VI

Không khí những ngày áp tết năm nay xem ra nhạt hơn, duy chỉ có tiếng đì đẹt của pháo thì vẫn như cũ. Trẻ con bao giờ cũng mong tết hơn người lớn. Nhưng trong khu nhà mang số 91 này vẫn thản nhiên như không. Mấy đứa nhóc nhau nháu nhìn qua tường, hóng sang phía khu tập thể bên cạnh, nghe tiếng pháo tép và tiếng reo hò của các cuộc đánh bi, đánh đáo ăn dây thun, ăn kẹo cao su. ấy thế mà bố mẹ chúng vẫn không có ý định đoái hoài gì tới lòng mong mỏi của chúng. Kể cũng may là phía dãy nhà trong, người ta sắp xếp cho những gia đình đông con, thành thử, cái ranh giới mà chúng được phép la cà, do bố mẹ chúng tự đặt cho, chỉ tới mép ngoài của khu kho mới xây trên cái sân cỏ, mấy năm trước khách dùng làm sân bóng chuyền. Tuy nhiên, lâu lâu không có sự kiện gì đáng kể là lũ trẻ lại tìm cách hướng ra phía ngoài. Nhưng từ mấy hôm nay, bà Mão trở lại với cái làn to và túi xách du lịch đã sờn rách là tụ điểm sự chú ý của chúng. Mới đầu bà Mão ở nhờ nhà Xoay, rồi sang nhà Luân, nhà Hà. Bà lặng lẽ như cái bóng, ai hỏi gì bà cũng mỉm cười mà rằng: "Tôi về đây để đòi nợ...".

Nào có ai nợ nần gì bà? Bà cứ nói đại thế. Bà không biết rằng, ông Thanh, ông Tạo đã ra lệnh cho nhà anh Ron phải giữ gìn cẩn thận cái bếp và nhà ăn tập thể lâu nay đã đẹp, nhưng không cho phép bất cứ ai được bước chân vào! Ron thì Ron biết tỏng ý định của mấy cha chứa chấp bà Mão điên - bây giờ người ta gọi bà Mão thế. Họ sẽ tìm cách đột nhập vào cái gian kho cũ của nhà bếp tập thể, để cho bà Mão ở. Bà Mão mà ở được đây thì có mà loạn. Cái thời quân hồi vô phèng ấy đã qua lâu rồi. Nhưng nói thì nói thế, nói là nói theo ý của cấp ủy của ông Thanh và Ban giám đốc, chứ còn bà Mão với Ron thì anh đâu có ghét bỏ gì. Thậm chí anh còn thân thiết, quý trọng bà nữa. Cái tình, cái lý cứ giằng qua, giằng lại trong ý nghĩ của Ron. Giá cứ như cách đây ít ngày, bà Mão về, hẳn Ron cũng đứng sang phía bà mà bênh vực. Thế nhưng, giờ đây thì khác. Ron phó phòng hành chính chứ không phải Ron lính, Ron ngồi chờ nữa... Ron cố tình tránh mặt bà Mão. Bởi vì trước đây bà ăn ở với anh em cứ như bà chị cả. Suốt mấy năm Ron làm thủ kho, mỗi lần nhận được thư vợ, anh đều cho bà Mão xem, kể cho bà nghe những tâm tư, nỗi niềm riêng của mình. Chị em biết với nhau, phàn nàn với nhau, chứ đâu có dám thổ lộ ra ngoài, e người ta lại đánh giá mình không yên tâm công tác. Bà Mão cũng trút những uẩn ức buồn phiền của bà vào những câu chuyện chị chị em em sau giờ làm việc. Rồi có lần Ron còn mời bà Mão lên tận nhà anh chơi. Vợ anh quý bà Mão lắm. Con bé Thơm gặp bà Mão đã biết xấu hổ vì bà cứ gọi nó là "con"! Nhưng rồi nó cũng hiểu đó là chuyện vui, nên có lúc bạo dạn gọi bà là "mẹ". Nhấm nhoắt thế mà đã như lâu lắm rồi.

Giờ đây chị em mỗi người mỗi cảnh. Giúp nhau không được lại phải khó dễ với nhau, một bên trách nhiệm, một bên tình cảm, Ron biết làm thế nào? Anh chợt nhớ khuôn mặt dài ngoẵng của thằng cha Ty quản lý. Trông nó lúc nào cũng úi xùi, với cái miệng cá ngão nói lắp thỉnh thoảng lại ngáp ấy, hóa ra lại là thằng đểu. Cứ nghĩ nó bị kỷ luật, bị đuổi về, nhà bà Mão sẽ thôi dan díu, bỏ mẹ nó từ ngày ấy thì bây giờ đâu đến nỗi. Đằng này bà ta lại nghe nó ngon ngọt, nghe nó tỷ tê mà quyết xin về, dựa vào cái cọc đã mục ruỗng từ trong ra ngoài ấy, làm sao trụ vững được giữa thời buổi nhiễu nhương này? Nhưng mà cái số kiếp con người ta nó thế. Đã là số kiếp thì phải chịu, phải cam phận, chứ chống đối lại thế nào được? Số kiếp nó ở đâu đâu, thỉnh thoảng ào tới, giáng vào đầu con người ta đánh đùng một cái. Rồi nó lại xẹp xuống, xì ra, rồi lại phồng lên, nổ vào mặt con người. ấy thế mà rồi con người vẫn cứ coi nó là tự nhiên, càng quẫy nó càng trói chặt, cuối cùng thì phải chịu. Phải co lại mà chịu, đừng có hòng chờ người khác lo được cho số kiếp của bà... Cái số của tôi, nào tôi có thanh thản gì hơn bà đâu kia chứ? Đã thế thì phải giữ đúng nguyên tắc. Nguyên tắc do tập thể đề ra chứ đâu có do tôi mà trách? Tôi cũng muốn cho bà sung sướng yên phận. Nhưng cái phận của bà không yên thì bà cố mà chịu... Cái khó của Ron là thế. Đuổi thẳng tay bà Mão thì anh không đủ can đảm. Mà cũng chả có lý do gì để đuổi thẳng tay người ta! Nhưng niềm nở với bà ấy thì Ron cũng ngại. Đã niềm nở thì phải giúp nhau. Mừng rỡ khi gặp nhau đâu phải chỉ để nói sướng cái lỗ miệng? Ai chứ Ron thì Ron không thể làm trái với lương tâm mình được. Nghị quyết của chi bộ đã đề ra, hai năm rõ mười: "Để củng cố doanh trại, ổn định cơ quan, kiên quyết không để tình trạng tự do vô kỷ luật, ai muốn vào, muốn ở đâu tùy thích. Kiên quyết đấu tranh với tư tưởng du di, tùy tiện, tình cảm chủ nghĩa... Kiên quyết đưa ra khỏi cơ quan những hộ gia đình nhảy dù trái phép, nhất là các hộ độc thân. Nhanh chóng sắp xếp lại chỗ ở, chỗ làm việc cho cán bộ..." Đấy, nó là như thế kia mà. Nghị quyết trên giấy trắng mực đen, Ron cũng đã giơ tay. Hơn thế, Ron đã thuộc lòng từng chữ, để thực hiện cho nghiêm chỉnh. Từ hôm có cái nghị quyết của chi bộ ấy, sáng nào Ron cũng dậy sớm, vừa để thể dục, vừa để quán xuyến toàn bộ cơ quan. Anh bước những bước dài dọc theo hành lang từng dãy nhà, rồi vòng ra bể nước, xuống nhà bếp, nhà ăn cũ, sang khu kho mới, lên hội trường... Gặp ai anh cũng làm như không chú ý, lạnh lùng bước, làm như mình đang nghĩ cái gì đấy. Mới đầu anh cũng có hơi ngượng, nhưng rồi quen dần. Nếu anh không làm hết trách nhiệm của mình, thì cơ quan này chả mấy sẽ biến thành khu gia đình, không hơn, không kém. Từ ngày lên phó phòng hành chính, Ron đã làm bao nhiêu là việc. Những bụi chuối, mía trước cửa các gia đình đều bị phạt đi. Anh và cô Miên còn hì hụi đào tận gốc mấy bụi trúc trồng vô lối. Giờ đây nhìn khu nhà đã quang quẻ, ngay ngắn. Vườn rau của Ron, vườn rau của mấy cô phục vụ giờ đây đã biến thành vườn hoa, tuy hoa chưa có, nhưng trong tương lai phải nói sẽ rất đẹp. Chí ít cũng phải đẹp bằng vườn hoa trước cửa nhà ủy ban nhân dân Huyện, hồi Ron mới nhập ngũ được tới một lần. Cái nhà kho kia của Xưởng đã xây xong. Hội trường quét vôi trắng xóa. Ron thong thả bước trên nền đá hoa mát lạnh, anh có cảm giác như mình vừa được tôn lên, được coi trọng hơn. ấy thế mà cái thằng đểu nào lại viết vào tường nhà kho mấy chữ to tướng: "KHO PHÂN LÂN" và trước cửa " HộI TRƯờNG Xã MƯờNG Lồ". Cái thứ láo toét ấy, hồi mới cải cách người ta gọi là quân phản động. Còn bây giờ thì lại xúm vào xem, nhăn răng cười hô hố với nhau, tán tụng thêm nghe mà lộn tiết! Nhưng rồi Ron cũng phải lặng lẽ lấy vôi xóa những hàng chữ ấy đi. Anh còn viết lên bảng thông báo của Xưởng: "Kẻ nào viết bậy lên tường nhà cơ quan, phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về hành động của mình". Không rõ vì sợ câu đe dọa ấy của Ron, hay vì người ta không thèm chấp, nhưng không ai viết bậy nữa. Và Ron cũng coi đó là thành công của mình. Quả tình thì cái kho ấy xây lên một cách vội vàng cũng chả phải vì mục đích chứa hàng hóa gì, cái chính là để nhận đất, nên trông nó có chướng mắt thật. Nhưng đó là kế hoạch của cơ quan người ta, mắc gì tới họ mà phải xỉa vào? Họ đâu có biết sắp tới, quy mô của Xưởng sẽ mở rộng, những căn nhà này sẽ dùng tới. Dù rằng bây giờ còn tạm thời đóng cửa. Mà vào tới một cơ quan, trước hết phải có cái hội trường cho ra mẽ, nhìn vào là phải nể rồi. ấy thế mà cánh gia đình ở đây chả biết điều. Năm ngoái hố xí xây cho họ ở góc bên phải thì kín đáo, nhưng năm nay kế hoạch triển khai khác đi, người ta dời sang bên trái cho hợp lý. Thế mà rồi cũng nói ra, nói vào được. Năm ngoái bể nước ăn xây ở phía trong, năm nay đưa ra ngoài cho tiện, cũng lại có người bảo "bọn cơ quan đánh quả!". Rằng mỗi lần chuyển hố xí cơ quan cũng được một bữa nhậu! Độc mồm độc miệng đến thế là cùng. Xi măng, vôi vữa chở về để làm doanh trại, quả tình Ron không biết cấp, chắc phải có hoá đơn, chứng từ hẳn hoi, dễ gì mà tham ô được? Ai chả biết xây dựng là tốn kém, phá đi làm lại càng tốn kém. Nhưng thời kỳ quá độ là như thế. Tránh cũng không được. Cũng chỉ vì, thời kì quá độ mà cơ quan người ta mới phải chấp nhận cho các gia đình tạm ở. Lẽ ra họ phải biết làm chủ cùng lo, cùng xây dựng, đằng này chỉ rặt bày bẩn, sơ hở một tẹo là xúm vào xà xẻo, xin xỏ. Xin mà xúc cả chậu xi măng, gánh vài gánh vôi với lại không biết cơ man nào là gạch ngói. Dễ dãi thì họ im, còn khe khắt một tí là ra ngấm vào nguýt, giễu cợt người này, người nọ. Ron biết quá đi chứ. Họ còn bảo Ron là "thần giữ của". Rằng có giữ thì cũng lại giữ cho ma nó xơi! Rằng Ron ra sức mà làm "chủ" cho bọn "đầy tớ" nó chia chác nhau... Ron không thèm chấp! Bao nhiêu công việc, bao nhiêu khó khăn, "bọn gia đình" làm sao mà biết. Họ chỉ biết vun quén cho nhà họ và gây thêm khó khăn cho tập thể. Ngay cái việc nhà bà Mão trở lại, hẳn phải có lời rủ rê, khích bác, thì bà ấy mới dám về. Chứ không, bà Mão vốn là người tử tế, chưa bao giờ ăn hơn ai một miếng cơm, miếng rau, giờ đây nghe xúi giục, phải giả điên giả dại mà kiếm cớ nằm ì, bắt anh phải thu xếp cho một phòng. Đây là cơ quan, là chỗ làm việc, đòi nhà thì lên phòng doanh trại mà đòi chứ! Chỉ cần lỏng tay một tí là họ được đằng chân, lân đằng đầu ngay. Cái hồi mới giải tán Trạm, các gia đình kia trụ lại được cũng chỉ vì mấy bố thiếu kinh nghiệm, thiếu nguyên tắc, đồng ý cho họ ở lại tạm thời trong một tháng rồi hai tháng. Một quý, rồi hai quý. Bây giờ thì có mà từ đời này sang đời khác chưa chắc đã đẩy được họ đi! Nghe nói bà Mão bây giờ trắng tay. Cái thằng Ty khốn nạn ấy đã theo một con phe nào đó, bán cả cái nhà mười hai mét vuông ngoài đầu ô, để lấy tiền cưới nó. Nhưng lại có người bảo chính bà Mão bán, được những hai cây vàng. Chẳng biết đâu mà lần! Cứ động nhớ tới thằng Ty là Ron tức điên lên. Đồ vô lương tâm ấy thế nào rồi cũng có ngày bị nạn không ai cứu, có chết cũng không nhắm được mắt! Già rồi mà còn chơi trống bỏi, dại gái bán cả vợ con để theo gái, rồi không chuốc lấy vạ vào thân Ron này biến thành con kiến! Thật không thể nào hiểu nổi, trên đời này vẫn cứ có hạng đàn ông khốn nạn thế. Hồi bà Mão mới dọn đi, Ron có tới cái nhà mười hai mét vuông ấy chơi vài lần.

Cũng là tiện đi phố chơi thì rẽ vào. Thấy cảnh bà Mão ngồi bán bún ốc ngoài hiên, còn thằng cha Ty thì say khướt nằm trong cái nệm mút loang lổ những lỗ là lỗ, hôi xì, sặc mùi tanh tưởi mà phát lợm giọng. Cứ nghĩ thương cho nhà chị Mão ngày nào còn ở với nhau. ấy thế mà chẳng thấy bà Mão phàn nàn, lại còn cố kéo Ron, mời anh ở lại xơi quà. Rằng cái cảnh ông ấy say còn mò được về nhà như thế này là khá lắm đấy. Rồi bà kể, có hôm, xích lô đưa ông ấy về, vừa bước xuống xe đã lại níu lấy người ta đòi tiền, đòi rượu. Nếu không trả thì bắt người ta phải chở lại chỗ cũ? Thậm chí có hôm còn đái cả ra quần, nôn mửa ra nhà, rồi lại bốc cái của tanh lòm ấy lên tay húp. Rồi thì giở trò gây sự, ném thứ bẩn thỉu ấy vào vợ, đuổi vợ đi, cứ như thằng điên. Thế nhưng đến lúc tỉnh rượu là lè nhè khóc, lè nhè xin lỗi, mặt mày ủ rũ thê thảm, nhũn như con chi chi, cốt làm bà mủi lòng thương hại, cho tiền. Cầm tiền trong tay, mặt mày hớn hở. Cũng chỉ hớn hở được lúc ấy. Rồi lại đi. Thế đấy, thế mà bà ta không bỏ mẹ nó cái thằng chó chết ấy đi. Đằng này không, cứ như con ở. Cứ như thiếu nó thì mình không còn bấu víu vào đâu được nữa. Bây giờ chính nó bỏ mình, bỏ con, đi theo gái mà cũng cắn răng chịu. Lại còn trở chứng đi chùa, đi lễ, bỏ hết vốn liếng vào cái việc giời ơi đất hỡi ấy, có mà mang vạ vào thân! Rõ là nhục mà không biết nhục, lại còn mò về đây đòi hỏi. Đòi hỏi cái gì? Chế độ chính sách trên đã giải quyết đâu vào đấy rồi. Sổ hưu sổ gạo, tem phiếu đã lĩnh cả rồi. Cái căn phòng mười hai mét ấy, người ta cũng đã hóa giá cho, rẻ như bèo rồi, còn đòi hỏi gì nữa? Có của không biết giữ mất thì phải chịu, chơi trò về đây nằm vạ, có mà của núi cho các người. Thật chả còn biết sĩ diện là cái gì. Cứ làm như tổ chức là nơi nương náu, các người muốn vòi vĩnh gì cũng phải chiều các người chắc? Mà đòi hỏi không được là trách móc, kêu ca, là làm loạn? Được! Chuyến này Ron phải dứt khoát. Không có tình cảm chủ nghĩa! Không có chịu mủi lòng nghe bà ta nỉ non nữa. Phải cứng rắn ngay từ đầu! Chuyến này Ron sẽ không thèm la cà xuống chỗ mấy cha bên khu gia đình, rồi họ lại ngọt nhạt, tỷ tê thuyết phục anh cho mà xem. Họ cùng một giuộc với nhau. Càng đông người ở họ càng mừng. Cứ động một tý là kéo đàn kéo lũ, hua húa lên như biểu tình, đe dọa có, nịnh nọt có. Làm anh cán bộ hành chính mà không nắm nguyên tắc, chỉ có nước bó tay lạy van họ. Đối với ai chứ Ron này thì không thể lơ tơ mơ được. Đã không làm thì thôi. Làm cho ra làm. Anh không thèm tư lợi, không thèm tơ hào gì cho cá nhân thì anh chả sợ. Những ngày áp tết này, ban giám đốc bận cả, các ông ấy giao nhiệm vụ cho Ron quản cơ quan. Người ta có tin mình, có tín nhiệm mình, mới giao cho mình quản cả một cơ ngơi lớn như thế này chứ! Mà đã nhận thì phải làm cho nghiêm chỉnh. Theo như ông Minh nói, gọi là Ban giám đốc, tức là bao gồm cả phòng hành chính. Có nghĩa là Ron cũng có chân trong ban giám đốc. Sổ sách, Ron nắm trong tay chứ còn ai? Cô Miên đi mua hàng căng-tin cho cơ quan, phải xin chữ ký của Ron. Ron ký thay ban giám đốc. Sau khi đóng cái dấu đỏ chót, nhìn lại chữ ký của mình, rồi bộ mặt cô Miên có vẻ lo âu chờ đợi, trong lòng Ron dấy lên niềm tự hào chưa bao giờ có. Vâng, Đào Chí Ron, thay mặt ban giám đốc, đâu phải vấn đề đơn giản. Khách khứa đến liên hệ công tác đều phải trình giấy tới Ron, liên hệ với anh. Anh mà không tiếp thì chỉ có bài kỳ kèo, nài nỉ. Cơ quan toàn việc quan trọng cả, vớ vẩn sao được? Bút sa, gà chết, tên mình còn sờ sờ ra đó, làm sai nguyên tắc, ký bậy, ký bạ có ngày vào nhà đá! Người ta bảo dạo này Ron quan liêu, không gần gũi quần chúng. Có khi đúng thế thật. Nhưng quần chúng ở đây là ai? Là "bọn gia đình", ấy à? Lúc nào họ cũng bàn tán, dò xét, đả kích ông này, ông kia, để ý xem cơ quan người ta có chuyện gì không hay, là kháo nhau, là bịa đặt thêm, tung tin lung tung vào tận trong Thành. Thứ quần chúng ấy Ron này chả thèm dây! Đấy, cái chuyện bà Mão về, nay ở nhà này, mai ở nhà khác, người ta đã đồn ầm lên là anh Ron đồng ý cho bà Mão ở đây rồi! Thế có chết người không cơ chứ. Đồng ý là đồng ý thế nào? Nhưng mà đuổi bà ta thẳng tay thì Ron không nỡ. Sắp tết nhất đến nơi rồi, người ta có khốn nạn mới liều thân mò về đây, ăn nhờ, ở đậu, mình đuổi người ta, chả hóa mình là thằng vô lương tâm à? Ron biết thừa mấy cha bên khu gia dình, lợi dụng lúc ban giám đốc Xưởng đi công tác, bận, chỉ có Ron ở nhà, nên họ tranh thủ tấn công anh. "Cho bà ấy ở tạm trong kho cũ rách bên bếp tập thể, qua cái tết này, anh Ron ạ" - "Năm hết tết đến, ai chả muốn có gia đình yên ấm, giúp người ta chả được thì thôi, đừng làm gì bất nhân bất nghĩa quá, sau này hối không kịp đâu!" - "Cứ để bà ấy ở coi như sự đã rồi. Ban giám đốc có hỏi, chúng tôi làm chứng cho. Rằng anh Ron đuổi bà ấy. Bà ấy điên lên đe đốt nhà, nếu không cho bà ấy ở. Vua cũng phải thua liều, ai mà giữ được!..." Xem ra lắm lý, nhiều lẽ lắm. Nhưng mà cái lẽ cuối cùng ấy có vẻ dễ chấp nhận. Mình thử đặt hoàn cảnh mình vào hoàn cảnh người ta, thì mới thông cảm được chứ. Được rồi, Ron sẽ chấp nhận. Nhưng mà chỉ qua tết thôi nhé. Tôi là tôi không có du di đâu chị Mão ạ. Chị không nghe tôi từ đầu, bây giờ chị khổ. Chị đừng đẩy tôi vào đống bùn của chị...

Ron cứ ngẩn ngơ nghĩ như thế. Nghĩ thế nào cũng không yên. Cơ mà sắp tết rồi. Hơn tuần nữa là tết. Mình chả có gì, thì cũng còn căn phòng mà ở, có cân thịt nấu đông, có cái lò than, ninh lại ba cái bánh chưng tiêu chuẩn, có con gà, đĩa xôi thắp nén hương. Còn chị ấy hai bàn tay trắng... Mình phải san cho chị ấy ít thịt và cái bánh chưng, ít gạo nếp, Thôi thì qua tết hẵng hay. Tôi sẽ kê giường cho chị, dọn dẹp phòng cho chị hẳn hoi. Nhưng dứt khoát chị phải hứa, ra tết là đi ngay. Đừng làm người khác phải khổ vì mình chị Mão ạ. Đừng thế. Ai cũng khổ rồi. Thông cảm cho chị thì chị cũng phải thông cảm cho tôi chứ? Tôi có phải là giám đốc đâu? Mà nếu tôi là giám đốc cũng thế thôi. Chị cũng phải đặt chị vào hoàn cảnh của tôi mà xử sự với nhau chứ. Thương nhau là thế, cũng phải có cả lý cả tình...

Ron rời bàn, bước những bước quả quyết xuống nhà Hà. Hôm nay bà Mão đang ở đó. Anh đứng ngoài cửa, lạnh lùng tuyên bố:

- Chị chuẩn bị dọn xuống cái kho nhà bếp cũ mà ở tạm. Đây, tôi cho mượn chìa khóa, đúng mùng mười tết chị phải trả.

Hà níu anh ngồi lại uống nước. Nhưng Ron không chịu. Ron đã bảo không là không. Không có nước non la cà ngồi với các cha, rồi lại mắc bẫy các cha, có mà bán cả cơ quan này đi cũng không làm các cha thỏa mãn.

Ngay lập tức khu nhà trở nên sinh động khác thường. Người ta kéo nhau tới phòng nhà Hà, chúc mừng bà Mão. Té ra ai cũng mong muốn cho bà Mão được ở lại, nhưng không dám nói ra. Luân sốt sắng phân công mỗi người một việc. Họ dọn dẹp căn phòng vừa được Ron mở khóa. Cái giường một được khuân tới. Người cái màn, người tấm chăn, cái chiếu, chiếc xoong, chiếc chậu, người cái bếp điện, can dầu, lít nước mắm, người bát đĩa, vài cân gạo... Cuộc quyên góp chưa đầy nửa tiếng, gần như không ai phải hối thúc ai, tất cả đều có mặt. Và căn phòng của bà Mão nhanh chóng được trang trí đúng với không khí ngày tết của một hộ độc thân. Bà Mão dở khóc, dở cười, hết nhìn người này, người khác, không còn biết nói thế nào. Từ nay bà sẽ lại gắn bó với những con người này. Từ nay bà sẽ không đi đâu nữa, cho tới khi cái Dự, con gái bà ở bên Tây về. Nhưng bà đã hứa với cậu Ron rồi, ra tết bà sẽ đi. Thôi thì được tới đâu hay tới đó. Nếu mà người ta kiên quyết không cho ở, thì bà đành phải đi, chứ làm sao? Bà rân rấn nước mắt, hai tay bê nải chuối xanh và quả bưởi đặt lên cái bàn thờ Xoay vừa đóng cho, thắp ba nén hương, cúi đầu khấn. Khoái cầm băng pháo tép tới, đốt ngay trước cửa, mừng cho "bà chị" đã được phân nhà mới! Cứ thế cái đã, rồi sau này ra sao thì ra. Người ta còn đem cả rượu và lạc rang tới, mỗi người một chén, uống mừng cho bà Mão. Cuộc vui ấy chỉ vắng có mình anh Ron và mấy cô phục vụ. Chỉ có mỗi cô Miên là táo tợn dám đến, còn thì các cô kia cứ len lén nhìn Ron. Nhưng họ cũng tìm được cách lén lút đóng góp phần mình cho bà Mão. Khoái cầm ly rượu, tới tận phòng hành chính, mời Ron xuống chơi. Nhưng Ron cáo bận. "Chúng tôi ghi nhận lòng tốt của ông", Khoái nói "Sống với nhau phải biết bảo vệ nhau, có như thế mới tồn tại được, ông Ron ạ". Ron lừ mắt nhìn Khoái rồi anh đứng dậy, giả vờ lục lọi trong đống giấy tờ. Khoái trở về phòng bà Mão, nói oang oang:

- Chúng ta chúc mừng chị Mão và xin hứa sẽ bảo vệ anh Ron.

Tiếng reo hò tán thưởng rộ lên. Bà Mão không còn biết bắt đầu cuộc sống mới như thế nào nữa. Loáng một cái, mọi thứ trong nhà đã tươm tất. Giờ đây chính bà phải bắt đầu lại từ đầu, lo cho cái thân mình.

Tối hôm ấy có điện sớm. Dạo này gần tết, người ta cho điện sớm. Riêng phòng bà Mão chưa mắc được điện. Bà Mão đang loay hoay thu xếp căn phòng thì nghe có tiếng gõ cửa. Bà cứ nghĩ chắc là cánh Luân, Hà, Xoay, Khoái xuống chơi. Nhưng khi mở cửa bà giật mình, nhận ra Ron. Ron cầm cái bánh chưng, cặp lồng thịt và gói trà Thanh Hương tới biếu bà. Nhận quà của Ron bà Mão mừng mừng, tủi tủi, nước mắt lưng tròng. Bà bỗng níu vai Ron, kéo anh ngồi xuống, gục mặt vào vai anh mà khóc. Bà khóc như chưa bao giờ được khóc, khiến Ron cũng nghẹn họng. Anh định đến cho bà quà, rồi bắt bà hứa qua tết sẽ đi. Nhưng bây giờ thì anh ngồi như phỗng, mặt xị ra.

- Sao mà chị khốn khổ, khốn nạn thế này, hả Ron? Chị biết cậu rất thương chị, nhưng em cũng còn phải giữ cái thân em. Thằng Dư nhà chị chết mãi bên Căm Pu Chia, không còn biết đâu mà lần nữa, em ơi. Chị đã đi tìm mộ nó, nhưng chưa tới chỗ người ta mách, thì bị mất cắp sạch. Chị đành phải quay về. Chị lần theo các chùa để xin ăn và cúng vái cho hương hồn thằng bé. Các vị ở chùa nào cũng thương cảm cho chị. Nên chị mới về được tới đây với cậu... ối giời ơi là giời ơi. Sao mà chị khốn khổ khốn nạn thế này...

Ron rùng mình, nắm tay bà Mão vuốt vuốt. Rồi bỗng anh đứng phắt dậy, quát:

- Tôi cấm nhà chị khóc! Nhà chị ngu thì cho nhà chị chết. Ai bảo chị cứ cúi rạp mình xuống, làm nô lệ cho cái thằng Ty du côn ấy? Chị có im đi không? Tôi cấm chị...!

Bà Mão nấc lên tức tưởi. Rồi lặng im. Ron cũng không hiểu vì sao bỗng anh nổi điên lên, mắng bà Mão. Anh đã tự nhủ mình trước khi bước vào đây, là phải thông cảm cho chị ấy, nói năng nhẹ nhàng, nhắc nhở chị ấy thực hiện các quy định chung. ấy vậy mà anh quên phắt đi, không tự kìm chế được, quát ầm lên. Anh đứng dậy đi đi lại lại, và bỗng nghe như có tiếng ai gọi rất khẽ:

- Ông Ron! Ông Ron!

Ron mở cửa. Khoái cười cợt bước vào. Ron ghét cái mặt lúc nào cũng phừng phừng, sặc mùi rượu, lúc nào cũng lên giọng dạy đời ấy. Chắc anh ta nghe tiếng Ron quát, nên mò tới để răn dạy đây.

Ron nói cộc lốc:

- Tôi với chị Mão đang có việc phải nói chuyện, anh thông cảm.

Khoái cười bả lả rồi quay ra.

Ron đóng ập cửa lại.

Bà Mão lấy cái phích nhà Luân "cho mượn" rót nước vào chuyên, súc sạch rồi pha trà. Hai chị em lại ngồi với nhau, bên ấm trà nóng. Họ im lặng uống, dường như không có cái chuyện quát lác vừa xảy ra. Bà Mão rưng rưng lấy tấm ảnh con trai đã được phóng to bằng bàn tay đưa cho Ron:

- Cậu xem, nó thế này mà chết, bà lại khóc. Chị nhờ cậu dán hộ vào cái khung này, treo lên bàn thờ.

Ron lặng lẽ làm theo lời bà Mão. Anh cảm thấy đầu óc rỗng không. Đúng là lúc này anh không biết nên nói gì với bà Mão cả. Cái ngày vui chị em hứa hẹn thông gia với nhau đâu rồi! ấy vậy mà hai đứa chưa được gặp nhau lần nào. Bây giờ cách biệt nhau một đất, một trời! Ron cảm thấy nhói đau trong ngực, nước mắt tràn ra. Con bé Thơm nhà anh vẫn đang ốm lắm. Nó phải bỏ học hai năm nay rồi còn gì. Mới đầu là chị nghỉ học để trông em cho mẹ đi làm. Sau là em phải nghỉ học để trông chị cho mẹ đi làm. Nhiều lần Ron tự hứa sẽ đưa con bé xuống đây, vừa để chữa bệnh, vừa có bố có con, động viên nhau. Nhưng chưa thu xếp được. Đưa con xuống phải có tiền, có gạo. Gạo thì hai bố con ăn một suất cũng tàm tạm. Nhưng tiền không sao đủ cho chi tiêu vặt, chứ chưa nói mua thuốc. Bao nhiêu tiền lương, Ron liều mạng dồn vào xổ số, cầu may. Anh thầm hứa với vợ với con là chờ khi trúng vé số, anh sẽ lo hết! Chính vì vậy mà giờ đây vẫn cứ lọc cọc thế này. Tết Ron cũng chỉ gửi về nhà được một lạng mì chính, ba mét vải hoa, hai gói mứt. Anh định đúng ba mươi tết thì về. Nhưng cái kiểu này, ban giám đốc không ai tới cơ quan. Ai cũng bận, cũng đi công tác cả. Chỉ có Ron ở nhà.

Bà Mão lại thắp hương sau khi tấm ảnh con trai được treo lên. Ron tới bên bà đứng nghiêm mặc niệm.

Rồi hai chị em lại ngồi lặng lẽ bên ấm trà. Còn biết nói gì với nhau nữa? Nói gì thì cũng đã nói cả rồi. Nhưng cứ ngồi im thế này, nghe tiếng nhạc ti vi đâu đó vọng lại, cảm thấy tiếng thổn thức trong lòng nhau, đã buồn lại càng thêm buồn. Buồn mãi cũng chẳng giải quyết được gì. Nhưng rồi Ron cũng nghĩ ra điều cần nói:

- Chị đừng có đi chùa nữa. Ngày tuần ngày rằm thắp hương hoa là đủ. Cũng còn phải xem làm cái gì mà kiếm sống. Cứ thế này mãi rồi chết mất.

Bà Mão thở dài:

- Cậu nói gì lạ thế? Cậu mà nói thế phải tội chết. Tôi có lương hưu, có gạo sổ, có tiêu chuẩn nhà nước cho... Còn việc đi chùa, cậu hiểu cho chị. Chị không đi thì chị chết mất.

- Chị không nghe tôi, chị đừng trách!

Bà Mão bỗng quỳ thụp trên giường, hướng lên bàn thờ, chắp tay vái lịa lịa. Mặt bà dại đi, nước mắt đầm đìa. Bà đọc những bài kinh, Ron nghe vừa cảm thấy rờn rợn, vừa tức lên nghẹn cổ.

- Chị có im đi không?

Nhưng bà Mão đã quên có Ron ở đó. Trong đầu bà giờ đây chỉ còn những ảo giác. Khuôn mặt như hoa của hai đứa con bà ngây thơ bé nhỏ. Và trong bóng tối mịt mùng, bước chân dệu dọ của con người rượu chè be bét, phản phúc ấy. Bà cảm thấy đôi mắt lồi của hắn đang trừng trừng nhìn bà. Trong làn khói hương mỏng đang lan tỏa, bà nhận ra con gái bà đang uốn lượn, rồi con trai bà cũng uốn lượn, chạy theo em nó. Bỗng hai đứa cùng ngã soài ra đường khiến bà hoảng hốt. Bà bưng mặt run lên bần bật. Ron nắm chặt vai bà Mão, lay mạnh:

- Chị Mão! Tôi đã bảo nhà chị có im mồm đi không?

Ron đứng lên, nắm tay bà Mão kéo dậy. Nhưng tay bà cứng quá. Cứng tới mức Ron rợn tóc gáy. Bà Mão run rẩy trừng trừng nhìn Ron. Đúng là nhà chị Mão này điên thật rồi! Chết thật. Chị ấy mà điên thì mình biết làm thế nào...

Chị Mão rờ rờ cánh tay Ron, kéo anh ngồi xuống:

- Cậu về nhà. Chị đỡ rồi. Đau đầu như búa bổ. Đau lắm cậu ạ.

Ron mắc màn cho bà Mão rồi lủi thủi bước ra cửa. Đêm đen kịt. Mưa lạnh lất phất tạt vào mặt anh.

***

Không ai biết vợ chồng Xoay đang giận nhau, kể cả Luân và Hà. Sáng nào người ta cũng thấy Xoay đèo vợ đi làm rất sớm, mãi tối mịt mới đón về. Không những thế, mấy tuần nay, Xoay trở nên lạnh lùng, ít chú ý tới ai. Luân thắc thỏm lo cho bạn. Nhiều lần Luân định sang hỏi chuyện nhưng nhà Xoay đóng cửa im ỉm, nên anh lại quay về. Anh cũng chỉ nghe mang máng dạo này Sương đi làm giò chả, thu được cũng kha khá. Thế thì mừng cho vợ chồng nó chứ có gì đâu mà phải mặc cảm. Luân nghe mấy đứa trẻ kháo nhau, nhà chú Xoay dạo này sang lắm. Tối nào cô Sương cũng rán xèo xèo, thơm lừng. Điều ấy không nói ra Luân cũng biết. Mỡ mà rán lên, bỏ hành khô vào, thế là thơm cả khu chứ có gì đâu. Chả lẽ chỉ vì thế mà nó xa lánh bạn bè? Luân cứ áy náy mãi về chuyện bố mẹ vợ anh từ chối khéo, không muốn cho vợ chồng Xoay nhận hàng về làm. Biết nói với Xoay thế nào được? Điều ấy chỉ có Xoay là phải tự hiểu mà thông cảm, chứ còn Luân, chưa lúc nào anh yên lòng về bạn.

Nhưng rồi mọi sự diễn ra, dù có cố tình giữ kín, nó vẫn có cách lọt ra ngoài. Xoay không biết rằng, đúng lúc vợ chồng anh vặc nhau ấy, bên kia tường, anh Khoái đang nằm nghĩ vân vi đủ thứ chuyện trên đời. Và sự việc diễn ra buộc Khoái phải nghe.

- Em làm như thế, anh chị ấy trả tiền công bao nhiêu?

- Mới làm được một tuần đã hỏi tiền nong, em ngượng lắm.

- Thế còn khoản thịt bạc nhạc này?

Sương cười rúc rích một lúc lâu. Xoay bắt đầu xẵng:

- Cười cái gì? Người ta hỏi nghiêm chỉnh.

- Thì để rồi em kể nghiêm chỉnh cho mà nghe.

Im lặng một lúc, Khoái nghe tiếng Xoay gặng:

- Thì kể đi.

- Anh chị ấy hỏi em, nhà cô có nuôi chó nuôi lợn không?

- Em bảo có nuôi một con chó con.

Tiếng Sương cười rúc rích và tiếng Xoay gay gắt:

- Sao em lại bịa ra thế?

- Không bịa ra thì có mà...

- Có mà gì?

Sương vẫn cười, Xoay gắt:

- Cô im đi!

- Ơ kìa, Sao anh lại khùng lên thế?

Khoái cảm thấy hình như Xoay đang ngồi, bỗng bật dậy, tiến lại sát vợ:

- Sương nói tiếp đi - tiếng Xoay hạ xuống - Tôi không thích đùa đâu.

- Thì em cũng đâu có đùa. Anh chị ấy bảo nếu có nuôi chó hoặc lợn thì gói cái thịt vụn này, đem về cho nó ăn. Để đổ vào thùng nước thải cho hàng xóm, tiếc lắm.

- à ra thế. Tức là chúng ta chỉ bằng con chó con lợn!

- Anh suy diễn buồn cười nhỉ?

- Tôi cấm cô không được đem thứ thịt ấy về đây nữa. Chết đói còn hơn nhục.

Sương hứ lên một tiếng rồi im lặng.

- Sĩ diện hão? - Cô buông một câu.

- Vấn đề không phải là sĩ diện hay không sĩ diện. Lẽ ra cô phải nói ngay là cô đem về cho chồng cô ăn...

Khoái bật cười chua chát. Anh đứng dậy định gọi Xoay sang uống nước. Nhưng lại nghe tiếng Sương:

- Anh không ăn thì tôi ăn. Tôi là chó còn anh là người!

- Tôi yêu cầu cô im đi.

- Không ngờ anh có những ý nghĩ đen tối thế.

Xoay im lặng. Sáng hôm sau Khoái thấy Xoay vẫn đèo vợ đi làm sớm. Và chiều về, lại nghe có tiếng "xèo". Rõ là cái thằng Xoay gàn. Muốn gọi là thịt cho chó cho mèo gì thì gọi, miễn là sạch, là do mình làm ra, ăn ngon miệng, không hơn chán vạn rau à? Thế nhưng, nghe câu chuyện, nghĩ cũng cám cảnh thế nào. Khoái cố tình làm ngơ, coi như không nghe, không biết. Tình cờ một tối Xoay có khách, anh sang Khoái mượn tiền và hỏi chỗ mua rượu. Khoái đưa cho Xoay chai rượu và 200 đồng.

- Chỗ rượu này anh tặng chú.- Khoái nói. - Còn tiền thì bao giờ có trả cũng được

- Chút mời anh sang luôn. Chỗ anh em nhà cả.

Khoái miễn cưỡng nhận lời. Anh biết, nếu không, thế nào rồi Xoay cũng sang, từ chối là co kéo, cũng mệt. Vả lại khách có phải ai xa lạ đâu. Nhà thơ Mạnh Tân đang lừng danh, lại là bạn chí cốt của Xoay, từ trong miền Nam ra. Cụng ly với một nhà thơ nổi tiếng thì còn gì thú bằng.

Tiếng băm thịt giòn giã của Sương từ dưới bếp vọng lên, và tiếng Xoay nhắc vợ: "Nhỏ lửa, kẻo cháy" khiến Khoái yên tâm. Khoái bước sang nhà Xoay. Mùi thịt rán bốc thơm tràn lan khắp phòng. Nhà thơ Mạnh Tân hồ hởi bắt tay anh. Thịt băm với gia vị, với trứng rán lên, nhậu với bạn, sang quá còn gì, Khoái nghĩ. Thế nhưng cái số của cuộc vui hôm ấy cũng lại hẩm hiu quá. Sương vừa rán xong chả, gắp lên đĩa, để lên nóc tủ, thì điện mất. Khoái sốt sắng bảo Xoay cắt dây điện, móc sang nhà anh. Cả nhà tập trung vào cái khoản mắc điện ấy. Điện vừa có thì ôi thôi, đĩa chả đã lẹm đi già nửa. Con mèo hoang vẫn thường tới khu nhà ăn vụng có đủ thời gian làm việc ấy. Nó đang len lén trườn qua chân giường, Xoay ức quá tiện chân, đá tung con mèo lên. Một tiếng "chóe" phát ra rợn người.

Nhà thơ Mạnh Tân cười hóm hỉnh, rồi rút tiền đưa cho Sương:

- Thôi, em chịu khó ra phố mua giúp bọn anh cái gì về đây nhậu. Đã là mèo thì nó phải biết ăn vụng.

Sương rụt tay lại. Xoay cầm tiền của bạn lặng lẽ bước ra khỏi nhà.

Anh sững người trước cánh cổng của khu nhà khi nhận ra bóng con mèo đang cong mình nôn dưới góc tường. ánh điện từ ô cửa sổ căn nhà phía bên kia hắt xuống một vệt dài. Xoay cảm thấy ân hận. Tại sao anh nỡ đá một con vật đau đến thế? Cái thứ thịt ấy, đúng ra phải là phần của nó... Vậy mà anh lại phản ứng một cách thô bạo. Nỗi ấm ức chợt dâng lên, nghẹn cứng họng anh lại...