V

Âm nhạc lại rè rè nổi lên. Hôm nay cái thằng cha canh giữ công tơ điện khu vực này chắc lại ngủ quên hoặc có bồ bịch gì, nên để điện xả láng. Khoái cầm cái công văn của Xưởng chế biến thức ăn gia súc lên, đọc đi đọc lại. Rồi bỗng anh vò nát ném vào sọt rác. Cùng ở trong một khu vực với nhau, nó không dám giáp mặt mình, giở trò công văn, giấy tờ. Cứ làm như cơ quan chúng nó ở mãi đâu đâu, đây là văn phòng, chúng nó muốn làm gì thì làm. Đất rộng, muốn ở thì xây nhà mà ở. Định đuổi anh em ra khỏi để chúng nó dễ làm ăn à? Đừng hòng! Đã thế chiều tối mai Khoái sẽ tới nhà trung tướng Thự, xin một cái thư, đồng ý cho anh ở lại làm việc. Khoái biết trung tướng hồi còn ở chiến trường, khi ông làm phó tư lệnh mặt trận K. Còn Khoái hồi đó làm trợ lý tuyên truyền của Ban tuyên huấn mặt trận. Đã nhiều lần ông nhờ anh viết hộ diễn văn khai mạc các hội nghị, thậm chí những bài phát biểu quan trọng. Rồi sau ngày giải phóng, Khoái ra Bắc, lại gặp trung tướng, thầy trò tâm đắc nhắc lại những kỷ niệm thời chống Mỹ thật sôi nổi. Lâu lâu Khoái vẫn tới thăm trung tướng. Thăm là thăm tình thăm nghĩa, anh chưa hề nhờ vả trung tướng điều gì. Bây giờ nhờ, chẳng lẽ trung tướng không giúp à? Mà thời buổi này, chiếm được chỗ nào là cứ phải "chốt", cứ phải "bám trụ". Một vài năm nữa, con Khoái lớn, anh sẽ cho một hai đứa xuống đây học. Rồi những tháng hè, anh sẽ cho mấy đứa nhỏ xuống Hà Nội chơi. Bỏ thế nào được? Khoái sẽ trình bày hoàn cảnh khó khăn của mình với trung tướng: Một mình em gánh vác gia đình, bố mẹ trên dưới tám mươi, vợ yếu, con thơ, lại bao nhiêu công việc của cái phòng em, dù đã ra ngoài, nhưng vẫn là người nhà nước. Hơn hai chục năm quân ngũ... Khoái tưởng tượng ra cuộc đối thoại với trung tướng. Rằng Khoái luôn luôn phát huy tinh thần tiến công của Quân đội. Rằng cái phòng của anh, chỉ vắng mặt anh đôi bữa, có mà bọn tiêu cực nó xỏ mũi ông trưởng phòng. Mà cái ông trưởng phòng của Khoái đúng là rị mọ. Nhìn vào số sách giấy tờ cứ như nhìn vào bụi rậm. ấy thế mà vẫn tham quyền cố vị, không chịu rời ra. Rằng từ ngày có cơ chế mới, ông ta học nghị quyết cứ như con vẹt, nhưng chẳng hiểu mô tê gì, thành thử phải nương vào Khoái. Nhiều hôm Khoái phải giảng giải cho ông ta hàng giờ về một điểm nào đó. Khoái phải làm giúp ông ta kế hoạch, viết báo cáo. Tóm lại, tuy làm phó phòng nhưng công việc của anh là trưởng, là chính. Kể ra thì cũng thương hại cho cái ông trưởng phòng chuyên dựa vào chỉ thị của cơ chế quan liêu bao cấp cũ kỹ ấy. Giờ đây chính ông ta đang phải lo chạy chọt, để còn được ngồi lại thêm. Năng lực của Khoái cả phòng, cả Ban, cả cái Bộ này đều phải biết đến. Kỳ đại hội chi bộ, rồi đại hội Đảng bộ vừa qua, Khoái đã trúng phiếu cao... Khoái thích ở lại đây vì anh đã quen với nếp sống trong quân đội. Và chính ông trưởng phòng của Khoái cùng rất ủng hộ anh. Khoái xin ở lại là xin ở lại tạm thôi. Đã gọi là tạm thì còn nói làm gì nữa? Không gì Khoái cũng trung tá chuyển ngành chứ đâu phải kém cạnh gì?..." "Nếu đồng chí không sớm thu xếp trả lại căn phòng cho cơ quan, chúng tôi sẽ..." Cái câu cuối cùng ấy đầy không khí đe dọa! Được, chúng mày sẽ làm gì ông? Cái xưởng này là cái đinh gỉ gì? Chưa biết rồi ai sẽ phải cuốn gói. Khoái chợt mỉm cười. Cái thói làm ăn mù mờ của các cha qua mắt anh em sao được? Đuổi anh em đi đề các cha rộng cẳng làm ăn à? Bao nhiêu vật liệu chở tới đây, rồi lại chở đi đâu? Xây nhà kiểu gì mà cấu vào tường, vôi vữa lở ra cả mảng? Bỗng Khoái cảm thấy phẫn uất khi nghĩ tới bộ mặt lạnh lùng của tay Minh, trưởng phòng hành chính. Lúc nào cũng có vẻ nghiêm trọng, giờ lại thêm thằng cha Ron dở người nữa. Chúng nó không nhớ chính Khoái và một số anh em về cái Trạm này ngay từ những ngày đầu mới thành lập? Hồi ấy khu này còn là bãi rác hôi thối, Khoái đã cùng anh em căng lều bạt, vác tre nứa, dọn rác, đào móng, khuân gạch ngói, dựng nhà. Mấy cây mít ngoài cửa kia là do chính tay Khoái trồng cùng với những khóm trúc mà thằng cha Ron nghe lệnh tay Minh, hì hụi đào tận gốc, trốc tận rễ như quân Pôn Pốt! Đúng là quân Pôn Pốt! Lúc nào chúng nó cũng chỉ nghĩ tới phá. Gạch ngói, vôi vữa ùn ùn chở về đây, dựng vội vàng những cái nhà, tệ mạt hơn cả kho phân đạm của xã, chỉ để xà xẻo, tuồn xi măng, vật liệu cho bọn con phe ngoài phố. Hôm nay chuyển hố xí sang phía góc trái, vài tháng lại tìm cớ chuyển sang góc phải. Rồi lại góc trái, rồi thì hố xí hai ngăn, hố xí tự hủy... Không phải chỉ có thế. Bể nước, đường ống nước thay đổi xoành xoạch. Chỉ riêng hai khoản ấy chúng nó cũng ăn bẫm. Tiền của Nhà nước vung vãi không ai tiếc, chỉ tiếc căn phòng con người ta ở, người ta làm việc. Khoái đi đi lại lại ngẫm nghĩ. Từ ngày rời cái làng Guộc ra đi, Khoái đã xác định cho mình cách sống rồi. Năm đứa con với bà vợ răng đen của Khoái, khi cần sẽ kéo xuống, ở hẳn cho cả tháng, chúng nó tha hồ mà bảo Khoái độc thân! Còn thằng cha Minh, thằng cha Thanh suốt một đời chúng nó, khi đất nước có chiến tranh thì chúng nó ẩn náu ở đâu? Cái quân không chống Pháp, không chống Mỹ ấy? Chỉ có mỗi cái tài là luôn luôn tìm được cớ để trốn tránh, tìm cách lật đổ anh em đồng đội. Đích thị là những thằng cha này luôn luôn tìm cách gây rối, không muốn cho ai yên ổn! Chúng nó chỉ tìm cách nhen nhúm lên những vụ đấu đá, tranh giành, tước đoạt quyền lợi của những người trần lực ra đánh giặc. Đúng! Khoái vung tay ném mẩu thuốc xuống nền nhà, di mạnh chân lên khi nhận ra điều ấy. ít nhất cũng phải vào được tới chiến trường như Khoái. Đằng này, khi có giặc thì chúng nó lủi vào xó tối, lặn không sủi tăm vào những chức vụ hờ, để chờ cơ là hiện nguyên hình, dạy dỗ anh em, phán xét người này, người nọ. Được! Ông bắt được chúng mày rồi! Ông bắt được đúng mạch, đúng tim đen các con rồi nhé! Và thế là anh Khoái chỉ cười một mình. Nếu cần, anh sẽ chỉ thẳng vào cha Thanh và vạch mặt nó ra. Chính cha Thanh đã "nhảy dù" vào nhà anh Lưu hồi năm bảy lăm. Khi anh Lưu đang trong cơn mừng vui đất nước được giải phóng, vội vàng xin chuyển vào Nam. Hồi ấy, cái việc cha Thanh "nhảy dù" cũng đã rùm beng lên, có ai còn lạ gì? Nhưng lúc đó, Khoái lại cho là đúng. Khi người ta chưa có nhà, mà có chỗ bỏ không thì nhất định người ta phải nhảy vào ở, có gì đâu? ấy vậy mà bây giờ có điều kiện để ngẫm nghĩ, Khoái chợt nhận ra bộ mặt thật của cha Thanh là thằng đểu! Hắn vội vàng bỏ vợ, vội vàng cưới vợ, vội vàng bỏ cái phòng cơ quan đã phân tạm cho hắn ở khu "hắc lem" Mai Dịch, để rồi nhảy bổ vào căn phòng làm việc của cơ quan, để dễ bề ăn vạ, ép cơ quan phải ủng hộ việc "nhảy dù". Rồi sao nữa? Đi tới đâu hắn cũng than vãn chuyện nhà cửa, gây được những mối thương cảm... Và chính anh Lưu cũng "xi nhan" cho hắn. Chỉ vì anh Lưu, thấy hắn ở trong cơ quan quả có bất tiện thật, nên đã nhẹ dạ. "Cậu cứ tiền trảm, hậu tấu...". Anh Lưu không biết rằng, khi có quyết định cho anh đi, phòng cán bộ và phòng doanh trại đã xét và cấp phát căn nhà ấy cho một trung tá khác, vừa ở chiến trường ra. Vì vừa từ chiến trường ra, nên anh trung tá này cũng còn mải vui, chưa kịp nhận nhà đã rối rít lo thu xếp cho vợ con về quê thăm viếng. Khi trở lại thì coi như sự đã rồi... Lúc ấy người ta còn dễ dãi, còn trong sáng nên hắn tìm được cách đấu dịu và cái anh chàng trung tá ngờ nghệch kia cũng xuôi tai đồng ý về ở tạm nhà vợ... Không được! Khoái nghĩ. Không thể được! Thằng Thanh! Mày mà đuổi ông thì ông sẽ cho mày ra bã!...

Đang cơn hứng khởi, Khoái vặn "vô lum" chiếc cát sét to hết cỡ bài hát "Ngựa hoang" anh có nghe cả ngày không chán. Khoái nằm khểnh xuống giường, lim dim tận hưởng phút giây tự mãn. ở cái khu nhà này, người ta sống cam chịu quen rồi. Cứ hùi hụi, lầm lầm với ba gánh nước đêm, với con lợn, luống rau, mà nào có được yên thân. Động cái là xì xèo, nơm nớp lo sợ. Cuối cùng tạm bợ vẫn hoàn tạm bợ. Cái kiểu sống suốt ngày đêm lặn lội, lo toan ấy, Khoái không chấp nhận được. Vậy mà thằng Hà, thằng Luân, thằng Xoay, cứ động rảnh tí là túm tụm nhau lại, nói chuyện tình hình nhân sự Trung ương với lại cách mạng thế giới. Ăn cơm dưa mắm mà lo điều cao xa, chả trách gì vợ nó coi thường là phải. Riêng đối với Khoái, anh chỉ tham gia tán phét vào lúc sau bữa ăn, chứ còn toàn bộ thời gian dành vào việc sống cho riêng mình. ở đời, mỗi người đều có quan niệm sống. Mà đã gọi là sống thì phải biết hưởng thụ, biết hy sinh. Phần hy sinh Khoái đã làm rồi. Bây giờ phải là hưởng thụ. Tạo ra điều kiện để mà hưởng thụ. Thời gian do mình làm chủ, do mình phân chia, do mình sắp xếp, thụ động như kiểu thằng Xoay, đúng là chỉ có mà đèn cù. Xoay đằng trước ra đằng sau...

Chợt điện mất.

Khoái vẫn nằm im. Anh cảm thấy buồn và nhớ cô giáo Hồng. Đã mấy năm nay Khoái và Hồng yêu nhau bất chấp dư luận. Tình yêu mà còn sợ dư luận thì còn gì là tình yêu nữa? Khoái đã có con nhưng có con là chuyện khác. Còn tình yêu lại là chuyện khác. ở một mình chò chõ thế này, không có quan hệ yêu đương mới là khó hiểu. Từ ngày cưới vợ, đã hai mươi lăm năm. Hai mươi lăm năm xa cách, làm thế nào mà dồn được tình cảm vào cái khoảng cách xa vắng ấy? Và vì vậy, anh đã có tới hơn chục cô gái. Theo Khoái, tình yêu và hôn nhân là hai phạm trù hoàn toàn ngược nhau. Nhưng không phải vì yêu mà anh có ý định bỏ vợ, bỏ con. Vợ con là hậu phương, là nơi trú ẩn an toàn nhất, sao lại nghĩ tới chuyện ruồng bỏ? Chỉ những thằng ngốc mới động có tí tình yêu vào là đâm ra lôi thôi. Phải có bản lĩnh mới tạo nên được thế cân bằng. Nói chung là phải biết nói dối. Nói dối để có tình yêu và nói dối để vợ con yên tâm, thế là phương pháp nhân đạo nhất... Khoái ngồi dậy bật lửa, châm cái đèn tọa đăng. ánh sáng tỏa trắng bức tường. Anh thích thú theo dõi đôi thạch sùng đuổi nhau và chợt giật mình nhận ra cái cô quạnh của mình. Giờ này chắc bà vợ răng đen, hơn Khoái năm tuổi và các con anh đã ngủ ngon. Cũng có thể bà ấy đang xay lúa, sàng gạo hoặc làm việc gì đó ở dưới nhà ngang hoặc trong bếp. Nhà quê thiếu gì việc? Việc và việc, từ sáng tới tối, từ tối tới khuya, ngày này ngày khác. Thương vợ thương con không thể chỉ bằng đầu môi chót lưỡi. Anh đã tính nát nước rồi. Mình đi xa, không có điều kiện trực tiếp giúp vợ, dạy con, thì mình phải có cách của mình. Và cái cách ấy quả là hiệu nghiệm. Anh quyết tạo cho mình một uy danh khiến cho xã huyện phải nể trọng. Mỗi lần về quê, có cái uy danh ấy về theo, vợ con rạng rỡ mặt mày, làng quê cũng được thơm lây. Đã có lần Khoái rủ được trung tướng Thụ về nhà chơi hẳn một ngày nhân chuyến công tác của ông. Cả làng, cả xã, cả huyện xôn xao. Khoái mời được bí thư, chủ tịch huyện về nhà gặp gỡ đồng chí trung tướng. Từ sau lần đó, mỗi bận về quê, Khoái tập hợp tin tức sẵn, đề còn nói chuyện thời sự với các đồng chí cán bộ chủ chốt khối cơ quan huyện. Ông anh cả của Khoái lại là chánh văn phòng huyện ủy, rất có uy tín, thành thử người ta nhìn vào gia đình Khoái như nhìn vào mẫu mực của sự thành đạt tự hào nhất, một gia đình có học. Bạn bè của Khoái ấy à? Khỏi phải nói, toàn trí thức, nhà văn, nhà thơ, nhà khoa học. Ai về Khoái cũng tổ chức nói chuyện, ít nhất là với giáo viên cấp ba. Rõ ràng là Khoái đã làm vinh quang cho xã, cho huyện. Cần việc gì trên Trung ương, Khoái lo hộ, chỉ "ới" một tiếng là xong. Dần dần Khoái đã trở thành thần tượng, không chỉ trong phạm vi gia đình làng xã. Có thể nói tiếng tăm của Khoái, cả huyện ai cũng biết, cũng ngưỡng mộ. Đến cả Bí thư, Chủ tịch huyện, mỗi lần có việc về xã hoặc tết nhất, lễ lạt gì, đều phải đánh xe về thăm gia đình Khoái. Khoái viết báo về xã, về huyện đều đặn, khiến cho cái uy danh của anh ngày càng được tín nhiệm. Và không những thế, chính nó đã biến thành ngôi nhà ngói và những vật dụng trong nhà... Vậy mà giờ đây Khoái lại phải nằm nghĩ cách chống đối với mấy thằng cha, mà theo anh là vô danh tiểu tốt.

Điện lại bừng sáng. Cái cát sét lại ré lên. Và đôi thạch sùng dường như cũng thích chí cắn đuôi nhau, phóng vèo qua khuôn ảnh một cô gái trên tường. Chúng kêu lên những chuỗi âm thanh đầy khoái lạc. Khoái ngước nhìn lên. Đôi mắt Hồng trong ảnh nhìn anh buồn bã. Hồng hơn con đầu của Khoái ba tuổi. Chỉ có tình yêu mới vượt qua được tuổi tác và những trắc trở như vậy. Khoái nhớ ngày anh cùng một người bạn là nhà thơ tới trường cấp ba nói chuyện. Cô giáo Hường, chị ruột của Hồng đã đến tìm anh, sau buổi nói chuyện ấy. Cô mời anh về nhà chơi. Ngay từ phút đầu tiên tiếp xúc, Khoái đã mê Hường. Cô giáo dạy văn ấy nói năng thật nhẹ nhàng, yểu điệu. Cô ngưỡng mộ những kiến thức mà Khoái nói suốt hai tiếng đồng hồ... Thế rồi họ yêu nhau. Họ yêu nhau như những mối tình trong tiểu thuyết. Khoái luôn luôn xúc động rưng rưng, tràn mi nước mắt mỗi lần gục mặt vào ngực Hường. Anh than thở về bi kịch của anh với bà vợ quê mùa, thô kệch. "Chỉ vì anh là tri thức,nên mới phải đa mang thế, chứ không thì cũng bỏ lâu rồi, em ạ. Không có sự đày đọa nào khốn nạn hơn là vợ chồng không hiểu nổi nhau...". Và cô giáo Hường run rẩy vuốt tóc, an ủi anh: "Em chỉ cần tình yêu của anh, anh yên tâm. Em không đòi hỏi gì hơn.." - "Nhưng cứ thế này thì em khổ quá... Em phải hy sinh..."

Hường bịt miệng anh lại, không cho nói. Cô ôm mặt khóc và bỗng quàng tay qua cổ anh, nhìn vào mắt anh, đờ đẫn: "Không! Em yêu anh... Chỉ thế thôi. Cấm anh nói gì thêm..."... Bây giờ Hường ở đâu? Và câu chuyện tình lâm li ấy không ngờ lại chuyển nhanh sang cô em ruột của Hường! Khoái cúi xuống lấy chai rượu dưới gậm bàn, rót một ly nhấm nháp, thầm gọi tên người yêu "Hồng! Sao em lại yêu anh? Chỉ vì cái mùa hè chết tiệt ấy, Hường dẫn em xuống, nhờ anh lo giúp cho em ôn thi vào đại học. Chỉ vì anh cô quạnh quá, không đủ can đảm ghìm mình lại, đã để cho phút giây yếu mềm và mãnh liệt ấy trùm lên toàn bộ lý trí... Và em... Em còn non dại, thơ mộng hơn cả Hường nữa. Sao em bỗng dưng quay ngoắt lại nhìn anh đắm đuối thế? Anh không ngờ không phải là anh, mà là chính em đã lôi anh vào cuộc. Làm thằng đàn ông như anh cưỡng sao nổi khi trong phòng chỉ có anh và em? Khi mà mùa hè thiếu nước, anh xách từng xô về, đặt ở góc phòng ngoài, cho em tắm, ôi, cái âm thanh múc nước dè dặt và tiếng bàn tay em kỳ lên người vọng vào mỗi lúc một rõ hơn, hấp dẫn hơn, lôi cuốn anh lạc vào cõi cuồng si êm ái. Thân hình em phô ra mỡ màng, thơm mát, trong ánh sáng lờ mờ của ngọn đèn dầu trên cửa sổ. Vì sao em bỗng quay ngoắt lại, không che đậy không e thẹn? Em nhìn anh và anh đã không cưỡng lại được những ham muốn điên rồ. Em không phản ứng khi anh đặt bàn tay run rẩy lên đôi vai ngà ngọc của em... Anh hôn lên mái tóc dày thơm dịu mùi xà phòng ngoại. Và em... Ôi, em tuyệt vời của anh. Em đã khóa chặt cổ anh lại, úp mặt anh vào bộ ngực trong trắng... Và lúc ấy, anh đã quên hết. Quên sạch sành sanh, cả vợ anh, chị Hường của em, cả xã hội với những lề luật nghèo nàn cùng những tiếng ong lời ve... Anh quên cả chính anh, không còn đủ thời gian và lý trí để tự vấn với mình... Anh bế em quay mấy vòng, hôn ngập mình trong đôi môi nóng bỏng của em. Anh đặt em lên giường... Và em chợt vùng dậy, vơ vội áo quần. Không! Đã đến nước này thì anh không nhân nhượng em được! Anh không thể dừng lại. Lý trí trong anh đã bị tình yêu đốt cháy rồi... và em... Em đã chiều anh. Em đã lại vòng tay níu cổ anh xuống, hôn điên dại vào mặt anh... Rồi em khóc. Có tình yêu nào thiếu nước mắt đâu em. Có tình yêu chân chính nào lại suôn sẻ đâu em..."

Bỗng có tiếng gõ cửa.

Khoái vùng nhanh dậy, bật chốt.

Cô gái có cái dáng tròn trĩnh, hơi nặng nề, toét miệng cười và đẩy thẳng xe vào phòng rất tự nhiên. Trong giây lát sững sờ, Khoái không nhớ tên cô ta. Nhưng chuyến tàu xuôi đêm hôm nọ thì Khoái nhớ. Bộ ngực nóng hổi của cô gái áp sát vào vai anh. Và một lúc sau, cái đầu của cô ta nghẹo vào ngực anh, trong tiếng gõ nhịp đều đều của con tầu. Cô gái ngủ. Bàn tay Khoái đặt lên đùi cô ta. Cô gái nắm chặt tay anh, đặt lên ngực mình. Anh luồn sâu tay vào trong làn áo mỏng. Đêm vun vút vượt qua cùng với cảm giác đê mê, mới lạ. Khoái ghì chặt đầu cô gái vào lòng. Và trong khoảnh khắc, anh hôn nhẹ vào má.

- Em về đâu?

- Em về Hà Nội.

- Rồi đi đâu nữa?

- Em về trường.

- Đêm nay về trường ngay à?

- Vâng.

- Về chỗ anh, sáng mai anh đèo lên trường có được không?

- Anh không sợ vợ ghen à?

- Anh chỉ có một mình.

Rồi tầu vào ga. Họ thuê xích lô, về căn phòng này. Sáng hôm sau Khoái dúi vào túi xách cho cô gái năm trăm đồng và đưa cô ra xe buýt rất sớm. Sự việc tưởng như thế là xong, là sòng phẳng. Không ngờ đêm nay, đúng vào lúc Khoái đang nhâm nhi những kỷ niệm của mình, thì cô ta lại tới, tươi tắn, mũm mĩm.

Khoái vội ra khép cửa.

Cô gái ngồi xuống giường, nét mặt chợt xịu xuống, ủ rũ.

- Sáng mai anh đưa em ra ga sớm nhé? Cô ta nói giọng buồn bã.

Khoái ngồi xuống bên, nắm tay cô:

- Sao em vội thế?

- Em phải về nhà có việc gấp.

- Việc gì?

- Anh biết cũng không giúp được em đâu

- Em cứ nói xem nào.

- Sinh viên bọn em...

- Sao?

- Em cần mua một cuốn từ điển Nga -Việt...

- Vậy sao lại phải về nhà?

- Không về nhà xin thì lấy đâu ra tiền, anh?

- Khoảng bao nhiêu?

- Gấp đôi số tiền anh cho em lần trước.

Khoái mở tủ lấy tiền, đặt vào tay cô ta.

Cô gái ngước nhìn Khoái vẻ cảm động. Môi cô mấp máy.

- Cám ơn anh - cô nói - Anh có thể cho em vay thêm một ngàn nữa được không?

- Để làm gì?

Cô ta cười nhạt.

- Có tiền thì làm gì cũng được, anh ạ.

Khoái miễn cưỡng lấy thêm tiền đưa cho cô gái. Cô níu cổ Khoái xuống, hôn vào môi anh. Khoái hôn lại cô ta, rồi nói:

- Tuổi trẻ bây giờ dữ dội quá...

Cô ngả vào lòng anh. Khoái lặng lẽ luồn hai cánh tay xuống đùi cô, bế xốc vào phòng trong...

Chiếc cát sét lại rên lên và khu nhà này dường như đã quen với thứ âm thanh khê đặc ấy...