XI

Luân và Hà cuống cuồng đạp xe vào bệnh viện, sau khi nghe phó giám đốc Tạo vừa đi đâu đó về, báo tin: "Con thằng Ron đang hấp hối!". Hà vừa đạp xe vừa chửi tục, nguyền rủa Ban giám đốc Xưởng. Còn Luân thì luôn tặc lưỡi, lo cho số phận bé Thơm. Vừa vào tới bệnh viện, cảnh đầu tiên đập vào mắt hai người là vợ Ron đang ôm con trong một cái chăn chiên nhàu nát với nét mặt thảng thốt đến đờ đẫn. Chị không nhận ra Hà và Luân. Các bác sĩ đồng ý cho chị bế con về. Và chị đang chờ chồng. Không ai biết đúng lúc này, Ron đang nằm vật ra trên giường trong phòng bà Mão. Bé Thơm đã trút hơi thở cuối cùng trên tay mẹ. Vợ Ron nhìn con, như không phải chị đang chứng kiến cái chết của nó. Chính chị đang lịm đi trong một cõi u mê đến mịt mùng. "Mẹ xin con... Con đừng... Thơm ơi... Mẹ... xin... con...". Tiếng chị run rẩy. Hà ôm bé Thơm cho chị. Nhưng vừa trao con cho Hà, bỗng chị lại nhào tới, giằng con lại, dụi mắt vào mặt con, khóc không thành tiếng. Bao nhiêu ánh mắt ái ngại chia buồn cùng chị. Luân chạy ra cổng bệnh viện, chặn một chiếc xe con. Nhưng đó là một chiếc xe của một vị cán bộ cao cấp nào đó. Ông ta xua tay xin lỗi vì còn phải tới cuộc họp quan trọng. Luân chặn tiếp một chiếc thứ hai. Vẫn là xe của những người

đang có việc gấp, rất quan trọng, lần đầu tiên trong đời Luân chửi tục. Và anh bặm môi đứng chờ.

Một chiếc xe tải đang tới. Luân đứng giữa đường chỉ tay vào bệnh viện ra hiệu. Chiếc xe dừng lại. Người lái xe nhảy xuống:

- Mày muốn chết hả?

Luân líu lưỡi, miệng ú ớ chỉ tay vào bệnh viện. Người lái xe tải hiểu ý. Anh ta kéo chiếc mũ vải lụp xụp trên đầu xuống lau mồ hôi. Rồi hỏi:

- Đâu? Đ. mẹ. Có nhanh lên không?

Anh ta theo Luân vào. Họ dìu vợ Ron và bế bé Thơm lên thùng xe. Hà và Luân vội vàng ném xe đạp lên theo. Luân bảo Hà đỡ cho vợ Ron rồi anh tự nhiên nhào lên ca-bin. Người lái xe dường như đã nhận ra sự ác khẩu của mình khi nãy. Anh ta mời Luân hút thuốc, rồi hỏi:

- Cháu là con anh à?

- Không. Con bạn tôi.

- Vậy anh chỉ đường cho tôi nhé.

- Vâng, cảm ơn anh.

- Cám với bã gì. Sao không gọi xe nào tử tế. Xe tôi nhuôm nhoam lắm.

Luân liếc nhìn người lái xe có vệt sẹo dài trên má, nói:

- Không có xe nào tử tế đâu. Chỉ có người tử tế thôi ông ạ.

Anh lái xe giật cần số, cho xe chạy từ từ...

***

Người ta đã phải cấp cứu Ron tới ba lần trong một ngày. Cuối cùng Ron cũng dậy được, leo lên xe tang, gục mặt vào cái quan tài nhỏ xíu tới nghĩa trang. Vợ Ron lại trở về trạng thái câm lặng. Gần như chị đã không còn nước mắt nữa. Suốt những ngày sau đó chị âm thầm thu xếp lại căn phòng cho Ron. Tối tối chị xuống phòng bà Mão, chắp tay đứng lặng hàng giờ trước bàn thờ nghi ngút hương khói có treo ảnh của hai trẻ. Bà Mão những lúc ấy hoàn toàn trở lại tỉnh táo. Bà cũng chắp tay đứng sau chị, đọc những bài kinh vần vèo, xa lạ, nhưng lại rất mùi, khiến vợ Ron chìm ngập trong cõi mơ mơ, thực thực. Đêm đến, khu nhà im lặng đến rợn người. Ron đi lại vật vờ ngoài sân. Đi chán anh lại vào giường nằm úp mặt xuống gối, nhận sự chăm sóc ân cần của vợ, của bà Mão. Lúc nào Ron cũng cảm thấy như vừa bế con bé trên tay, đôi mắt sáng rực của nó nhìn bố: "Bố ơi, con không chết đâu..." Tiếng con từ trong ảo giác vọng ra, Ron tưởng như anh vừa đặt tay lên trán nó. Anh hổn hển nhổm dậy, hai tay quờ quào, rồi lại nằm soài, run lên như cơn sốt. Anh nhắm mắt chặt. Bốn xung quanh một quầng sáng đen đặc, lốm đốm hoa cải bay. Và bỗng màu sắc từ những đốm hoa ấy nhóa lên đỏ chói chớp loe lóe. Anh không còn nhận ra bất cứ vật gì chung quanh, chỉ thấy rừng rực những luồng sáng. Rồi lại quầng đen ào ạt cuốn tới vây lấy anh. Anh bị nhấn sâu xuống vực xoáy hun hút. Có một sức mạnh vô biên lôi tuột anh trở lại... Và bỗng Ron rên lên, kêu lên thất thanh, mồ hôi vã ra ướt đầm áo. Bà Mão và vợ anh, mỗi người một bên, nắm chắc hai cánh tay Ron, ấn anh nằm xuống. Hương khói trùm kín gian phòng. Ron ngồi dậy, mắt đờ dại nhìn hai người đàn bà. Rồi anh vùng mạnh, nhảy ra khỏi giường, gào lên:

- Đồ đểu. Chúng mày là quân lừa phỉnh!

Nhưng sau khi tiếng gào xúc động ấy vang lên, Ron hốt hoảng nhận ra mình vừa qua một cơn ác mộng. Anh mếu máo nhìn vợ. Người anh mềm nhũn ra. Anh cố gượng dậy, nắm tay vợ, vuốt vuốt:

- Đồ lừa... ph...ỉnh...

Ron rên lên trong lúc vợ anh và bà Mão dìu anh lại giường.

- Mình ơi, mình đừng làm thế. Khổ em lắm.

Vợ Ron nói nhỏ nhẹ vào tai anh. Nước mắt ứa ra trên khuôn mặt hốc hác, võ vàng của chị. Ron vừa nhìn thấy đã vội quay mặt vào tường. Thế là con anh chết thật rồi! Anh không thể hình dung được, vì sao con anh có thể chết. Và giờ đây, trời tối đen mịt mùng, giữa rét mướt và gió gào, con anh nằm dưới đất, ngoài cái nghĩa địa lạnh vắng hun hút ấy... Anh bỗng nhổm dậy, lần bước ra ngoài trời. Anh nhẹ nhàng gạt tay hai người đàn bà níu anh lại. Anh muốn tự đày mình ra giữa mưa gió để được cùng con bé chia sẻ cái cô quạnh. Vợ Ron và bà Mão lại mỗi người một bên xốc nách anh, đưa anh vào giường. Ron chợt nhận ra sự yếu mềm của mình, nhưng chỉ là chợt nhận ra. Anh nhớ mới chiều hôm kia, con bé thích ăn kẹo trứng chim, nhưng anh đi mãi không tìm được. Tại sao anh lại không tìm ra? Lẽ nào chỉ vì Ron không quen đi tìm mua bất cứ thứ gì ngoài quán xá. Anh cứ lần từ cửa hàng Quốc doanh này sang cửa hàng Quốc doanh khác! Ơ hay, cửa hàng Nhà nước sao lại không có kẹo trứng chim nhỉ? Anh quệt mồ hôi quay ra, mua cho con cái bánh nướng. Bánh nướng ngon hơn kẹo trứng chim con ạ. Nhưng nói thế nào nó cũng lắc đầu, không ăn là không ăn. Giá lúc ấy Ron bỏ được cái thói quen kia, thì con anh đã được ăn kẹo trứng chim rồi. Sao mà lúc ấy bố ngớ ngẩn thế, hả con? Sao mà bố không tỉnh táo nhận ra, rằng con thèm ăn kẹo trứng chim thì phải mua kẹo trứng chim. Thế là con không được ăn thứ kẹo mà con thích nhất rồi. Giá lúc ấy con cứ khóc to lên, đòi nữa, thì thế nào bố cũng quay ra, tìm bằng được. Đằng này con chỉ lắc đầu. Bố cũng đã tự hứa thế nào mai bố cũng mua bằng được kẹo trứng chim cho con. Và bố đã mua cho con rồi, thật đấy. Thơm ạ. Nhưng con có còn ăn được thứ gì nữa đâu? Ron bỗng khóc nấc lên. Giá mà hồi năm kia, năm kìa, khi con còn đi được, bố đưa con xuống khám ngay thì giờ đâu đến nỗi. Có người bảo bố đưa con xuống chậm quá. Nhưng có người lại bảo, bệnh ấy thì không thầy, không thuốc nào chữa được. Bố cứ nghĩ con bị suy dinh dưỡng, như các bác sĩ ở bệnh viện Huyện nói, nên bố chủ quan. Suy dinh dưỡng chỉ cần bồi dưỡng là sẽ khoẻ ngay thôi mà. Bố mẹ có tiếc gì con đâu? Nhưng mà sao bố cứ ngu mãi thế? Bố có ngờ đâu con lại sớm đi thế này! Tội tình là ở bố hết. Lần nào về bố cũng có ý định đưa con xuống, nhưng rồi bố lại tính toán, lại sợ có con bố phải bỏ bê công tác. Lúc nào bố cũng bận. Lúc nào bố cũng phải lo bao nhiêu là chuyện. Bố phải làm tròn nhiệm vụ thì sau này con lớn lên, con sẽ đỡ hổ thẹn với chúng bạn...

Ron nhổm dậy. Mẹ nó! Chúng nó lừa bố! Chúng nó bảo tiếp máu cho con bố mà rồi đâu có tiếp? Bố đã bảo, nếu cần thì lấy máu của bố đây, nhưng chúng nó cũng lại từ chối, rằng máu bố máu con không hợp! Bố con người ta mà không cùng nhóm máu, không hợp máu thì hợp với ai? Thế mà lúc ấy bố cũng nghe. Mẹ nó! Chúng nó lừa bố...

Ron lại ngất.

Lần này bà Mão vừa chạy vừa khóc xuống gọi Hà và Luân.

Cuối cùng người ta cũng thu xếp được cho Ron đưa vợ về quê, sau khi anh đã trở lại trạng thái bình thường. Ban giám đốc Xưởng khuyên Ron nên đi an dưỡng. Ron không thể đi trong khi vợ con ở nhà còn vất vả, và nhất là nghĩ tới bé Thơm nằm ngoài nghĩa trang. Lại còn nhà bà Mão dở điên, dở dại, sáng dậy là cắm cúi thu xếp đồ đạc trong phòng bà và cả phòng Ron, rồi nấu nướng, hai chị em ăn. ấy vậy mà buổi chiều lại trở chứng, ra đường múa hát. Rồi quay về nhà ngồi thừ như kẻ mất hồn. Đêm đêm mò mẫm thắp hương cúng khấn. Cúng khấn mà giải quyết được mọi việc, mà cứu được con thì Ron cũng chả từ. Chẳng ai người ta từ cái chuyện ấy. Nhưng mà chả nhẽ cúng khấn không giải quyết được gì? Xưa nay Ron đâu có nghĩ tới chuyện này. Nhưng giờ đây, đúng là phải xem xét lại. Thiên hạ người ta ngu cả sao? Ron nhớ hồi mới cải cách, người ta mở chiến dịch đóng cửa các chùa chiền, cấm tiệt thói duy tâm cúng bái, ngay cả đám ma cũng phải bỏ cúng. ấy vậy mà giờ đây không mấy nhà là không có bàn thờ, không có hương hoa cúng khấn. Đến cả nhà thủ trưởng K. sau khi nghỉ hưu cũng lập bàn thờ cúng thổ công thổ địa, nữa là ai? Từ ngày đi bộ đội, Ron chưa hề bước chân vào ngôi chùa nào. Thế nhưng mấy ngày nay, ngày nào bà Mão cũng nhắc Ron: "Cậu phải lên chùa với tôi. Cầu cho anh em nó gặp nhau có anh, có em, cậu ạ... " "Làm gì có chuyện ấy". Nhưng mà nếu không có chuyện ấy thì vì sao có chuyện một nhà bác học nghiên cứu xong công trình khoa học của mình, là tới nhà thờ cầu Chúa? Ron tình cờ đọc được mẩu tin ấy gần đây, trên báo Khoa học hẳn hoi! Vậy thì mình đi chùa, cầu cho con mình có gì là sai? Vốn dĩ trước đây Ron luôn cho rằng, những người mê tín dị đoan là đi ngược lại đường lối chủ trương chính sách của Đảng. Mà đi chùa, cúng khấn đích thị là duy tâm, là dị đoan rồi. Và vì thế, muốn hay không muốn họ vẫn là lạc hậu, là tay sai của bọn phản động!... Cứ thế Ron suy diễn. Nhưng giờ đây anh suy diễn khác. Chị Mão mà là phản động thì tất cả đều là phản động. Và điều ấy không bao giờ có. Ron cũng thế, dù Ron có đi chùa cũng không kẻ nào mua chuộc được anh. Anh đi cầu khấn cho con chứ không phải làm gì sai trái. Với lại Phật là ai, Giời là ai Ron đâu có biết. Anh chỉ biết đó là chốn vô cùng, anh không thể hiểu được. Chị Mão ạ, tối mai ngày rằm tôi sẽ đi với chị. Ron nghĩ: Nhưng chị đừng tưởng tôi là thằng bị chị mê hoặc! Nói thật với chị. Đi cho biết. Với lại ngộ nhỡ có cái thế giới bên kia thật như trong mơ thì sao? ở trong giấc mơ Ron đã từng bay lên trời, chui xuống vực, có cái ấy thật. Nó thật trong mơ chứ thường ngày, có lúc nào Ron nghĩ là mình sẽ bay... Đêm nào Ron cũng mơ thấy con. Đêm nào Ron cũng nghe có tiếng vọng o o, cứ như tiếng vọng ấy từ đáy sâu vực thẳm vọng lên. Cái khoảng không của đáy sâu của vực hun hút ấy cuộn lên nhức nhối, khiến mọi thứ âm thanh khác của cuộc sống thực bị lấn át. Các cụ ngày xưa bảo đó là tiếng than khóc não nề của hồn ma người chết vì bị bỏ rơi, không được chăm nom. Hoặc tiếng kêu oan của người chết lẽ ra không phải chết! Từ đây Ron sẽ thu xếp, dù bận thế nào cũng cố đi chùa, đi thăm mộ con mỗi tuần một lần. Bắt đầu từ ngày mai. Ron sợ nhất, cứ mỗi khi ngả lưng xuống giường là tiếng o o. Càng lắng nghe, càng rõ. Nó cứ to dần lên, mới đầu như tiếng muỗi, sau như tiếng sáo diều. Rồi gần như tiếng trẻ khóc. Và cái khoảng không lúc đen ngòm, lúc lóe sáng, lúc tung hoa cải xanh đỏ tím vàng ấy cứ xoay tròn làm anh chóng mặt. Càng nhắm mắt, càng nhìn rõ. Ron quơ tay, đập mạnh vào đầu, trong khoảnh khắc mọi ảo giác tan biến. Nhưng chỉ trong khoảnh khắc nó lại tụ về, lúc nâng Ron chới với bay trên không trung, lúc nhấn anh xuống, đè bẹp ngực anh. Hình như có một bàn tay gầy guộc, những ngón tay dài và đen ngo ngoe rồi chịt lấy cổ anh. Một hàm răng trắng nhởn nhe ra. Và Ron co người kêu rú lên. Nhưng không được. Tiếng kêu tắc nghẹn trong họng. Anh cố hết sức vùng dậy, nhưng cả hai cánh tay đều bị chặn cứng. Ron không chống đỡ nổi... Chính vì thế mà mỗi khi tới bên giường là Ron sợ. Sợ nhất là trời tối. Tối tối Ron thường tha thẩn, đi ra, đi vào, tới nhà ai cũng dòm ngó, cũng như người tìm kiếm cái gì đấy. Nhà người ta đang ăn cơm, đang có khách, Ron cũng vào nhà. Vào mà không nói gì. Người ta mời anh ngồi chơi, anh lẩm bẩm câu gì đó rồi quay ra. Ron chỉ thích có đám đông. Nhưng khi người ta thấy anh tới nhà tất cả cùng bỗng dưng im lặng. Sao lại im lặng? Họ nhìn anh như người lạ! Thậm chí anh còn cảm thấy nhiều đứa khinh anh. Đúng là khinh thì nó mới không thèm nói chuyện với mình! Ron chỉ muốn nhổ vào mặt quân khinh người! Và Ron chửi thật. Mẹ nó, bố có cần gì chúng nó thương hại bố đâu? Về nhà điện mất, Ron cũng chửi. Ron hay quên, có khi nấu canh, đổ cả dầu tây vào tưởng chai nước mắm. Thế là uất lên, đập vỡ chai, đá đổ bếp. Và chửi đổng. Tức mình thì chửi đổng chứ có ai động gì tới anh đâu...

Thế rồi một hôm người ta lừa anh, bảo anh lên xe "Thủ trưởng K. mời tới chơi!".

Thực ra chiếc xe ấy của Quân y. Người ta đưa anh vào bệnh viện.

ở bệnh viện được chưa đầy một tuần thì Ron khỏe. Ron có bệnh tật gì đâu? Nhức đầu thì nghỉ ngơi qua quýt đôi ba ngày, luộc nắm lá ngải ăn, thế là hết. Các bác sĩ đồng ý cho Ron về, nhưng bảo anh nên nghỉ ngơi, hoặc tốt nhất là đi an dưỡng. Ron không nhận. Ron còn phải lo công việc. Lâu nay vì lo cho con, bao nhiêu việc của Xưởng anh có làm gì đâu? Vả lại, đi an dưỡng, lỡ người ta lại bảo Ron thế này thế nọ. Rằng sức khỏe yếu. Rằng bệnh tật hay tư tưởng không yên tâm... Không. Ron khoẻ và Ron rất yên tâm. Không phải chỉ bằng lời nói. Ron sẽ thể hiện ra bằng công việc. Mới rồi vào Thành, Ron nghe phong thanh rằng Ban giám đốc Xưởng chuyến này đổ thật. Tin ấy khá nhiều người nói, thậm chí có người hỏi anh. Người ta còn đồn rằng, cái Xưởng chế biến thức ăn gia súc này sẽ giải tán. Rằng sẽ sát nhập vào đơn vị tăng gia. Rằng nếu có còn cũng sẽ thu nhỏ lại... Theo kinh nghiệm bản thân, Ron biết, trước khi có sự chuyển biến gì về tổ chức, thế nào cũng rộ lên những tin đồn. Và nếu quả thật cái Xưởng này giải tán thì Ron sẽ ra sao? Hoặc giả phải thu lại... Hoặc giả Ban giám đốc này đổ, Ban giám đốc mới sẽ là ai? Và Ron sẽ thế nào? Bây giờ làm việc người ta chọn ê kíp. Ron sẽ thuộc vào ê kíp cũ hay mới? Mới cũ gì thì cũng phải làm việc. Mình làm việc hết trách nhiệm của mình, lo gì? Tay Khoái làm ra vẻ quan trọng, ra vẻ thân mật, rỉ tai Ron: "Ông nên liệu liệu trước đi. Tìm xem có chỗ nào mà về. Theo tôi được biết, cái Xưởng này còn hay không còn, thì ông cũng thuộc diện chính sách! Lúc này về có mà mất cả chì lẫn chài. Ông còn khỏe, còn đầy năng lực, cố mà tìm cách ở lại, chí ít cũng phải lo xong cho con bé..."

Nhìn mặt Khoái lắm lúc sao mà ghét thế! Ron không thể về chính sách lúc này. Có gì thì cũng phải ba năm nữa. Ba năm nữa Ron mới bốc mộ cho con được Bây giờ mà về bỏ con bơ vơ nơi đất khách quê người, Ron này có chết cũng không đành! Phải phấn đấu! Phải bình tĩnh tỏ ra mình là người còn khỏe, còn nhiều năng lực! Mà đúng là mình còn nhiệt tình công tác còn nhiều năng lực thật, chứ sao? Không việc gì phải "tỏ ra" cả. Đối với Ron, chẳng bao giờ anh lơ là, chẳng bao giờ anh làm việc mà lại thiếu trách nhiệm. Cứ công tác bình thường, chẳng có gì phải tính toán. Cũng không việc gì phải đi an dưỡng. Suất an dưỡng ấy nhường cho đồng chí khác. Còn việc đi chùa với chị Mão, mình sẽ đi, nhưng đi ban đêm. Còn ban ngày làm việc. Việc đi thăm mộ con mình đi vào chủ nhật, thế là chẳng ai nói gì được mình. Dù sao bây giờ cũng là giai đoạn phải hết sức tỉnh táo. Phải biết giữ mình. Ai chứ ông Minh, ông Tạo ở đây Ron không lạ gì. Ron cũng không sợ. Xưa nay Ron có nịnh bợ ai bao giờ? Thủ trưởng K. quý Ron đâu phải vì Ron nịnh, chính thủ trưởng cũng nói thế. Thôi được. Con người ta cũng có lúc phải nhún mình, phải biết tự kìm chế, không nên cái gì cũng nói ngay. Ron không muốn mang tiếng là người của ê kíp này hay ê kíp khác. Ron là người của cả cơ quan. Ron là người của công việc. Tất nhiên sự đời không đơn giản thế. Nhất định người ta sẽ nghĩ Ban giám đốc này nhận Ron về, không phải để anh làm việc cho mục tiêu của người khác. Càng nghĩ càng thấy khó, càng thấy rối. Nhưng thôi, chuyện ấy là của người ta, mình có phải thằng cơ hội đâu mà suy tính trước. Cái đáng lo, đáng tính bây giờ là phải giúp gì thiết thực cho mẹ con nó ở nhà, không thể cứ thương miệng thương môi mãi được. Ron sẽ không chơi xổ số nữa. Phải tránh xa... Ron chợt nhớ tới khuôn mặt hao hao giống mặt thủ trưởng K. nhưng hồng hào hơn, sang trọng hơn, bởi mái tóc ông ta bạc trắng như cước. Đó là ông già bán vé số. Mấy năm nay Ron mua của ông ta. Tiền trong túi Ron chui hết vào cái túi vải bỏ trong ngăn kéo bàn, ngày nào cũng như ngày nào, ông ta mời mọc, ông ta cò mồi. Rằng tôi dành cho cậu bộ này, tôi tin bộ này sẽ ăn! Ăn cái con mẹ gì mà ăn? Đúng là ông ta chỉ cốt Ron bỏ tiền ra cho ông ta đếm. Cái lão gì ấy, đếm tiền thật khó chịu. Ngày nào Ron cũng mua của lão. Ngày nào lão cũng thè lưỡi ra, rấp nước bọt, thong thả đếm từng tờ. Có bao giờ Ron đưa thiếu đâu mà lão ấy vẫn cứ đếm, cứ không tin! Ron có cảm giác như lão ấy là người đoán biết được nỗi mong mỏi của anh, nhưng biết không để khuyên ngăn mà là để khích lệ. Biết người ta khó khăn mà cứ mặc, cứ gạ gẫm, chả hóa ra cố tình muốn đẩy người ta tới chỗ cùng quẫn! Mà đúng là lão ấy đẩy mình tới cùng quẫn thật. Ngày mai nhất định Ron sẽ cho lão già ấy một trận. Chính lão ta lừa anh mà anh không biết. Bọn con buôn là vô lương tâm. Hàng của nó tốt như vàng, còn của người khác là bèo tất? "Hôm nay về sáu ba cậu ạ. Tôi đã bảo cậu lấy hộ cái bộ ấy, cậu lại đi mua hai mươi! Thôi. Hôm nay làm bộ này này". Thế là Ron không lưỡng lự, rút tiền ra, cầm vé số về. Hôm sau lại không trúng! Lão ấy luôn có cái giọng đạo đức giả. "Tiếc nhỉ. Lắm hôm thấy cậu mua tiền lẻ định không bán. Nhưng lại nghĩ, chắc cậu nghèo nên mới phải tiêu thứ tiền ấy... " Tiền gì chả là tiền? Các người giàu có, các người ngại tiêu liền lẻ. Còn tôi ấy à? Tôi phải bán từng cây mía, từng bó rau cho anh em, làm gì có tiền chẵn? Cái đầu mum múp của ông ta nghiêng xuống với đôi mắt he hé nhìn Ron. Anh quay mặt đi lảng tránh. Đúng là lão già tinh quái này có thứ ma lực nào đó quyến rũ Ron, khiến anh lúc nào cũng phải nhớ tới lão. Cứ có tiền là khuôn mặt lão lại hiện lên với khóe miệng rộng lúc nào cũng như cười cợt. Tại sao mình lại cứ bị lão ta ám nhỉ? Quầy xổ số của lão ta lúc nào cũng đông. Cái bảng viết những con số gài trên cành phượng vĩ có kèm theo một dòng chữ ấy lôi cuốn, ám ảnh Ron? Nỗi ấm ức mỗi lúc một dâng lên khiến Ron chợt nhận ra, đích thị lão già này, năm năm nay lừa anh chứ không phải ai khác!

Nếu không bị lừa thì sao ngày nào Ron cũng bị hút hết hồn, chưa ra chỗ lão ấy là chưa yên. Không còn tiền thì lão cho mua chịu! Cuối cùng là lão ta thu hết tiền của Ron. Còn Ron muốn thế nào mặc xác! Được! Ron sẽ ra, nhất định Ron sẽ ra ngay bây giờ, phải chỉ vào mặt lão ta, vạch trần cái thói lừa lọc đểu cáng ấy cho thiên hạ biết...

Và thế là Ron hậm hụi mặc quần áo, thít chặt thắt lưng bước những bước đầy tự tin ra khỏi cổng khu nhà.

Cũng may lúc ấy vắng khách, ông già bán xổ số đang giương mục kính lên đọc báo thì tờ báo bị giật ra.

- Ơ... Ơ kìa!- ông già giật thột, thốt lên.

- Mẹ ông già, ông già lừa tôi!

Ron sừng sộ vò tờ báo khiến ông già không hiểu điều gì đang diễn ra. Chợt tưởng Ron đùa, ông cười cười nói:

- Chú em... Sao lâu không thấy ra?

- Ông là đồ đểu! Ông lừa tôi!

Ron túm ngực áo ông già, kéo lên.

- Ông lừa tôi!...

Ông già trấn tĩnh lại, gỡ tay Ron ra:

- Này, cậu không đùa đấy chứ?

- Đùa, đùa cái gì?

- Cậu bảo tôi lừa cậu cái gì?

- Năm năm nay tôi mua vé của ông...

Bỗng ông già cười vang khiến Ron bước lùi lại.

- Ông cười cái gì?- Ron quát.- Ông có im mồm đi không?

- Này, cậu đừng hỗn, ông già hạ giọng. Rồi ông kéo ghế đẩu con trong gầm bàn đặt trước mặt Ron, tiếp:

- Tôi nhìn cậu, biết cậu đang có điều gì bất bình thường. Cậu ngồi xuống đây rồi ta nói chuyện.

Không hiểu sao Ron cảm thấy người mềm nhũn ra, nước mắt ứa tràn trên má.

- Cậu ngồi xuống đi.

Ron ngoan ngoãn ngồi xuống.

- Cậu mất cái gì à?

- Không, cháu không mất cái gì.

- Thế sao cậu lại sửng cồ lên với tôi thế?

Ron ấp úng:

- Cháu hỏi thật ông... Ông có là đảng viên không?

Ông già đặt tay lên vai Ron:

- Có. Vậy sao?

- Thế chắc không phải ông lừa cháu.

- Cậu bị lừa à?

- Dạ, không biết có phải thế không.

Ông già cố hiểu ý Ron, nhưng vẫn chưa nhận ra nỗi uẩn ức của anh.

Ron đứng lên, ném tờ báo đã vò nát xuống đất, nói hậm hực:

- Năm năm nay mua vé số của ông... Tôi mất hết tiền... mà không trúng cái nào...

- Vậy là cậu nghĩ tôi lừa cậu?

- Ông không lừa thì ai lừa?- Ron lại nổi nóng.

- Này, tao nói cho mày biết- Bỗng ông già cũng đứng lên, nói - Mày đừng có hỗn. Ba bốn chục năm đi làm cách mạng, tao cũng đã lên tới vụ trưởng, rồi về hưu. Cũng qua nhiều chông gai, sóng gió, bây giờ mới yên thân trên cái ghế này, mày muốn gì?

- Muốn gì?- Ron hỏi lại.

- Mày không trúng cái nào là vì cái số nhà mày nó khốn nạn, chứ sao lại ra đây, định giở trò gì? Tao mà gọi cháu...

- Ông im đi! - Ron quát.

- Mày định cướp cơm của lão già này à?

- Ai thèm cướp cơm của ông. Nhưng cơ mà...

- Tôi nói cho cậu biết, bàn của tôi có vài ba người trúng độc đắc. Vài ba người trúng giải nhất, giải nhì. Cậu không trúng là vì cái số cậu. Đừng có trách bậy bạ thế người ta cười cho.

- Nhưng cơ mà...

- Cơ mà cái gì?

- Cháu nói thật ông... Đứa nào lừa cháu...

Ron mếu máo nói.

Ông già đặt tay lên vai Ron, nói nhỏ:

- Tao rút kinh nghiệm từ đời tao ra, chú mày nghe hay không nghe, tùy chú mày.

- Vâng.

- ở đời, chú mày thử ngẫm xem. Ta tin vào cái gì nhất, nếu không đạt được ý muốn, ắt phải nhanh chóng mà tỉnh táo nhận ra. Chính cái đứa mà ta tin, nó lừa ta đấy!

- Ông nói thế nào đấy nhỉ...

Ông già cười, đẩy vai Ron ra, khi có mấy người khách xúm vào bàn chọn vé. Ron lưỡng lự định nói thêm điều gì đó, nhưng không tiện. Anh lủi thủi bước. Sao mình lại bỗng dưng nổi khùng lên nhỉ? Đúng là ông ta đuổi mình như đuổi một thằng điên. Không! Ron làm sao mà điên được. Nhưng cơ mà từ bấy đến giờ Ron chả nói được lời nào nên hồn, để ông ấy mắng cho, rồi lủi thủi về... Thôi, cho lão ấy biết rằng, không phải muốn lừa ai thì lừa. Từ nay trở đi đừng hòng Ron này xì ra cho lão một hào...

***

Ron về nhà, nằm dài thượt trên giường ngẫm nghĩ. Đúng là cái số của Ron là cái số không may. Số mình không may thì mình phải chịu, còn trách ai bây giờ. Những ngày sóng gió vừa qua, Ron chưa lúc nào tĩnh tâm, nằm mà ngẫm nghĩ. Giờ đây đã ngoài bốn mươi tuổi đầu mới bỗng nhận ra những người quanh mình đều là người tốt. Cứ như thằng Hà, thằng Luân, thằng Xoay, càng sống lâu, càng lúc gặp khó khăn, càng thấy chúng nó tốt. Không cho tiền mà vẫn phải ơn, thế mới gọi là ân tình chứ. Vậy mà đã có lúc chính tay Ron cầm công văn đề nghị cấp trên cho phép Xưởng xử lý nghiêm chỉnh mấy gia đình ở bất hợp pháp trong cơ quan. Thế mà đã có lúc, Ron tưởng tượng một cách thích thú rằng, trong khu nhà này không còn bóng Hà, Luân và Xoay, ba thằng nhà văn quèn, ngủ tới tám chín giờ sáng mới dậy, lại còn uống trà, lại còn tán láo suốt cả buổi. Chưa kể tay Khoái lúc nào cũng rượu chè, đàn đúm. Chưa kể nhà bà Mão dở hơi, dở hồn. Chưa kể mấy gia đình phía trong nhảy dù hết đợt này đến đợt khác... Bây giờ Ron lại cảm thấy, nếu thiếu họ thì chính anh sẽ là người cô độc. ở với nhau, anh đâu có quan tâm gì tới ai? Giờ đây anh mới nhận ra, chính họ cũng chả sung sướng gì hơn anh, khi phải sống ở nơi nay nhắc nhở, mai bắn tin. Có điều họ ít bộc lộ ra, hoặc có bộc lộ ra cũng lại chỉ bằng những lời phản ứng ngang ngạnh. Cái hồi còn là Trạm đón tiếp, đôi lúc họ còn tếu táo, vui đùa với Ron. Nhưng từ khi Ron lên chức phó phòng, họ nhìn Ron bằng con mắt khác. Thậm chí họ còn tỏ ra khinh Ron! Họ khinh Ron mà anh cứ tưởng họ sợ, thành thử anh càng lên mặt. Có lúc anh đã quát tháo, mắng nhiếc họ, cứ như cái khu nhà này là của riêng anh... Nếu như họ lờ anh đi nốt cái đoạn này, có lẽ anh sẽ không bao giờ nhận ra họ. Thậm chí có thể anh sẽ càng thù ghét họ hơn. Trước đây, đúng là nhiều lúc anh khinh ghét họ thật. Ai mà, đã ăn lương nhà nước, toàn úy với tá cả, viết được chữ nào ăn chữ ấy, lại còn lao ra phố bán báo với lại giã giò chả, kiếm chác thêm. Sách ốc của họ in ra, nghe đâu nhận nhuận bút cả chục ngàn, ấy vậy mà còn kêu ca, còn đòi hỏi. Họ cứ làm như chỉ có cái nghề bàn giấy của họ là cực nhọc, là cần được quan tâm. Còn những người quần quật suốt ngày như Ron thì sao? Cũng may cho họ, nếu hồi ấy Ron là cấp trên, anh sẽ đưa họ xuống đơn vị hết. Thủ trưởng K. cũng phàn nàn với Ron rằng, nếu "cụ" còn làm, hẳn sẽ chẳng để tình trạng các nhà văn, nhà báo sống tự do thế. Ron không thể hình dung được cái thằng Hà, thằng Luân, thằng Xoay mà lại có thể viết được những cuốn sách dày cồm cộp. Rồi lại cũng có người khen. Tất nhiên, sách ốc, văn chương đối với ai, chứ như Ron này đúng là chả bao giờ cần. Không có họ, Ron cũng sống được. Cả nước này cũng vẫn đánh giặc được, xây dựng được... Đấy, hồi ấy Ron nghĩ thế, Ron toàn thấy điểm xấu, toàn thấy sự có mặt của họ ở đây là vô lý. Cả Ban giám đốc Xưởng cũng nghĩ như thế. Đúng là quân hồi vô phèng, đảng viên, cán bộ mà nằm ỳ, mà chống lại lệnh, thực ra cấp trên cũng chưa bao giờ có lệnh đuổi họ. Nhưng Xưởng thì nhiều lần làm công văn yêu cầu họ đi rồi. Họ có coi cái Xưởng này ra gì đâu. Hơn thế, họ còn to mồm tuyên bố: "Chưa biết mèo nào cắn mỉu nào!" Chưa biết họ bị đuổi hay chính cái Xưởng này phải cuốn gói. Nhưng mà dù sao thì cái Xưởng này vẫn là một tập thể, còn họ là những gia đình cá lẻ - hồi ấy Ron nghĩ thế - Tập thể bao giờ cũng đúng, còn cá nhân nhất định sai. Cá nhân phải chấp hành tập thể. Quyền lợi cá nhân phải nằm trong quyền lợi của tập thể. Nghĩ thế, thông suốt là thế, nhưng mỗi lần sờ lên ve áo, nhiều lúc Ron cũng ức lên đến nghẹn họng. Chỉ vì Ron phải làm những nhiệm vụ nhỏ mọn nên dù có muốn các thủ trưởng cũng không thể phong quân hàm cao cho anh được. Mấy năm trước Ron lại khinh những người cứ động cái là thắc mắc ỏm tỏi về quân hàm. Ron chưa bao giờ thèm thắc mắc chuyện đó. Mấy năm sau giải phóng, ở cái Trạm đón tiếp nhộm nhoạm này, có khối thằng chạy chọt lên vượt cấp quân hàm, vượt xong quân hàm là đòi nhà, có nhà rồi lại đòi chuyển công tác từ chỗ này sang chỗ khác cho gần, cho hợp lý. Họ chỉ cần hợp lý cho cá nhân họ. Cả đời những người ấy chỉ lo chạy chọt, xin xỏ, kêu ca. Gặp cấp trên là co dúm lại, còn đối với anh em lúc nào cũng ngoang ngoác mồm, rằng tao vừa đốp vào mặt ông nọ, đốp vào mặt ông kia. Đó là những thằng hèn. Ron khinh! Đối với Ron, Ron luôn cho rằng, thà chịu thiệt một tý còn hơn phải nhục. Nhưng bây giờ đến cái đận cùng quẫn này, Ron mới vỡ lẽ ra. Chính sống như Ron bây giờ là đang sống nhục. Nhục vì nghèo túng quá, để đến nỗi con bị chết, vợ càng ngày càng héo mòn... Nhục vì giờ đây đang có sự rục rịch chuyển biến, người ta đang rà xét lại cán bộ. Và chính Ron đang nằm trong đối tượng phải rà xét lại đó. Tuổi quân thì nhiều, quân hàm lại thấp, trình độ càng thấp. Nghe phong thanh, Ron vào loại đứng đầu danh sách phải "loại vòng" chẳng có lý do gì cưỡng lại. Mà có cưỡng lại được cũng chỉ là tạm thời, là bước đệm. Thôi thì dù có phải làm "đệm" Ron cũng đành chịu. Hơn thế, chuyến này Ron phải biết lo trước. Nghĩa là, thế nào rồi Ron cũng phải tìm gặp các thủ trưởng quen biết để trình bày...

***

Bà Mão xách làn hương hoa ra khỏi cổng khu nhà. Một lúc sau Ron lững thững bước theo, miệng ngậm tăm có vẻ thanh thản. Anh không muốn đi cùng bà Mão vì nhiều lý do. Lỡ người ta phát hiện được Ron đi chùa thì chẳng còn mặt mũi nào nhìn ai nữa. Nhưng đây là việc gia đình. Ron đi cũng là chiều vợ, chiều con. Nếu Ron không đi, chính anh cũng không yên lòng được. Cái tiếng vọng o o từ sâu thẳm đêm đêm thôi thúc anh. Anh không thể làm gì trái với ý nguyện của con. Những ngày chống chếnh này, bà Mão trở nên gần gũi quá. Đôi lúc vắng bà, Ron cảm thấy như mất chỗ nương tựa khiến lòng dạ bã bời, chỉ muốn nằm vật ra, chỉ muốn lao đầu vào cái gì đó thật mạnh, cho thỏa. Thực tình thì chưa bao giờ Ron nghĩ tới cái chết. Nhưng anh tự hỏi mình, cái câu hỏi mà xưa nay chưa bao giờ anh đặt ra. Con người ta sinh ra để làm gì mà cứ mỗi ngày sống là mỗi ngày chồng thêm nỗi cay cực. Niềm vui thì ít mà sao nỗi buồn nhiều quá. ấy thế mà rồi con người cứ bấu víu lấy cuộc sống! Cuộc sống như cái dây leo, còn con người ta cứ như diễn viên xiếc, leo lên, chao đảo trên đó, rơi xuống là chết ngay đứ đừ. Nhưng làm sao mà rơi được? Cái dây an toàn níu người ta lại, thả người ta lơ lửng trên không, rồi đặt người ta vào lại cái dây ấy. Và thế là con người lại cố níu lấy, cố leo lên, run sợ cũng phải cố mà leo, leo cho tới khi không còn hơi sức nữa. Té ra cái đích của cuộc sống lại là cái chết! Cuối cùng ai cũng phải sống và ai cũng phải tới cái đích ấy. Ai tới trước, người ấy sướng trước? Nhưng người sống lại luôn cho rằng, người chết trước là khổ, là bất hạnh. Con bé cái Thơm của Ron đi từ cuộc sống tới cái chết có hơn chục năm, chưa bằng một phần ba số năm bố nó có mặt trong cuộc đời! Nếu có Giời Phật thì sao Giời Phật không chia đều ra có bao nhiêu cái sướng, bao nhiêu cái khổ cũng phải chia đều cho từng người. Nếu không chia đều cho tất cả, thì chí ít, những người trong nhà với nhau, san cho nhau, như thế có đỡ khốn nạn cho con người không? Đằng này, con bé mới lớn lên chưa được hưởng tí vui nào đã phải nhắm mắt. Mẹ nó! Cái sướng, cái khổ mà chia đều được cho nhau thì những thằng nhà giàu kia phải biết điều mà sống cho đàng hoàng. Chúng không còn điều kiện để mà vênh vang, lướt xe máy qua mặt ông... Chúng nó phải tập bao nhiêu thứ, không thể vớ vẩn được. Và điều đầu tiên chúng nó phải tập làm là biết tôn trọng con người...

- Cậu lẩm bẩm cái gì thế, cậu Ron?

Ron bàng hoàng nhận ra anh đã tới trước cổng chùa. Bà Mão giật tay anh, kéo lách sâu vào trong. Người ta ken dày. Chỉ thấy khói hương nghi ngút. Chỗ nào cũng nghe tiếng lầm rầm cúng. Ron hoàn toàn phụ thuộc vào bà Mão. Bà Mão giờ đây trở nên linh hoạt khác thường. Bà chủ động đặt làn, lấy hương hoa, bật diêm và kéo Ron đứng sát bên cùng chắp tay khấn. Ron ngượng nghịu đưa tay lên ngực, đầu bỗng thấy u u, mê mê. Người ta chen lấn. ở đâu cũng chen lấn! Ron né người bên này, nghiêng người bên kia. Bỗng bà Mão quỳ sụp xuống. Ron cũng vội vàng quỳ theo. Nhất nhất mọi động tác của bà Mão Ron đều làm theo, mãi tới lúc tưởng như xong việc, bà Mão quệt mồ hôi, nắm tay Ron lách sâu thêm vào trong. Ron va gối vào một cái bệ. Anh bước lên cao, chợt nhìn xuống. Người ta đi lễ chùa đông như thế này kia ư? Mà xem ra toàn là người trẻ, ăn mặc sang trọng. Toàn bọn nhà giàu. Cũng có đôi ba người nghèo như Ron, như bà Mão, ăn mặc tềnh toàng, cứ nem nép chúi vào phía trong. Bọn nhà giàu cúng lễ cũng theo lối nhà giàu. Hương hoa hàng bó. Lại có cả tiền nữa. Những tờ năm trăm đồng đặt chéo nhau. Ngay cả cái cách cúi đầu chắp tay của họ cũng khác. Khác hết! Có thế người ta mới gọi là quân nhà giàu, nhìn chỗ nào cũng ra tiền. Đồng tiền là tiên là Phật, chả có câu ví thế là gì? Phật của quân nhà giàu cũng hám tiền! Ron lại bị bà Mão giật gấu áo, kéo vào trong nữa. Ron bước xuống. Một chàng trai trẻ mặc quần bò, áo bò cúi đầu lạy như lạy cốc đứng ngay sát anh: ".. Lạy các cụ, các cụ cho con vào cầu, đánh quả này là quả...". Ơ hay, vào cầu là thế nào nhỉ? Ron có nghe người ta nói nhiều tới "đánh quả", nhưng "vào cầu" thì anh chưa nghe. Chả lẽ Phật cũng phù hộ độ trì cho bọn con buôn ư? Mà chả nhẽ cái gì Phật cũng biết? Đến buôn gian bán lậu mà cầu Phật cũng được hóa ra xập xí xập ngầu ở chốn linh thiêng cũng có à? Bọn chợ giời, bọn con buôn vào đây, cầu Giời khấn Phật bằng tiền, như thế có khác gì móc ngoặc? Họa có mà Giời Phật mù mới ủng hộ chúng nó! Ron cảm thấy bức bối đến ngạt thở. Anh nắm tay bà Mão kéo bà ra cửa chùa. Bà Mão không đủ sức cưỡng lại, và cũng không hiểu vì sao Ron có cái ý định bất thường ấy. Ron gọi xích lô, không tính toán.

Về tới cổng khu nhà, bà Mão đang trả tiền xích lô thì Ron đã bước vào trong, tình cờ gặp Khoái. Hôm nay Khoái diện quần bò. Bỗng Ron cảm thấy chính Khoái cũng vừa từ chùa về. Khoái nắm tay Ron cười cười:

- Hai chị em đi lễ về đấy à?

Ron vùng mạnh tay, trừng mắt nhìn Khoái:

- Mặc mẹ người ta, việc gì tới ông?

Khoái nhảy lên xe đạp, kêu lên thích thú:

- Thằng Đào Chí Ron, em Chí Phèo đi chùa các ông các bà ơi!

Thật khó có thể hình dung được, nếu như lúc ấy mọi người trong khu nhà cùng biết chuyện. Thế nhưng trời vừa tối, nhà nào cũng đóng cửa, và câu nói ấy lại chỉ có mình Ron nghe.

Sáng sớm hôm sau, Ron vừa bước ra khỏi cửa nhà vệ sinh công cộng thì gặp Khoái. Mặt Ron lạnh như không, Khoái đặt tay lên vai Ron, hỏi vui:

- Này, giận nhau đấy à?

- Mặc mẹ người ta, việc gì tới ông?

- Nếu mặc mẹ được thì còn nói làm gì? - Khoái cười cợt. - Nhưng khốn nỗi, đã ở với nhau thì phải quan tâm tới nhau chứ. Ông tưởng mặc mẹ nhau được mà dễ đấy à?

Ron bốp chát:

- Ông mà cũng nói tới quan tâm tới nhau à? Đồ đạo đức giả!

Khoái cười khẩy:

- Thế tôi hỏi ông, đạo đức thật là gì?

- Là Đ. mẹ mày, thằng đểu!

- á... à... Thằng Chí Phèo! Mày bảo ai đểu? Con mày ốm người ta giúp đỡ, không ơn thì thôi lại còn chửi càn...

Không hiểu sao bỗng dưng Ron lại trở nên câm lặng. Anh cắm cúi về nhà, người run bắn lên. Tại sao Ron lại chửi vào mặt anh ta? ấy thế mà mấy hôm vừa rồi anh đã định nhờ Khoái xem hộ tử vi... Mẹ nó, đồ đểu! Nó biết mình đang buồn bực nên mới chơi xỏ, chọc gậy bánh xe, không đểu thì là gì? Mà cứ nhìn cái mặt nó lúc nào cũng phừng phừng, lúc nào cũng vênh váo, chỉ được cái nói mồm. Lần sau mà đụng vào bố, bố sẽ không tha đâu! Nó lại còn gọi bố là Chí Phèo! Chí Phèo là thằng nào? Nó đã gọi thế tức là gọi đểu! Bố mà là Chí Phèo ấy à? Chí Phèo được như bố không phải dễ! Thằng này nhất định phải tống nó ra khỏi doanh trại quân đội! Nó có lý gì mà cứ nhơn nhơn ở đây? Đã ở đây bất hợp pháp lại không biết điều, đâm bị thóc, chọc bị gạo. Đểu với ai chứ đểu với Ron không phải dễ đâu nhớ! Càng nghĩ Ron càng cảm thấy ức, người anh càng run lên. Run là vì ức, vì cố kìm chế chứ không phải sợ! Thằng đểu ấy thì có gì mà Ron phải sợ? Ron này chưa bao giờ biết sợ ai cả! Tướng mà sai Ron còn dám phê bình thẳng thừng, chứ cái mặt nó, Ron sợ gì?...

Ron đóng ập cửa, cái chổi tre treo trên tường rơi xuống chân, cáu tiết Ron đá một cái, bay vèo vào gậm giường. Mấy chai dầu hỏa, nước mắm đổ lênh láng trên nền nhà. Ron cau có lên giường, gục mặt vào gối, cắn chặt môi không cho tiếng khóc bật ra...

Đúng lúc ấy Luân và Hà đang uống nước trà, chợt nghe tiếng bà Mão chu chéo:

- Ớ cậu Luân cậu Hà ơi là cậu Luân, cậu Hà! Các cậu có xuống mau lên không? Thằng Ron nhà tôi nó làm sao ý.

Luân và Hà hớt hải chạy xuống. Ron đang lôi mớ vé số tích trữ trong tủ ra, chất giữa nền nhà, đốt. Mặt Ron tái nhợt. Không ai tưởng tượng được, số vé Ron mua lại nhiều thế. Đống lửa cháy ngùn ngụt, khói trùm kín căn phòng. Ron lôi thêm mớ vé từ trong gối ra, ném vào. Mắt anh đỏ hoe:

- Các cậu làm thế nào thì làm, chứ cứ thế này mãi tôi đến chết mất!- Bà Mão thảng thốt nói.

Hà và Luân kéo Ron ngồi xuống giường. Mặt Ron đờ dại nhìn đống lửa. Một lúc sau, anh nói:

- Mẹ nó, đốt hết. Cần đếch gì. Các chú bỏ tôi ra, để tôi đốt. Đồ khốn nạn! Nó lại bảo tôi là Chí Phèo!

- Ai lại nói thế? Luân thật thà.

- Còn ai nữa, thằng Khoái chứ ai!

- Ôi dào, anh ấy đùa đấy mà!

- Đùa gì nó? Đùa cũng không được. Tôi hỏi thật các chú, Chí Phèo là thằng nào?

Bỗng Khoái đẩy cửa bước vào:

- Tôi nói cho ông biết, ông Ron ạ. Ông tưởng được như Chí Phèo dễ lắm à? Thằng ấy là anh hùng, hiểu chưa? Không anh hùng mà sao dám một mình chống lại bọn địa chủ cường hào? Không anh hùng mà dám chửi thẳng vào mặt quân bóc lột, bọn ăn trên ngồi trốc, chứ chúng ta ấy à? Chúng ta còn hèn hơn Chí Phèo nhiều!...

Không ngờ Ron lại im. Ron vẫn chưa hình dung được Chí Phèo là thằng nào. Nhưng đã nhiều lần Ron nghe người ta ví von kiểu ấy. Nói chung cái tên Chí Phèo là ám chỉ điều xấu. Chính vì thế Ron mới ức, mới gây gổ với Khoái. Ron đứng dậy lấy chổi quét những tờ vé số chưa cháy hết hất vào đống lửa. Khoái vỗ vai Ron:

- Thực ra cả tôi, cả thằng Luân, thằng Hà, cả ông nữa, trong mỗi thằng chúng ta, đều có một anh Chí ẩn nấp bên trong. Đừng lấy thế làm giận, nó buồn cười lắm, ông Ron ạ.

Ron không thèm trả lời.

Nhưng khi Luân, Hà và Khoái kéo nhau đi rồi, còn lại một mình, ngồi nghĩ vớ vẩn, Ron lại thấy tức ói lên họng. Tức là tức vậy, còn tức ai cụ thể bây giờ thì chính Ron cũng không rõ. Thằng cha Khoái là cái gì mà Ron phải thù anh ta? Một thằng ba hoa, cũng chưa hẳn là rượu chè. Nếu gọi hắn là rượu chè thì phải có lúc say bét nhè chứ? Đã bao giờ Ron thấy anh ta say chưa? Chưa. Gái thì có! Gái thì ở đây còn khối thằng gái? Tay Tạo chả thì thụt với con Miên là gì? Con Miên sợ hết nghĩa vụ phải về quê, còn tay Tạo tranh thủ lúc tóc chưa bạc hết, trong tay còn chút quyền hành, hai đứa chúng nó lợi dụng nhau chứ yêu đương gì? Đằng này tay Khoái với cô Hồng, theo Ron nhận định, thì có khi họ yêu nhau thật. Mà xét cho cùng, con gái có thân không biết giữ, lao đầu vào mấy thằng già dẻo mồm là dại, là hỏng thân chúng nó chứ việc gì tới mình? Có chướng mắt cũng là chướng mắt chung mọi người, ngứa mồm thì bình phẩm vài câu, khinh chúng nó cũng nhét vào trong bụng, chứ thử đụng vào, chúng nó không nhảy cẫng lên mà bảo mình là vu cáo. Miệng ai chứ miệng tay Khoái trắng thành đen, đen thành trắng, chỉ trong tích tắc! Mặc xác họ. Mình ghét mặt họ, tốt nhất là im đi, không thèm quan tâm. Nhưng không quan tâm thế nào dược? Con Miên vào phòng tay Tạo, thế là cửa từ từ khép lại. Con Miên vào phòng lão Thanh, cũng chỉ vài phút sau là cánh cửa được khóa trái! Nghe đâu con ấy đang làm lý lịch để đi Đức. Còn Ron, nếu như có trình độ thì Ron cũng vào diện được sang bên đó làm đội trưởng. Thực ra vấn đề ấy thủ trưởng K. cũng có đôi lần gợi ý xin giúp cho anh, nhưng Ron không tha thiết gì. Cái số mình nghèo thì ở đâu cũng nghèo. Sang Đức mà vơ được của hẳn chẳng đến lượt Ron. Còn nếu giầu có thì bấy nhiêu cái vé số cũng đủ trả lời cho cái số của mình rồi. Đúng là tiền mất, tật mang, không cái dại nào giống cái dại nào, "Xổ số kiến thiết thủ đô". - "Xổ số ích nước lợi nhà!"... Riêng xổ số đã làm Ron lụi bại! Con chết vì xổ số! Vợ hao gầy vì xổ số! Chẳng những thế còn mang tiếng là thằng ngu, thằng Chí Phèo! Chí Phèo cái con mẹ nó! Người ta thế nào mặc xác người ta, ảnh hưởng gì tới nó mà nó gán ghép. Không được! Không thể cứ để nó muốn gọi mình là gì tùy thích? Nhất định Ron phải hỏi cho ra nhẽ, xem Chí Phèo là thằng nào. Tốt đẹp chắc nó chẳng gán cho mình. Chỉ có đểu. Mình không chặn trước, thế nào vài ngày nữa cũng lan ra, có mà bẽ mặt với thiên hạ...