III

Thời gian gần đây bà Mão bị Ron mắng cho luôn. Không ai biết lời lẽ mắng mỏ của Ron tuyền là lời lẽ của anh Khoái. Thực ra chính Ron cũng không biết điều ấy. "Cái đồ nhà chị vứt đi! Làm người mà không biết lo cho bản thân mình, có ngày hóa rồ hóa dại, thành ra con vật!" ấy là những lúc sau bữa cơm rang buổi sáng. Những nén hương trên bàn thờ phòng Ron và phòng bà Mão đã tàn. Bà Mão lúi húi quét dọn. Có tới vài tháng nay bà Mão và Ron nấu ăn chung. Cũng chẳng phải ai rủ rê ai, ai mời mọc ai. Cuộc sống cứ tự nó sắp xếp thế. Bà mão bảo Ron chỉ cần đóng góp gạo, còn thì tiền ăn bà lo. Mà đúng là lâu nay bà lo được thật. Cái số người ta nó thế. Điên dại mà vẫn cứ có đủ tiền tiêu. Ngoài tiền lương hưu, bà Mão tháng nào cũng ra quỹ tiết kiệm đầu ô rút cả chục ngàn tiền lãi. Thỉnh thoảng Ron có đưa dăm ba ngàn cho bà, nhưng bà nhất định không nhận. "Cậu cầm lấy, hôm nào về mua quà cho trẻ". Ron cũng không có ý định ăn không của bà. Anh tính khi nào có dịp, anh sẽ mua cho bà Mão cái gì đấy xứng đáng. Về phía bà Mão, từ ngày con bé cái Thơm nhà Ron mất đi, bà tự nhận thấy là mình phải có trách nhiệm với em. Bà nhất nhất cậu Ron là em ruột bà. Bố mẹ sinh được có hai chị em, lưu lạc mấy chục năm giời, bây giờ mới tìm được nhau... "Các Quan Ngài bảo thế, chính mắt tôi nom thấy các Quan Ngài hiện về. Các Quan Ngài mà lại nói sai à?". Ron không cãi lại. Mà cãi lại người điên, chả hóa ra mình cũng điên nốt? Có điều chị Mão là người tốt, là người có trước có sau, lúc điên dại thì chấp làm gì? Nhưng mà lúc tỉnh, lúc bình thường, chị ấy đối với mình hơn chị em ruột. Mắng mỏ là thế nhưng không tự ái, không để bụng. Sáng nào cũng dậy sớm thắp hương, khấn vái, rồi dọn dẹp, cơm nước. Cơm nước xong là xách làn đi, cứ như cái máy, ngày nào cũng như ngày nào. "Chị xách làn đi đâu đấy?" Có lần Ron chặn bà lại, hỏi. "Đi chợ chứ đi đâu? Cậu hỏi gì lạ thế?" - "Tôi cấm nhà chị không được ra sân múa hát, để người ta cười cho. Nhục lắm" - "Cười hở mười cái răng. Tôi múa hát cho các Quan Ngài xem chứ cho họ xem đâu mà cười với khóc". - "Chị im đi. Tôi cấm chị!" Và lần ấy Ron kiên quyết cấm không cho bà Mão hát ngoài sân khu nhà thật. Cứ tưởng thế là hết, ai dè, hôm sau bà lại xách làn đi. Bà không múa hát ở sân khu nhà nữa. Bà ra tận ngoài đường phố, ở đây rộng hơn, các Quan Ngài nghe rõ hơn, nhìn rõ hơn. Người ta đi lại như mắc cửi, càng khiến bà hứng thú. Bà đặt cái làn trên hè phố, đứng nghiêng nghiêng chỉnh đốn lại trang phục, buông mái tóc bạc ra. Bà chắp tay trên ngực nhập thần. Trước mắt bà không còn là phố xá, không còn là xe cộ. Bà nhìn rõ các Quan Ngài ngồi trên ngai phe phẩy những cái quạt xanh đỏ tím vàng. Bà cúi mình chào rồi bắt đầu múa. Người đời làm sao nghe được tiếng hát của bà? Chính bà cũng không tự đặt lời cho bài hát của mình. Bà hát theo, múa theo những dấu hiệu mà các Quan Ngài sai khiến. Rồi bà cảm thấy như có những luồng gió mát từ phía các Quan Ngài thổi tới. Đúng là các Quan Ngài đang quạt cho bà. Không. Không phải các Quan Ngài mà là con bé cái Thơm và thằng Dự của bà. Hai anh em nó đang cõng nhau đi qua một cái cầu vồng ngũ sắc. Bà quỳ thụp xuống van lạy các Quan Ngài tha cho hai trẻ, đừng bắt chúng qua cầu, chó Ngao sẽ ăn thịt mất! Nhưng bóng hai đứa bé cứ lúc ẩn lúc hiện trước mắt bà. Bà nghe rõ tiếng con bà đang gọi mẹ và bà vội vã xách làn chạy lên. Ô kìa, sao các con gọi mẹ mà các con lại biến đi đâu mất rồi? Bà đặt làn xuống chân, chắp tay van lạy các Quan Ngài. Trước mắt bà hai trẻ lại hiện lên. Bà lại xách làn tiến tới. Mẹ đây. Mẹ đây! Các con chờ mẹ! Các Quan Ngài lại hiện lên và hai trẻ biến mất. Bà lại đặt làn, quỳ xuống vái. Cái cầu vồng ngũ sắc và con chó Ngao cũng biến mất. Bà thảng thốt nhìn lên. Có một cánh tay vàng chóe kéo bà lên hè phố. Sao lại có thứ người vàng từ đầu đến chân thế nhỉ? Bà cảm thấy uất ức đến nghẹn cổ. Bà giằng tay ra, tựa người vào thân cây trấn tĩnh lại. Một lúc sau các Quan Ngài lại hiện lên, phe phẩy những cái quạt xanh đỏ tím vàng. Cái cầu vồng ngũ sắc và con bà cõng em trên đó. Con chó Ngao rình rập dưới chân cầu. Bà vội xách làn chạy lên. Tất cả lại biến mất. Bà dừng lại, chắp tay lạy lia lịa. Cánh tay vàng lại lôi bà ra khỏi vùng ảo giác. Bà bị cánh tay ấy giữ chặt, ấn vai bà ngồi xuống một gốc cây. Bà gục đầu xuống, chạm phải một vật gì mềm mềm. Bà nắm chặt bàn tay, cái vật mềm mềm ấy hiện lên trước mắt. Bà nhận ra quả cam vàng ai đó vừa cho và bà sực tỉnh.

Bà Mão ngồi trên hè phố vấn lại tóc. Bà có cảm giác như vừa qua một giấc chiêm bao. Đúng là bà vừa nằm mơ thấy các Quan Ngài cho con bà xuống thăm mẹ. Nhưng mà nằm mơ sao lại ngồi đây? Không, bà đang đi chợ mua rau, vừa vấp phải cái gì đau điếng cả người, nên mới phải ngồi lại một tẹo. ở phía bên kia đường có mấy chú bộ đội đang dừng lại. Hình như ba quả cam trong làn của bà đây là của họ vừa cho? Bà Mão nghĩ thế và bà đứng dậy, vẫy tay, gọi:

- Các em! Các em lại đây, chị hỏi cái này.

Những người lính chạy tắt qua đường, xúm quanh bà Mão.

- Các em cho cô cam đấy à?- Bà hỏi.

Một người lính nói:

- Dạ chúng cháu biếu cô.

- Các em đừng làm thế. Cô gửi tiền các em nhé.

- Không! Không! Chúng cháu biếu cô mà!

Bà Mão không kịp lấy tiền ra thì những người lính đã lại chạy sang bên kia đường. Bà đứng thẫn thờ một lúc nhìn theo họ. Rồi bà xách làn lặng lẽ đi. Bà đi chợ mua rau và mua cá. Hôm nay thế nào cũng phải mua cá mè về nấu bát canh chua ăn với rau sống. Hôm qua cậu Ron bảo với bà thèm ăn canh cá mè nấu với tai chua. Thì hôm nay chị mua chị nấu cho cậu ăn. Cái gì chứ canh chua cá mè mà cũng phải ước!

***

Những ngày chờ quyết định nghỉ hưu đối với Ron thật nặng nề. Kỳ thực thì lắm lúc nằm không, chính anh cũng đã thầm trách, sao mà nó cứ nhập nhằng mãi thế này! Đã có vài lần Ron tới nhà thủ trưởng K. chơi. Thủ trưởng cũng khuyên anh nên chủ động thu xếp, chủ động đề đạt những nguyện vọng, thôi thì trước sau cũng có một lần, làm thế nào cho gọn, cho đàng hoàng. Ron cũng nghĩ thế. Mình đi bao nhiêu năm, bây giờ về là về theo chế độ chính sách, xin cũng không xin, đòi cũng chẳng đòi. Thế là đàng hoàng chứ gì nữa? ấy vậy mà lắm lúc cũng lại nghĩ quẩn. Cùng đi bộ đội với Ron cái năm ấy, bây giờ ở huyện, còn tay Mỷ đã làm huyện đội trưởng. Tay Trường hiện nay lên Sư trưởng đại tá... So sánh như thế thì cũng vô cùng lắm. - Sao không so sánh với những người đã hy sinh? Cái anh hy sinh là anh thiệt thòi nhất, mà lại chả biết là mình thiệt thòi. Nói gì thì nói chứ cái cỡ như Ron, có về cũng chẳng thiệt, chẳng kém cỏi quá để người ta khinh. Nghĩ thế Ron lại dịu, lại cảm thấy mình giữ được mình, làm chủ được mình. ừ, mà cái tay Khoái trước đây cứ nghĩ hắn đểu, nhưng gần đây, khi mình lâm cảnh, mới thấy rõ hắn cũng chẳng đến nỗi nào. Ron đã quên chuyện gán ghép của Khoái, gọi anh là Chí Phèo rồi. Tức lên, gọi nhau là con chó còn được chứ gọi nhau là thằng Chí Phèo đâu phải đã là quá đáng. Chính hắn cũng nhận, trong người hắn, trong người "chúng ta", mỗi anh cũng đều có một anh Chí ở bên trong là gì? Anh Chí chẳng qua chỉ là một biểu tượng mà xã hội người ta đặt ra, trong một hoàn cảnh nào đấy. Có thể hôm qua Ron là Chí Phèo, nhưng hôm nay Ron là Ron, là người khác, theo một biểu tượng khác, thì sao? Nghe tay Khoái lý sự, thật quả Ron cũng có lúc rối óc, nhưng mà vẫn lĩnh hội được. ở đời, mỗi người có một hoàn cảnh - cũng là lời khuyên của tay Khoái - hoàn cảnh của ta thế nào thì tự ta biết, tự hiểu, tự tìm lấy đường mà tiến thoái, những lời khuyên bao giờ cũng là ý kiến tham khảo. Mà đã gọi là tham khảo thì không nhất thiết phải thực hiện. Tôi ấy à? Tôi mà nghe ông khuyên, câu đầu tiên nhất định ông khuyên tôi nên cắt đứt quan hệ với Hồng? Đúng không nào? Đúng! Nhưng mà làm sao ông hiểu được thực chất tình cảm, hoàn cảnh của chúng tôi? Tôi mà nghe ông, mặc dù ông rất tốt, lời khuyên của ông rất chân thành, thiện chí của ông muốn cho hai đứa tôi cùng tiến bộ, vân vân. Nhưng nếu tôi làm theo lời khuyên ấy, tôi sẽ trở thành thằng đê tiện ngay! ấy nó phức tạp thế. Có phức tạp mới là đời sống chứ. Đời sống mà đơn giản thì là đời sống các loài muông thú. Đói đi kiếm ăn. Ăn no thì ngủ. Còn con người phải khác. Con người phải có suy nghĩ, có vui, có buồn. Tình ái của con người đâu phải chỉ để thỏa mãn xác thịt? Cái chính là nhu cầu tinh thần. Đừng bao giờ sợ mình buồn, ông ạ. Buồn là một trạng thái tình cảm cao quý nhất của con người... Mà Chúa chỉ ban cho mỗi giống người là có buồn, có vui thôi, ông ạ. Cứ như thế, mỗi bận tới chơi, tay Khoái lại cho Ron một bài. Đụng đến vấn đề gì hắn ta cũng nói hay. ở khu nhà này quả không ai học cao, hiểu rộng như hắn. Đúng là nếu không có tay Khoái phân giải, nhắc nhở giờ đây Ron thành ra thằng Chí Phèo thật rồi. Bao giờ tĩnh tâm lại, mới thấy cái thời gian mấy tháng trước, lúc nào đầu Ron cũng căng thẳng. Lúc nào cũng thấy như mình thua thiệt. Đã bảo ở đời không phải ai cũng thua thiệt cả. Phúc kề bên họa là lẽ đời xưa nay.

Trúng xổ số độc đắc có khi bây giờ Ron chả còn được ngồi đây nói chuyện với anh em bạn bè. Đừng tưởng có tiền mà giải quyết hết được khó khăn. Có tiền đôi khi là nguyên nhân của mọi tai họa. Tan cửa nát nhà vì tiền là chuyện xưa nay không phải hiếm. Sống ở trên đời này là một cuộc làm thuê vĩ đại, luân phiên nhau mà sống. Tôi làm đầu bếp, anh làm thủ kho, chị Mão làm nuôi quân, phục vụ cho một ông tướng nào đó. Ông tướng ấy không thể cứ ăn rồi nằm khểnh. Làm chết mẹ là đằng khác ấy, nói như Đảng ta vẫn nói, nhiệm vụ nào cũng vinh quang là thế!... Càng nói tay Khoái càng phát hiện ra nhiều lý lẽ hay. Phải nói mấy chục năm nay, cũng đã đi nhiều, tiếp xúc nhiều, cũng đã từng gặp đủ thứ anh tài. Nhưng mãi tới ngày hôm nay, khi cầm quyết định nghỉ mất sức, Ron mới nhận ra rằng, tay Khoái này là người nói hay số một. Cũng chính vì thế mà thời gian gần đây ngày nào Ron cũng tới phòng Khoái "anh em ngồi tán phét với nhau". Thực ra là Ron tới để nghe Khoái nói chứ Ron có nói được lời nào! Hôm nay cũng thế, nhưng là ngược lại. Hôm nay Ron tới mời Khoái xuống nhà anh "uống với nhau một ly" trước ngày Ron về quê.

Đó là một sự kiện cả khu nhà ngạc nhiên. Người ta đồn rằng, chuyến này anh Ron nhờ anh Khoái xin cho chuyển ngành. Sự thực thì như ta đã thấy, làm gì có chuyện đó. Đây hoàn toàn là vấn đề tình cảm. Suốt cả buổi chiều, bà Mão đầm đìa mồ hôi, tong tả chuẩn bị bữa liên hoan. Người ta cứ nghĩ thế nào Ron cũng mời Luân, Hà và Xoay. Nhưng cả chuyện ấy cũng là sai nốt. Kỳ thực thì Ron cũng đã tính đi tính lại chán rồi. Nếu anh có mời, chắc gì "cánh ấy" nhận lời. Mà Ron cũng còn đi lại đây nhiều. Căn phòng này Ron vẫn giữ chìa khóa. Bà Mão cũng vẫn ở lại. Và nói chung là Ron về là về theo thủ tục hành chính, chứ còn chính sách, quyền lợi của Ron còn nhiều vấn đề lắm. Anh em với nhau, kẻ lúc này, người khi khác, thông cảm được là tốt, còn nếu không thông cảm thì đành phải chịu. Hoàn cảnh mình nó thế cũng phải sống cho đúng với hoàn cảnh của mình...

Trời vừa nhập nhoạng tối, người ta thấy anh Khoái lững thững xuống nhà Ron. Ngày nào cũng gặp nhau, ở với nhau mãi, thế mà hôm nay thành ra khách khứa. Anh Ron quân phục chỉnh tề, ra tận cửa đón anh Khoái. Hai bên tay bắt, mặt mừng, cứ như khách đường xa tới. Bà Mão cũng đon đả chào Khoái rồi lo trải chiếu, hạ mâm từ trên bàn thờ xuống.

- Mời hai cậu uống rượu rồi xơi cơm. Lâu lắm nay chị mới lại được làm cơm mời cậu Khoái đấy nhỉ?

- Tất cả mọi thứ rồi sẽ qua đi hết chị ạ - Khoái nói - Cuối cùng chỉ còn mỗi cái tình. Các cụ đã chả dạy: "Có phúc, có phần" là gì.

Ron kéo Khoái ngồi xuống chiếu, đặt ly trước mặt, trịnh trọng rót rượu rồi nói:

- Nào, xin mời ông. Chỗ anh em mình với nhau, cấm được làm khách đấy.

Khoái và Ron cụng ly. Khoái nói:

- Chúc ông về quê, ăn nên làm ra, nhưng rồi không quên anh em đấy.

- Quên thế nào được, chỉ sợ ông làm quan to, quên anh em thì có.

Nói rồi cả hai cùng cười. Bà Mão bấy giờ mới cầm đũa, gắp thịt gà bỏ vào bát cho các em. Hôm nay nom nét mặt bà đã tươi tỉnh lại. Nhưng khóe mắt bà vẫn mang máng một nỗi u uẩn không cắt nghĩa được. Khoái chợt có cảm giác rờn rợn. Đúng là hôm nay Khoái ngồi ăn uống với hai người điên. Bà Mão thì điên rõ ràng rồi. Còn cái anh chàng Ron này, ít nhất cũng đã bắt đầu có biểu hiện của căn bệnh ấy. ở khu nhà này chỉ cần ho một tiếng là mọi người cùng nghe thấy. Cái chuyện anh chàng Ron túm áo ông già bán vé số, rồi chuyện to mồm chửi tay Thanh giám đốc, bí thư chi bộ vì nỗi anh ta không trả lời câu hỏi ngớ ngẩn của Ron mấy hôm vừa rồi, người ta chả đồn rinh lên là gì. Lũ trẻ trong khu nhà đã khẳng định là có hôm chúng thấy chú Ron "đầu đội trời, chân đạp đất", đi lang thang trên hè phố, vừa đi vừa chửi bậy. Thế không điên thì cũng bắt đầu điên! Nhưng mà thôi, con người ta cũng phải có lúc điên tiết lên, như vậy mới tháo gỡ được những sợi dây rắc rối của sự đời. Nghĩ vậy nên Khoái nói:

- Hôm nay anh muốn nói với chú Ron điều tâm đắc nhất - Khoái cầm ly uống cạn rồi tiếp - Chú kém anh hai tuổi, cứ gọi thế cho tiện. Chú có công nhận là đời sống xã hội hiện nay đang rối tinh rối mù lên không?

- Công nhận.

- Nói cho đúng thì chúng ta đang sống trong một cơ chế mà mọi giá trị bị đảo lộn. Cái cơ chế ấy được thiết lập từ đâu? Từ trăm ngàn sự vô lý. Ai thiết lập ra nó? Tập thể? Vâng. Tập thể là tất cả nhưng lại không phải là ai! Thế cho nên ta mới chấp nhận nó. Ví dụ, chú đang sức lực thế này mà người ta gọi chú lên, ấn vào tay chú cái giấy "nghỉ mất sức!" ồ, buồn cười nhỉ? Mất sức thì phải ốm đau hay tật nguyền gì chứ? Không! Người ta bảo chú quân hàm thấp, trình độ thấp, không đủ điều kiện phát triển. Tôi công nhận lý do ấy. Nhưng sao biết chú quân hàm thấp mà không phong cho chú? Từ ngày chú đi bộ đội đã được học thêm vào lúc nào? Chúng có lúc nào để học, còn bận công tác, còn bận nhận bằng khen, vì hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đúng không? Còn quân hàm thì do tính chất công tác nên không thể phong hơn được! Nói tóm lại là, tất cả lỗi lầm vì cơ chế cũ! Hậu quả nó đổ vào đầu ai? Chú được mua mấy tạ xi măng? Ba tạ à? Mấy tạ sắt? Một? Bấy nhiêu để về xây bếp hay xây nhà? Nói ra thì bảo thắc mắc, đòi hỏi. Tôi nói thật với chú, số vật liệu ấy chỉ đủ xây ngôi mộ. Nhưng mà thôi, đã đến nước này, chú cũng đừng tiếc gì nữa. Sớm về được với vợ con ngày nào là may cho chú ngày ấy. Chú có nghe bài ca về người lính hôm nay chưa?

Ron ngơ ngác:

- Chưa.

- Chú có thích nghe không?

- Thì anh cứ đọc nghe chơi.

- Đọc nghe mà đau. Nhưng đau cũng phải nghe, phải tự ngẫm để mà lo cho cuộc sống của mình.

- Vâng.

Khoái cầm ly rượu, nhấp một ngụm rồi hắng giọng, đọc:

"- Đầu đường đại tá bơm xe. Giữa đường trung tá bán chè đỗ đen. Cuối đường thiếu tá bán kem. Trong làng đại úy thổi kèn đám ma. Thượng úy thì đi buôn gà. Trung úy ở nhà cuốc đất thay trâu. Còn thằng thiếu úy chạy đâu? Ba lô lộn ngược nhảy tàu Bắc Nam".

- Đấy, đọc mà cám cảnh. Nhưng phải dũng cảm nghe. ở đời chỉ ăn ngọt mãi cũng đến lúc ớn ngọt chứ. Cứ phải nếm đủ mùi cay đắng ngọt bùi, thì rồi mới khá lên được. Cần phải sớm mà tỉnh ngộ. Sớm biết ra đường mà bơm xe, mà làm cái gì đấy hợp với khả năng, sức lực của mình. Chú thuộc diện gì nhỉ? Thổi kèn đám ma hay buôn gà? Buôn gà à? Xem ra chú khó mà đi buôn bán được. Té ra cái thằng cha thượng úy trong câu ca cũng còn là loại khá. Buôn được gà thời buổi bây giờ đâu phải đùa! Thế nhưng câu ca là câu ca, mình phải sáng tạo chú Ron ạ.

Ron thật thà gật gù:

- Vâng. Nhất định thế rồi.

Bà Mão thấy hai người ngồi nói mà chậm ăn, nên lại gắp thêm cá rán vào bát hai người. Rồi giục:

- Các cậu ăn thức ăn đi chứ. Để mình chị ăn à?

Không khí mâm cỗ bỗng lắng xuống. Khoái và Ron cùng cúi ăn. Ngoài hiên lộp độp tiếng mưa. Trời đang chuyển mùa, thỉnh thoảng có trận mưa rào đổ xuống ầm ầm. Chiều hôm qua mưa sớm hơn. Hôm nay giờ mới mưa, kể cũng là thú vị. Ron lại rót rượu ra ly, lại nâng lên mời Khoái:

- Mời anh. Hôm nay có say cũng được.

- ấy là chú nói về chú. Chứ còn tôi, tôi say thế nào được. Nói thật với chú, ở khu nhà này, anh nào theo được tôi còn mệt. Rượu lúc nào tôi cũng có. Bạn gái bạn trai lúc nào cũng có. Chỉ cần ới một tiếng, đàn em đến lo cho bằng chết! Tôi thấy mọi người sống kham khổ quá, nó chả nên người. Chú thử xem xem thằng Xoay với thằng Hà, thằng Luân, nhà văn với nhà vẻ gì chúng nó. Sống dụi dọ quanh gấu quần vợ mà thành được nhà văn ấy à? Nói xin lỗi, ba thứ danh hão tuốt! Ăn cơm rau muống, hút thuốc lào gân cổ lên mà đòi có tác phẩm lớn, ngang tầm thời đại! Đấy, rồi chú xem, nhân tài đâu mà lắm thế? Của đâu mà lắm thế? Hội nhà văn của chúng nó ấy à? Mấy lần mời tôi tôi cũng thèm vào. Mua danh ba vạ, được cái mẹ gì. Tôi viết ba quyển sách, in ở nhà xuất bản Hội Nhà văn hẳn hoi, cũng là để cho chúng nó biết, thằng Khoái này nếu mà ham hố thì cái danh ấy cũng không đến lượt chúng nó. Vớ vẩn tất! Cái đáng lo không lo. Cái đáng nghĩ không nghĩ. Suốt ngày đăm chiêu với những thứ triết lý vặt. Bụng đói thì lấy đâu ra chất xám? Có mà xám xít! Bốn chục tuổi đầu rồi mà vẫn ảo tưởng! Chỗ anh em với nhau tôi mới rút ruột ra nói chuyện với chú. Chú chẳng là cái thá gì mà tôi phải lụy. Nhưng mà chú có tình. Sống với nhau, cái tình cái nghĩa là chính phải không chú?...

Ron ngồi thuỗn ra nghe Khoái nói. Bà Mão cũng chống đũa lắng nghe. Bây giờ bà chợt tỉnh, chợt nhớ ra bổn phận của mình, liền hối hả gắp thức ăn cho hai người, nhắc nhở hai người: "Nói chuyện cứ nói, nhưng mà phải ăn đi rồi hẵng nói chuyện".

Ron và Khoái, thông qua lời nhắc nhở của bà Mão, cũng chợt nhận ra, đã đến lúc cần phải ăn. Khoái quay sang bà Mão:

- Cám ơn chị cho anh em tôi ăn ngon quá.

Mưa nặng hạt hơn. Bà Mão đứng dậy khép cánh cửa lại. Ron úp cái ly xuống mâm, nhưng lại cầm chai rượu, rót vào ly cho Khoái:

- Mời anh cứ tự nhiên, tôi thế là đủ.

Khoái đặt đũa, cầm ly, nói:

- Tửu bất khả ép. Chú cứ mặc tôi. Nhưng mà lại có câu: Rượu vào lời ra. Kẻ tục tửu thì phun ra những lời ngu dốt, bẩn thỉu. Chứ còn như anh em mình hôm nay, có thể gọi là tiên tửu chưa, thì chưa dám. Nhưng huynh đệ tâm giao, tôi có điều gì không hay, chú cũng chỉ cho.

Ron cảm thấy lời lẽ của Khoái hôm nay trang trọng quá. Anh run run nói:

- Mai tôi về, cũng muốn nhờ bác một việc.

- Chú cứ nói.

- Chị Mão ở đây, nhờ bác thỉnh thoảng trông nom giúp. Tôi về ít bữa, thế nào cũng thu xếp, nếu chị ấy đồng ý, nhà tôi đồng ý, thì tôi xuống, đưa chị ấy lên sau...

- Chú lại ảo tưởng, lại cầm đèn chạy trước ôtô rồi. Chú không lo được cho chú, sao dám lo cho người khác? Chú tưởng lâu nay chú trông nom chị Mão đấy à?

Ron đực mặt ra. Khoái tiếp:

- Chị Mão thế nào, cứ để chị ấy sống đúng với hoàn cảnh của chị ấy. Chú đừng nghĩ chú đưa chị ấy lên là giúp chị ấy đâu. Một hai năm nữa, con gái chị ấy về nước, nó lo cho mẹ nó, chứ đâu đến lượt chú?

- Tôi chỉ sợ chị ấy quá ra...

- Chú có bảo đảm chắc chắn, lên với chú chị ấy khỏi bệnh không?

Ron ngồi cúi mặt. Có thế mà Ron cũng không nghĩ ra. Thôi được, thế thì tuỳ chị ấy. Nghĩ vậy nên Ron quay sang bà Mão, hỏi:

- Chị thấy thế nào? Có thân có phận thì phải biết mà giữ, sau này thế nào đừng có trách tôi.

Bà Mão bỗng bỏ đũa bưng mặt khóc. Ron đã toan cáu tiết quát tháo. Nhưng Khoái kịp ngăn lại:

- Cùng tắc biến, biến tắc thông, các cụ đã dạy thế. Chú không được nóng. Hôm nay tiện thể, tôi cũng muốn nói với chị Mão mấy lời. Chị nghe thì nghe, còn không thì chị cứ việc bỏ ngoài tai.

Bà Mão lấy vạt áo lau nước mắt, nói:

- Chị nghe.

- Bây giờ chị phải tĩnh tâm lại. Chị nên nhớ rằng, mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Cảnh nhà chị đâu đã phải bi đát tới mức hóa dại hóa rồ? Chị phải quên cái mặt thằng cha Ty khốn nạn ấy đi. Thiện giả chân, ác giả ác báo. Nó đểu với chị thì sẽ có kẻ khác trị nó...

Bà Mão cắt lời Khoái:

- Tôi... tôi quên chuyện ấy rồi...

Khoái uống cạn ly rượu để lấy uy, rồi tiếp:

- Chị bây giờ có mỗi việc là lo giữ thân để mai kia con bé nó về, có mẹ có con. Việc gì mà cứ tự làm khổ mình.

Không khí bữa ăn trở nên rời rã. Khoái cũng buông đũa, cầm ly rượu đứng lên. Anh lặng lẽ tới bên bàn thờ, thắp ba nén hương, nét mặt trở nên rầu rầu nhìn ảnh hai trẻ. Một lúc sau anh quay ra, nói với hai người:

- Này, tôi đã bảo, cuộc sống xã hội đang rối ren. Mình muốn yên cũng khó mà yên được. Nhưng chính lúc này, mình phải tự định hướng được cho mình. Mình không bình tĩnh, cũng lại cứ cuống lên, cuối cùng thì đích chả về được mà sinh ra ngã quỵ dọc đường. Thôi, có lẽ tôi về đây.

Ron kéo Khoái ngồi xuống uống trà. Thực ra Khoái chưa định về ngay. Khoái cũng có một việc muốn nhờ Ron. Chính vì cái việc ấy mà lâu nay Khoái thân tình với Ron, điều ấy không ai biết. Mà ngay cả Ron, Ron cũng làm sao biết một khi Khoái chưa lựa được dịp nói. Khoái nhìn đồng hồ. Mới bảy rưỡi. Còn kịp chán, anh quyết định ngồi xuống.

- Có việc gì mà bác vội thế?

Khoái lại nhìn đồng hồ, ra chiều quan trọng, rồi nói nhỏ vào tai Ron:

- Mình có chút việc tối nay hẹn gặp trung tướng K.

- Thủ trưởng K. ấy à? Ron thật thà hỏi.

- Ông K. trung tướng về hưu, hình như cũng thân chú lắm phải không?

- Vâng, tôi cũng đang định tới chào cụ. Hay hai anh em mình cùng đi.

- Thế thì tốt quá. Nói thật với chú, cỡ trung tướng như ông K. tôi quen vài ông. Nhưng những người đương chức, đương quyền thì tôi lại chả thèm bước vào cửa.

Ron không biết rằng, chính anh đang làm một việc mà mãi sau này anh mới nhận ra: Khoái lợi dụng sự quen biết của Ron, để tới làm quen với ông K.

Ông K. thì thực ra không còn ý nghĩa gì, nhưng con ông ta, một cán bộ khá quan trọng ở bên Cục hợp tác quốc tế về lao động, mà Khoái mới được một người bạn mách bảo...