Chương 16

Tại Barsdovka, Đại đội 2 bàn tán về tin Đại-úy Barth vừa gọi Trung-úy về Babinitchi.

Wiedeck nhận định:

- " Lại sửa soạn chuyện khốn nạn. Ban tiếp liệu đã nhận được rượu mạnh. Tao hiểu điều đó. Khi người ta gửi rượu mạnh tới là có chuyện lộn xộn đâu đây".

Bartlitz vừa bẻ vụn miếng bánh mì, ăn kèm với loại mứt rẻ tiền coi như một món ăn chơi tuyệt diệu, vừa nói:

- "Chuyện đó đúng với một đơn vị bình thường. Anh tin rằng họ sẽ phát rượu mạnh cho mình sao? "

Deutschmann nói:

- "Tại sao không nhỉ? Đôi khi cũng xảy ra phép lạ chứ".

Wiedeck tiếp:

- "Làm gì có phép lạ. Nếu người ta phát rượu mạnh cho mình thì lập tức sau đó có lệnh... mày rõ tao muốn nói gì. Một lệnh nào đó mà phải say mới thi hành nổi. Một cái vé để về địa ngục! Tao nói vậy có đúng không? "

Bartlitz đáp:

- "Có thể. Tuy nhiên cần phải nhớ rằng các lối đánh trận như vậy còn rất xa xôi so với cuộc chiến mà chúng ta mong muốn".

Deutschmann hỏi:

- "Anh mong muốn cuộc chiến đó? "

- "Không, không phải tôi định nói như vậy... tôi muốn nói là cuộc chiến đấu mà người ta đã dạy cho chúng ta.. ".

Wiedek nói:

- "Có dậy hay không thì cũng đến thế thôi! Tao không tin là người ta có thể đánh trận như người ta đã dậy cho các cậu. Hơn nữa, điều đó cũng chẳng quan trọng. Chỉ có điều chắc chắn là chuyện này có vẻ không tốt lành gì! "

Không ai biết được điều gì chắc chắn. Còn phải đợi khi Trung úy Obermeier trở về. Vả lại, ông ấy sẽ đem theo thư từ, lần đầu kể từ bao nhiêu tuần nay. Và cái đó còn giá trị hơn cả rượu mạnh....

❉❉❉

Chiếc xe trượt khấp khểnh đi trong đêm. Trung úy Obermeier ngủ gà ngủ gật cạnh người tài xế, một hạ sĩ già.

Đột nhiên, tiếng máy xe nổ lớn, chiếc xe chậm lại. Obermeier giật mình thức giấc. Anh tài xế nhìn đăm đăm trước mặt,

Một con ngựa đứng bên cạnh đường.

Một con ngựa nhỏ nâu, lông dựng đứng, phủ nước đá, cặp mắt hình như bị đông cứng. Con vật không động đậy. Người ta tưởng như nó bị đóng thành băng đá. Tối qua một toán binh sĩ đã mở đường, vun tuyết thành đống quanh các cột giây thép trông chẳng khác những ngón tay chỉ thẳng lên trời.

Trung úy Thủ Trưởng Sergei đứng nấp sau đống tuyết, cạnh con ngựa, tay nắm khẩu tiểu liên có băng đạn lớn hình tròn, quan sát chiếc xe trượt hiện ra trong bóng đêm.

Trung úy Obermeier hỏi:

- "Cái gì vậy?

- "Thưa Truug úy, tôi thấy như có con ngựa".

- "Con ngựa à? Cậu mơ ngủ chắc! "

Nhưng rồi Trung úy Obermeier phải công nhận rằng anh hạ sĩ có lý, tuy nhiên ông thấy hình như con ngựa đã chết.

Anh hạ sĩ nói:

- "Chắc là con ngựa đã kiệt sức. Mà ai lại bỏ nó ở đây? Có nên ngừng xe lại không? "

Anh có tâm trạng một nông dân miền Westpbalie. Một nông dân không bao giờ bỏ rơi một con ngựa. Anh hãm xe không chờ câu trả lời.

Thủ Trưởng Sergei hạ chốt an toàn và nâng khẩu súng lên. Hắn suy nghĩ: chỉ có hai tên. Nhưng hôm nay hai thằng, mai hai thằng, mốt hai thằng nữa... cứ thế khi nào không còn quân Đức... Hắn cắn môi và đặt ngón tay lên cò súng,

Trung úy Obermeier nói:

- "Đi lại coi".

Anh hạ sĩ xuống xe, lại gần con ngựa... đứng ngay trên đường nhắm bắn của Sergei.

Trung úy Obermeier buộc lòng phải theo anh. Đúng lúc đó, con ngựa chợt lồng sang một bên làm như hơi người lạ khiến nó hoảng sợ. Sergei cũng giật mình và nhấn cò súng.

Trung úy Obermeier lăn mình xuống tuyết cạnh chiếc xe và la lên:

- "Nằm xuống! "

Anh hạ sĩ ngập ngừng một chút trước khi bổ nhoài về phía trước... và do đó, lãnh đủ viên đạn vào giữa trán. Anh ta giơ hai tay lên, trong một thoáng qua anh thấy bóng đêm hình như màu đỏ và anh nằm duỗi dài, tay chân giẫy dụa rồi bất động. Con ngựa phóng nhanh trên đường, cổ dựng cao, bờm bay tung tung, sùi bọt mép.

Sergei bò nấp sau chiếc cột giây thép và thận trọng ngửng đầu quan sát chiếc xe. Một tiếng nổ phá vỡ sự im lặng. Tuyết bay tung cạnh đầu hắn. Địch thủ đã nổ súng. Sergei thay đổi vị trí. Khi hắn quan sát lại, thì tất cả đều bình lặng. Hắn không nhìn thấy viên sĩ quan Đức sau chiếc xe cách đó ba chục thước, cạnh xác của anh hạ sĩ. Hắn chờ đợi và suy nghĩ: "Mình đủ kiên nhẫn và thế nào nó cũng phải đi ra. Nó là một tên Đức. Thằng Đức nào cũng muốn làm anh hùng và tụi nó thường không mấy khi sống sót".

Nhưng Obermeier không định làm anh hùng. Đó chỉ là một người mặc quân phục có đủ kiên nhẫn như anh Nga cốt để giết cho bằng được.

Gần một giờ đã trôi qua như vậy.

Khi bình minh bắt đầu từ từ ló dạng thì Sergei hiểu rằng nạn nhân đã thoát. Hắn không thể chờ đợi hơn nữa. Chẳng bao lâu nữa những binh sĩ Đức khác sẽ tới: có thể là toán tuẫn tiễu hay một đoàn xe tiếp tế. Nếu họ kiểm ra hắn, chắc là chết.

Vả lại, chốc nữa là trời quá sáng khó trốn nổi. Địch thủ sẽ nhận ra hắn trước khi hắn tiến được vào rừng; Vì vậy dù bị buốt cóng, răng đập vào nhau lập cập, hắn cũng rút lui sau bức tường tuyết rồi khi thấy đã khá xa, hắn đứng dậy và chạy về phía lùm cây.

Obermeier nhìn thấy hắn nhưng không bắn. Khoảng cách đã quá xa mà dù gần đi chăng nữa, anh cũng không thể bắn được khi chính anh cũng bị đông cứng, tê cóng vì lạnh. Anh đứng dậy một cách khó khăn, nhìn về phía địch thủ, rồi bắt dầu chạy chung quanh chiếc xe như một thằng điên. Khi máu bắt đầu lưu thông được tới đầu tứ chi, anh nâng xác người hạ sĩ đặt người hạ sĩ đặt lên ghế sau chiếc xe. Trước khi xe chạy anh nhìn quang cảnh một ngày mùa đông đang từ từ lên. Miền đất này thật mênh mông giống như chiếc bọt biển vĩ đại. Anh nghĩ: "Tất cả nhân loại cũng có thể bị nuốt gọn trong miền này mà chưa thấm gì".

Tuyết lại bắt đầu rơi. Chiếc xe trượt tiếp tục đường về Barsdovka. Bác sĩ Bergen cùng Thượng sĩ nhất Krull đứng chờ sẵn. Họ đang lo ngại và bàn gửi toán thám sảt đi Babinitchi. Khi chiếc xe trượt ngừng lại, họ tiến đến gần, Trung úy Obermeier xuống xe, chân tay cứng ngắc.

Bác sĩ Bergen hướng về phía xác của anh hạ sĩ, hỏi: "Chết rồi à"? Câu hỏi bằng thừa vì thoáng nhìn qua ai cũng nhận thấy ngay. Thượng sĩ Krull nói, giọng hơi run không phải chỉ vì lạnh:

- "Ai thế?"

Trung úy Obermeier nói:

- "Hạ sĩ Lohmann. Hãy đem anh ấy đi! "

Viên Thượng sĩ nói:

- "Vào uống chút rượu cho mạnh hơn".

Cái tin hạ sĩ Lohmann tử thương gây phần nào xúc động nhưng rồi bị quên lẵng trước tin loan báo Trung úy chắc chắn đã đem thư từ về. Tin này loan nhanh như lửa gặp rơm khô. Anh Wiedeck vốn tính thâm trầm ít nói cũng náo nức như chú bé trong đêm Giáng sinh. Anh ta đi lang thang như người mất trí, luôn miệng hỏi giờ và lần đầu kể từ mấy tuần nay, anh lại nhắc đến vợ.

- "Nhà tôi thế nào cũng viết thư. Tôi chỉ cần biết xem thằng nhỏ ra sao. Cái ngày quỉ quái hôm nay dễ không tối hay sao? "

Cựu Đại tá Bartlitz ngồi trong góc căn hầm đang làm nửa chừng. Ông đã được một binh sĩ bị thương nhẹ thay thế trong công việc bếp nước. Ông trầm ngâm uống nước nóng được mệnh danh là trà. Không biết vợ ông sẽ viết gì cho ông? Mặc dầu bà ta là con gái một vị tướng tử trận trong Thế Chiến thứ nhất, liệu bà ta còn giữ được lòng can đảm như khi ông bị gửi đi Tiểu Đoàn trừng giới vì lý do bất tuân lệnh? Trước ngày xử án, một hôm bà đã đến thăm ông và nói một cách bình thản:

- "Hãy ngửng đầu lên, anh yêu! Hãy nghĩ đến chuyện Nã-Phá-Luân...Tình trạng này sẽ chẳng thể kéo dài mãi đâu! "

May mắn thay, viên Thượng sĩ trưởng toán gác hôm đó lại không biết Nã-Phá-Luân là ai...

Bartlitz mỉm cười khi nhớ lại cảnh hôm đó. Vợ ông chắc chắn đã viết thư... và không phải chỉ viết một bức đâu. Nếu ông không có thư thì có thể là đã có chuyện gì xảy ra. Như đã nhiều lần trong những tháng qua, ông im lặng cầu nguyện: "Lạy chúa, xin gìn giữ cho vợ con được mạnh khỏe; xin cho nàng khỏi bị chết vì bom đạn, xin cho con được tìm thấy nàng ngày con trả về, xin cho con nhận được một lá thư..."

Và ông cứ ngồi yên như thế, mắt nhìn vào khoảng trông không, tay cầm cái chảo vừa uống nước vừa cầu nguyện.

Tại trạm cứu thương, Thượng-sĩ nhất Krull đã nhìn thấy tập thư từ và đã cầm lên một vài cái " gửi cho Schwanecke, Deutschmann, Kronenberg và mấy người lính khác của ông. Bức thư đề tên Deutschmann đặc biệt làm ông nổi giận. Thư đề ; "Kinh gửi Bác sĩ Ernst Deutschmann". Lập tức ông lấy bút chì đỏ gạch ngang và đề: "Binh nhì E.Deutschmann". Rồi ông mang tất cả trình Trung úy Obermeier đang ngồi trong phòng Bác-sĩ Bergen.

Ông nói:

- "Thưa Trung úy, có cả một thư gửi cho Schwanecke. có nên trao cho hắn không, cần kiểm duyệt không? "

- "Đưa thư đó cho tôi. Tòi sẽ đích thân trao cho hắn".

- "Thế còn thư của binh nhì Deutschmann? "

- "Tại sao anh hỏi câu đỏ? Anh không thấy thư đó đã đóng dấu như một bì thư công vụ khẩn? Đừng có ngu xuẩn quá như vậy nữa. Anh phát các thư này cho người nhận đi".

Krull lui ra, giận dữ. Ồng tự nhủ một cách chua chát: "vẫn cứ những truyện thiên vị như vậy. Tại sao lại gửi bì thư công vụ cho thằng binh nhì đó? Nhưng họ vẫn che đỡ cho nhau".

Trung úy luôn luôn trọng nể thằng cha lính hạng bét đó vì hắn có bằng Tú Tài, vì hắn là Bác- sĩ! Bác-sĩ... là cái đếch gì ở đây?

Khi gặp Deutschmann tại trạm cứu thương, Krull nói mỉa mai:

- "Này, Bác-sĩ! Có thư ở quê. Một bì thư công vụ gửi cho ông Bác-sĩ!... Lượm lấy!"

Ông ném bức thư, cố tình ném hụt.

Deutschmann lặng lẽ cúi nhặt và bỏ vào túi.

Thượng sĩ Krull bỏ đi, thất vọng. Ông tự nhủ. "Cái bọn trí thức đó, chẳng có chút khí lực nào, thiếu tủy ở trong xương. Nếu gặp thằng Schwanecke ít ra nó cũng nói: "Búc...tao!".

Nhưng cái thằng cha này thì lại cao nhã, quá cao nhã!

Deutschmann ngồi trên chiếc ghế đẩu trong phòng bên cạnh kho lúa, ướm thử xem lá thư nặng nhẹ ra sao Thoạt đầu, anh tưởng là thư của Julia và anh cảm thấy hổ thẹn pha chút lo ngại dâng lên trong lòng. Nhưng rồi anh thất vọng khi nhận ra thư của Bác sĩ Kukill. Tại sao Julia không viết cho anh? Có chuyện gì xảy ra cho nàng chăng, có thể... trong một vụ ném bom? Và còn cái thằng cha Kukill này có chuyện gì để nói với anh ở đây? Hay là hắn nói... về chuyện Julia? Không, không có thể như vậy!

Từ từ và ngập ngừng anh xé bì thơ, mở lá thư và bắt đầu đọc. Ngay từ dòng chữ đầu, khuôn mặt anh băng giá lại và cuối cùng giống như mặt một thây ma. Bằng một cố gắng tận lực, anh cố đọc dòng này qua dòng khác, chữ này qua chữ khác. Khi đọc xong, anh đặt tờ giấy lên đầu gối, gấp lại cẩn thận, bỏ vào bao thơ và cất vào túi. Rồi anh ngồi im một lúc lâu, trong vẻ bình lặng bất thường như một người vừa chợt khám phá ra một sự thật hãi bùng, tệ hại hơn hết mọi sự, một người nhìn nhận đã phản bội cả đời mình vì một cuộc phiêu lưu không có ngày mai và tự khinh bỉ chính mình. Hơn thế nữa: như một người buộc lòng nhận ra rằng đã có một người khác dành sự hy sinh tối thượng cho mình trong khi mình không xứng đáng. Và để tăng thêm sự hành hạ bản thân, anh lặp đi lặp lại: nàng đã làm như thế trong khi ta phản bội lại nàng.

Ngay sáng hôm đó, Trung úy Obermeier cho gọi Schwanecke. Hắn tới trình diện trong tư thế toàn hảo đúng theo quân kỷ của một quân nhân Đức: tay thẳng, ngón tay út dọc theo nẹp quần, bụng thót lại, ngực ưỡu ra.

- "Có bức thư cho anh đây, Schwanecke".

Một nét ngạc nhiên nghi ngờ hiện trên mặt hắn.

- "Thưa Trung úy, một bức thư sao! Xưa nay tôi chưa hề nhận được thư bao giờ".

- "Thế mà lại có lá thư cho anh".

- "Dạ, nếu vậy thì chắc chắn lại có chuyện gì rắc rối đây!"

- "Tại sao anh lại nghĩ thế? "

- "Dạ, nếu tôi có thư thì... theo tôi nghĩ, thư đó chỉ có những tin dữ".

- "Anh đang chờ tin dữ sao?"

- "Dạ, không... tôi muốn nói... tôi có bà mẹ ở Hambourg, thưa Trung úy,

chắc Trung úy hiểu? Với những trận bom hàng ngày... Nhưng mà mẹ tôi không bao giờ viết thư cho tôi, như vậy chắc không phải thư của bà... Có lẽ là một người nào đó đã viết cho tôi về tin mẹ tôi hiện... mà đằng nào thì cũng là tin tức của mẹ tôi, dù rằng bà... chắc. Trung úy hiểu? "

Hắn đọc thấy vẻ ngạc nhiên trong mắt của Trung úy Obermeier và hắn mỉm cười, một nụ cười hơi gượng gạo. Hắn nói tiếp:

- "Không, thưa Trung úy, tôi biết Trung úy chưa hiểu tôi. Mẹ tôi đã bảo tôi: "Tao không còn con cái gì nữa. Mày là một thằng khốn nạn, một thằng tội nhân". Ấy! Gia đình tôi như thế đó Trung-úy. Lớn lên như con chuột cống... rồi bị xua đuổi như con chuột cống. Thưa Trung úy, như vậy đó..."

Trung úy Obermeier xúc động khiến cổ hơi khô:

- "Lá thư đúng là của bà già anh".

- "Của mẹ tôi? "

Hắn đưa vội bàn tay ra, nhưng rồi thu lại ngay thẳng tắp theo nẹp quần.

Hắn lập lại:

- "Mẹ tôi? "

Và Trung úy Obermeier đã nhìn thấy một sự việc mà có thế ông đã nhất định không tin nếu việc đó không xảy ra trước mắt: trên nét mặt lạnh lùng của Schwanecke, nụ cười của hắn chợt mang một vẻ dịu hiền và cặp mắt không còn giống như những hòn bi ve nữa mà long lanh một niềm vui thơ ấu.

- "Thực không Trung úy?... Trung úy không đánh lừa tôi chứ? chết! Xin lỗi Trung úy nhưng... "

Schwanecke đưa tay quệt vội trên mặt như muốn xóa bỏ một cái gì vướng bận.

- "Đúng là thư của bà cụ anh. Đây cầm lấy".

Trung úy Obermeier lấy ở trên bàn một phong thư màu xanh rất tầm thường có ghi địa chỉ bằng hàng chữ vụng về và đưa cho Schwanecke. Hắn chùi tay vào quần trước khi đón nhận. Trung úy Obermeier tiếp:

- "Tìm chỗ nào yên tĩnh mà đọc".

Schwanecke trở về kho lúa và ngồi trên giường.

Y tá Kronenberg và Thượng sĩ Krull thấy hắn cầm phong thư bèn tiến lại gần. Kronenberg hỏi:

- "Thư của con nào ở Liesel, ở Anni hay của ai? "

Thượng sĩ Krull riễu cợt:

- "Của má! "

Schwanecke từ từ đứng đậy rồi nói:

- "Xin cha đi! "

- "Ê này!... Mày chưa học cách nói với Thượng cấp phải như thế nào à? "

- "Có chứ! "

Thượng sĩ Krull nhìn cặp mắt hắn, hiểu và lảng ra.

Schwanecke thản nhiên nói với Kronenbeg:

- "Cả mày nữa".

Rồi hắn lại ngồi xuống và dùng ngón tay thong thả, thận trọng mở bao thơ.

Lá thư đầu tiên của mẹ hắn kể từ 5 năm nay. Bà cụ đã từ bỏ hắn khi hắn bị bắt, bà đã câm nín khi mật vụ đến tóm hắn để đưa đi Buchenwald, bà đã quên hắn trong khi tại khu mỏ Thuringe, hắn phải khuân vác những tảng đá nặng hàng tạ và phải phá đá cứng bằng cuốc chim. Bà đã không nói không rằng khi hắn phải sang Nga với cái Tiểu-Đoàn trừng-giới khốn nạn này cùng với những người bị coi như chết rồi,

Hắn có thể ghét bỏ bà mẹ đã sinh ra hắn nhưng dù sao bà cụ không phải vì thế mà không như mọi bà mẹ. Lá thư đã làm hắn quên hết. Thư viết:

"Cách đây 15 ngày vào hôm thứ năm, những phi cơ ném bom khủng khiếp bay tới: mọi thứ đã bị tàn phá nhà cửa, bàn ghế và cả chị Irene của mày ở đó khi quả bom rơi xuống. Nó không chết ngay mà còn bị đau đớn lắm, Người ta còn nghe thấy nó rên la mãi mãi nhưng khi lôi được nó ra thì nó đã chết. Thời này sao mà khủng khiếp quá, ai đã làm gì nên tội mà phải chịu đựng như vậy?... Họ không thể cấp cho tao chỗ ở khác bởi vì ở đâu cũng đầy nhóc. Thiên hạ phải ngủ cả ở nhà ga nhưng rồi nhà ga cũng bị phá nát. Họ còn nói con trai bà là kẻ thù của nhân dân và là một tội nhân nên bà không được gì cả, tao biết làm sao bây giờ? Tao nguyền rủa cái ngày tao sinh mày ra mà lại còn sinh nở khó khăn nữa chớ!!! Bây giờ tao phải ở trong cái lều bằng ván cây, trời thì lạnh quá sức không có than sưởi mà phi cơ lại đến ném bom luôn luôn. Đến bao giờ thì cuộc sống khốn kiếp này mới chấm dứt cho tao? Tất cả là tại mày! Với con Irene tao cũng không kiếm nổi cho nó chiếc quan tài bởi vì nó mang tên họ Schwanecke và như vậy đủ cho thiên hạ ghê tởm. Nhưng bây giờ thì tất cả đối với tao chẳng còn nghĩa lý gì. Đời tao coi như đã hết, và tao chỉ mong mỏi được yên thân nhưng điều đó tao tin rằng chỉ có được khi xuống lỗ.

Má Hecta Schwanecke"

Schwanecke đọc thong thả, rất thong thả. Khi đọc hết, hắn đọc lại như muốn học thuộc lòng. Miệng hắn lẩm nhẩm như một kẻ đọc sách kinh. Càng đọc, mặt hắn càng tái xanh. Rồi khi hắn ngước mắt lên nhìn vào quãng không, cặp mặt hắn gay gắt dưới đôi lông mày rậm.

Kronenberg hỏi nhẹ nhàng:

- "Có chuyện gì vậy? "

Thượng sĩ Krull la lớn từ đầu gian nhà đằng kia:

- "Sao? Má kể chuyện gì? "

Schwanecke không nghe gì cả. Bức thư đầu tiên kể từ 5 năm nay... Và thư đã viết gì? Nhà bị tiêu hủy... tên họ Schwanecke làm thiên hạ ghê tởm... Bà cụ muốn được chết... Hắn thét: "Lũ khốn nạn! và nhảy vọt lên, đầu ngả về phía sau, miệng mở rộng như nghẹt thở.: "Lũ khốn nạn! và vò lá thư, ném xuống đất, lấy chân dí lên".

Hắn rú lên:

- "Má ơi!... Má ơi!... Tụi nó là lũ khốn nạn! Tất cả! "

Krull và Kronenberg chạy lại. Họ tới nơi khi hắn bắt đầu đâm phá phách chiếc giường, mặt nhăn nhó, mắt ngơ ngác. Hắn la:

- "Tụi bay cút đi! Tao sẽ giết, tao sẽ giết hết tụi bay! "

Krull và Kronenberg liếc mắt ra hiệu. Hiển nhiên Shwanecke đang lên cơn điên. Họ nhào lại nhưng phải ba người khác nữa tới giúp sức mới giữ nổi Schwanecke trên giường đã bị phá hỏng một nửa.

Các bác sĩ Bergen, Hansen, Trung úy Obermeier được tin cũng chạy tới.

Y tá Kronenberg phủi hai tay như vừa vác một bao bột.

Mắt bên mặt anh ta bắt đầu sưng vù. Anh nói:

- "Hắn ngủ rồi. Hắn bị kích động thần kinh. Cỏ lẽ hắn đã lâu không đọc nên quên mất chữ khiến hắn nổi khùng".

Trung úy Obermeier nói:

- "Dẹp những ý nghĩ mơ hồ của anh đi".

Ông lại cạnh giường và nhìn bộ mặt nhăn nhó đầy vết sẹo. Ông nói tiếp:

- "Tôi đưa hắn đi Gork... Thượng sĩ Krull, ông đi với tôi".

- "Thưa Trung úy, nhưng còn... vết thương của tôi".

- "Tôi có thể nói rằng bàn tọa của ông lại khỏi rồi. Hơn nữa, không phải tôi cần đến bàn tọa của ông mà là bàn tay ông và ai cũng có thể thấy tay ông vẫn khỏe khoắn. Hoặc giả là ông cần phải dùng bộ mông của ông để giữ Schwanecke? "

- "Dạ không, thưa Trung úy".

- "Tốt. Vậy sẵn sàng vào một giờ đêm tại trước phòng hành quân".

- "Tuân lệnh! "

Bác sĩ Bergen hỏi:

- "Còn bọn du kích? "

- "Bác sĩ khỏi lo ngại về tụi nó. Bắt buộc chúng tôi phải trở về".

Thượng sĩ Krull lần về giường, tự nghĩ: "Lại ra tiền tuyến, pháo kích, du kích. Cục c...!"

Bác sĩ Bergen chích một mũi moóc phin cho Schwanecke.

Trung úy Obermeier hỏi:

- "Thực sự, chuyện xảy ra như thế nào? "

- "Tại bức thư... "

- "Bức thư đâu rồi? "

Anh y tá đi tìm, nhặt lên, đưa lại cho viên sĩ quan, ông vuốt lại tờ giấy cẩn thận và gấp bỏ túi.

Y tá Kronenberg hỏi:

- "Không biết trong thư viết gì mà làm hắn lên cơn như thế? "

Bác sĩ Hansen nhận định:

- "Biết đâu được. Có những bức thư không bao giờ nên gửi đi cả".

Gần một giờ sáng, Krull và Schwanecke đã có mặt trước phòng hành quân. Schwanecke, tựa vào tường, nhìn thẳng phía trước mặt.

Khi tỉnh dậy thấy mình bị trói, hắn cười rộ điên khùng và nói:

- "Bọn ngốc! Tao đâu có muốn chuồn. Tụi bay thử nghĩ tao đi đâu được trong cái xứ ung thối này? "

Y tá Kronenberg đứng ở chân giường, tay thủ sẵn ống chích dấu sau lưng đề phòng trường hợp Schwanecke lại lên cơn. Anh nói:

- "Chẳng ai biết đâu được. Mày đã lên cơn điên ghê gớm và trong trạng thái đó, một thằng như mầy có thể làm đủ mọi chuyện. Một ngày nào đó, bọn mật vụ sẽ đến kiếm mày để treo cổ. Nếu trốn sang bọn Nga, mày còn chút hy vọng".

Thượng sĩ Krull tới sau Kronenberg bảo anh ta im rồi ông nói:

- "Nếu mày tìm cách trốn, họ sẽ lột mày từng chiếc xương sườn một".

Bác sĩ Bergen đã cấp cho Thượng sĩ giấy xuất viện làm tiêu tan niềm hy vọng chót của ông. Krull đành cam chịu lại trở thành người hùng. Mọi người được biết tin mười lăm phút sau khi có quyết định. Thượng sĩ nhất đã bắt một thương binh nhẹ quay ngược quay xuôi bởi vì, theo lời ông, anh ta đã quên hết cách chào kính thượng cấp trong thời gian nghỉ ngơi trong chiếc giường ấm áp.

Ông la lớn dọc theo kho lúa:

- "Chính tao sẽ dậy cho tụi bay. Tụi bay sưởi ấm ở nơi này, trong khi bọn tao phải chịu cóng lạnh trong tuyết và đá băng, đồ lười thối thây! Tự tao sẽ đích thân liệu cho mấy thằng ở bệnh xá trở về".

- "Thằng khốn nạn".

Thượng sĩ Krull quay lại:

- "Thằng nào vừa nói đó? "

Trên đống rơm ra, những người bị thương nặng cười riễu cợt. Ở cuối phòng, bóng tối, có giọng nói khẽ nhưng rõ ràng cất lên:

- "Gió nói đó, gió, con của trời... "

Y tá Kronenberg phì cười. Nhưng Thượng sĩ Krull không còn muốn có chuyện với các y tá. Ông đành phải nắm chặt tay và lớn tiếng:

- "Chúng ta sẽ còn gặp nhau trong nhiều trường hợp khác! "

Kronenberg xác nhận một cách quả quyết:

- "Cầu mong được như vậy! Đó là điều tất cả chúng tôi đang chờ đợi... "

- "Anh muốn nói gì trong đó? "

- "Chẳng có gì khác ngoài câu ông đã nói, thưa Thuợng sĩ".

Trong đêm tối, cóng lạnh trước căn nhà tồi tàn, Thượng sĩ Krull trở nên âm thầm và suy tư. Mặt trận mỗi ngày tiến lại gần. Ông nghĩ tới bọn du kích trên đoạn đường ông sắp đi tới vùng hành quân, nghĩ tới những giao thông hào, những trận pháo kích. Tóm lại tương lai hiện ra với ông đầy đe dọa, sự nguy hiểm, ở khắp nơi và càng ngày ông càng có cảm giác như một đại họa đang được chuẩn bị.

Không thể nào nói rõ đuợc là linh tính đó từ đâu đã tới với ông cũng như với tất cả mọi người cảm thấy như ông. Đứng tựa vào những tấm ván lạnh lẽo của căn nhà, ông không lưu tâm đến sự hiện diện của Schwanecke ở bên cạnh và có lẽ ông cũng không để ý tới một binh sĩ trong Đại đội đi qua mặt ông mà không chào. Rồi Trung úy Obermeier tới. Ông ta quấn chiếc khăn quàng chung quanh đầu, dưới chiếc mũ lông, trông giống như người bị sưng răng.

- "Xong cả chưa, Thượng sĩ? "

- "Dạ xong, Trung úy".

- "Mình đem cả Deutschmann theo. Hắn tới bây giờ".

Schwanecke hỏi một cách thiếu lễ độ:

- "Hắn đi làm cái cóc gì? "

- "Bác sĩ Hansen có ít thuốc gửi hắn".

Trung úy Obermeier trả lời và nhận ra quá chậm người đã đặt câu hỏi. Ông nhìn thẳng mặt Schwanecke và hắn đón nhận tia mắt ông vởi vẻ thản nhiên.

- "Schwanecke.. "

- "Dạ, tôi hiểu, thưa Trung úy. Chẳng cần phải nhắc lại: Nếu tôi tìm cách trốn, Trung úy sẽ hạ tôi ngay. Người ta đã bảo tôi điều đó hàng trăm lần, Nghe tai này qua tai kia".

- "Dù sao cũng đừng quên điều đó. Ngày mốt, anh sẽ được đưa đi Orcha".

- "Tại sao vậy? "

- "Rồi anh sẽ biết rõ".

- "Nếu cần... "

Chiếc xe trượt do hai ngựa kéo ngừng lại trước kho lúa. Một binh sĩ mặc áo ấm to sù giống như một nhà thám hiểm Bắc Cực, khó nhận ra được như một sinh vật ở hành tinh khác, ngồi trên chiếc ghế của xà ích. Hắn lững lờ giơ bàn tay lên chiếc mũ lông hắn đã lấy của một lính Nga. Cùng lúc đó, Deutschmann từ trạm cứu thương đi ra, bước chậm rãi, như một anh mộng du, lưng cúi gù, mắt lạc lõng.

Trung úy Obermeier nhìn anh ta và lần thứ hai trong ngày ông tự hỏi có điều gì đã biến đổi con người anh ta đến mức như vậy. Deutschmann xưa nay không phải là người hoạt bát, ưa giao thiệp nhưng bề ngoài anh đã quen với bộ quân phục và thích ứng với đơn vị anh đang phục vụ. Có một vẻ gì trầm lặng thoát ra từ con người anh như một người theo lý trí đã thích nghi với hoàn cảnh. Thế nhưng, từ sáng nay, từ lúc anh nhận được bức thư, anh đã thay đổi hoàn toàn. Đời sống hình như thoát khỏi thân xác anh, anh đi đứng như một người chết biết cử động dưới áp lực của những ảnh hưởng bên ngoài, nói năng như một người máy và trả lời những câu hỏi một cách xa vắng.

Thượng sĩ Krull lên xe trước hết và kéo theo Schwanecke ngồi cạnh để có

thể coi chừng mọi cử chỉ của hắn. Ông ta không để ý cả đến Deutschmann.

Bác sĩ Bergen từ trong nhà chạy ra gọi Trung úy Obermeier:

- "Wernher vừa điện thoại xong. Quân Nga đã chọc thủng phòng tuyến khoảng 30 cây số trong khu chiến Vitebsk. Anh ấy cho rằng cuộc tấu công sắp tới sẽ tung vào đây. (Bác sĩ dừng lại cạnh Trung úy). Chúng mình rất có thể không còn được gặp nhau nữa và tôi muốn nói với anh một vài điều. Anh là một trong những người tốt hiếm hoi ở đây và tôi... tôi... "

Ông đột nhiên quay lại và bỏ chạy về phía căn nhà, băng qua tuyết trắng. Trung úy Obermeier liếc mắt nhìn theo ông ta, lắc đầu, đi đến chỗ xe đậu và bước lên ngồi cạnh Thượng sĩ Krull.

- "Thôi đi! "

Viên Thượng sĩ nhìn ông với vẻ kinh hoàng:

- "Quân Nga đã chọc thủng phòng tuyến? "

- "Hình như thế".

- "Và bây giờ... đến lượt chúng ta? "

- "Có thể".

Krull nuốt nước bọt:

- "Mình sẽ làm thế nào, nếu tụi nó tấn công, thưa Trung úy? Có thể nói mình chẳng có gì cả. Ba trung liên bốn tiểu liên, mười súng trường, năm súng lục cho cả một Đại Đội. Chỉ có thế thôi. Không có vấn đề ngăn chặn quân Nga với những vũ khí đó".

- "Một lần nữa, ông lại có lý, ông Krull".

Schwanecke nói với vẻ riễu cợt:

- "Thưa Trung úy, bắt đầu có mùi rồi. Trung úy lùi lại đi thôi... ông ấy sợ vãi ra quần! "

Nhưng ông Thượng sĩ cũng không lưu ý. Ông nhìn viên sĩ quan với cặp mắt mở lớn:

- "Tụi nó sẽ bắn minh như bắn thỏ. Dù thế nào thì mình cũng không thể để nó tiêu diệt mình như vậy! "

Obermeier đáp:

- "Tại sao không? Thế tại sao mình lại ở đây? "

Bình minh chớm lên khi chiếc xe trượt ngừng trước ban chỉ huy Đại đội tại Gorki. Trung sĩ Kentrop, người nắm quyền chỉ huy trong lúc Trung úy và Thượng sĩ vắng mặt, từ trong chạy ra trình diện và báo cáo. Các Trung sĩ Hefe và Bortke ở ngoài giao thông hào với các toán đang làm việc. Họ báo cáo đêm trước, một toán tuần tiễu Nga, xâm nhập phía sau phòng tuyến Đức đã tấn công họ. Vì họ chỉ có ba súng trường và hai súng lục nên bị tổn thất nặng: Bảy người chết, mười ba bị thương. Bọn Nga rút lui, bỏ tại hai tên chết, sau khi quân tiếp viện tới với một Trung liên và hai Tiểu liên. Thượng sĩ Krull nghe báo cáo mà tưởng như vũ trụ đổ quanh ông. Điều ông lo ngại nay đã xảy ra.

Trung úy Obermeier lặng nghe không nói gì, ông phác cử chỉ cám ơn Kentrop rồi cúi đầu đi vào căn nhà lá. Kentrop theo sau Krull.

Anh nói với Thượng sĩ:

- "Có vẻ lôi thôi rồi, và mới chỉ là bắt đầu. Ở Đại đội 1, súng nổ ran cả đêm".

Deutschmann nghe hai người nói chuyện như nghe qua bông gòn bịt tai. Anh lưu ý đến người khác. Với tia nhìn xa vắng không rời khỏi cặp mắt từ khi đọc bức thư của Bác sĩ Kukill, anh nằm dài ra tấm phản trong căn buồng bé tí xíu. Tờ giấy viết thư ghê gớm kêu loạt soạt trong túi áo ngực. Suốt con đường từ Barsdovka đến Gorki, anh không nói nửa lời.

Julia đã chết. Anh đã đọc tin đó trong bức thư. Bác sĩ Kukill đã nhìn thấy nàng chết; nàng đã hy sinh cho anh, Deutschtnann, để chứng minh sự vô tội của anh. Nàng tin tưởng ở anh và ở công việc của anh. Tuy nhiên chất actinite cũng đã thất bại. Chẳng còn gì quan trọng nữa dù rằng bác sĩ Kukill từ nay đã tin ở khả năng của chất actinite, dù rằng ông ta hối tiếc về sự lầm lẫn, dù ông ta muốn phục hồi danh dự cho anh. Tất cả những cái đó đều là phụ bên cạnh sự việc Julia đã chết dần trong khi mà anh và Tania..,.

Nằm trên giường, mắt nhìn trần, anh có cảm tưởng riêng mình chịu trách nhiệm về cái chết của Julia. Không ai có thể miễn thứ cho anh tội đồ. Anh xé bức thư thành nhiều mẩu nhỏ, ném xuống đất và đứng dậy lẩy chân dí cho biến mất.

Anh chỉ còn một hi vọng phi lý duy nhất... là có thể Julia chưa chết. Kukill nói rằng nàng bị rất nặng, nhưng không nói đến việc nàng chết. Có thể...có thể... nàng thoát được như chính anh đã thoát.

Ngu xuẩn!

Anh đưa tay chùi mặt. Thật ngu xuẩn khi đặt một hy vọng như vậy!

Không, Julia đã chết hẳn rồi.

Anh cởi áo khoác đặt lên giường và đưa mắt ngơ ngác tìm chung quanh. Anh có một việc phải hoàn tất. Trách nhiệm về cái chết của Julia không phải chỉ có mình anh phải gánh chịu. Tại sao anh lại đến nơi đó, trong căn nhà tồi tàn, bẩn thỉu, mục nát?,.. Tại sao? Tại sao anh lại vướng vào cuộc phiêu lưu đó với Tania? Cuộc phiêu lưu đó là một phương tiện để quên. Đã chẳng có chuyện gì xảy ra nếu không có thằng cha vừa viết thư cho anh! Không có tên Kukill đó, anh sẽ vẫn ở Bá Linh, anh sẽ làm việc với Julia, với một Julia xinh đẹp, trong trắng, vợ anh, người đàn bà tuyệt diệu, ngoài người vợ còn là một người bạn, một cộng sự viên...

Vội vã, nóng nảy anh giật tấm các tông đặt dưới giường lấy lập giấy và chiếc bút chì, đặt tất cả lên đầu gối và bắt đầu viết:

"Bác-sĩ Kukill,

Tôi đã nhận được thư ông. Có lẽ đối với ông cũng chẳng sao khi ông biết rằng những lời rên rỉ than vãn của ông đã làm tôi ghê tởm. Tuy nhiên tôi vẫn nói cho ông biết. Tôi nói cho ông điều đó phần lớn là vì tôi tin rằng tôi đã đọc thấy một hàm ý nhận tội của ông qua những dòng chữ. Nhưng thế chưa đủ đâu, thưa ông. Tôi dễ dàng tưởng tượng thấy ông không bạc tóc vì chuyện đó. Như tôi đã biết ông, xưa nay ông không có thói quen thương hại cho những sự đau khổ mà ông đã gây ra. Nếu tôi có thể làm được và cầu trời cho có ngày tôi làm được! Tôi sẽ đập vào mặt ông mà la thật lớn để ông có thể nghe rõ rằng: ông là kẻ tội lỗi, ông là kẻ tội lỗi, ông là kẻ tội lỗi! Vi ông mà tôi phải ở nơi đây! Tội lỗi vì đã gây ra cái chểt của Julia!... Chính ông... Phải chính ông đã gây ra cái chết đó!"

Anh để rơi chiếc bút chì và cặp mắt khô héo nhìn thẳng nền đất trước mặt một lúc lâu. Anh suy nghĩ: "Mình phải khóc, minh muốn khóc nhưng không khóc được. A! Nếu mình nắm được hắn ở đây! Nếu hắn đứng kia, trước mặt mình!

Anh không nghe tiếng cửa mở và người bước vào, đó là Schwanecke. Hắn ngồi xuống giường và chăm chú quan sát Deutschmann rồi hỏi:

- "Mày có chuyện gì vậy? "

- "Không có gì cả. Tại sao mày đến đây? "

- "Tao đi tìm bạn, giáo sư, mày hiểu không? Trước khi họ chặt đầu tao".

Lời nói của hắn thấm nhập rất chậm vào ý thức của Deutschmann.

Anh hỏi:

- "Họ... cái gì mày? "

- "Họ chặt đầu tao, tao đã nói như thế, giáo sư à. Một hai, ba... thủ cấp rơi xuống và Schwanecke không còn nữa! "

- "Mày điên rồi! "

- "Không phải tao mà những thằng khác. Họ đã mài sẵn lưỡi hái, tao nói

cho mày biết vậy đó. Trước hết họ đưa tao vào cái Tiểu-đoàn khốn nạn này và tuyên bố: Này thằng nhỏ, hãy chuộc lại lội lỗi, hãy giết bọn qnân Nga. Như vậy mày sẽ trở thành một cỡ người có hạng. Rồi xảy ra cái chuyện với thằng ngu đó".

- "Bevern hả? "

- "Đúng vậy!"

- "Nhưng không phải mày giết hắn. Họ không có bằng cớ buộc tội mày".

Schwanecke ngoác miệng cười và nói:

- "Có thể sau chót rồi chính tao là kẻ giết hắn... "

Deutschmann giật nảy mình. Anh nhìn người bạn với vẻ sợ hãi.

Hắn cũng thẳng thắn nhìn lại.

- "Thế ra... mày đã giết hắn?... "

- "Không, không phải tao. Câu chuyện chỉ xảy ra như thế này, mày hiểu không? Khi họ nắm được tên nào trong móng vuốt của họ, họ không buông tha dễ dàng đâu. Chỉ một sự nghi ngờ tầm thường là đủ. Mà rất dễ có sự nghi ngờ như vậy. Mày nghe đây: Thằng thứ nhất nói: "Chỉ có một mình hắn với ông ấy ở giao thông hào". Thằng thứ nhì thêm: "Có thể hắn đã giết ông ấy". Và thằng thứ ba quả quyết: "Chính hắn đã giết ông ấy"! Thằng thứ tư nói: "Không thể còn ai khác hơn, điều đó rõ ràng như ban ngày. Không còn ai ngoài Schwanecke đã giết Bevern"! Thế là họ tra cứu trong tư pháp... tư pháp... cái đó gọi là gì nhỉ? "

- "Tư pháp lý lịch".

- "Phải rồi. Mà cái đó của tao thì nguyên vẹn đó, tao nói thẳng với mày như vậy. Thế là mọi người tin chắc như đanh đóng cột rằng tao giết hắn. Rất tiếc là tao giết hắn. Rất tiếc là tao đã không làm thế.. ".

- "Có thể là rồi cũng chính mày giết hắn? "

- "Ô hay! Thế rồi họ nắm cổ tao. Không có chuyện phục hồi nữa! Một kẻ thù của nhân dân! Lưỡi gươm! Soẹt!... Thủ cấp lăn lông lốc. Dân tộc Đức có thể thở dài hết lo. Schwanecke không còn nữa. Mày đã hiểu chưa?... "

- "Thật khủng khiếp.. "

- "Khủng khiếp à? Ô hay! Trong khi mà bao nhiêu thằng phải tịch mỗi ngày... Và tao nói cho mày một điều mà tao chưa hề nói với ai. Có lẽ họ có lý. Tao muốn nói là... mày hiểu không...tao muốn nói thực sự tao là một thằng khốn nạn. Không có cái gì làm tao ngưng tay. Ngay khi có cái gì làm tao khoái...thế là rắc... rắc...tao mần 1iền. Không đáng ngạc nhiên khi những người khác trách cứ tao. Chỉ có điều, mày hiểu không, bây giờ tao đã suy nghĩ, có lẽ tao nghĩ rằng... không lấy gì làm chắc lắm... không lấy gì làm chắc lắm... chỉ vì tao đã biết được mày là thằng giáo sư, biết được Wiedeck và Bartlitz đều là những thằng tốt. Do đó... tao nghĩ họ sẽ phải cho tao một cơ hội... nhưng, bây giờ thì chẳng còn làm gì được nữa".

Hai tay ôm lấy đầu, hắn khóc..

Deutschmann hết sức kinh ngạc. Anh chờ đợi mọi việc xảy ra trừ việc thấy Schwanecke khóc. Anh ngồi im lặng nhưng rồi không thể chịu đựng được cảnh đó lâu hơn nữa, anh từ từ đưa tay đặt lên vai người bạn và nói:

- "Việc đó có thể còn thu xếp được, có thể... "

Schwanecke ngửng đầu, mắt đỏ hoe, long lanh:

- "Không, không còn có thể gì nữa. Tao phải tự lo lấy cho tao. Chỉ có thế thôi! "

- "Mày muốn nói sao? "

- "Tao muốn nói sao à? Hỏi ngu vậy! Đ... m... tao chuồn! "

- "Mày chuồn? Nghĩa là... mày đào ngũ? "

- "Dĩ nhiên".

- "Mày điên! Nếu họ tóm được mày. Trung úy Obermeier sẽ đem mày đặt vào tường và bọn tao sẽ phải bắn mày!

- "Họ sẽ không bắt được tao! Không có thể bắt được tao nếu tao không muốn! "

- "Mày định vượt qua tuyến đầu của quân ta? "

- "Bồ ơi, mày quên rằng tao là một con cáo già. Tao biết đủ mánh lởi. Chẳng ai phải dạy tao cả. Tao còn chuyện này nói cho mày hay. Nghe kỹ đây! (Hắn thong thả đứng dậy và nhìn thẳng vào Deutschmann). Này, giáo sư! Mày bao giờ cũng là một thằng chơi được. Mày là y sĩ ; mày còn ở lại đây làm cóc gì? Mấy thằng khốn nạn đó tụi nó kéo mày xuống bùn. Nếu mày muốn, tao đưa mày đi theo. Hứa danh dự! "

Deutschmann lắc đầu.

- "Đừng có ngu, giáo sư. May sẽ thoát nếu mày theo tao, tao bảo như vậy. Mày sẽ cầm chiếc cờ Hồng Thập Tự, mày sẽ giữ nguyên băng đeo tay và cho tao một chiếc. Thế là đôi bên cùng nghĩ rằng bọn mình kiếm thương binh và chúng ta sẽ thoát đi ở quãng giữa".

- "Không thể được".

- "Tại sao? "

- "Làm như vậy làm chuyện ô nhục. Tao muốn nói về việc sử dụng chiếc cờ Hồng Thập Tự! "

- "Mày đúng là một thằng kỳ cục! Tao muốn biết xem có gì ở trong sọ mày. Vấn đề rõ ràng như nước suối trong: Tắt cả cuộc chiến này là một sự ô nhục! Tao bảo cho mày biết thêm điều này: lá cờ Hồng Thập Tự là để cứu người. Nó sẽ cứu cả chúng ta nữa. Vậy thì mày thấy ô nhục ở chỗ nào. Mặt khác... nếu mày ở lại đây, chắc chắn mày sẽ chết trong cuộc tấn công sắp tới của quân Nga, mày tự vệ bằng cái gì nào? Tụi nó sẽ tiêu diệt mình dễ như bắn bia trong hội chợ. Mà tao bảo thực cho mày biết chuyện đó không còn xa đâu. Tao cảm thấy cùng mình rồi. Vậy mà còn nói nào là ô nhục, nào cờ Hồng Thập Tự, v...v.. Nếu mày ở lại, coi như mày điên ; còn nếu mày theo tao, mày sẽ thoát... đúng như mục đích của Hồng Thập Tự đã đặt ra! "

- "Thế... những thằng khác?

- "Ai! "

- "Bạn bè, những thằng bồ".

- "Thì sao? "

- "Bọn nó sẽ nghĩ sao? "

- "Để tao nói cho mày nghe. Bọn nó sẽ nói: "LạyTrời! Thế là có hai thằng thoát! Mong sao tụi nó qua được, bọn mình hết lòng cầu mong cho chúng nó. Đó, mày thấy tụi nó sẽ nói như vậy! Sau hết, bồ ơi, hãy mở lớn mắt cho thấy rõ! Mày không thấy chuyện gì đang xảy ra ở đây sao? Họ đang chuẩn bị để chuẩn bị tàn sát bầy cừu. Chuyện đó không còn lâu đâu và mày cũng sẽ tịch như những thằng khác. Mày vẫn không hiểu được điều đó sao? Sang phía bên kia, mình còn có một cơ hội. Tao hiểu rằng rơi vào tay bọn Nga chẳng hay ho gì. Tụi nó sẽ hành hạ mình. Nhưng ít ra mình có 50% cơ hội thoát chết. Còn ở đây, có thể mày chỉ có được một phần trăm! Ở đây, mày chỉ là đứa hạng bét nhất trong những đứa hạng bét vì mày thuộc Tiểu-Đoàn trừng-giới. Sang phía bên kia, có thể tụi Nga sẽ bảo: "Hai anh này chịu tội vì chống Hitler. Hoan hô Schwaneke, hoan hô Deutschmann! Các anh muốn ăn gì? Các anh muốn gì? Vậy mày thấy chưa? Hãy theo tao! "

- "Không! "

- "Với băng tay và cờ Hồng Thập Tự, mình sẽ thoát như chơi! "

- "Thế còn bãi mìn? "

- "Mày vẫn chưa biết rằng đó là ngón nghề của tao sao? Tao có thể biết trái mìn chôn cách xa 50 thước! Mày tự nhận là tri thức? Tao không hiểu tại sao mày lại từ chối. Riêng tao, tao phải trốn. Tao không thể tìm một chỗ ẩn thân kiểu y tá phụ hay chức vụ nào tương tự như vậy. Họ sẽ cắt đầu tao. Nếu tao còn chờ đợi tức là tao ngây thơ đến ngu dại! "

- "Thôi, mày bỏ tao ra ngoài chuyện này".

Schwanecke đi về phía cửa sổ nhỏ xíu quay ra con đường làng. Trong tuyết trắng, Thượng sĩ Krull cổ áo kéo lên cao, đang sỉ vả một binh sĩ. Anh này là một giáo sư yếu đuối gần chết đói nên người ta chỉ giao cho việc tạp dịch trong Đại đội. Anh ta có nhiệm vụ quét tuyết và vì mệt mỏi nên chống cán chổi nghĩ ngơi chốc lát. Đúng lúc đó thì Thượng sĩ Krull bắt gặp. Dồn tất cả bực giận vào anh. Thượng sĩ quên đi trong giây lát hiện ông ta đang ở đâu, quên những linh tính đang giầy vò ông. Ông hét:

- "Đồ trí thức trùm chăn! Đỗ được bằng Tú Tái, mài đũng quần trên ghế trường Đại học, lẩm cẩm với mấy thứ triết lý ngu xuẩn, như thế thì mày làm được... còn quét một con đường thì không nổi! A lê hấp, thưa ông giáo sư, mời ông chạy 3 vòng văn phòng này! "

Tay cầm chiếc chồi như cầm lao, ông giáo sư chạy, thở hổn hển, mắt lồi ra, bàn tay trái đỡ lấy ngực phía trái tim.

Thượng sĩ Krull thét:

- "Chạy mau hơn! Mau hơn nữa! Tao phải nhìn thấy cặp giò của mày bay lên! Ngửng đầu lên! Người cho thẳng, nhà triết gia tiền phong! Hãy nghĩ đến Socrate, ông ấy cũng là một thằng như mầy. Hãy nghĩ đến Kant, lấy ông ta làm gương, ông ấy ngủ trong chiếc thùng, giữa không khí trong lành, ở đây không có thiếu không khí trong lành cho mày! Chạy thêm vòng nữa! A lê hấp! "

Viên giáo sư loạng choạng, ném chiếc chổi, chới với hai tay, ngã súc xuống, chúi mặt vào tuyết rồi bất động.

Thượng sĩ nhìn anh ta với vẻ ngạc nhiên, lắc đầu rồi quay lại hỏi:

- "Deutschmann! Deutschmann! Đến tao bảo! "

Schwanecke rời cửa sổ vẻ chế riễu. Hắn nói:

- "Đi đi. Bạn của mày vừa thanh toán xong anh giáo sư. Không bao lâu nữa tới lượt mày đó! "

Hắn đi ra và Deutschmann chạy theo.

Thượng-sĩ Krull đứng cạnh hình thù bất động của anh lính, nhìn Deut-schmann chạy đến với túi cứu thương, hỏi một cách hơi nóng nảy:

- "Có cần chích cho nó không? "

- "Để tôi coi".

Deutschmann quỳ xuống và lật người anh lính lại. Trên trán viên giáo sư, anh thấy một vết thủng sâu. Máu đã đông lại vì gặp lạnh. Anh kéo mi mắt: cặp mắt lạc thần và lờ đờ.

Thượng-sĩ Krull hỏi:

- "Nó... chết rồi hả? "

- "Chưa. Tim nó bị suy nhược".

Thượng sĩ vừa lấy bốt thúc vào người anh lính bất tỉnh vừa nói:

- "Mày nói cho dễ hiểu đi. Nó làm sao? "

Deutschmann tức giận, lớn tiếng:

- "Nó lên sởi! "

Anh đưa mắt tìm người phụ giúp và nhận ra Schwanecke đang đứng tựa vào tường, vẻ hững hờ.

Anh xốc nách viên giáo sư và gọi hắn:

- "Lại giúp tao một tay! "

Schwanecke đáp:

- "Để đấy tao! "

Hắn chạy lại bồng anh lính lên hai tay, đưa vào phòng cấp cứu và đặt lên tấm nệm. Deutschmann cởi cúc áo bộ quân phục và chà mạnh lên bộ ngực lớn trơ xương sườn như những vòng đai chiếc thùng. Viên giáo sư tỉnh lại dần dần.

Anh ta rên rỉ: "Ngạt thở... ngạt thở... " rồi lại ngất đi.

Deutschmann gọi:

- "Cho chút nước! "

Schwanecke chạy vào phòng, đem lại gà men nước và cũng tiếp tay chà ngực cho anh lính. Deutschmann xem xét, giơ tay gõ vào lồng ngực, phía trái tim. Schwanecke nói:

- "Mày cho nó thuốc chữa tim đi".

- "Tao chẳng có thuốc gì ngoài sympathol".

- "À thì cho nó thứ đó.. "

- "Thuốc đó vô hiệu".

- "Có thể thuốc đó cũng có tác dụng. Phải cứu cho thằng cha này. Nó là thằng tốt. Không đến nỗi khốn nạn như thằng Krull.

Deutschmann lấy một chiếc lọ trong túi, đổ 15 giọt vào chiếc cùi dìa. Schwanecke thọc ngón tay trỏ vào cặp môi mím chặt của viên giáo sư và banh miệng ra để Deutschmann đổ thuốc vào. Rồi cả hai lại tiếp tục chà xát.

Schwanecke hỏi:

- "Có cần tao đi kiếm rượu mạnh không? "

- "Vô ích".

- "Phải cứu nó khỏi tình trạng này. Đ... m... thằng Krull khốn nạn. Tao mà nắm được nó một ngày nào đó... "

- "Nó sẽ qua khỏi... tao thấy có vẻ như vậy".

Deutschmann vừa nói vừa nhìn anh giáo sư đang bắt đầu thở đều và khẽ rên rỉ. Schwanecke tiếp:

- "Vậy thì bây giờ mày theo hay không theo tao? "

Deutschmann không đáp.

- "Hay mầy muốn tiêu tùng như thằng cha này? Dù hôm nay nó có thoát khỏi thì chẳng bao lâu nó cũng tịch... chậm nhất là tới khi quân Nga tấn công! "

- " Câm đi! "

- "Được, được. Thôi thì mày cứ việc tịch! Dù thế nào thì tao cũng cóc cần! "

Hai người tiếp tục chà xát trong im lặng, rồi khi thấy có vẻ đã có hiệu quả, họ bọc anh giáo sư vào hai cái mền, và ngồi hai bên cạnh, mỗi người đều chìm vào suy tư. Deutschmann tự hỏi: "Schwanecke có lý chăng? Điều nó nói có thực không? Ai có thể giữ mình ở đây? Tại sao mình không nhận lời nó? Đi khỏi đây, ít ra cũng có cơ hội sống sót".

Khi Trung úy Obermeier bước vào, hai người không ngửng lên và họ chỉ nhận ra khi ông tới cạnh giường. Trung úy hỏi:

- "Lại thằng Krull hả? "

Deutschmann gật đầu.

- "Chuyện đó phải tới".

Trung úy đi ra, mặt xám ngắt, răng nghiến chặt.

Buổi tối hôm đó, Thượng sĩ Krull lồng lộn như con bò tót ở trong làng, rồi mệt mỏi, ông đi luồn từ nhà này sang nhà khác, từ chỗ hầm trú ẩn này sang hầm khác. Trung úy Obermeier đã xài xể ông một mạch nên thân về chuyện viên giáo sư, nhưng điều đó không làm ông bận tâm. Trong suốt cuộc đời binh nghiệp dài, ông đã học được cách rũ bỏ những lời sỉ vả nhất thời của Thượng cấp giống như con chó xù bị ướt phải giũ lông. Nhưng Trung úy Obermeier lại ra lệnh cho ông trở lại giao thông hào để coi sóc công việc và để đo lại những phần đã hoàn tất. Trung úy đã nói:

- "Ông trở thành một thứ chuyên viên đo đạc, phải không, Thượng sĩ? "

Thượng sĩ Krull đập gót chân trả lời:

- "Tuân lệnh Trung úy".

Cái câu: "Tuân lệnh" đó ray rứt ông trong sự thay đổi tính tình đột ngột từ trạng thái phẫn nộ rùm beng sang trạng thái lặng lẽ chất ngất những lo âu....