PHẦN BA trong ngục tù của TÌNH YÊU Chương 11 “TÔI LÀ NGƯỜI LỮ HÀNH ĐÊM TRÊN MỘT CAO TỐC HEO HÚT VẮNG NGƯỜI, CHỈ MONG MỎI ÁNH ĐÈN PHA XA XĂM CỦA MỘT CHIẾC XE NÀO ĐÓ ĐẾN ĐÓN MÌNH VỀ NHÀ”

(Hòa, 18 tuổi, nữ sinh viên ngành Luật

Hải Như, 15 tuổi, nữ sinh lớp Mười)

HÒA

Ông nội tôi làm chủ tịch phường từ những năm nào tôi cũng không biết nữa. Đó là những ngày tháng đen trắng trong mấy bức ảnh mờ cùng tấm bằng khen trơ trọi trên tường phòng khách đã bạc màu. Ông đã từng có uy lực, tiếng nói của ông vẫn phảng phất cái quyền lực xưa. Ông là những gì còn lại của cuộc sống cũ. Ông cấm đoán, ông khước từ những thứ kỳ lạ, “lai căng” của thời đại này. Lúc giận dữ, ông gầm lên, mắt ông hằn lên những tia máu. Không ai trong nhà được phép cãi ông.

Nhưng sao tôi lại thấy ông buồn thế nhỉ? Ông là ông chủ tịch phường buồn bị bệnh tiểu đường với đôi cẳng chân gầy gò yếu ớt như cành cây khô cuối thu. Chúng hành hạ khiến ông không thể đi đâu xa, khiến ông té ngã nhiều lần. Những lúc như vậy, ông chủ tịch phường lại nằm đó bất động, đợi người thân kéo dậy.

Đêm nào ông cũng thức giấc vì chứng tiểu đêm hành hạ, tiếng guốc của ông gõ cộc cộc trong đêm, rồi ngừng lại. Hẳn ông đang ngước lên kiểm tra xem đứa cháu gái mình đã ngủ chưa. Nếu nó chưa ngủ, ông sẽ nói vọng lên, bực bội nhắc, “Mười hai giờ rồi đó! Thức làm cái gì!” Những ngày cấp Ba, tôi hay lấy cái chiếu che ánh đèn hắt ra từ cửa sổ phòng mình, nhưng ông tinh mắt lắm. Tôi im lặng bực tức, không buồn trả lời. Giờ nghĩ lại, lòng thấy nặng, tôi thương ông đứng lặng lẽ trong bóng đêm dưới cửa sổ còn sáng đèn, cất tiếng nhưng không ai đáp lại. Rồi ông lại lọc cọc bước.

Một năm, ông chủ tịch phường phải nằm viện ba, bốn lần, mỗi lần mất vài tuần để ông hồi phục. Sao tôi chẳng bao giờ thấy ai đã từng làm việc với ông đến thăm nhỉ? Quanh ông là không gian ảm đạm của bệnh viện. Những lần tôi đến thăm, ông khe khẽ hé mắt nhìn. Không còn là đôi mắt đỏ, long sòng sọc những tia máu nữa, đôi mắt của ông khi đó ươn ướt, nhỏ bé, đôi mắt của loài nai hiền lành. Chúng gợi cho tôi nhớ đến những ngày rất xa, ông bế tôi trên đôi tay gầy guộc, những ngày tôi bé xíu ngồi trong lòng ông xem ti vi. Nhìn vào đôi mắt ấy, tôi muốn được che chở cho ông biết bao nhiêu.

Ông chủ tịch phường buồn của tôi, trong ông có quá nhiều sự giận dữ. Những cơn thịnh nộ của ông bùng nổ trên chiếc giường trong góc phòng âm u. Liệu sự chua chát này có đến từ những tổn thương xa xăm của ông? Bà cố nội của tôi mất khi ông còn rất bé, hẳn là trong trái tim nhỏ bé của ông ngày ấy đã hằn sâu dấu ấn của mất mát, và ông đã mang theo nỗi đau đầu đời qua những cuộc chiến, qua đời ba tôi và cả đời tôi nữa. Những cơn giận tăm tối đã dần dần hủy hoại ông, hủy hoại ba tôi. Đã bao nhiêu lần tôi chứng kiến ông mắng nhiếc ba là thằng mất dạy, là đứa không làm được tích sự gì cho đời, là đứa trẻ không bao giờ lớn nổi. Ba đã nổi loạn suốt thời niên thiếu vì chưa bao giờ ba được công nhận, được lắng nghe và thấu hiểu. Ông chủ tịch phường đã gieo những hạt giống tính cách của ông vào ba tôi, để rồi khi những hạt giống ấy lớn lên, ba trở thành ông, chỉ có điều những cơn giận dữ trong ba thì nhân lên gấp bội. Ba sợ bị coi là ít học, là kém hiểu biết. Ba chạy theo hào nhoáng vật chất, mong cầu được ghi nhận, chú ý.

Đau đớn làm sao, tôi cũng mang hạt giống giận dữ của ông, của ba, trong trái tim mình. Tôi vẫn nhớ những lần tôi hét vào mặt ba và ông khi họ cãi nhau, “Các người có dừng lại không? Các người muốn tôi chết à?” Nhớ lần tôi hung dữ đẩy em trai tôi. Tôi nhớ cảm giác căm ghét ba mẹ tột độ khi mẹ đọc nhật ký của tôi và nói, “Tao đẻ ra mi thì tao có quyền đọc,” và ba thì quát, “Học thì không học, nhật ký cái gì!”

Cuộc đời tôi cũng buồn. Ba mẹ ở quê đang nghĩ rằng ở Sài Gòn ngày ngày tôi chăm chỉ lên lớp và vẫn tấn tới trên con đường bằng cấp mà họ vạch ra. Thực tế, tôi lủi thủi tới tham vấn tâm lý, lủi thủi mua thuốc uống theo chỉ định của bác sĩ. Tôi bị trầm cảm, đã bị từ lớp Mười một mà chưa bao giờ ba mẹ thừa nhận nó tồn tại. Họ cho rằng vấn đề là tôi đọc sách quá nhiều và không chịu ra ngoài vận động, ở buổi tham vấn gần đây, tôi vẽ một đứa trẻ đang đứng dưới một đám mây lớn u ám. Vẫn đang lớn, như một cái cây. Tôi viết về bản thân vậy hồi tròn mười tám tuổi. Nhưng tôi là một cái cây thiếu nắng. Giá mà tôi có thể đẩy được đám mây đi để mặt trời tỏa sáng.

Dịp Tết tôi về thăm gia đình và kể về bệnh của mình. Ba xua tay, bảo, nói vậy người ta biết thì sau này không xin được việc đâu. Ông nói tôi “ưng” bị bệnh để không phải cố gắng. Mẹ nói “không chịu giao du tiếp xúc với ai thì bị trầm cảm chớ răng.” Bà nói “ông bà khỏe mạnh, ba mẹ khỏe mạnh, vẫn gửi tiền đầy đủ, sao bị trầm cảm được.” Bà nói đi nói lại. Ông quát bà im đi, “đời nó thì nó ráng chịu.” Tôi nói tôi mệt mỏi lắm rồi, tôi muốn bảo lưu, về nhà chữa bệnh. Ba nói “Mệt với bay, cuối năm rồi còn không được yên.” Mẹ nói mẹ cả ngày phải quanh quẩn bếp núc, tôi sướng vậy mà không biết đường sướng. Dì Lan bảo tôi không biết thương ba mẹ. Bác Hương bảo là không có bằng đại học thì sau không lấy được chồng. Mấy hôm sau ông nội gọi tôi vào, nói tôi học ngành nào cũng được, nhưng cần có cái bằng, ông sẽ ráng sống tới lúc tôi tốt nghiệp, ông không còn nhiều thời gian, ông không thể chờ tới lúc thằng em tôi có bằng, chỉ chờ được tôi thôi.

Sáng qua, ông đi tiểu bị rớt ra nhà, ông lấy cái giẻ khô lau rồi vứt giẻ ở sau nhà. Tôi nhìn nó, nửa muốn vứt nó vào thùng rác, nửa muốn tọng vào miệng mình. Tôi thấy ghét mọi thứ, ghét cả bản thân mình. Chắc tôi sắp phát điên rồi. Một cảm giác tức giận vô cớ bủa vây tôi. Giá mà người thân của tôi có thể ôm tôi và nói, “Hòa ơi, con đã mệt nhiều rồi, ông, bà, ba, mẹ ở đây với con. Con hãy nghỉ ngơi, bây giờ không điều gì quan trọng đối với chúng ta bằng sức khỏe của con, chúng ta hiểu con đã không hạnh phúc, chúng ta xin lỗi con vì điều đó.”

Có những khoảnh khắc tôi thấy may mắn vì được sinh ra trên đời này. Đó là khi tôi thấy ánh nắng sớm chiếu vào khuôn mặt hiền từ của Đức Mẹ trước nhà thờ gần nơi tôi trọ. Là khi tôi đi giữa những giá sách trong thư viện, tay tôi chạm vào những gáy sách. Là khi tôi chạy bộ quanh Dinh Độc lập, thật chậm, thật chậm. Là khi tôi đọc thơ Lưu Quang Vũ, “ta như chim, tiếng Việt như rừng.” Những vần thơ tâm sự với tâm hồn buồn chán của tôi, an ủi vỗ về tôi.

Nhưng những khoảnh khắc như vậy mới ít ỏi làm sao. Còn lúc này, tôi thấy mình là một người lữ hành trên một cao tốc heo hút trong đêm, chỉ mong mỏi ánh đèn pha xa xăm của một chiếc xe nào đó đến đón mình về nhà.

HẢI NHƯ

Sáng nay tôi và ông bà ngoại lại cãi nhau. Tôi không nhớ lý do nữa, chỉ nhớ cuối cùng bà nói, “Mày là cháu tao, tao còn đẻ ra tiến sĩ, bây giờ mày không nghe tao thì mày nghe ai?”

Cả cậu tôi và dì tôi đều là tiến sĩ và đang định cư ở nước ngoài, lương tháng cả trăm triệu.

Bi kịch của đời tôi bắt đầu khi vừa rồi tôi thi trượt chuyên Ams. Từ năm ngoái, cậu và ông bà lúc nào cũng nói là phải vào trường chuyên. Vào chuyên thì mới đi du học được, du học được thì sau này sống mới sướng được. Còn không thì sau này “cạp đất mà ăn” và “đi hốt rác ấy.”

Hôm biết tin tôi thiếu nửa điểm, ông bà bảo, “Ừ, mày thì cũng chỉ giống mẹ mày thôi.” Ngày xưa cậu tôi học chuyên Ams, dì tôi học chuyên Ngoại ngữ. “Chỉ có mẹ mày học trường làng nhàng nên bây giờ không đâu ra đâu.” Mẹ tôi làm ở một ngân hàng Đài Loan, lương tháng hai mươi triệu, với ông bà thế là thất bại.

Tôi cười nhẹ, trượt rồi thì biết làm sao bây giờ. Cái cười không qua được mắt bà, bà bảo là tôi láo, bất cần.

Lại nói về chuyện tiến sĩ, hồi tôi học lớp Tám, mười một giờ đêm thì chung cư có báo động hỏa hoạn. Tôi rất thính ngủ, nên bật dậy ngay. Chúng tôi chạy ra cầu thang, bà trước, rồi tôi, rồi ông. Đã leo được hai tầng thì bỗng bà quay lại bảo ông, “Ơ, còn cái bằng tiến sĩ của thằng Thắng!” Tôi kêu lên, “Ông bà ơi, nó chỉ là tờ giấy thôi mà…” Nhưng hai người lật đật lộn lại, lấy cái bằng tiến sĩ của cậu đang được treo trang trọng trên tường phòng khách xuống, rồi ôm nó lật đật quay ra, thở dốc. Hồi đó là hai năm trước, nghĩa là khi đó bà sáu mươi sáu, còn ông bảy mươi. Lúc đó tôi cũng phải bám theo vì sợ nhỡ có chuyện gì.

Sau này thì dì tôi cũng đem về một cái bằng tiến sĩ, nó cũng được lồng vào khung vàng và treo trên tường.

Mẹ ở nơi khác mà tôi cũng chẳng biết cụ thể là chỗ nào. Hồi tôi lớp Tám thì mẹ ra ở riêng để thoát khỏi sự chì chiết của ông bà, chứ trước đó thì ba người cãi nhau triền miên. Thỉnh thoảng, khi đến chơi, mẹ thử nói chuyện với ông bà để họ đỡ khó tính hơn, “Bố mẹ cũng có chỗ này không hợp lý…” Ông bà sẽ ngắt lời, “Tao đã nuôi dạy hai đứa con tao thành tiến sĩ, mày không phải dạy khôn tao.” Rồi họ quay ra tụng kinh. Ông bà hay bắt tôi tới chùa nghe kinh, ở nhà thì mở cái đài đọc kinh suốt ngày. Bà dặn, “Mày tu tâm, tích đức nhiều vào thì sau này mới sống sung túc được”. Tôi nghĩ thầm, thế thì giống như một dạng mua bán à? Có lần ở trong chùa, hôm đó có cả mẹ, ông bà bắt tôi khấn để được một suất học bổng du học. Tôi cưỡng lại, những lúc tôi gặp khó khăn thì có ai giúp tôi đâu, Phật cũng chẳng chìa tay ra cho tôi. Mẹ rất tức giận, tát tôi một cái ngay ở đó, còn ông thì nhất định bắt tôi quỳ xuống sám hối trước tượng Phật, vì nếu không sau khi chết tôi sẽ bị đày xuống địa ngục.

Mỗi khi tôi gọi cho bố và khóc ghê quá thì bố lại bảo, “Con phải cố gắng thôi…” Chắc bố cũng không biết nói gì khác. Bố mẹ tôi bỏ nhau khi tôi còn nhỏ, mỗi người ở một nơi. Hồi lớp Một, tôi gọi bố là “thằng khốn” và bị bà nội tát một cái. Lúc đó tôi mới biết đó là từ xấu. Tôi học nó từ ông bà ngoại. Họ chửi bố ghê lắm. “Ối giời ơi, mày về với bố mày đi, cả cái dòng họ nội nhà mày đúng là khốn nạn vô văn hóa.” Mẹ cũng hay chửi bố, dù mười mấy năm đã trôi qua rồi.

Có hôm trong cửa hàng nội thất, tôi can mẹ vì mẹ cứ mặc cả một món hàng còn nửa giá so với giá niêm yết, khiến tất cả nhân viên đều ái ngại. Lúc ra ngoài, tôi đi sau, được mấy bước thì mẹ quay lại tát tôi một cái giữa đường.

Mẹ đã từng cố gắng để hiểu tôi, nhưng khi nghe ông bà ngoại nói này nói kia thì lại thay đổi thái độ. Từ ngày mẹ kinh doanh đa cấp bị sa sút, thua lỗ, thì mẹ nóng tính hơn và chả thiết tha nói chuyện gì với tôi nữa. Mẹ hay cho tôi ăn tát, tôi và mẹ ngày càng xa cách.

“Mày làm cái gì cũng lề mề! Mà sao mày thấy chúng nó tranh cãi với mẹ mày mà mày không giúp mẹ, mày còn hùa vào với chúng nó. Sao mày ngu như bò thế? Tao không hiểu sao lại sinh ra đứa con như mày, mày với bố mày giống nhau như đúc, đều khốn nạn như nhau.”

“Mẹ quá đáng thế. Mẹ bảo con không được chửi mà sao mẹ chửi con thế?”

“Tao chỉ có như thế thôi. Thế nhưng tao vẫn là mẹ mày!”

Tôi bỏ chạy, mà mẹ cũng chẳng chạy theo. Trong người có mỗi vài nghìn, tôi đành đi bộ về nhà, vừa đi vừa khóc.

Mỗi khi xem Về nhà đi con, mẹ lại bảo nhân vật Khải giống hệt bố tôi ngày xưa. “Ngày xưa bố mày cũng khốn nạn thế, mà còn khốn nạn hơn.” Tôi không biết rõ bố đã làm gì, hình như nó liên quan tới việc bố mẹ tôi giành quyền nuôi tới lúc ly dị. Bố đã làm rất nhiều cách khác nhau nhưng cuối cùng thì mẹ và ông bà thắng.

Đam mê của tôi là vẽ. Tôi có thể vẽ ngày vẽ đêm, vẽ lúc ra chơi, vẽ vào buổi chiều khi tan học. Thậm chí tôi đã bán được tranh. Mình đưa tranh lên mấy nhóm trên Facebook, người nào muốn mua sẽ nhắn tin. Mấy trăm nghìn cho tới hơn triệu một cái. Ông bà tỏ vẻ coi thường ra mặt. “Sao mày không học thật giỏi đi, sau này mày kiếm mấy trăm triệu một tháng, giờ mày kiếm mấy đồng lẻ này để làm gì”. Không hiểu sao ông bà ghét cay ghét đắng mấy họa sĩ vẽ chân dung ở Bờ Hồ. “Cái loại ấy chỉ làm trò hề, ra đứng đường cho chết rét,” mùa đông năm ngoái bà nói vậy. Rồi bà dọa, “Mai mốt tao mua cho mày cái ghế, mày ra đấy mà vẽ.” Tranh của tôi được tham gia triển lãm hai lần, cùng với tranh của nhiều người khác. Mẹ tới coi một lần, mẹ thấy được treo ở Trung tâm văn hóa Pháp thì nó oách. Nhưng ông bà không đến. “Ôi dồi, toàn mấy đứa họa sĩ nghèo đến ngắm tranh của nhau.”

Nên là tôi không dám vẽ nhiều trước mặt ông bà, chỉ vẽ vào tối muộn, khi ông tụng kinh, bà thì đã đi ngủ. Tỏi giấu tranh ở dưới gầm bàn, chèn một đống sách lên, hoặc cất trong tủ quần áo. Từ sau vụ ông bà vào phòng tôi, vứt màu và các toan tranh của tôi đi thì tôi phải làm vậy. May mà tôi còn một ít tiền của bố cho để mua lại màu. Thỉnh thoảng bà lại vào phòng tôi lục lọi. Bà còn vứt cả cuốn Đường thi quốc âm của tôi nữa, để tôi “tập trung vào việc học.”

Từ hôm trượt Ams thì tôi không còn tâm trạng nào để cầm bút vẽ lên nữa. Ngày nào cũng buồn bực, đen tối. Ngày nào ông bà cũng nói, “Mày không thấy nhục à? Mày vẽ nữa đi! Cái Linh ấy, học kỳ nào nó cũng đứng nhất lớp…” Linh là con cậu tôi, nó học ở bên Úc. Rồi ông bà đi xem bói, thầy bói bảo tôi sẽ lấy chồng sớm, thế là ông bà càng sợ. Chết, cái con này trượt trường chuyên, không khéo sau này nó lấy chồng sớm thật. Cái hôm anh họ bên nội chở tôi về nhà, ông bà nhìn thấy bèn bảo, “À, mày có cái thằng nào thì mày dắt luôn nó về đây đi, tao gả mày cho nó luôn. Cưới chui năm mươi mâm cỗ…” Tôi phải gọi cho mẹ anh ấy để nhờ xác nhận đấy là anh họ thì ông bà mới xuôi xuôi. Nhưng bà vẫn lo sau này tôi sẽ kết hôn sớm, “Đừng để đến lúc mà cái bụng mày nó phưỡn ra!” Bà chả bao giờ để ý tôi nói cái gì nhưng rất nhớ lời ông thầy bói. Ông bà vứt màu và toan của tôi đi cũng là vì một ông thầy bói khác nói là tôi theo nghiệp nghệ sĩ nên sau này nghèo.

Ông bà đang tính gửi tôi sang sống với cậu ở bên Úc. Bà bảo, “Cái gì bên đó cũng rẻ lắm, tôm hùm bên đấy rất rẻ, một tuần mày có thể ăn mấy con…” Xong rồi ông nói, “Còn cái vấn đề cá hồi á, cậu mày đi câu cá hồi, câu nhanh lắm, chỉ ăn những miếng ngon thôi còn những chỗ không ngon thì vứt đi, tuần sau lại đi câu tiếp.” Ông bà không thể chấp nhận được là họ đã nuôi tôi từ bé, giống như đã nuôi dì và cậu, mà thành quả lại không như mình mong muốn. Bỗng nhiên con bé lại nghe ai đó và quay ra thích vẽ mà không chịu cố gắng đi du học để được ăn mấy con tôm hùm một tuần. Năm ngoái ông bà sang Úc thăm cậu và dì, rồi ông bị gout vì ăn tôm hùm nhiều quá. Một tháng ông ăn chay một ngày, vào ngày cúng, còn thì ông rất thích bít tết và tôm hùm, nên là ông bị gout.

Tôi mà sang với cậu thì chắc chắn là hết đời, không thể vẽ vời gì được nữa. Cậu tôi còn ham thành tích hơn cả ông bà nữa. Cái đợt mợ tôi có mang đứa thứ hai thì cậu đang phấn đấu lên chức giáo sư, cậu sợ cái thai ảnh hưởng tới công việc nên cậu muốn bỏ cái thai đấy. Ông bà theo đạo Phật, không đồng ý, nên nó được giữ lại.

Tôi mới mười lăm tuổi, nhiều khi tôi tức giận với những đứa trẻ may mắn hơn mình. Một đứa bạn tôi thích vẽ manga, nó được bố mẹ mua hẳn cho một cái bảng vẽ điện tử, được cho tiền đi học vẽ. Tại sao tôi không được như nó? Cuộc sống của tôi như là trong địa ngục. Tôi ở ngoài đường suốt, về nhà thì cố thủ trong phòng, không chịu xuống ăn cùng ông bà. Tôi cáu kỉnh và gắt gỏng với người xung quanh. Sáng nay, ông bà cẩn thận đóng kín các cửa lại rồi mới quay ra mắng tôi. Họ muốn giữ một hình ảnh gia đình hòa thuận, hạnh phúc trước mặt hàng xóm. Bên ngoài thì luôn miệng, “Ông nhà tôi thế mà hay…”, trong nhà thì hai người chì chiết nhau toàn chuyện lông gà vỏ tỏi, người này ăn chuối xong không vứt vỏ, người kia vung tay đóng công đức xây nhà thờ họ. Họ luôn hai mặt như vậy. Đi thăm một người dì trẻ mới sinh con nhưng chưa cưới thì thay nhau bế và khen đứa bé, lúc về bảo nhau cái loại con hoang đấy thì làm được gì, không biết thằng kia đã bỏ vợ chưa, thế này chỉ đi làm phò. Về quê ăn giỗ thì động viên khen ngợi cậu anh họ của tôi, vừa leo lên ô tô về Hà Nội thì nói ngay là nó lông nha lông nhông, tí tuổi đầu chỉ biết chạy loạn, yêu với chả đương, được cái con bạn gái cũng ngu dốt như nó.

Tôi xin lỗi, sắp sang năm mới rồi mà bạn vẫn phải nghe những lời lải nhải của tôi. Đến giờ thì tôi đã gần như chấp nhận mình không thể theo đuổi nghệ thuật. Tôi sẽ phải làm theo những gì mà người thân độc hại bắt tôi làm. Sáng nay, trên phòng mình, tôi đập đầu vào tường muốn mình chết đi. Nhưng tôi không chết. Tôi gọi cho bố. Bố lại bảo, “Con phải chịu đựng chứ, chuyện rất bình thường mà…”

Vậy như thế nào mới là bất thường?

Lặng lẽ khóc

Tôi không còn gì để nói nữa. Tôi chẳng có ai trên đời cả. Không có mục tiêu, không có tương lai.

Tôi không muốn sống như thế này nữa bạn ạ, nhưng tôi có thể làm gì?