẩn thận. Một lần nghe tiếng trinh xu rơi trong hộp kêu loảng xoảng, Mai chợt nảy ra ý nghĩ: "Giá mình cứ lấy mấy xu, ừ, ai biết đấy vào đâu."

Bán được độ năm xu, Mai chỉ bỏ vào hộp tiền độ ba, còn bớt lại hai. Hai xu có thể mua cho Khánh được quả cam tây.

Chắc Khánh thích lắm. Nghĩ như vậy, nhưng khi có người mua hàng, thu tiền của người ta xong, Mai mất cả bình tĩnh. Mai bỏ từng trinh, từng trinh vào hộp. Mai cố ý cho có tiếng vang hơn, có độ vài xu trong tay, Mai hồi hộp lạ, thay vì bỏ vào hộp tiền của cụ Tư, chỉ việc bỏ vào túi mình, thật dễ dàng, vậy mà Mai cũng thấy khó khăn quá. Cô đưa mắt liếc nhanh vào nhà trong.

Bóng cụ Tư thấp thoáng ở trong bếp. Tay Mai run run buông tuốt cả chỗ tiền trong tay vào hộp tiền.

Thế là xong! Mai thở mạnh, lòng nhẹ nhàng thấy mình thoát được một tội lỗi. Giá có ai ở bên cạnh để Mai được nói bất cứ một câu gì, cười lên cho bộc lộ được lòng thẳng thắn của mình. Nhưng trong lòng cô vẫn tiếc đã bỏ lỡ dịp tốt. "Giá cứ lấy béng đi thì đã xong rồi.» Mà đến giờ này, cụ Tư đã đi ra đâu. Mai lại mong cụ Tư ra ngay lúc này, nhưng cụ vẫn chưa ra.

Mai thầm hẹn: "Hễ lần này bán xong hàng, nhất định sẽ phải lấy mấy xu."

- Cô cho lạng chuối nào.

- Cô có ô mai cam thảo không?

Người mua hàng lại tíu tít. Mai đứng lên bán, nhưng sao Mai bối rối quá.

Tay đếm chuối cứ lính quýnh cả lên. Loay hoay thế nào lúc buộc gói chuối, tuột tay đánh rơi tung ra. Mai cố nói một câu chữa thẹn:

- Quái, hôm nay mình làm sao thế này?

Người hàng kẹo cười, nói đùa:

- Thôi, ai đổ cung long cho cô rồi.

Mấy người mua xong, trả tiền, Mai bỏ cả vào hộp tiền, tiếng xu, hào chạm nhau kêu xoang xoảng, nghe rất vui tai. Mai chắc cụ Tư ở trong nhà cũng nghe thấy rõ lắm. Còn người cuối cùng mua nhiều nhất, những hơn đồng bạc, Mai quả quyết sẽ ăn bớt ở món tiền này. Người hàng kẹo trả tiền, tim Mai rộn lên, cô bỏ dồn dập vừa xu vừa hào vào hộp tiền, còn lại trong tay mấy hào. Một ý nghĩ nẩy nhanh trong óc Mai: "Đã lấy thì lấy nhiều một thể." Thế là cô bỏ vội cả chỗ tiền vào túi mình. Trống ngực nổi thình thịch. Mai liếc mắt vào trong nhà thì vừa gặp cụ Tư đi ra.

"Giời ơi! Rất có thể cụ Tư lúc ấy đã trông thấy quả tang rồi còn gì!"

Mai như nghẹn thở. Giá cô có thể xoay ngược được thời gian, cô mong được sống trở lại mấy phút về trước, chỉ mấy phút thôi.

Nếu cụ Tư ra sớm một chút, có phải cô đã có cái sung sướng được làm người thẳng thắn. Mai lo sợ: "Không biết cụ Tư sẽ nói gì với mình đây?"

Nhưng cụ Tư không biết tí gì. Cụ chậm bước lại gần Mai, miệng cười, hiền hậu hỏi:

- Có mệt không?

- Thưa cụ không ạ!

Cụ Tư rót chén nước, uống một hớp, rồi nói:

- Cô Tần nhà tôi không biết hôm nào mới về. Thật may, lại có các cô trông hàng giúp.

Giá lúc khác, Mai đã nhanh nhẹn nói:

"Thưa cụ, có gì đâu mà gọi là giúp."

Nhưng bây giờ cô chỉ ngồi yên. Câu nói của cụ Tư, Mai nghi như có vẻ mỉa mai. Cụ Tư lại tiếp:

- Ấy, bán cái hàng vặt này chả có mấy tí tiền mà cứ phải luôn tay.

Mai đáp:

- Vâng.

Rồi cô hỏi cụ Tư để lấy cớ đứng lên:

- Thưa cụ, em Khánh cháu dậy chưa ạ?

Vừa nhặt trầu ăn, cụ Tư vừa trả lời:

- Tôi cũng không biết, chả thấy nó gọi, cô thử chạy vào xem.

Mai đi vào, cô có cảm tưởng như cụ Tư đang nhìn theo mình. Nhịp của bước chân làm mấy đồng tiền trong túi áo Mai đập khẽ vào đùi, kêu xóc xách. Mai muốn giơ tay nắm giữ cho khỏi kêu, nhưng cô không dám. Cô không dám cả đi nhanh, sợ số tiền trong túi áo bị sóc mạnh lại kêu to hơn chăng?

Chiều hôm ấy, ngồi bóc cam cho Khánh ăn, Mai nhớ lại hồi sáng lúc lấy tiền của cụ Tư.

Cái ý nghĩ rất có thể cụ Tư đã trông thấy mình lấy tiền của cụ, bỏ túi, khiến Mai rạo rực cả lòng, người nóng bừng lên từng cơn.

Hơn một tháng trời Khánh ốm, cụ Tư từng hết lòng săn sóc. Không ngày nào cụ không vào thăm nom Khánh đến vài ba lượt, dặn bảo Dậu và Mai cách trông coi Khánh. Cụ lại cho chịu cả tiền nhà để lấy tiền chữa thuốc cho Khánh nữa. "Cụ ấy thật là tốt!", còn mình "thật là tồi". Cảm tưởng cụ Tư biết rõ cái "tồi" của mình làm Mai nhói ở tim. Giá cứ lấy béng từ lúc đầu có phải cụ Tư đã không biết. Hoặc cụ đừng ra ngay lúc ấy, Mai sẽ đỡ băn khoăn. Khánh ăn một cách ngon lành hết vèo quả cam. Mai bỏ con dao xuống, đang lau tay, Khánh lại đòi ăn nữa.

Tự nhiên Mai gắt với em:

- Ăn gì mà ăn lắm thế!

Thấy chị gắt mình vì miếng ăn, Khánh tức tủi, nằm yên, mắt mòng mọng. Mai biết mình lỡ lời vô lý, lại thấy Khánh sắp khóc, cô hối hận quá, chỉ muốn ôm lấy Khánh, dỗ dành như hồi nào Khánh còn bé. Nhưng cô chỉ ngồi yên, mặt cau lại.

Thân từ nãy vẫn ngồi hý hoáy viết ở đầu bàn, thấy Mai gắt Khánh vì quả cam, anh nhìn Mai vẻ ngạc nhiên và trách móc. Mai biết vậy, nhìn ra sân, nét mặt càng cau có hơn.

Mai nghe Thân thở dài rất nhẹ, xong anh lại cúi xuống viết. Dậu đã nấu cơm chín, bưng mâm từ trong bếp ra, nhìn giường phản còn bề bộn, không có chỗ đặt mâm cơm, cô gắt lên với Mai:

- Người ta làm cả bữa cơm mà không biết dọn cái phản đi để lấy chỗ ăn cơm. Lười như hủi ấy, cái gì cũng phải hầu cả!

Mai không cãi lại chị như những lúc khác.

Nét mặt cô từ nãy giờ vẫn cau có, dần dần dịu lại và trở nên buồn. Thân quăng mạnh cái bút lên bàn, giọng cáu kỉnh, gằn mạnh:

- Đến lắm chuyện!

Còn Khánh đã ngồi được dậy, đương giơ tay quệt vội nước mắt. Cả mấy anh em đều yên lặng, trong lòng cùng có một nỗi hối hận và thương lẫn nhau. Từ độ Khánh ốm, mấy anh em nhà này sợ Khánh chết nên lo lắng đến quên cả mình. Tự nhiên họ chiều được nhau, không có tiếng cãi nhau vặt. Nhưng mấy hôm nay, bệnh Khánh gần khỏi hẳn, họ không lo Khánh chết nữa, nên lại bắt đầu xung khắc với nhau. Thường thường họ cứ hay cãi nhau về những chuyện cỏn con không đâu, nhưng rất dễ hòa thuận.

Trong lúc ăn cơm họ trở lại vui vẻ như không có chuyện gì. Cơm bữa ấy chỉ có độc một món canh rau củ khởi, nấu suông, vậy mà Khánh ăn một cách ngon lành lắm, cứ đưa bát để sới cơm luôn.

Mai và Dậu chỉ ăn cầm chừng.

Thân vừa ăn vừa nghĩ tới đâu đâu, và cũng đưa bát sới cơm luôn. Một lúc, nồi cơm đã hết, Khánh vẫn đưa bát cho Dậu để sới nữa. Dậu mắng em:

- Hết rồi, ăn thì phải trông chừng chứ!

Thân bên Khánh:

- Trông chừng cái gì?

- Ăn trông nồi, ngồi trông hướng. Hết cơm rồi vẫn chìa bát ra sới, chả có ý tứ gì cả.

Thân gắt:

- Thế đã sao? Cứ đưa bát sới, hết thì bảo hết, có giản dị hơn không, việc gì phải để ý cho bận?

Dậu tức mình:

- Nói như anh ấy, gàn chết người! Nó con gái, không dạy nó cho có ý tứ, ngày sau lấy chồng, thấy thế, người ta chửi cho à?

Thân buông đũa đứng lên, không thèm cãi lại em, vì nếu anh có nói, lại thành ra phải nói rất nhiều, mà lúc này anh còn đang bận. Mồm hãy còn ngậm tăm, Thân đã lại ngồi ngay bàn viết tiếp. Dậu không biết Thân viết những gì, sốt ruột, lẩm bẩm: "Cơm nhà vác ngà voi! Cứ làm những việc chả nẩy ra được đồng nào, còn là khổ!"

Khánh ngủ được một giấc dài, lúc mở mắt không thấy ai ở nhà, anh Thân, chị Dậu, chị Mai đi đâu cả. Chỉ có tiếng bà cụ Tư ngâm thơ sang sảng từ nhà ngoài vọng vào. Khánh đoán cụ đang uống rượu.

Nghĩ đến cụ Tư, Khánh mỉm cười, lòng tràn ngập cảm tình. Bất giác, Khánh nghĩ đến người bác, nghĩ tới hôm ông lại thăm Khánh. Phải rồi, hôm ấy vào khoảng đầu tháng Chín, sau cái buổi thím Hàn đưa Khánh đi chữa thuốc mấy hôm thì bác lại.

Khánh còn nhớ rõ cái hình dáng của bác, củ rủ trong chiếc áo dài thâm, nét mặt buồn rười rượi, vừa nghe bà cụ Tư kể chuyện về bệnh tình của Khánh, vừa nhăn nhó và luôn mồm phàn nàn:

- Khổ! Nào tôi có biết đâu nó lại nặng thế này, có ai bảo gì cho tôi biết đâu? Khổ! Khổ!

Đầu óc Khánh liên tưởng rất lộn xộn, đương từ cụ Tư sang người bác, tới Bảng.

Một hôm, vào độ Khánh ốm nặng, Thân viết thư cho Bảng biết; Bảng xin phép nghỉ, về ngay Hà Nội thăm Khánh. Tới cửa nhà, Bảng hấp tấp đi vào, Khánh đang nằm trên giường bệnh, thoạt trông thấy Bảng, Khánh ứa nước mắt ra. Bây giờ nghĩ lại, Khánh cũng không hiểu tại sao lúc ấy lại khóc. Bảng vội vã tới bên Khánh, vẻ mặt lo lắng hỏi han về bệnh Khánh. Khi đó, có cả Mai và Dậu; Mai trả lời Bảng về bệnh của Khánh. Còn Dậu thì ngồi yên. Lát sau, cô lẳng lặng đi ra ngoài nhà. Khánh bắt gặp Bảng nhìn theo Dậu, cặp mắt anh sâu và buồn lạ lùng.

Chợt anh cắn chặt lấy môi, nhíu mắt lại một phút, rồi anh trở lại với những nét lo lắng về bệnh Khánh như lúc đầu anh mới vào.

Mặc dầu lúc ấy đang ốm, nhưng Khánh cũng nhận thấy một cách sáng suốt hơn hết cả những lúc khác, là Bảng có rất nhiều cảm tình với Dậu; mà Dậu hình như ghét Bảng lắm. Bỗng nhiên Khánh thấy thương Bảng và cả Dậu nữa…

Trưa hôm ấy, Bảng từ chối không ăn cơm ở nhà Thân, anh đi và chiều đến mời theo đốc-tờ lại chữa cho Khánh vì Khánh vẫn chưa được chữa thuốc tây, tuy cụ Tư có cho chịu lại tiền nhà nhưng vẫn không đủ để mời đốc-tờ. Từ buổi ấy, hễ cứ nghĩ đến Bảng, Khánh lại nghĩ đến Dậu, càng ngày Khánh càng thấy Dậu cố ý xa lánh Bảng. Một hôm mới gần đây, nhân ngày nghỉ, Bảng về Hà Nội. Cũng như những lần khác, Bảng lại ở nhà Thân.

Buổi chiều, Thân đến nhà chú Hàn để hẹn ngày cùng về quê làm văn tự bán ruộng cho chú.

Ở nhà chỉ còn Khánh, Dậu và Bảng. Khánh mới ốm khỏi nên nằm ở giường rồi thiu thiu ngủ lúc nào không biết. Khi tỉnh dậy, chỉ thấy có Bảng ngồi một mình ở đầu bàn, mặt có vẻ nghĩ ngợi lung lắm! Mấy đầu ngón tay anh vê tròn mảnh giấy vụn, ném xuống bàn xong lại nhặt lên. Nhìn cử chỉ ấy, không hiểu sao Khánh cố giữ mình nằm yên, không dám cựa, sợ Bảng biết mình đã thức. Thế rồi, ngay lúc đó, Bảng vội đứng lên, thu xếp va-ly, đi ra.

Khánh choàng ngay dậy, níu áo Bảng lại và hỏi:

- Anh đi đâu?

Bảng ngừng lại, nhìn Khánh, gương mặt anh sao buồn quá! Nhưng cũng cố mỉm cười, trả lời Khánh:

- Anh về Hải Phòng.

- Sao anh bảo mai mới về cơ mà? Sao anh không chờ anh Thân? Chị Dậu, chị Mai em đâu?

- Anh sẽ viết thư cho anh Thân sau, anh không chờ được. Tại…

Khánh cố hỏi:

- Tại sao?

- Tại… Tại sao, anh không thể cho em biết được, nhớn lên em sẽ hiểu.

Dứt lời, anh đi ra, Khánh buồn rười rượi, nhìn theo, linh cảm như từ nay Bảng sẽ không đến nhà mình nữa. Tối hôm ấy, Khánh nghe lỏm được câu chuyện của chị Dậu nói với anh Thân. Mặt Dậu ửng đỏ, lẫn có sắc giận. Dậu ngập ngừng nói:

- Anh ấy bảo… đã để ý… từ lâu, nhưng sợ còn ít tuổi quá, chưa dám ngỏ lời.

Thân hỏi:

- Thế cô bảo sao?

- Còn bảo gì nữa! Ghét chết đi được! Bạn với anh người ta mà lòng dạ… đểu thế!

Thân cau mặt:

- Sao gọi là đểu? Anh ấy tử tế và thẳng thắn đấy!

Dậu bực mình lắm, nhưng vẫn nén được, nói tiếp:

- À, anh ấy còn bảo… nhẽ ra chưa nói bây giờ, đợi vài năm nữa…, song thấy tính em đổi khác, sợ rồi lại bị màu sắc của đời làm say mê nên mới phải ngỏ lời.

Thân im lặng. Dậu lại tiếp:

- Em chỉ bảo:

"Tôi tưởng là anh tử tế, chứ nếu anh có bụng dạ thế thì từ nay anh đừng nên trông thấy tôi nữa…»

Thân ngắt lời:

- Tôi không biết cô hiểu nghĩa chữ tử tế là thế nào? Hay cô cho thằng Hoan mới tử tế hẳn?

Nghe anh nói, Dậu đỏ bừng mặt, không trả lời. Thân thở dài, rồi lẩm bẩm như nói một mình:

- Cái thằng khỉ thằng Bảng! Mình đã bảo rồi mà nó không nghe!

Dậu ngẩng nhìn Thân, rụt rè hỏi:

- Anh bảo gì?

Thân kể lại:

- Hôm nọ anh ấy cũng đã nói với tôi rồi, tôi bảo chắc cô chẳng bằng lòng đâu. Tôi cũng nói cho anh Bảng biết anh ấy không phải dân công tử sang trọng.

Nghe câu nói có giọng mỉa mai của Thân, Dậu nhìn anh, nhưng không dám nói năng gì cả, song trong lòng cô vương vương nỗi tự ngượng.

Lúc ấy, Thân nhìn thẳng vào mặt Dậu, hỏi:

- Thằng Hoan nó dụ dỗ cô phải không? Cô định lấy nó à? Tôi không bằng lòng, nhưng nếu cô cứ nhất định, cái đó tùy cô. Nhưng tôi bảo thật, chắc nó sẽ không lấy cô đâu! Cô nên lánh xa nó thì hơn.

"Nó sẽ không lấy cô đâu!", ý tưởng ấy lúc nào cũng ẩn chứa trong lòng Dậu, nhưng cô tránh không khơi ra, vì cô vẫn yêu Hoan, yêu đến nỗi sợ cả sự thật.

Bây giờ thấy anh nói ra, đúng với cái lo nghĩ băn khoăn của lòng mình, Dậu chỉ biết ôm mặt khóc nức nở và vùng vằng nói:

- Kệ xác tôi, tôi không lấy ai cả, thế là xong, việc gì anh phải mỉa. Nhìn Dậu khóc, lòng Thân bỗng dịu lại, anh cảm thông nỗi đau khổ của em. Anh thương em vô cùng, dịu lời bảo:

- Cô khóc làm gì, sao cô lại bảo kệ cô, tôi kệ làm sao được khi biết rõ là cô nhầm lẫn…

Không để anh nói hết, Dậu khóc to hơn, rồi vùng dậy đứng lên, đi vào bếp. Thân nhìn theo, thở dài, nói với Khánh lúc đó đã mon men lại gần cạnh anh:

- Anh Bảng đã sống thoát được ra ngoài đại gia đình của anh ấy từ mấy năm nay rồi, để lo việc công, sao giờ còn vướng vào chuyện yêu đương vơ vẩn.

Thân ngừng lại, rồi nói tiếp:

- Ông cụ thân sinh ra anh Bảng, một nhà điền chủ ở Sơn Tây, giầu có lắm cơ đấy! Năm bấy giờ anh ấy đang học trường Bưởi, ông cụ nghe tin con hoạt động trong một hội… Nên bắt anh ấy phải thôi học về lấy vợ. Nhưng anh Bảng không nghe, thế là ông cụ từ con. Bà cụ ngấm ngầm thương anh ấy, vẫn thường giấu diếm gửi tiền qua một bà cô ở Hàng Bồ, chuyển giúp, song anh ấy không lấy. Đâu có một lần, anh ấy nhận, nhưng để dùng vào việc công thì phải…

Khánh lo lắng:

- Từ giờ hẳn anh Bảng không lại đây nữa anh nhỉ?

- Anh cũng nghĩ thế, nhưng còn công việc với anh, chắc anh Bảng sẽ hẹn gặp ở một chỗ khác.

Khánh chớp chớp mắt rồi nói với Thân:

- Thế bao giờ anh ấy về Hà Nội, anh có đi gặp anh ấy, cho em đi với nhé!