- IX - Tên sát nhân đã tới đây bằng chuyến tàu Bắc- -

Bác sĩ Pilat cáo từ. Ông có những bệnh nhân phải săn sóc. Còn lại ông thẩm phán và cảnh sát trưởng, hai ông ngồi đối diện nhau. Hai ông lúng túng. Ông thẩm phán lúng túng vì quá trẻ và mới vào nghề. Ông mới là thẩm phán có mấy giờ. Và ông đã có một vụ án bí mật phải giải quyết! Cảnh sát trưởng Filaret lúng túng vì ông đã ba mươi năm trong ngành cảnh sát, vì ông là người sinh trưởng ở địa phương và biết địa phương như chính thân thể của ông. Nhưng ông có thể làm gì được để trợ giúp ông thẩm phán trẻ.

- Ông có đọc sách trinh thám không? - Ông thẩm phán hỏi.

- Thưa không.

- Tôi cũng không. Tôi có thử nhưng chẳng bao giờ thành công trong việc hòa nhập vào trong cuộc chơi, nghĩa là các phương pháp vận dụng các đòn phép của nghề trinh thám. Tôi không hiểu bằng cách nào các thám tử có thể say mê hăm hở truy lùng săn bắt vài kẻ khốn cùng bị truy nã. Vì mọi tên sát nhân nói cho cùng là một kẻ thất chí. Vậy thì bây giờ tôi chỉ có mỗi một mục đích: tìm ra thủ phạm! Như trong các tiểu thuyết. Không phải để thấy thủ phạm bị xiềng xích. Tôi muốn tìm ra tên sát nhân để biết nó là ai và vì sao nó đã giết Antoine Tuniade. Tôi chắc bằng cách làm sáng tỏ sự bí mật của vụ án này, tôi sẽ khám phá ra những điều mới lạ, trong những điều sâu kín trong mỗi người và trong chính tôi. Vì chỉ duy nhất trong các trường hợp cùng cực, sát nhân, trọng tội, tự sát, người ta mới phát giác được các bí ẩn của cuộc sống và của con người, những bí ẩn mà lúc bình thường chúng nằm thật kín trong chúng ta...

- Thưa ông thẩm phán, một điều chắc chắn: tên sát nhân không phải là người địa phương. Tôi không cần dấu tay để xác quyết với ông điều này. Tôi không cần những yếu tố chính của tội phạm, cũng như những yếu tố khác thuộc loại ấy để biết ai là kẻ sát nhân. Tôi biết rằng kẻ sát nhân là một anh chàng không phải là người địa phương mà là một người lạ. Tôi biết tất cả đàn ông, đàn bà và trẻ con trong toàn thành phố, như người ta biết các người ở cùng nhà với mình.

Agapia cũng như một đại gia đình. Chúng tôi không đông đúc bao nhiêu. Trong những tháng mùa đông, chúng tôi gần như hoàn toàn bị cách ly với thế giới còn lại. Chúng tôi chung sống với nhau như một đại gia đình. Trong chúng tôi có những kẻ tốt người xấu, những người dễ thương và những người dễ ghét, những người có khả năng thực hiện những hành vi cao cả, và những người khác có khả năng làm những điều bậy bạ. Nhưng những người này cũng như những người kia không có cơ hội để làm những việc nói trên. Sân khấu quá nhỏ bé để có thể làm những việc to lớn. Đó là định mệnh của các thành phố nhỏ. Người ta chỉ có thể làm ở đó những điều nho nhỏ. Tôi biết tất cả sự thể ấy. Nhưng tôi cũng biết rằng giết từ đằng sau, bằng một phát súng vào gáy, một thanh niên hai mươi tuổi, khi cậu ta trở về nhà để ôm hôn mẹ mình, điều ấy, thưa ông thẩm phán, không một ai, trong thành phố chúng tôi, có đủ khả năng để làm. Những việc khác, họ có thể làm nếu có cơ hội. Nhưng việc kia thì không. Người đã phạm tội sát nhân ấy không phải là dân địa phương Agapia. Tôi đã cho tất cả diễu hành qua trong đầu óc của tôi. Tôi đã kiểm tra thầm mỗi gia đình, mỗi nhà, mỗi người đàn ông, mỗi người đàn bà, không một ai có khả năng làm điều đó. Tên sát nhân không phải là người địa phương. Không một người dân nào của thành phố chúng tôi có thể giết cậu Tuniade đêm nay.

Cảnh sát trưởng Filaret nói về những người đồng châu của mình trong thành phố với niềm say sưa của một người nói về anh em ruột thịt của mình. Ông nói tiếp:

- Tất cả các thành phố nhỏ cũng như những gia đình nhỏ. Ở đó, dù người ta có ghét nhau đi nữa thì sự thù hận cũng chỉ có tính cách gia đình. Tại xứ sở chúng tôi, không phải là sự thù hận to lớn của những người đàn ông, đàn bà sống trong các thủ phủ, thủ đô. Vì ở đây người ta biết chúng tường tận, như người ta biết chính bản thân mình, người mà ta thương và người mà ta ghét. Ở đây tình yêu thương và lòng thù hận luôn luôn có tính nhân đạo, bởi vì đối tượng là một người mà ta biết như biết chính mình. Lòng thù hận và tình yêu thương không phải là vô nhân đạo, trừu tượng như trong các thành phố lớn. Nghĩ đến tất cả các điều ấy và còn những điều khác nữa, tôi xác định rõ rằng kẻ sát nhân không phải là một người đàn ông hay một người đàn bà, dân địa phương chúng tôi... Tôi ao ước tìm ra tên sát nhân để xóa tan sự ngờ vực đang đè nặng lên những người dân địa phương chúng tôi, để chứng minh rằng thủ phạm là người ở nơi khác đến đây. Tên sát nhân là một người lạ ở nơi khác đến.

Cảnh sát trưởng Filaret gọi một nhân viên và bảo:

- Hãy tới nhà ga và mời ông trưởng ga đến gặp tôi ngay lập tức. Còn anh, anh ở lại đây thay thế ông ta và trả lời điện thoại nếu có ai gọi. Vì tại nhà ga luôn luôn phải có người trực. Hãy đi mau lên.

Vài phút sau, ông Inimiora, ông “Tim Nhỏ” hay “Tim mỹ miều” với chòm râu cằm và vẻ nhìn lãng mạn của mình vừa bước vào văn phòng tòa án vừa thở dốc. Ông ta đã chạy, như người ta đã yêu cầu.

- Anh hãy ngồi xuống đây, Inimiora - Cảnh sát trưởng Filaret nói - Hãy ngồi xuống đi và kể lại một lần nữa cậu Tuniade đã đến ga như thế nào.

- Cậu ta đến trên chuyến tàu Bắc, lúc mười hai giờ bốn mươi phút đêm, tức trễ bốn mươi phút. Trước khi tàu ngừng hẳn, cậu Tuniade đã nhảy xuống từ một toa hạng nhất. Cậu ta chạy về phía Ismail. Trước khi đi ra với Ismail, cậu ta trông thấy tôi. Cậu ta chạy tới phía tôi, bắt tay và nói với tôi rằng cậu ta có bốn ngày phép và ngay mai sẽ đến trò chuyện với tôi. Sau đó cậu ta chạy đi. Cậu ta nóng lòng muốn về tới nhà.

- Các điều đó, anh đã kể với chúng tôi rồi - Viên cảnh sát trưởng nói - Chúng tôi biết tất cả các điều đó rồi. Điều chúng tôi không biết là có phải Antoine Tuniade là hành khách duy nhất xuống ga từ chuyến tàu Bắc không.

- Đó là hành khách duy nhất - Viên trưởng ga đáp - Tôi đã nói điều ấy với ông rồi.

- Inimiora, anh hãy cẩn thận - Cảnh sát trưởng Filaret nói - Cậu Tuniade đã bị ám sát. Cậu ấy đã chết.

- Tôi biết - Trưởng ga đáp lại.

- Vụ ám sát được thực hiện một cách bỉ ổi. Y sĩ vừa xác định với chúng tôi, ông thẩm phán và tôi. Người ta đã bổ nhào vào cậu thanh niên đáng thương ấy từ phía sau, trong lúc cậu ta bước chân vào lùm cây trong lâu đài. Người ta đã giựt súng lục của cậu ta đặt súng ngay gần vào đích để giết cậu ta. Bắn một phát vào gáy, nòng súng áp vào cổ. Cổ áo măng-tô bị cháy. Người ta đã bắn, như thể đâm bằng dao găm. Anh hiểu chứ, Inimiora?

- Tôi hiểu, thưa ông cảnh sát trưởng - Trưởng ga đáp.

Inimiora, “Tim mỹ miều” rất xúc động.

- Một tội ác như thế không thể gây ra bởi một người đân địa phương Agapia - Cảnh sát trưởng Filaret nói - Kẻ đã phạm một tội cố sát như thế là một con quái vậy, một tên khiếp nhược, một tên sát nhân đê tiện hạng bét. Không có một nhân vật như thế trong thành phố nhỏ của chúng ta. Tên sát nhân là một người lạ. Tên sát nhân ở đâu khác đến đây. Anh hiểu không, Inimiora?

- Tôi hiểu, thưa ông. - Trưởng ga đáp.

- Thế là anh chấp nhận rằng tên sát nhân đã tới đây từ bên ngoài?

- Vâng, thưa ông.

- Nếu kẻ sát nhân đến từ bên ngoài, nó đã tới đây bằng một chuyến xe lửa.

- Không, thưa ông. Hành khách duy nhất đã xuống từ chuyến tàu Bắc lúc nửa đêm là Antoine Tuniade.

- Bằng cách nào tên sát nhân đã tới đây được, nếu không phải bằng xe lửa? Tất cả các đường giao thông đã nghẽn từ nhiều tháng nay. Ga gần đây nhất cách xa bốn mươi cây số. Tên sát nhân đã phải tới Agapia, hoặc là bay, hoặc đi tàu, nhưng nó không phải là chim, và chim thì không bắn súng lục. Ai có thể cầm súng lục và ám sát không phải là chim. Và nếu không phải là chim nó không thể bay đến đây được, vậy thì nó đã tới trong thành phố chúng ta bằng tàu lửa.

- Không có người nào đến bằng xe lửa, ngoại trừ ông Tuniade. Ismail có mặt lúc ấy trên sân ga, gần bên tôi, có thể khẳng định điều ấy với ông.

- Inimiora, anh hãy nhìn tôi tận mắt, vì vô cùng nghiêm trọng.

- Tôi nhìn ông đây, thưa ông cảnh sát trưởng.

- Inimiora, anh có thể thề, trước Chúa và trước loài người rằng một hành khách thứ hai đã không xuống từ chuyến tàu lúc nửa đêm không?

- Tôi xin thề. - Inimiora đáp.

- Anh không thấy bất cứ ai xuống tàu cả, phải không?

- Không, thưa ông.

- Thế là anh chắc chắn rằng không có ai xuống tàu cả, phải không?

- Tuyệt đối chắc chắn.

- Anh có chắc chắn rằng không một ai đã xuống tàu ở phía bên kia sân ga, nhảy xuống trong cánh đồng không?

- Cửa các toa xe chỉ mở về phía sân ga.

- Inimiora, anh có chắc rằng không một ai đã mở cửa hay cửa sổ và không một ai đã xuống ở phía bên kia sân ga không?

- Tôi biết chắc chắn rằng không một người nào đã xuống sân ga, và rằng hành khách không thể xuống ở phía bên kia, vì về phía ấy, các cửa đều khóa lại.

- Inimiora, người hành khách thứ hai ấy, nó đã dám giết Tuniade, một cách dã man thì nó cũng dám xuống tàu ở về phía bị cấm. Kẻ nào có thể giết chết một con người nghĩa là phạm một tội ác tày trời, kẻ đó cũng có thể vi phạm luật lệ hỏa xa. Anh nghĩ thế nào?... Tôi thấy điều ấy hợp lý.

- Hợp lý. - Trưởng ga đáp.

- Vậy là anh chấp nhận rằng một hành khách thứ hai đã có thể xuống từ chuyến tàu nửa đêm, xuống phía bị cấm, trước hay sau khi tàu Bắc khởi hành, mà anh hoặc ai khác đã không trông thấy phải không?

- Có thể là như vậy. - Inimiora nói.

- Đó là điều tôi muốn biết.

- Một hành khách thứ hai đã có thể xuống từ chuyến tàu Bắc lúc nửa đêm tại ga Agapia, mà anh đã không trông thấy. Vì tôi chắc rằng tên đã giết cậu Tuniade đúng là hành khách thứ hai đấy. Một người dân địa phương không thể phạm tội giết người. Từ xưa đến nay, người ta không phạm tội giết người ở Agapia. Tên sát nhân là một người lạ. Bây giờ hãy nói cho tôi biết, cậu Tuniade có nói với anh bằng cách nào cậu ta đã có thể xin được bốn ngày nghỉ phép trong lúc tất cả các binh sĩ bị cấm trại vì có bệnh truyền nhiễm tại thành phố họ đóng quân.

- Không. Cậu ta không nói gì với tôi cả.

- Anh nghĩ rằng thật sự cậu ta được nghỉ phép?... Hay cậu ta đào ngũ?

Trưởng ga Inimiora, thay vì trả lời, mỉm cười. Một cái mỉm cười cay đắng, khổ sở, nhẫn nhục.

- Người ta để cho một quân nhân ra khỏi trại binh đang bị cách ly vì có bệnh truyền nhiễm không?... Anh hãy trả lời đi.

- Nếu người ta giàu có, nếu người ta thuộc một gia đình các quan chức Phanariot, người luôn luôn có thể. Đối với họ, không có luật lệ. Tất cả mọi sự đều có thể được. Nếu giả sử đêm ấy tôi thấy cậu Antoine Tuniade từ toa tàu bước xuống trong bộ quân phục đại úy sau năm tháng thi hành nghĩa vụ quân sự thì tôi cũng chẳng lấy gì làm ngạc nhiên. Các ngài Phanariot có những quyền hạn tại xứ sở này còn lớn hơn cả chính Đức Chúa trời. Đối với người giàu có, mọi sự đều có thể có. Có thể là người ta đã cho Antoine Tuniade ra khỏi một trại binh bị cách ly vì bệnh truyền nhiễm để đi phép. Dù cậu ta có thể lây bệnh cho toàn thành phố, cho toàn quốc và cho toàn vũ trụ. Cậu ta là một nhà giàu. Là một người thuộc dòng họ Phanariot Rumanie. Đối với họ, không có sự ràng buộc nào.