Chương 2 VĨNH BIỆT XỨ NGỌN CÂY

Cả ngày chạy trốn kẻ thù, cậu đã tự nhủ không nên nghĩ đến cô.

Đó là điều duy nhất. Không nên. Như thế sẽ quá nghiệt ngã.

Cậu bao bọc trái tim mình bằng một thứ pháo đài với nhiều tháp canh và hào sâu. Cậu thả những con kiến chiến binh trong những lối tuần tra. Cậu không nên nghĩ tới cô.

Tuy nhiên, mỗi khoảnh khắc trôi qua, cô lại hiện về sống động trong ký ức của cậu với chiếc váy màu xanh lục. Cô chiếm trọn tâm trí cậu, còn hiện hữu hơn cả bầu trời.

Cậu quen Elisha khi cùng gia đình rời khỏi những Cành Bổng để đến sống ở Cành La.

Nên kể lại cuộc gặp gỡ này. Nên tạm quên là Tobie đang nằm thiêm thiếp trong hốc cây để quay trở lại năm năm về trước.

Đó là thời điểm diễn ra chuyến thiên di quan trọng.

☆☆☆

Năm đó, vào một buổi sáng tháng Chín, khi người dân ở xứ Ngọn cây hãy còn chìm trong giấc ngủ, Tobie đã cùng cha mẹ khăn gói ra đi.

Họ đi ròng rã trong suốt bảy ngày, hai phu khuân vác hộ tống vác theo những vật dụng thiết yếu luôn miệng càu nhàu. Họ không cần đến hai gã này để vận chuyển hai cái vali nhỏ, mấy bộ quần áo, vài cuốn sách và cái hòm tài liệu của ông Sim Lolness, cha của Tobie.

Hai gã phu khuân vác đi theo cốt để chứng thực rằng cái gia đình này sẽ không quay lại giữa đường.

Ông Lolness chắc chắn là nhà bác học vĩ đại nhất vào thời đó.

Không một ai nắm được những bí mật của Đại Thụ như ông. Ông được tất cả ngưỡng mộ vì đã ghi danh mình ở những khám phá tuyệt vời nhất của thế kỉ. Nhưng kiến thức siêu việt của ông chỉ là một phần rất nhỏ của con người ông. Phần còn lại là một tâm hồn khoáng đạt và tỏa sáng như chòm tinh tú.

Sim Lolness tốt bụng, nhân hậu và vui tính. Nếu muốn, hẳn là ông đã dễ dàng thành công lớn trong lĩnh vực kịch nghệ. Tuy nhiên, giáo sư Lolness chưa bao giờ thật sự tìm cách chọc cười. Chỉ đơn giản là ông phóng túng và độc đáo một cách đặc biệt.

Đôi khi, trong buổi họp Đại hội đồng của Đại Thụ, giữa một đám các nhà thông thái già cả, ông cởi bỏ quần áo, lôi từ trong chiếc rương nhỏ đem theo ra một bộ đồ ngủ màu lam, rồi sửa soạn cho giấc ngủ trưa. Ông nói rằng giấc ngủ là thần dược của mình. Cử tọa đành hạ giọng để yên cho ông ngủ.

☆☆☆

Tobie và cha mẹ đi ròng rã nhiều ngày đường về phía xứ Cành La. Trong Đại Thụ, những cuộc hành trình như vậy luôn được xem là những chuyến phiêu lưu. Người ta cuốc bộ từ cành này sang cành khác, trên những con đường hầu như chưa có dấu chân người, phải đối mặt với nguy cơ lạc vào ngõ cụt hay trượt dốc như chơi. Vào mùa thu, càng nên tránh đi qua lá, những phiến nâu rộng lớn, khi rụng xuống có cơ cuốn theo người du hành đi mất tăm.

Dù sao, rất hiếm khi có các ứng cử viên cho chuyến đi kiểu này. Mọi người thường sống trọn đời mình trên cành cây nơi họ sinh ra. Ở đó họ tìm được nghề nghiệp và bạn bè… Từ đó mà xuất hiện thành ngữ “cành cội” để chỉ một người bạn lâu năm. Người ta kết hôn với một ai đó ở cành láng giềng hay trong phạm vi đó thôi. Đến mức mà, chẳng hạn đám cưới giữa một cô gái ở Ngọn Cây với một chàng trai ở Nhánh Cây đã trở thành một sự kiện hiếm hoi, và xem ra khó coi với các gia đình. Chuyện như vậy đã xảy ra với chính cha mẹ Tobie. Không một ai ủng hộ chuyện tình của họ. Tốt nhất là nên lấy người quanh vùng.

Trái lại, Sim Lolness lại thích ý tưởng về một “cây phả hệ”, như thể mỗi thế hệ tự tạo lập nhánh riêng của mình, và mỗi lần như vậy lại vươn gần tới bầu trời hơn được một chút. Đối với những người cùng thời với giáo sư, đây là một ý tưởng nguy hiểm.

Tất nhiên, sự gia tăng dân số trên Đại Thụ buộc một số gia đình phải di cư đến những vùng xa xôi, nhưng đó là một quyết định mang tính tập thể, một cuộc vận động của đại gia đình. Một thị tộc chọn chiếm giữ những cành mới và đi đến những khu Hạ di dân. Những nơi này nằm lùi sâu trong Đại Thụ, trong những nhánh rợp.

Tuy nhiên, chưa một ai xuống đến Cành La, vì vùng này còn xa hơn, tít tận phía dưới.

Ít ra, chẳng một ai tự nguyện dời đến đó.

Ngay cả gia đình Lolness cũng vậy. Tối hôm đó, họ và hai phu khuân vác đã đặt chân đến vùng Onessa hoang dã, tận cùng của xứ Cành La.

Từ hai ngày nay, họ mới biết xứ này giống với cái gì. Cảnh vật trải ra trước mắt họ theo mỗi bước chân đi.

Đó là một mê cung mênh mông với những cành cây ẩm ướt và ngoắt ngoéo. Không thấy một bóng người hoặc gần như không có ai ngoài vài người vắt sữa ấu trùng, hễ nhìn thấy đoàn người là lủi mất.

Cảnh tượng xứ này gây ấn tượng mạnh. Những trảng vỏ cây nhão bùn, những chạc cây bí hiểm chưa ai đặt chân đến bao giờ, những hồ nước nhỏ được tạo nên từ nhiều cành cây đan chéo vào nhau, những vạt rừng rêu xanh lục, một lớp vỏ dày với những đường rãnh và những lạch ngòi chằng chịt, những loài côn trùng kỳ dị, những cành củi khô bị chẹt cứng từ bao năm nay ngay đến gió cũng không thể hất rơi xuống được… Một vùng rừng rậm treo lơ lửng, đầy tiếng động lạ.

Tobie khóc rấm rứt suốt dọc đường, khổ sở vì phải rời xa cậu bạn Léo Blue. Nhưng khi đến cửa ngõ xứ Cành La mà người ta đã mô tả cho cậu như một địa ngục thì nước mắt cậu bỗng khô sạch. Bị thôi miên bởi cảnh vật, cậu hiểu ngay lập tức rằng đây mới là nhà mình. Xứ sở kỳ diệu: một lãnh địa khổng lồ của vui chơi và mơ mộng.

Càng đi xa hơn và lấy lại được nhiều hơn vẻ mặt vui sướng của những ngày đẹp đẽ xưa thì cậu càng thấy mẹ, bà Maïa, suy sụp bấy nhiêu.

☆☆☆

Maïa Lolness xuất thân từ dòng họ Alnorell, dòng họ sở hữu gần một phần ba lãnh thổ xứ Ngọn Cây và nhiều đồn điền địa y trên trục thân chính. Đó là một gia đình giàu có, thường tổ chức những cuộc săn bắn lớn trong vùng lãnh địa nằm ở phía được ánh mặt trời chiếu rọi, và những buổi dạ vũ khiến những con người xinh đẹp nhất chóng mặt đến rạng đông. Những đêm hội, đuốc thắp trên các con đường vẽ nên những tràng hoa trang trí cho xứ Ngọn Cây. Cha của Maïa ngồi chơi dương cầm. Mọi người nhảy múa xung quanh. Những cặp tình nhân thơ thẩn dưới ánh sao.

Maïa, con gái yêu của người cha mà cô hết mực yêu thương, hậu duệ duy nhất của dòng họ Alnorell, đã lớn lên trong khung cảnh hội hè đó. Ông Alnorell là một người tinh tế, cô bé cũng giống cha ở điểm này; ông còn là một người đàn ông tao nhã, hào hiệp và ham hiểu biết.

Ông mất lúc còn trẻ, khi Maïa mới mười lăm tuổi. Và vợ ông nắm quyền hành từ đó, bà chấm dứt vĩnh viễn những điệu valse và những dạ tiệc dưới trăng.

Bởi lẽ bà Alnorell, bà ngoại của Tobie, là một người đàn bà buồn tẻ và xấu tính như một con nhện buổi sáng. Vì không tìm được hạnh phúc bên chồng và con gái nên bà biến viên thủ kho, lão Peloux, thành hạnh phúc của mình, là bởi đùng một cái, bà cắt nhiều khoản chi tiêu trong nhà và thế là một khối tài sản kếch sù bắt đầu chất đống xung quanh bà. Lão Peloux chứng kiến những khoản lợi tức có nguồn gốc từ đồn điền và những hoạt động kinh doanh khác của nhà Alnorell đổ về mỗi ngày, chứ không thấy một xu xuất ra khỏi quỹ bao giờ.

Bà Alnorell mê tiền đến nỗi quên mất nó dùng để làm gì. Như một đứa trẻ gom góp hàng đống kẹo nhựa cây giấu dưới gầm giường. Chỉ có khác là khi đứa trẻ tỉnh dậy vào một buổi sáng thì đống kẹo đã hóa thành nhựa mốc, trong khi tiền của bà Alnorell thì không lên mốc bao giờ. Cái lên mốc ấy, lại chính là bản thân bà. Bà trở nên xanh lét và tình cảm cũng nguội lạnh đi.

Tobie được nghe kể lại rằng khi tin lễ đính hôn của Maïa với một chàng trai sống ở Nhánh Cây đến tai bà ngoại, bà đã nói:

- Thế là mày muốn sinh ra một lũ sên hả!

Câu nói này đã trở thành câu cửa miệng giữa hai vợ chồng Sim và Maïa. Họ thường lấy câu ấy ra để đùa. Xứ Nhánh Cây, nơi xuất thân của Sim, nổi tiếng với giống sên, con vật khổng lồ hoàn toàn vô hại và sản sinh ra một loại mỡ lý tưởng dùng cho đèn dầu. Cư dân xứ Nhánh Cây vô cùng yêu quý loài sên, đến nỗi cha của Tobie thường âu yếm gọi cậu là “ốc sên của cha” để ghi nhớ câu nói của mẹ vợ.

Vậy là Maïa Alnorell kết hôn với Sim Lolness. Họ yêu nhau. Họ vẫn yêu nhau say đắm như thuở ban đầu gặp gỡ, khi mới mười chín tuổi, trong một lớp học dệt.

Biết dệt lụa là hành trang bắt buộc đối với các thiếu nữ con nhà nề nếp. Vì lẽ Sim Lolness làm việc quá nhiều, cuộc sống chỉ diễn ra quanh quẩn hết trong thư viện, phòng thí nghiệm rồi lại đến vườn bách thảo, và vì anh không có thời gian để “hẹn hò” như mẹ anh thường nói, nên anh đã đến ghi dành vào một lớp dệt. Tất nhiên anh là cậu con trai duy nhất trong lớp. Mỗi tuần một tiếng, đảm bảo anh sẽ được gặp một lượt ba mươi cô gái và trong thời gian ngắn nhất có được ý niệm cơ bản về cái giống loài hoàn toàn lạ lẫm với anh đó.

Tuần thứ nhất, anh quan sát.

Tuần thứ hai, anh sáng chế ra máy dệt.

Tuần thứ ba, lớp học đóng cửa.

Thế là chấm dứt việc dệt lụa bằng tay.

☆☆☆

Nhưng Maïa xinh đẹp hiểu ngay điều gì ẩn giấu dưới chiếc mũ nồi của chàng trai từ Nhánh Cây xa xôi lên Ngọn Cây học tập. Cô đem lòng yêu mến chàng trai.

Một buổi sáng mùa xuân, cô gái đến gõ cửa căn phòng trọ của chàng sinh viên.

- Chào anh.

- Thưa cô… Ơ… Vâng?

- Anh để quên mũ ở buổi học trước.

- Ồ! Tôi… Trời đất…

Cô gái bước vào phòng. Sim lùi lại. Thực ra, đây là lần đầu tiên anh thực sự nhìn một cô gái, và anh có cảm giác như đang khám phá một hành tinh mới. Anh rất muốn ghi chép lại, nhưng tự nhủ làm như vậy có lẽ không phải phép cho lắm.

Thực lòng mà nói, anh cũng lấy làm kinh ngạc vì không cảm thấy có nhu cầu viết hai hay ba cuốn sách về chủ đề này: anh muốn đứng chôn chân ở đó, chẳng làm gì cả, chỉ để ngắm nhìn cô gái.

Cuối cùng, cô gái lên tiếng:

- Tôi không làm phiền anh chứ?

- Có chứ… Cô… Cô làm cuộc đời tôi rối tung lên, nếu tôi có thể tự cho phép, với tất cả sự tôn trọng, thưa cô.

- Ồ, xin lỗi anh…

Cô gái tiến về phía cửa, Sim lao vội ra để ngăn cô lại. Anh chỉnh lại đôi kính.

- Không! Tôi… Cô cứ ở lại…

Anh mời cô gái cốc nước lọc và một viên kẹo gôm. Cô cầm chiếc cốc theo kiểu nào đó khiến thậm chí Sim còn muốn vẽ một bức ký họa. Anh cố cưỡng lại ham muốn ấy. Anh cứ mân mê viên kẹo gôm trong lòng bàn tay mãi đến nỗi cầm đến vật gì cũng dính.

Maïa cười thầm.

Sim chống tay lên tường để củng cố tinh thần nhưng lại thành chăng tơ gôm khắp bốn góc phòng.

Một lúc sau, Maïa xin lỗi phải đi. Cô bước qua một sợi tơ, chui qua một sợi khác rồi đi ra ngoài.

- Cảm ơn cô về cái mũ, Sim nói và nhìn cô đi xa dần.

Đến lúc đó anh mới phát hiện chiếc mũ nồi vẫn ở trên đầu mình, anh vẫn đội nó khi cô đến, tóm lại, anh không hề để quên nó ở đâu cả.

Thế là anh gỡ đôi kính dày cộp ra, đặt nó trên bàn rồi lăn đùng ra đất, bất tỉnh nhân sự.

☆☆☆

Sau đó anh mới hiểu ra vì sao hôm ấy mình té xỉu. Thật đơn giản, bởi lẽ, theo lô gíc của sự việc, nếu cô ấy mang trả cái mũ nồi mà anh không hề bỏ quên, thế nghĩa là cốt để gặp lại anh.

Chính anh.

Nội điều đó thôi cũng quá đủ để ngất xỉu.

Một năm sau, họ cưới nhau. Một đám cưới long trọng trong xứ Ngọn Cây. Bà lão Alnorell đã chấp nhận chi chút ít tiền từ khối tài sản của mình. Lão Peloux thủ kho vừa than vãn vừa nhặt hai đồng vàng khỏi một cái bồn đầy ắp tiền.

Lão nói:

- Thưa bà, chúng ta sạt nghiệp đến nơi rồi…

Rồi lão ta ngắm nhìn cái bồn đầy ắp và cái hành lang dẫn đến mười bốn căn phòng chứa đầy hòm xiểng, nơi chất đống cả núi tiền xu và tiền giấy.

Trong lễ cưới, quý bà Alnorell bày vẽ kiểu cách cốt chỉ để chế giễu cha của Sim và nét vụng về của ông.

Vì không biết những lề lối của giới quý tộc nên cha của Sim Lolness đã cư xử một cách hơi lố. Ông nhấm nháp những cánh hoa dùng để trang trí bàn tiệc. Ông nhấc đuôi váy dài của các quý bà để chúng không dính bụi bẩn. Sau vài ly rượu, ông định quay sang hôn tay cả những người đàn ông, rồi xoắn chiếc cà vạt quăn như giấy gói kẹo.

Trong hai mươi năm liền, đôi vợ chồng hạnh phúc ấy không có lấy một mụn con, điều này khiến cho bà lão Alnorell tức điên.

Thế rồi một ngày…

Tobie.

Cậu xuất hiện thật bất ngờ trong cuộc đời của Sim và Maïa, mang lại cho họ niềm vui vô bờ bến.

Bà ngoại nhanh chóng thấy thằng bé giống nhà Lolness quá mà không giống nhà Alnorell mấy.

Cứ đến hè Tobie lại về nghỉ tại gia trang của bà ngoại. Bà phó mặc cậu cho mấy bà quản gia và làm mọi cách để không phải trông thấy mặt thằng cháu. Một đứa trẻ… Nghĩa là bẩn thỉu và ủ đầy mầm bệnh. Bà ta tránh xa ngay khi nhìn thấy thằng bé. Đến nỗi sau bảy hay tám mùa hè gì đó, hiếm hoi lắm bà mới giáp mặt đứa cháu trai có đôi lần.

Và mỗi lần như thế, bà lão lại ba máu sáu cơn và rít lên the thé:

- Đưa nó ra chỗ khác! Ta uất lên rồi đây!

Người ta mang Tobie đi như một cơn bệnh dịch hạch.

Đó là lý do vì sao trên đường đi đến vùng Cành La, đến nơi từ nay bà sẽ sinh sống với chồng và con trai, Maïa Lolness phải cố gắng đè nén những tiếng nức nở. Bởi lẽ, những thói xấu của xã hội thượng lưu mà bà đã cố gắng làm nhẹ đi ở mẹ bà và bản thân, bà cảm giác chúng lại trỗi dậy trong nỗi ghê tởm bà dành cho cái xứ Cành La tối tăm và ẩm ướt này.

Ông Sim nhìn vợ mình khóc, thỉnh thoảng lên tiếng hỏi:

- Em không ổn à, Maïa?

- Em quá đỗi hạnh phúc được ở bên bố con anh, bà cố nói với một nụ cười gượng gạo.

Bà Maïa lại dợm bước, thu mình trong chiếc khăn san.

Tobie nhìn cha. Cậu biết cha đang đau khổ. Không phải vì ông thương thân, bởi Sim Lolness luôn tìm ra được điều gì đó gây thán phục trong bất kì cái gì, kể cả trong ruột của một con ruồi. Nhưng ông khổ tâm vì để vợ và con trai bị liên lụy, chịu cùng hình phạt với mình.

Bởi lẽ gia đình này bị đày đi biệt xứ.

Ba sinh linh này bị hai phu khuân vác bỏ mặc giữa cái chốn không biết là đâu, trong địa phận Onessa, ở tận cùng một cành cây bên dưới lủng lẳng hai chiếc lá khổng lồ màu lửa, ba thân phận bị trục xuất khỏi Đại Thụ, bị kết án tước hết mọi quyền lợi và đày biệt xứ.

- Chính chỗ đó, cha của Tobie thì thầm.

Cành cây ẩm ướt đến nỗi người ta ngỡ như đang đi trên lớp xúp lạnh ngắt. Tobie, ngồi trên vali, đang thấm đôi bít tất cho khô.

- Chính chỗ đó, ông Sim nhắc lại bằng giọng nghẹn ngào.

Bà Maïa Lolness giấu những dòng nước mắt trong tấm khăn san.

Sau hào quang, vinh dự và tất cả những thành công, Sim Lolness và những người thân yêu nhất của ông bắt đầu lại từ con số không.

Thậm chí từ dưới mức không.

☆☆☆