- XIX - Cuộc điều tra lúc nửa đêm về sáng- -

Hai mươi bốn giờ sau khi vụ ám sát Antoine Tuniade, hai thám tử thuộc đội điều tra hình sự lưu động, đã đến ga Agapia, trên chuyến tàu Bắc tới lúc nửa đêm. Đây là các thám tử chuyên điều tra án mạng. Hai thám tử xuống từ một toa hạng nhất, như Tuniade, nạn nhân, đêm trước, cả hai đều còn trẻ, ăn mặc khá bảnh bao. Họ đi ngay tới phía trưởng ga.

- Chúng tôi là nhân viên đội điều tra hình sự - Một thám tử nói - Chúng tôi kiếm một chiếc xe trượt tuyết để đi đến pháp đình.

Ismail, gã xà ích bị thiến, đang đứng phía sau trưởng ga, bèn mời hai thám tử ra xe. Hai thám tử ngồi trong xe cũng được Ismail trùm chăn lên người như gã thường làm đối với tất cả hành khách của gã. Hai thám tử đến trụ sở tòa án hòa giải. Ông thẩm phán được đánh thức dậy. Ismail đem xe đi mời cảnh sát trưởng Filaret.

- Chúng tôi đến tìm tên tù khổ sai vượt ngục - Một trong hai thám tử nói với ông thẩm phán - Nó có thú tội giết người mà nó đã phạm đêm trước không?

- Không. Nó nói rằng nó đã ngã gục trong tuyết, trên đường sắt trước khi tới Agapia.

- Không tuyệt đối cần thiết nó thú nhận - Thám tử thứ hai nói - Nó đã tự kết án nó rồi. Nó đã bị tìm thấy tại hiện trường, nơi xảy ra vụ án mạng. Nó là một tên tù vượt ngục. Thế là đủ. Nhưng nó sẽ thú nhận thôi. Chúng tôi biết loại người này. Các tên sát nhân cũng như những đứa trẻ nít. Lúc đầu chúng nói rất khó khăn. Nhưng nếu người ta kiên nhẫn thì chúng sẽ kể ra tất cả mọi sự. Nó ở đâu?

- Hai ông muốn gặp nó ngay lập tức à?

- Trong cuộc thẩm vấn của cảnh sát thì những cuộc thẩm vấn lúc nửa đêm là tốt nhất - Thám tử thứ nhất nói - Và những lời thú tội thành thật là những lời thú tội lúc gần sáng. Vào khoảng từ ba đến bốn giờ. Nó nói được không?

- Nó nói được nhưng nó không đứng dậy được.

- Cũng nên cho mời bác sĩ đến đây, như thế tốt hơn. Ở đây có một bác sĩ chứ?

- Y đã khám cho nó rồi.

- Chúng tôi có thói quen làm việc đồng bộ với các y sĩ - Thám tử thứ hai nói - Trong một cuộc điều tra, bác sĩ cũng giống như cái lưới đối với các người làm xiếc làm trò leo dây múa rối. Nếu anh chàng ngã xuống, bác sĩ sẽ dựng nó dậy lập tức bằng một mũi tiêm. Và vở diễn lại tiếp tục. Như vậy tiết kiệm được thời giờ.

- Các ông muốn tra vấn nó à? - Thẩm phán Damian hỏi.

- Không - Thám tử thứ nhất nói - Nhưng tên sát nhân là những kẻ có tính bất thường. Chúng không nói nếu người ta không giúp chúng nói. Ông còn trẻ quá! Ông làm quan tòa bao lâu rồi?

- Tôi nhận chức thẩm phán mới cách đây bốn mươi tám tiếng đồng hồ.

- Nhiệm sở đầu tiên?

- Đầu tiên.

- Chắc chắn tên sát nhân đã kể lể với ông những chuyện tình cảm. Để làm cho ông cảm động, phải không? Khi chúng đứng trước một người trẻ tuổi, chúng thường làm trò tình cảm. Làm thơ. Luôn luôn là như thế, chắc chắn nó đã kể với ông một chuyện thần tiên vì thấy ông trẻ tuổi đến như thế. Phải không?

- Không phải một chuyện thần tiên - Thẩm phán Cosma Damian đáp - Nhưng đúng là nó có kể cho tôi nghe một câu chuyện rất cảm động. Rất thương tâm. Một câu chuyện về những viên kẹo. Các ông cũng sắp được nó kể cho các ông nghe.

- Một tên sát nhân kể cho chúng tôi nghe chuyện bánh kẹo - Hai thám tử đồng thanh kêu lên một cách ngạc nhiên... - Đó là một câu chuyện kể để dỗ con nít ngủ. Chúng tôi, thưa ông thẩm phán, chúng tôi sống với các tên phạm tội đại hình và các tên sát nhân. Ngày và đêm. Chúng tôi chỉ có trước mắt chúng tôi, những tên phạm tội đại hình. Chúng tôi là nhân viên đội điều tra trọng án lưu động. Ở đâu xảy ra vụ án đại hình, chúng tôi đến đó ngay. Chúng tôi hầu như quên rằng, cũng có những kẻ không phải là quân sát nhân. Vì vậy, chúng tôi biết rõ ngôn ngữ của bọn chúng nó. Vì vậy, khi chúng tôi nhìn thấy vị thẩm phán đã mở cuộc điều tra, chúng tôi biết trước những điều mà tên sát nhân đã kể lể với vị thẩm phán. Với ông, người ta đã mời ông dùng một câu chuyện tình cảm và rất ngọt ngào. Một câu chuyện về những viên kẹo. Vì ông còn trẻ và mới toanh.

- Các ông nghĩ rằng những gì nó kể với tôi là sai à?

- Chắc chắn là sai - Hai thám tử đồng thanh nói.

Sau đó họ yêu cầu được vào gặp tên sát nhân.

Trong phòng bên cạnh phòng xử án, Savonarola Mold nằm dài trên giường. Nằm ngửa, hai mắt mở. Nó không ngủ. Như thể nó linh cảm được rằng có hai thám tử đã có mặt ở đây. Từ đầu hôm đến giờ, Sava Mold đã xin uống nước nhiều lần. Bây giờ nó cảm thấy vô cùng suy nhược. Nó buồn ngủ, nhưng nó không thể nào ngủ được. Nó lo sợ một điều gì đó, chưa rõ là điều gì. Và nỗi lo sợ của nó biểu lộ rõ khi hai thám tử bước vào phòng. Họ nhìn nó như người ta nhìn một trụ cây số bên vệ đường. Họ sẽ đọc những gì ghi trên đó và họ sẽ đi tới nơi khác. Đi tới những nơi xảy ra những vụ trọng án khác.

- Mày đấy à, Savonarola Mold? - Thám tử thứ nhất bắt đầu hỏi - Ba ngày trước, chúng tao được báo là mày vượt ngục. Và trưa nay người ta lại báo cho chúng tao biết mày đã phạm tội sát nhân khác ở Agapia. Gần nhà mày. Chúng tao đến ngay đây thật mau, để mày cho chúng tao biết mày đã phạm bao nhiêu trọng tội từ lúc mày vượt ngục, ngoài vụ mày đã phạm tại đây.

Savonarola im lặng. Hai thám tử nói:

- Mày đã kể với ông thẩm phán một câu chuyện thần tiên thật hay. Vì ông thẩm phán còn trẻ. Bây giờ, với chúng tao là những người không tin chuyện thần tiên, mày phải nói chỉ sự thật mà thôi. Sự thật hoàn toàn. Không cần văn hoa. Chúng tao phải kết thúc cho mau. Để chúng tao có thể ngủ một chút và trưa mai lại lên đường. Nghe rõ chứ?

Đột nhiên Sava trở thành cứng rắn. Cứng như đá hoa cương. Nó hết buồn ngủ, hết mệt mỏi. Nó cũng mạnh như trong ba ngày đi trong tuyết.

- Mày có thể bắt đầu! - Thám tử thứ nhất ra lệnh.

Hai thám tử ngồi trên ghế gần bên giường. Thẩm phán Damian đứng gần nơi cửa.

- Các ông muốn tôi bắt đầu từ việc gì nào?

- Không bắt đầu từ chuyện những viên kẹo - Một thám tử nói - Chúng tao muốn nghe mày nói ngay về vụ án mạng. Vụ giết người, vụ ám sát. Đối với chúng tao, đó là những chuyện như cơm bữa. Mày đồng ý chứ?

- Đồng ý. - Sava Mold đáp.

Nó không còn là con người giàu tình cảm kể lể với ông thẩm phán vài giờ trước đây về chuyện các đứa con của nó và chuyện các viên kẹo mà nó dành dụm để đem về cho chúng. Sava cứng rắn và cương quyết. Đó là một gương mặt co rút và sắt đá mà nó phải có, lúc nó chịu trận đòn roi ngựa, đoản côn và nhất là những cú gót giày sắt của lão Xa-đờ-ráp ác ôn Tuniade Cha.

- Bắt đầu đi, Sava - Thám tử thứ nhất nói - Hãy nói như tại phòng xưng tội ở nhà thờ.

- Tôi đã kể tất cả với ông thẩm phán rồi. - Sava đáp.

- Nếu mày muốn khởi động bằng cách ấy thì chúng tao theo mày. Và sau đó đến lượt mày, mày sẽ theo chúng tao. Tùy ý mày. Một lần nữa mày kể lại cho chúng tao nghe những gì mày đã kể cho ông thẩm phán. Kể từ phút ấy cho đến phút cuối cùng của đời mày, mày sẽ không làm gì khác ngoài việc kể lể câu chuyện của mày. Cho đến khi nào mày chịu nói sự thật với chúng tao.

- Tôi đã kể sự thật với ông thẩm phán rồi.

- Người đánh giá những gì mày nói là đúng hay sai là chúng tao. Hãy bắt đầu kể đi.

- Các ông muốn tôi bắt đầu từ việc gì?

- Hãy bắt đầu từ việc vượt ngục. Mày đã làm gì sau khi thoát khỏi nhà tù.

- Sau khi ra khỏi ngục, tôi đã đi - Savonarola Mold kể - Tôi đã đi trong tuyết. Luôn luôn đi trong tuyết. Ban đêm tôi đi theo đường sắt. Ban ngày đi trong rừng. Nhưng trong rừng hay trên đường sắt thì tuyết cũng như nhau. Cao đến tận thắt lưng. Và lạnh buốt. Khởi hành từ Targul Ocan - thành phố nơi có nhà tù khổ sai - luôn luôn tôi đi về hướng Bắc. Tôi đã nghĩ là đã đi trên một trăm cây số. Có thể là hai trăm. Tôi không biết chắc là bao nhiêu. Điều mà tôi biết, là tôi đã đi không ngừng. Tôi không tự cho phép tôi được ngừng lại một lần nào. Ban ngày hay ban đêm cũng thế, không được nghỉ ngơi một lần nào. Luôn luôn đi. Đi suốt ba ngày ba đêm.

- Và để ăn? Thám tử thứ nhất hỏi - Ai cho mày ăn?

- Không ai cho tôi ăn cả - Sava đáp - Tôi đã ăn tuyết. Trong các hầm muối, người ta đã tập cho chúng tôi nhịn đói. Để cho tuyết có mùi vị, thỉnh thoảng tôi ngắt một tí vỏ cây sồi và tôi nhai. Nhiều lúc tôi nếm thử rêu bám nơi cây cối. Nhưng chua quá. Tôi đói cồn cào như một con chó sói. Nhưng tôi cứ tiếp tục đi. Đi tới phía Bắc. Tới phía Agapia. Tới phía của nhà của tôi. Tôi đau khổ như một con thú hoang vì đói và lạnh.

Savonarola Mold khóc. Nó gạt nước mắt với bàn tay to như cái xẻng.

- Thưa ông, tôi biết đời sống của một tên tù khổ sai là ngắn ngủi. Tôi tự nhủ rằng tôi phải tranh thủ thời gian. Vì rằng tôi đã thực hiện cái phép lạ là thoát ra được cái hầm muối, nơi từ xưa đến nay, chưa có một tên tù nào thoát được mà còn sống sót, thì tôi phải đi. Và tôi đã đi. Tôi muốn cho các đứa con bé nhỏ của tôi những viên kẹo mà tôi đã dành dụm được, muốn bồng chúng ngồi trên đầu gối của tôi, muốn vuốt ve chúng nó. Sau đó tôi sẽ có thể ra đi và đợi cái chết. Nhưng các điều nói trên, tôi phải làm vì trước kia tôi chưa bao giờ làm.

Câu chuyện của Sava Mold kể là xuất phát từ đáy lòng. Không chỉ phát ra từ của miệng, hay từ cổ họng mà thôi, những tiếng nói phát ra từ nơi thâm sâu nhất của bản thể nó. Vì vậy mà câu chuyện nó kể không nhạt nhẽo, cũng không ngọt ngào, cũng không có tính cách trái sự thật. Vì tất cả những gì một con người làm một cách thích hợp với bản thân mình - một cách chân thành - thì việc làm đó là tự nhiên. Sava cao lớn quá to con quá và cứng rắn quá để những lời nói ra là những lời dịu dàng, dễ nghe. Sự dịu dàng thi vị của câu chuyện kể của nó có tính đồ sộ của thân hình nó. Nước mắt và những tiếng trìu mến khi Sava đề cập đến các con của nó phát xuất từ đôi mắt và từ miệng của Sava Mold, như nhựa chảy ra từ một cây tùng cổ thụ mà người ta đã vạch rõ. Nước mắt và lời nói của Sava cũng mạnh như cây tùng cổ thụ kia.

Hai thám tử ghé miệng vào tai nói thầm với nhau. Họ nói với nhau rằng câu chuyện về các viên kẹo có thể đi sâu vào tâm hồn của tên tù khổ sai và thắng được nó. Vì cá nhân nào cũng như Achille [1] - cũng có một điểm yếu. Biết được điểm yếu ấy thì người ta có thể hiểu thấu thâm tâm của cá nhân ấy, do đó người ta có thể khai thác và khuất phục nó.

Trong lúc hai thám tử thảo luận với nhau và quyết định mở rộng kẽ hở từ đó họ có thể đi sâu vào tâm hồn tên tù khổ sai, thì Sava khóc. Sava như một tảng đá. Trong các tảng đá đó không có suối nước, các tảng đá khô và cứng. Con mắt của hạng người như Sava, cũng giống như những tảng đá. Hạng người ấy không hề khóc, trong đời họ. Người ta càng có tính đàn ông nhiều hơn bao nhiêu thì người ta càng khóc ít hơn bấy nhiêu. Nhưng nếu một người đàn ông thực sự, như Sava Mold - đã phát khóc thì nước mắt của người ấy đậm đặc. Từ một giọt nước mắt đàn ông, người ta có thể làm một lít nước mắt đàn bà hay trẻ con. Vì độ đậm đặc của nước mắt đàn ông. Nhất là nước mắt của Sava Mold. Nước mắt của Sava Mold nóng bỏng như cường toan, nước mắt của nó lóng lánh như kim khí nấu chảy, đang chảy xuống hừng hực, trên má nó.

- Hãy cầm lấy các viên kẹo nhai và các viên kẹo mút của mày. - Thám tử thứ nhất nói.

Y trả lại cho Sava những gói nhỏ kẹo mà người ta đã thấy trong áo quần của nó.

- Tất cả kẹo này là của mày. Mày hãy giữ lấy. Không ai có quyền tịch thu những viên kẹo mà mày đã dành cho các con nhỏ của mày.

Sava Mold nhìn các viên kẹo. Màu hồng, màu xanh, màu vàng. Những viên kẹo rẻ tiền nhất trên đời! Nhưng là những viên kẹo nó đem về cho các con của nó và chúng sẽ nhận với sự vui sướng lớn nhất trên đời.

- Thật là ngu ngốc, câu chuyện của tôi - Sava nói - Các ông sẽ cho đó không phải là một câu chuyện của một người đàn ông. Nhưng nếu các ông ở vào địa vị của tôi, và nếu các ông có một tâm hồn, các ông sẽ cảm thấy nỗi đau đớn của tôi. Các ông cũng sẽ vượt ngục như tôi. Các ông cũng sẽ thoát ra khỏi địa ngục như tôi để đem vài viên kẹo về cho con cái các ông. Ngay cả trong trường hợp biết rằng như thế là ngu ngốc. Như thế đấy, không thể khác được, mặc dù người ta biết sẽ mất mạng như chơi. Vâng, thưa các ông, người ta dám hy sinh tính mạng mình để đem về cho con cái mình vài viên kẹo chỉ đáng giá hai xu. Đó là chuyện bình thường.

- Chỉ vì một việc duy nhất là đem kẹo về cho con mày mà mày đã vượt ngục?

- Vâng, thưa ông. Để làm việc ấy. Và để vuốt ve chúng nó. Và nói với chúng nó những lời trìu mến yêu thương. Ôm hôn chúng nó. Chúng nó và mẹ chúng nó.

Sava là người có tính hay bẽn lẽn. Nhưng nó nói tiếp để tránh mọi sự hiểu lầm:

- Chúng tôi, những người nhà quê, chúng tôi chai sạn. Chúng tôi nghèo quá để mà âu yếm ngọt ngào. Thưa ông, ông biết không, chúng tôi không bao giờ ôm hôn vợ chúng tôi. Và quan trọng thay, một cái vuốt ve. Sự vuốt ve của một người chồng, có cũng như chiếc vòng, một đôi hoa tai, một chuỗi ngọc, đối với người vợ được chồng vuốt ve. Đúng vậy, một cái vuốt ve, một lời trìu mến, một nụ hôn, đối với một người vợ đó là một món nữ trang của chồng tặng. Và là một món nữ trang không mất tiền mua. Thế mà chúng tôi, những người nghèo, những người không bao giờ có thể có vật gì để làm quà tặng cho vợ chúng tôi, chúng tôi không bao giờ tặng cho vợ chúng tôi một cái vuốt ve, một nụ hôn hay một lời trìu mến! Vì những lời âu yếm cũng như những đồng tiền vàng. Đàn bà có thể dùng để trang sức giống như nữ trang. Thế mà chúng tôi cũng không tặng cho vợ của chúng tôi. Điều ấy làm cho tôi đau đớn, như một cái gai cắm sâu vào da thịt, như một con dao đâm vào lưng.

- Mày định ở lại nhà mày bao lâu? - Một thám tử hỏi.

- Để làm những việc tôi định làm, tại nhà tôi, tôi chỉ cần một giờ - Sava đáp - Với một giờ thăm viếng hỏi han, tôi sẽ làm cho vợ tôi sung sướng, dù bị chôn vùi dưới lòng đất. Vì cái giờ mà tôi được ở tại nhà, sum họp với vợ con tôi.

Sava nói thêm:

- Tôi biết rằng sau khi biết tôi đã vượt ngục, người ta sẽ tìm tôi tại nhà tôi. Tôi biết rằng người ta sẽ bắt tôi ở đấy. Rằng thời gian tôi được tự do sẽ không kéo dài lâu. Rằng tôi phải khẩn trương để các thám tử chưa kịp lùng bắt tôi trước khi tôi về đến được nhà. Vì vậy mà tôi đã đi càng nhanh bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu.

- Chúng tao có thể cho phép mày thực hiện ước mơ của mày - Thám tử thứ nhất nói - Chúng tao có thể cho phép mày về nhà, ở đó sum họp với vợ con mày trong một tiếng đồng hồ.

Sava nhìn hai thám tử, với vẻ ngờ vực, và không nói gì.

- Mày nghĩ thế nào về đề nghị của chúng tao?

- Không nghĩ gì hết - Sava Mold đáp - Đề nghị ấy cao đẹp quá để có thể tin đó là sự thật.

- Tao nói một cách nghiêm chỉnh. Nếu mày ngoan ngoãn kể cho tao nghe đêm qua mày đã giết Tuniade Con như thế nào, thì sáng mai mày sẽ được phép đến nhà của mày để thăm vợ con mày và cho chúng tất cả số kẹo mày dành cho chúng. Mày đồng ý chứ?

- Tôi không có giết Tuniade Con - Sava Mold đáp - Tôi không thể kể về một tội giết người mà tôi không phạm.

- Mày được tự do từ chối - Thám tử nói - Nhưng chúng tao thì không có nhiều thì giờ. Chúng tao phải ra đi ngày mai, chuyến tàu mười hai giờ trưa. Từ bây giờ đến sáng mai mày phải nói. Mày phải nói cho chúng tao biết mày đã giết Tuinade Con trước lâu đài như thế nào?

- Không phải tôi giết cậu ấy.

- Chúng tao sẽ nghiên cứu điều đó một cách tỉ mỉ và thật kỹ càng. - Thám tử thứ nhất nói.

Thám tử ấy yêu cầu thẩm phán Damian ra ngoài phòng để họ có thể làm việc một mình với Sava.

- Các ông muốn tra tấn nó hay sao? - Ông thẩm phán nói rất khẽ - Tôi chống lại việc tra tấn một tù nhân.

- Thưa ông thẩm phán, chúng tôi sẽ không tra tấn nó - Thám tử thứ hai nói to - Người tù của ông, cái anh chàng Sava Mold này, là một người tù có tính bẽn lẽn. Nó bẽn lẽn và hổ ngươi như một thiếu nữ còn trinh. Nó không muốn xưng tội ở chỗ công khai. Vì vậy chúng tôi muốn nói chuyện với nó một cách nhỏ nhẹ. Cửa phòng đóng lại. Để khỏi làm phương hại đến tính bẽn lẽn của nó.

Thẩm phán Damian đi ra. Chỉ còn hai thám tử ở lại trong phòng với Sava Mold. Và lập tức sau đó, người ta nghe được những tiếng rên siết. Những cú đánh. Những tiếng kêu la. Cosma Damian muốn can thiệp, để bắt phải chấm dứt cuộc tra tấn. Nhưng cửa ra vào đã bị khóa chặt. Hai thám tử không chịu mở cửa cho ông thẩm phán vào. Và cũng không chịu mở cửa cho cảnh sát trưởng Filaret vào. Những tiếng kêu la của Sava Mold, giống như những tiếng kêu la của một con thú hoang, xé toang màn đêm. Người ta nghe được những tiếng kêu la ấy từ ngoài đường, cả một vùng chung quanh pháp đình. Dân chúng ở hai bên con đường Tình Yêu thức dậy, khi nghe tiếng kêu la của tên tù bị tra tấn. Người ta thắp đèn dầu, tắp nến lên. Không còn ai có thể ngủ được nữa. Nơi các cửa sổ có ánh đèn. Mọi người đều thức. Và quang cảnh ấy kéo dài hai giờ đồng hồ. Thỉnh thoảng tiếng kêu la, tiếng khóc, tiếng những cú đánh và tiếng chửi rủa ngừng. Người ta biết là những lúc ấy tên Sava Mold đáng thương đã ngất xỉu. Bác sĩ Pillat được mời bốn lần. Ông đã vào trong phòng, săn sóc Sava và làm cho nó tỉnh lại, nhưng mỗi lần sau đó hai thám tử lại dập tắt ngay sự sống trong thân hình khổng lồ của Sava. Cuối cùng bác sĩ Pillat từ chối không chịu vào săn sóc cho Sava nữa. Ông giận dữ bỏ đi. Ông nói rằng không cần phí công làm cho một người hồi tỉnh để rồi nó phải ngất đi trở lại dưới một trận đòn. Không có bác sĩ, hai thám tử tự xoay xở lấy. Họ là những tay chuyên nghiệp. Họ tự làm cho kẻ bị tra tấn hồi tỉnh, mỗi khi nó ngất xỉu. Và họ lại bắt đầu tra tấn trở lại cho đến lần ngất xỉu tiếp theo. Và tấn tuồng đã kéo dài suốt đêm. Đến sáng sớm. Khi mọi sự ồn ào và tất cả các tiếng kêu la đã chấm dứt, mọi người đều nghĩ rằng Sava Mold đã chết. Trong tất cả mọi nhà, người ta cầu nguyện cho linh hồn của nó và cho sự xá miễn tội lỗi của nó. Trong toàn thành phố Agapia, người ta đều biết và người ta đã cầu nguyện. Những người duy nhất ở thành phố Agapia không hay biết gì cả về những sự việc đã xảy ra lại là chính các đứa con và vợ của Savonarala Mold. Chúng sống cách ly với toàn thể dân chúng trong thành phố. Ngay đến việc cha, chồng của chúng có mặt trong thành phố và đã đánh thức mọi người trong thành phố dậy vì những tiếng kêu la đau đớn, chúng cũng không hay biết. Toàn thành phố đã thức giấc vì những tiếng kêu tiếng khóc của Sava Mold, ngoại trừ con nó và vợ nó, là những người mà vì chúng, nó đã vượt ngục. Chúng ngủ, bị quật ngã bởi cảnh khốn cùng, trong ngôi nhà nhỏ trong rừng.

Chú thích:

[1] Trong bộ sử thi cổ Hy Lạp, Achille là vị anh hùng vô địch. Trong người Achille có một chỗ yếu duy nhất, nằm nơi gót chân, về sau Achille bị Parus đâm trúng gót chân mà chết (N.D).