IV

Có tới hơn tuần lễ, bà Điếc sống trong trạng thái như người mất hồn. Ngay sau cái đêm Xoay phát hiện ra đôi khuyên tai của bà là vàng giả, rồi đến Khoái biết. Sáng hôm sau, toàn khu nhà cùng biết. Người ta kéo nhau tới nhà Xoay bảo bà Điếc đưa vàng ra cho mọi người cùng "xác minh" lại. Còn xác minh gì nữa, một khi thả xuống nền nhà, cái tiếng "keng" ấy ai cũng nghe rõ. Hơn thế, cái màu vàng đo đỏ dại mắt thì ai cũng biết ngay là đồ "rởm" rồi. Thế nhưng, để thực hiện "âm mưu" của Luân, người ta cũng giả vờ đem ra phố thử, rồi về khẳng định với bà Điếc, đây là vàng chín tám chứ không phải vàng mười vàng nguyên thủy như anh Khoái kết luận. Nhưng mọi người không thể hiểu được, bà Điếc lại nhận ra vàng giả theo một cách hoàn toàn khác. Ngay sau khi Xoay ghé vào tai bà nói: "Bà ơi, vàng giả rồi" là bà tin ngay. Bà có cảm giác như cái câu "vàng giả" không phải thốt ra từ miệng Xoay, mà đó là tiếng kêu từ sâu kín nỗi đau đã chìm lặn lâu ngày, bây giờ bỗng vọt ra để đánh quỵ bà. Suốt cả đêm ấy, và ngày hôm sau, bà không muốn nghe ai nói thêm lời nào nữa. Bà ngồi đó nhìn vào hư không. Mới đầu trí não bà chỉ thấy một vùng đen tối và u uất. Sau đó cũng hồi dần, hồi dần. Và bà đã hướng những tia sáng hy vọng đầu tiên vào quá khứ, cố nhen nó lên, đưa nó soi rọi tới những khuôn mặt, mà mấy chục năm qua, cuộc đời bà có liên quan tới họ. Bà nhớ bộ mặt lúc nào cũng đau khổ của Cả Nhớn và những cuộc làm tình trên chiếc giường rộng trải chăn hoa xôm xốp. Cho tới bây giờ đã ngoài bảy mươi tuổi, câu chuyện ấy tưởng như đã quên hẳn rồi, nay bỗng lại khơi dậy. Bà không cảm thấy nuối tiếc số vàng đã mất hồi ấy một cách rõ ràng. Bà cũng không cảm thấy nỗi hằn thù cái con người lừa đảo mê muội trái tim dại dột của bà hồi son trẻ. Thậm chí giờ đây, nếu như gặp lại con người ấy, bà cũng dễ dàng tha thứ, dễ dàng cho qua. Bà nhớ lại đôi cánh tay rắn chắc và toàn thân người đàn ông nhỏ thó tỏa ra một sức mạnh khiến bà mê mẩn. Chỉ có sức mạnh đàn ông cuồng nhiệt và chân thành của con người ấy mới đưa được bà từ một cô gái đầy sức lực và đầy mặc cảm tăm tối ra ánh sáng, để bà tự cho phép mình nhìn nhận mình như là một con người. Cái hồi chưa biết tới da thịt đàn ông, chưa bao giờ bà dám nhìn vào ai khác giới, kể cả người bà con. Kể cả khi họ tới nhà và khi họ quay lưng ra tới ngoài thềm. Bà nhớ lại tấm lưng rắn chắc của Cả Nhớn đầm đìa mồ hôi bỗng gồng lên, vượt ra khỏi đôi cánh tay thời con gái của bà. Và ngay sau đó, chính bà đã co người, cố đẩy bộ ngực của Cả Nhớn lên cho đỡ ngạt. Mái tóc đã chớm điểm muối tiêu của Cả Nhớn rúc vào nách bà và bộ mặt răn rúm của ông ta úp ngập trong hai bầu vú căng cứng của cô gái... Không, bà không hằn thù kẻ lừa mị ấy. Nhưng bài học đó tưởng như thế là quá đủ đối với bà. Đôi bàn tay run rẩy của cô Nhiêu gỡ đôi khuyên tai ngày nào giờ đây lại hiện lên. Khuôn mặt thiếu nữ xinh đẹp một cách xa lạ của bà chủ trẻ cùng với cái rương gỗ sơn màu cánh dán. Giá như Cả Nhớn hồi ấy để lại cho bà một đứa con, thì giờ đây cuộc sống của bà hẳn sẽ khác. Nhưng số kiếp cố đày ải bà, và bà cũng quen dần với số kiếp của mình. Có tới chục năm ở lại trong ngôi nhà, lần lượt bế bốn đứa con cho nhà buôn Lệ Ngọc ấy, cứ tưởng bà sẽ gắn với gia đình này cho đến cuối đời. Bà không ngờ người đàn bà bốn con vẫn còn xinh đẹp ấy lại bỗng dưng đổi tính đổi nết, suốt ngày đi biệt, tối mịt mới về mắng nhiếc chồng con. Thế rồi sau một cái tát của thằng chồng, con vợ bù lu bù loa kéo bà Điếc và hai đứa con nhỏ dạt vào một góc. Rồi những ngày sống căng thẳng tiếp theo. Hai người ra tòa, xây tường, ngăn nhà. Bà Điếc ở với người này, bị người kia mắng chửi. Cuối cùng bà phải ôm rương ra đi.

Đôi khuyên tai nằm trong cái túi vải nhỏ được ghim trong quần. Bà lần theo hè phố. Đã bao nhiêu lâu nay quanh quẩn trong nhà, bà đâu có biết cuộc sống bên ngoài luôn luôn náo động. Bà ngơ ngác đứng trước ga tàu, một nửa lòng muốn tìm đường về quê, nhưng một nửa lại cứ chần chừ. Cái nửa chần chừ mỗi lúc một dâng lên. Bà đặt cái rương ngồi dưới một gốc bàng tránh nắng. Bà mở túi lấy ra những tờ giấy bạc tiền công nhà Lệ Ngọc trả ra đếm. Bà nhìn thấy phía bên kia đường có một quán phở và bà ôm rương, bước qua đường. Cái thời một bát phở ba xu ấy giờ đây xa hun hút trong trí nhớ bà. Bà chỉ còn nhớ với số tiền hơn hai trăm, bà có thể sống bình yên được không phải một hai tháng mà hơn thế, hai cái khuyên tai kia là chỗ dựa vững chắc cho tương lai của bà. Bà nhận lời ở lại rửa bát thuê cho quán phở CƯƠNG một tháng ba lăm đồng, không kể tiền ăn. Bà làm được hai tháng thì xin thôi việc vì công việc quá nặng nhọc. Có một người khách quen đã bí mật hẹn bà sau khi thôi việc ở quán phở Cương thì lại dằng chị ta trông cháu. Bà nhận thấy công việc trông trẻ là thích hợp nhất với mình, mặc dù tiền công thu nhập có ít hơn. Nhưng đối với bà, bà đâu có thiết gì nhiều tiền. Bà chỉ cần có đủ ăn, đủ mặc và ngoài ra là trầu vỏ. Đôi khuyên tai luôn luôn được để ở túi vải ghim trong cạp quần, là một vật thiêng mẹ để lại. Bà luôn nghĩ rằng, dẫu có lâm vào tình cảnh nào bà cũng không đụng tới số vàng ấy. Hy vọng khi có dịp về quê, bà sẽ trao ngay cho em gái. Còn nếu không, chỉ dùng đến số vàng ấy khi bà chết. Khi bà chết người ta sẽ lục trong đồ đạc của bà, và số vàng sẽ trang trải cho đám tang, không phải phiền lụy tới ai! Bà không dám nghĩ tới chuyện sẽ có một người đàn ông nào đó gần gũi bà. Nhưng cái thời ấy, cái thời trên dưới bốn mươi tuổi, có một dạo đêm nào bà cũng thao thức, thậm chí đã có những đêm bà rón rén tới bên khe cửa sổ, ngó vào căn phòng tối om của vợ chồng cô chủ vắng nhà và người chồng to béo của cô mặc quần soóc, cởi trần, suốt ngày nằm trên đi văng... Ôi, cái ngày ấy xa lắm rồi, sao những ngày này bỗng dưng bà lại hồi nhớ trong khi đôi khuyên tai giờ đây đã trở nên chẳng có ý nghĩa gì với cuộc sống và cái chết của bà. Bà bỗng cảm thấy như muốn cuồng lên, nhổ vào mặt thằng Xoay đã bỗng dưng đưa bà về đây, rồi lại bỗng dưng phát hiện ra cái của giả mấy chục năm nay bà tin vào đó! Bà sống được với cuộc đời là nhờ niềm tin vào cái túi con ấy. Kẻ nào đã cướp nó? Có phải cái thằng béo chuyên mặc quần soóc, sau khi mắc bẫy người đàn bà tật nguyền ở trên cái phản gỗ kê phía trong gian gác xép, sau cuộc làm tình vội vã và dơ bẩn. Người đàn bà giúp việc trở nên cay nghiệt khác thường với đứa con thứ ba của cô chủ mỗi lần cô ta dẫn hai đứa con lớn về nhà. Những cuộc làm tình lén lút tiếp theo không đạt được niềm khao khát của người đàn bà sức lực và chính vì thế bà bỏ lại cái rương có vật thiêng trong túi vải con con nằm ở dưới đáy. Bà đùng đùng bỏ đi, sau một tháng mới quay trở lại. Người ta trách mắng bà tệ bạc. Cái cô chủ có dáng người nhỏ như con chim chích ấy không biết lý do gì khiến người giúp việc ra đi. Và khi bà quay lại, cô ta đã mừng rỡ đến ứa nước mắt. "Chị làm em lo quá. Sao chị lại đi? Chị ở lại đây với em...".

Nhìn nét mặt thành thực của cô chủ níu giữ mình, người đàn bà giúp việc cúi mặt, không dám nhìn lên. "Cháu lớn rồi, cô cho tôi đi". "Không, chỉ cần chị trông nhà, cơm nước cho nhà em thôi mà" - "Cô cho tôi đi...". Người chồng của cô chủ từ trong buồng nói vọng ra: "Mình thanh toán tiền công cho chị ấy. Để chị ấy đi là phải". Có bao nhiêu cuộc ra đi suốt mấy chục năm qua? Đôi khuyên tai ấy đã có lần buộc bà phải đặt vào lòng tay một người đàn bà chủ nhà, khi bà ta có tin chồng chết, cần phải có một khoản tiền để vào tận khu Tư lo liệu. Rồi người ta lại trả cho bà "Đúng đôi khuyên chị cho tôi mượn. Tôi chuộc lại..." Không phải chỉ một lần ấy. Có tới vài lần lương tâm bà không thể không lên tiếng, khi thấy cảnh đời trắc trở, éo le. Đôi khuyên tai ấy đã giúp đỡ cho vài người vượt qua khỏi lúc khốn cùng. ấy vậy mà chính nó lại là tai họa, lại phản lại niềm tin và hy vọng của bà? Không! Không thể như thế được! Làm gì có chuyện đôi khuyên tai của bà là đồ giả? Hay chính thằng Xoay, chính nó đã đưa bà về đây để rồi lập mưu ăn cướp của bà? Nếu không phải nó thì ai? Chính nó lại còn bảo bà là "Con nói đùa..." Bà giật mình nhận ra rằng từ ngày về đây ở, bà luôn luôn bị vợ chồng Xoay theo dõi. Có đúng là nó đã tráo đôi khuyên tai của bà trước hôm đi, nếu không nó lấy đâu ra tiền mua cả một đống gỗ lớn thế kia? Rồi nó cho vợ bế con đi để bà phải ở lại đây một mình, ý chừng muốn đuổi khéo bà? Người ta mượn bà về để bế con chứ không phải để chính người ta phải bồng bế nhau đi! Khi đã lấy được của rồi, nó tìm mọi cách đuổi khéo bà. Vậy mà giờ đây bà mới nhận ra mưu mô của nó. Nếu nó là người ngay thật thì việc gì phải theo dõi bà, rồi đến khi sợ bà phát hiện ra, chính nó lại kêu lên trước: "Bà ơi... Vàng giả..." nó gọi người này người khác tới biện hộ cho. "Bà nhớ lại xem, hồi trước bà cho nhà nào mượn, chắc nó tráo của bà... Con sẽ đưa bà tới đó, cần thì kiện... ". Đấy, nó còn định đổ tội cho người khác nữa...

Trong lúc bà Điếc đang ngồi chò chõ nghĩ vẩn vơ thế thì Xoay đèo mẹ con Sương về. Sương rối rít đặt con bé vào lòng bà, khiến bà không thể từ chối. Cô lấy trầu vỏ trong túi ra để vào cái khay, và tiếp đó là một chùm cau mỡ màng. Miệng bà đang chát, đang đắng, bây giờ bà mới nhớ ra là mình thèm ăn miếng trầu. Bà đặt con bé nằm bên cạnh, âu âu với nó. Rồi bà têm trầu, chợt cảm thấy ân hận với những ý nghĩ vừa rồi...