VIII

Mưa xuân phủ xuống khu nhà, gây nên cảm giác ảm đạm. Nhưng nhìn những cành cây bắt đầu thức dậy sự sống khiến lòng người nguôi bớt những lo buồn. Dãy nhà làm việc của Xưởng gần như đóng cửa suốt ngày. Phía các hộ gia đình trở nên vắng lặng, mặc dù bên trong, đều có những hoạt động gấp gáp. Cuối cùng thì Xoay cũng thu xếp xong việc nhà để tiến hành chuyến đi đầy hy vọng. Mới sáng tinh mơ, Luân đã chở Xoay ra bến xe hàng không. Mưa càng nặng hạt. Luân mới có quyết định của cơ quan cho nghỉ ba tháng để hoàn thành nốt cuốn tiểu thuyết mà anh đã ký với một nhà xuất bản. Mấy năm nay, năm nào Luân cũng viết được một cuốn sách, tuy không gây dư luận ầm ĩ nhưng cũng không đến nỗi bị lãng quên. Và điều ấy cũng không khiến Luân trăn trở nhiều. Cái làm Luân lúc nào cũng trở nên tất bật chính là công việc biên tập ở tòa báo. Anh nhận làm giúp phần việc của Xoay, để bạn yên tâm lo việc nhà. ấy thế mà rồi lúc nào Luân cũng cứ phải nơm nớp theo dõi, chỉ sợ Xoay mắc phải gì đó bất thường. Số là, cũng vào dịp này năm kia, Xoay theo một anh bạn bán thuốc rong cả mấy tháng trời "Để kiếm tiền cưới vợ!". Nhưng nào có kiếm được tiền. Cái anh chàng " Sơn Đông mãi võ" ấy nhỏ choắt mà lắm tài. Một mình anh ta đảm đương hẳn một chương trình xiếc, ảo thuật để bán một loại thuốc tễ vô thưởng vô phạt. Anh ta quảng cáo thuốc cũng thật tài, khiến cho người nghe không thể không thử mua. Nhớ cái hôm anh chàng "Sơn Đông mãi võ" ấy đến khu nhà, cũng mưa xuân thế này, Xoay và Luân đang quay lưng vào nhau trong căn phòng ở cơ quan để làm báo, thì bỗng cánh cửa bật mở. Một chàng trai bận bà ba đen, người nhỏ thó, đeo kính trắng hiện ra. Anh ta cúi gập người chào, rồi hai tay cầm lá thư tiến tới trước mặt Luân, dâng lên, không nói, không rằng. Luân và Xoay kéo ghế mời anh ta ngồi, nhưng con người kỳ lạ ấy chỉ nghiêng người một cái, rồi nép vào phía sau cánh cửa chờ hai người đọc thư. Đó là thư của nhà thơ Mạnh Tân, từ trong Nam gửi ra: "Xoay! Xin giới thiệu với mày: Hàn Song Đạo, Sơn Đông mãi võ giang hồ khách. Vì tình huynh đệ, tao mong mày hãy tiếp Đạo như tiếp khách giang hồ vậy. Tân".

Đọc xong thư, Luân nhìn lại người khách lạ một lần nữa. Anh ta nghiêng đầu chào. Xoay đứng dậy mặc quần áo và nói:

- Thôi, tạm gác việc. Mời anh bạn ra quán uống nước.

Luân không có thói quen tiếp khách ngoài quán, nhưng anh cũng cố gồng mình lên theo bạn. Cô chủ quán là chỗ quen biết của nhiều anh em, vừa thấy Xoay, cô đã đon đả mời. Một toán khách khá đông đang uống trà thấy ba người vào liền ngồi xích vào trong. Vừa ngồi xuống ghế, người bạn mới của Xoay đã gườm gườm nhìn cô chủ, rồi thoắt cái, anh ta nhặt ba quả mận ném tọt vào miệng từng quả, phùng mang, trợn mắt. Bỗng anh ta vuốt ngực nghe "ực" một tiếng, Ba quả mận trong miệng biến mất. Anh ta cười hềnh hệch rồi đột nhiên, vỗ vai cô chủ, khiến cô ta ré lên. Một quả mận trong lòng tay anh ta! Liên tiếp sau đó hai cái vỗ vai hai người khách lạ ngồi bên, và hai quả nữa được trả về vị trí. Cô chủ quán thích chí cười tít mắt. Luân ngượng ngùng đứng ra cửa, nhường cho mấy người khách từ ngoài xúm tới. Anh bạn mới làm luôn một chương trình gọn nhẹ tại quán: nhét chuôi hai cái thìa cà phê vào hai bên lỗ mũi, ngập đến tận cùng. Tung hứng ba trái quýt thành một vòng tròn. Hút thuốc bằng mũi. Thở khói ra đằng tai. Cuối cùng là cắn vỡ ly thủy tinh, nhai rau ráu! Anh ta gọi hai ly rượu đưa cho Luân và Xoay. Luân từ chối, anh ta "hừ" một tiếng rồi uống cạn. Sau phút giây sững sờ của cô chủ và đám khách, anh ta móc túi thanh toán tiền hết cho mọi người rồi kéo Luân và Xoay đi. Luân từ chối vì có việc bận. Còn Xoay thì hăm hở chạy về nhà lấy xe đạp, đèo người bạn mới. Khuya hôm ấy hai người về, nồng nặc mùi rượu. Người khách quẳng vào giường Luân một cục tiền. Luân hoảng hốt kéo Xoay ra vườn chuối trước cửa cơ quan, hỏi bạn:

- Mày làm trò gì thế, Xoay?

- Trò hề, nhưng tuyệt lắm mày ạ,

- Tuyệt cái gì? Lấy đâu ra mà lắm tiền thế?

- Tiền lao động, không phải ăn cắp đâu mà sợ.

- Tao nói cho mày biết, không chơi được đâu!

- Nhưng tao lại thấy tuyệt!

- Tao đề nghị mày tỉnh táo!

- Mày nghĩ tao ham tiền à?

- Không. Nhưng tao lo xảy ra việc gì thì không hối kịp...

Đúng lúc ấy Hàn Song Đạo đã đứng bên hai người. Anh ta nghiêng người nói, giọng rè rè:

- Dạ thưa các sư huynh cứ yên tâm. Đệ là người lương thiện mà.

Luân lúng túng:

- Không, không. ấy là mình nói với cậu Xoay chút việc riêng thôi mà...

Không ai hiểu vì sao hồi ấy Xoay bỗng dưng trở nên thay đổi sinh hoạt một cách đáng sợ thế, ngoài Luân. Suốt ngày Xoay đi biệt tích cùng anh chàng "Sơn Đông mãi võ", tận khuya mới về. Có lần Xoay đi một lèo cả tuần lễ. Dạo ấy Xoay và Sương mới yêu nhau. Tình yêu đến với họ nhanh quá khiến Luân lo ngại. Nhưng vì hiểu tính bạn, nên anh chỉ lẳng lặng quan sát, lẳng lặng nghe ngóng, để rồi nếu lỡ Xoay có chuyện gì, anh sẽ kịp thời ngăn. Anh cứ lo cái tính đùng đùng yêu, đùng đùng bỏ của bạn sẽ gây nên điều tiếng. Nhưng đến lúc thấy hai người gắn bó nhau quá, anh cũng không được yên tâm. Sương gầy yếu, xanh xao, hoàn cảnh gia đình quá eo hẹp. Mẹ Sương đã mất. Bố Sương đã nghỉ hưu, ba chị em dắt díu nhau sống bằng đồng lương hưu của bố và học bổng. Sương lại là chị cả. Cái gánh nặng gia đình ấy, liệu Xoay lao vào có đủ lực gánh vác, đỡ đần không? Luân nhớ một buổi Luân và Xoay gặp Sương đưa bố từ bệnh viện về. Ông bố cao to, xiêu vẹo dựa vào cô con gái xanh xao, mảnh khảnh... Luân và Xoay cùng vội vã xuống xe. Xoay không hề phân vân, ấn ghi đông xe đạp vào tay Sương, rồi nhanh nhẹn nắm tay ông bố, quàng qua vai mình, dìu đi. Thấy thế, Luân chạnh lòng cảm thấy như mình có lỗi. Sống với bạn bao nhiêu năm mà mãi tới giờ vẫn còn chưa hiểu hết bạn! Nhiều lúc anh chợt hỏi vợ: "Em thấy thế nào? Có thật thằng Xoay yêu cô bạn Sương của em không?" Vợ Luân nhìn chồng lo ngại: "Em cũng không biết nữa!" Thế rồi nỗi lo ấy của vợ chồng Luân cũng được Xoay hiểu và anh đã xóa dần đi. Gần như buổi chiều nào Xoay cũng lên nhà Sương, giúp cô chăm sóc bố ốm. Ngay từ những ngày đầu Xoay đã dồn hết tâm lực vào vun vén cho tình cảm của mình: "Mày bảo đời chúng mình còn gì nũa chứ", - có lần Xoay tâm sự với Luân "Toàn bộ tuổi hai mươi ném vào trong rừng quần nhau với giặc. Bây giờ ngoài "băm", tao chả mong gì ngoài việc xây dựng được cho mình một tổ ấm. Hoàn cảnh khó khăn mà thương yêu đùm bọc nhau được thì hạnh phúc mới bền vững. Sông có khúc, người có lúc..." Luân tin Xoay nói chân thành. "Phải ổn định gia đình rồi mới viết lách được", nhiều lần Xoay nói với Luân thế. Nhưng quả tình hồi đó, Luân không thể hình dung nổi với hoàn cảnh ấy, bao giờ Xoay ổn định. Điều đó chỉ nằm trong ý nghĩ, Luân không hề nói với bạn. Mới yêu mà đã phải tính toán lo toan, đương đầu với trăm ngàn khó khăn, nhiều lúc Luân cứ có cảm giác sức vóc của bạn mình yếu lắm, làm sao có thể cất nổi gánh nặng ấy lên được. Một hôm cơ quan bán phân phối cho mỗi người hai cân tôm ướp lạnh, Luân thấy Xoay gói trong túi ni lông, cho vào chiếc cặp mới. Xoay rủ Luân đến nhà Sương chơi. Sương đang ngồi bóp tay cho bố, thấy Luân và Xoay đến, cô vội vã pha trà mời "khách". Cái vẻ lúng túng của Xoay khiến Luân thương bạn quá. Xoay gọi Sương ra cửa, đặt vào tay cô cái cặp sách: "Em cầm cái này để... đi học..!"

Sương nhận quà tự nhiên. Cô mở cánh tủ bỏ cặp vào rồi tới ngồi bên bố. Một lúc sau ông bố bỗng kêu lên:

- Ơ kìa, nước gì trong tủ đổ ra thế con?

Xoay và Luân hiểu ngay là nước từ trong cái cặp có tôm ướp lạnh. Sương hốt hoảng nhào tới bật tung cánh cửa tủ. Cái phản ứng bản năng ấy khiến Luân giật mình: "Cô bé này vụng quá", Luân nghĩ. Xoay cũng bước tới, cuống quýt phân bua, nhưng Luân biết vì Xoay ngượng không nói trước với Sương về món quà có tính thực dụng ấy. Trên đường về, Luân lặng im. Anh cứ cảm thấy gờn gợn khi nhớ lại lúc Sương lôi tuồn tuột những mớ áo quần trong tủ ra. Và cái cặp được cô quẳng vào gậm giường.

Rồi thêm một lần nữa, hôm Xoay bị cảm cúm, Luân báo cho Sương. Luân không ngờ nét mặt Sương vẫn bình thản. Tuy nhiên, chiều hôm đó cô cũng tới thăm Xoay. Hai người đóng cửa im ỉm, đến tối Sương về. Luân sang phòng Xoay thấy bát đũa còn ngâm trong chậu, căn phòng bừa bãi hơn cả trước khiến Luân khó chịu. Anh đã nói thẳng với Xoay. Nhưng Xoay vẫn tìm ra lý do để bào chữa. Và thế là từ đó Luân hoàn toàn im lặng. Sự im lặng của Luân khiến Xoay nhận ra phản ứng của bạn mình. Xoay sống đầy mặc cảm nhưng cũng rất kiêu ngạo. Anh trở nên xa lánh Luân. Rồi đùng một cái, Xoay xin cơ quan đi thực tế ba tháng, Luân biết, ba tháng ấy Xoay đã cùng anh chàng "Sơn Đông mãi võ" lên tận Yên Bái, Nghĩa Lộ rồi Hà Tuyên bán thứ thuốc vô hại để kiếm tiền. Cứ tưởng lúc về thế nào cũng đủ tiền cưới vợ. Ai ngờ, khi Xoay tới nhà Luân, mặt mày tái mét, tóc tai bù xù, bộ điệu ba hoa khác hẳn. Sao lại như thế được nhỉ? Luân cứ tự hỏi mình và thầm trách bạn. "Tao đã chứng kiến cuộc sống bụi đời" - Xoay kể. "Không phải hoàn toàn xấu. Con người không phải tất cả ai cũng xấu nhưng kẻ xấu thì lại đầy rẫy..."

Luân rùng mình hỏi bạn: "Mày đem về đây cái thứ triết lý cùn ở đâu thế?" - "Sao lại cùn? Người tử tế thì dù ở đâu cũng tử tế. Còn thằng đểu, dù khoác áo gì cũng vẫn là thằng đểu. Vì thế, theo tao, mày không được phép đóng cửa, nhìn con người phiến diện!". Luân biết, anh sẽ thua Xoay trong tranh luận. Anh xòe tay: "Thôi được. Vậy tiền cưới vợ đâu, đưa đây xem nào?" Xoay cười: "Nếu tao cầm tiền về thì thú thực với mày, coi như tao đã bán nhân cách!" - "Nhưng sao mày bảo là mày đi kiếm tiền cưới vợ?". Xoay gãi đầu gãi tai cười trừ...

Rồi anh bạn "Sơn Đông mãi võ" ấy về, ở hẳn trong phòng Xoay. Một đêm, khoảng hai giờ, Xoay về đập cửa nhà Luân. Vợ Luân phải ôm gối xuống ngủ với mẹ. Xoay đòi Luân pha trà. Luân chiều bạn, và hỏi: "Mày đi đâu về?" "Tao vừa trải qua một phi vụ khủng khiếp!" - "Sao?" - "Tao và thằng Đạo vừa vào quán cà phê trước ga, một cái quán sâu hút trong ngõ, không hề có một người khách. Chúng tao gọi chai Ararát, ngồi nhâm nhi. Thằng Đạo "hâm" mở sổ tay làm thơ, còn tao thì nghe nhạc. Một lúc sau có ba thằng đàn ông và một con đàn bà ập vào quán. Trông chúng nó biết ngay là bọn bụi. Mặt mũi đầu tóc chúng nó khiếp lắm. Một thằng trong bọn say khướt, văng tục vung tí mẹt. Hai thằng tao ngồi im trong góc. Con bé kia tới trước mặt thằng Đạo, đòi xin một tờ giấy và mượn bút. Thằng Đạo xé sổ cho nó và đưa bút. Mày biết không, con bé ấy lại bàn ngồi vào ghế, lấy một cái ghế đẩu để lên đùi, hí hoáy viết gì đó. Còn bọn đàn ông thì ngồi quanh, thỉnh thoảng một thằng lại ôm con bé, cấu chí. Con bé ấy cũng nói tục, chửi bậy ghê gớm. Tao ớn quá, bấm thằng Đạo bảo về. Nhưng cái thằng Đạo cứ ngồi vểnh râu lên hút thuốc. Bọn kia bắt đầu giở giọng khiêu khích. Thằng Đạo lặng lẽ tới bên con bé kia, cúi gập người, nói: "Chị Hai cảm phiền, cho tui xin lại cây viết!". Mấy thằng kia gườm gườm nhìn chúng tao, rồi văng tục. Thằng Đạo đứng chờ. Con bé kia không thèm nhìn lên. Tao thì ngán quá. Nhưng thằng Đạo lại cứ tỉnh bơ, trở lại bàn ngồi rót rượu tiếp ra ly. Tao bấm nó bảo về lần nữa. Nhưng nó "hừ" một tiếng rồi lại tới bên con bé đòi bút. Con bé vểnh mặt lên nhổ phì một cái. Thằng Đạo quay về bàn. Mày biết không? Nó lấy từ trong cuốn sổ ra mấy lưỡi dao lam, gài vào đầu ngón tay. Tao sợ quá nắm cánh tay nó lại. Nhưng nó lườm tao rồi đặt cùi tay lên bàn, nghiến răng, búng. Tao chỉ kịp nghe một tiếng "roạt!". Rồi liên tiếp hai tiếng "roạt!" nữa. Cả tao và bọn bụi cùng sững sờ nhìn lên: Trên tờ lịch, ba lưỡi dao lam găm vào hai bên má và trán cô gái trong ảnh. Thế là bọn bụi cùng lúc quỳ mọp xuống van lạy, xin chúng tao tha tội. Được thể, tao ngồi vắt chân lên ghế, còn thằng Đạo gọi chủ quán thanh toán tiền. Nó thanh toán luôn cho cả bọn ấy. Rồi về".

Nghe xong câu chuyện, Luân sững sờ nhìn bạn. Anh không ngờ Xoay lại liều lĩnh và ngớ ngẩn thế. Đi chơi như vậy dể làm gì? Nhưng góp ý cho Xoay nhất định sẽ bị phản bác ngay. Đêm hôm ấy hai người ngồi lặng thinh uống nước trà. Gần sáng Xoay đứng dậy ra về. Luân cũng không giữ bạn.

Chỉ sau đó vài hôm Xoay lại đến, nói một câu rồi đi ngay:

- Tao cưới vợ.

Luân mừng rỡ kéo Xoay vào nhà. Nhưng Xoay kiên quyết không vào. Luân đành phải về nhà lấy xe, đạp theo bạn. Luân cứ nghĩ rằng, cưới vợ, Xoay sẽ trở lại bình thường. Và anh đã làm hết những gì mà khả năng anh có thể giúp bạn, cho tới ngày hai người cưới rồi kéo nhau về chiếm hẳn một phòng trong khu nhà này.