Chương 25 NƠI ĐÓ

Khi giáo sư Lolness còn là một đứa trẻ, ở xứ Nhánh Cành Bắc, có một chùm tầm gửi già cỗi bị bỏ hoang tên là Saïpur. Rất nhiều năm trước, người ta xây tại đấy một nhà nghỉ nhỏ. Cư dân những cành lân cận đến đó nghỉ ngơi, vì thời đó người ta kháo nhau rằng không khí ở Saïpur trong lành hơn.

Một tai nạn bất ngờ xảy ra buộc du khách phải tránh xa nơi này. Đó từng là một mẩu tin đăng trên báo khiến ai cũng phải hãi hùng. Một con chim chích đã nuốt toàn bộ một gia đình vợ chồng Astona và hai đứa con.

Nhà nghỉ Saïpur đóng cửa ngừng hoạt động. Mọi người khóc thương cho gia đình ấy. Nhưng chỉ sau mấy ngày, gia đình Astona lại trở về toàn vẹn, bình an vô sự, ở đầu kia của Đại Thụ. Không một ai biết chuyện gì đã xảy ra với họ. Bản thân gia đình đó thì không nhớ được gì hết.

Dẫu vậy, Saïpur vẫn bị rơi vào lãng quên.

Cậu bé Sim Lolness không ưa phiêu lưu mạo hiểm. Bạn cậu, Zef Clarac cũng không nốt. Nhưng còn một tên thứ ba trong nhóm này: El Blue, (sau này là cha của Léo Blue), chỉ mới chín tuổi thôi đã không thiếu dịp mạo hiểm tính mạng. Vì thế anh chàng này lôi kéo hai bạn Zef và Sim đến thám hiểm mê cung Saïpur, nơi ấy cuối cùng lại trở thành lãnh địa của bọn trẻ.

Phải hình dung ra rằng ngày Chủ nhật nào ba đứa trẻ này cũng ở đó trong khi cha mẹ cứ tưởng chúng đến nhà một ông giáo sư già giúp chúng làm bài tập. Buổi tối, khi trở về nhà, cả ba đứa đều đem vở viết đặc một nér chữ thanh mảnh ra khoe.

Bài tập được làm rất chỉn chủ. Giáo sư Biquefort hẳn là một nhà sư phạm tuyệt vời.

Anh chàng Zef còn ba hoa với cha mẹ là ông già Biquefort thường lấy tay vuốt ria mép rồi gọi họ từng đứa một: Clarac, Blue và Lolness. Từ khi giáo sư nghỉ hưu, Zef kể tiếp, niềm vui duy nhất của ông là giúp trẻ con học hành tiến bộ. Ông chỉ có một quy tắc duy nhất: không muốn nghe nhắc tới phụ huynh học sinh. Zef bắt chước cái giọng âm vang của ông Biquefort: "Phụ huynh ấy à, đời tôi đã gặp quá nhiều rồi. Chỉ cần gặp thêm một vị nữa thôi, tôi sẽ xay thành pa té." Phụ huynh Clarac nghe thấy thế run lẩy bẩy. Ngay từ thời ấy, Zef đã có tài gây ấn tượng với người mình đối thoại.

Rất nhiều gia đình muốn gửi con đến học với giáo sư Biquefort vào các ngày Chủ nhật nhưng ba đứa trẻ miễn cưỡng giài thích rằng ông già không nhận học sinh mới nữa.

Cứ đến chín giờ sáng Chủ nhật, khi đã tập trung ở Saïpur là Clarac và Blue lại đưa vở bài tập của mình cho Lolness. Chưa đầy một tiếng sau, anh chàng này, kê vở lên gối, đã làm nhoáy xong bài tập của cả ba đứa.

Trên Đại Thụ chưa hề tồn tại một ông giáo sư Biquefort nào cả.

Đến mười giờ, tất cả bài vở đều đã làm xong. Cả ngày dài còn lại thuộc về bọn trẻ.

Clarac mơ mộng cả ngày, Blue chơi trận giả với chiếc bu mê răng, còn Sim quan sát thế giới xung quanh, từng bước một hoàn thiện những hồ sơ nghiên cứu dang dở.

Thỉnh thoảng, El Blue dẫn hai bạn lại quan sát những con chim khổng lồ đang ngấu nghiến những trái cây trên thân tầm gửi, Sim và Zef sợ không dám đứng lại gần. Sim khám phá ra loài chim chích kể từ độ ấy. Loài chim này có một vết đen trên đầu giống như một cái mũ nồi.

Chính trong những ngày Chủ nhật của giáo sư Biquefort mà Sim đã viết một cuốn sách nhỏ nhoi với nhiều tranh minh hoạ về chim chích mũ nồi khi cậu mới chín tuổi rưỡi. Cậu bé luôn giữ cẩn thận tác phẩm đầu đời ấy, và từ đó trở đi chuyên đội mũ nồi.

Chim chích bé hơn rất nhiều so với chim săn, nó không bao giờ ăn trái cây ngay tại chỗ mà quắp vào mỏ và bay đi mất. Công việc nghiên cứu của Sim xoay quanh câu hỏi chim chích sẽ làm gì với trái cây sau khi mang đi.

Chính nhờ vậy, có lẽ cậu bé đã hiểu ra phần nào bí ẩn về gia đình Astona...

Phải mất nhiều Chủ nhật cậu bé mới dám tiến lại gần một trong những khối hình cầu khổng lồ màu trắng và đo những kích thước cần thiết.

Sau rất nhiều tính toán, cậu đưa ra một kết luận. Chim chích mũ nồi không thể ăn liền toàn bộ trái cây. Kích cỡ cái mỏ không cho phép nó nuốt được phần cứng của quả, cái nhân dài này nằm ở trung tâm của quả, được bao bọc bởi lớp thịt rất mềm. Nhận định này đã khiến nhà nghiên cứu nhi đồng Sim Lolness phải trăn trở rất nhiều.

Ngay bấy giờ, Sim đã bị ám ảnh bởi câu hỏi liệu có một sự sống khác ngoài Đại Thụ hay không... Thế nhưng, để nhấm nháp một cách khéo léo trái cây mà không nuốt hạt, chim chích phải hạ cánh. Cũng vì chưa bao giờ nhìn thấy một con chim chích nào đậu trên Đại Thụ nên Sim tự hỏi vậy chim đậu ở đâu?

Trải qua nhiều ngày "Chủ nhật Biquefort", Sim đã đã nêu ra một lý thuyết về giàn cho chim đậu. Vì chưa dám nói đến khả năng tồn tại những Đại Thụ khác nên cậu tạm gọi đó là những giàn đậu.

Trong phần kết cuốn sách về chim chích mũ nồi, cậu nói rằng, ở đâu đó trong vũ trụ, ngoài Đại Thụ ra, còn tồn tại những giàn đậu khác. "Ai biết được nó giống cái gì? Đó là những lãnh thổ khác mà chim chích đến đậu, và rỉa những phần thịt quả tầm gửi rồi bỏ lại hạt..."

Hai năm sau, giữa mùa đông, chùm tầm gửi rơi xuống, đó là ngày 31 tháng Chạp, đúng nửa đêm. Vì nguy hiểm như vậy, người ta đã quyết định chặt hết những chùm tầm gửi khác trên Đại Thụ. Chỉ giữ lại duy nhất Tomble và nó được bố trí thành nhà tù.

Chủ nhật sau, khi El Blue, Zef Clarac và Sim Lolness phát hiện ra thế giới nhỏ của chúng đã mất tăm, lũ trẻ trở về nhà, nức nở loan báo rằng giáo sư Biquefort đã qua đời.

Tobie chưa bao giờ đọc nghiên cứu của cha về loài chim chích mũ nồi. Thế nên, khi bám vào nhân quả và yên vị trên mỏ chim, cậu bé thanh thản đón nhận cái chết.

Quả tầm gửi là một trái mọng trắng, trong như kính. Ánh sáng chan hoà toả ra tứ phía. Cảnh tượng Tobie nhìn từ trên không trung giống như một đại sảnh của bầu trời. Đối với cậu bé đây là một thử nghiệm tối hạn, một cách nhìn mới mẻ về thế giói. Bỗng nhiên, ở trong tâm của trái mọng bốn bề như lắp kính này, Tobie nhìn cuộc sống từ trên cao vợi. Tất cả trở nên khoáng đạt, tươi sáng hơn.

Bên trên là bầu trời tím biếc điểm xuyết những đám mây xanh thẳm. Dưới thấp là thế giới nằm ngang, trải ra vô tận, trong đó chỉ đọng lại trong tâm trí cậu hai sắc xanh và nâu, như một giấc mộng về cõi bao la.

Cứ như thể Đại Thụ được chồng lên một Đại Thụ khác, to hơn gấp nhiều lần.

Tobie bấu chặt lấy nhân quả. Cảnh vật xoay chuyển quay cậu theo nhịp vỗ cánh của chim chích. Cậu thấy mình văng đi, cảm thức về thể xác mất dần. Chim còn bay bao lâu nữa? Có thể vĩnh viễn. Con chim hạ cánh sau mấy vòng chao liệng khiến Tobie bất tỉnh nhân sự hoàn toàn.

- Một khúc nhạc.

Một khúc nhạc không lời.

Chỉ có năm đến sáu nốt nhạc cứ trở đi trở lại ngân lên bởi một giọng nữ.

Thế rồi hơi nóng. Một vũng nóng và ấm.

Tobie mở choàng mắt.

Cách cậu vài bước chân, một người phụ nữ đang ngồi khâu áo. Tobie nhận ra áo sơ mi vải của mình. Cậu đang mình trần nằm trong bùn. Cậu cố gắng chống tay đứng dậy nhưng cổ tay bị trói vào nhau. Hai mắt cá chân cũng không cựa quậy được.

Cậu cất tiếng gọi.

Người phụ nữ ngưng hát và quay mặt về phía cậu. Khuôn mặt của người này khiến cậu hơi chột dạ. Khuôn mặt có những nét vừa quen vừa lạ. Người phụ nữ cười hiền lành, rồi lại cúi xuống, tiếp tục điệu nhạc lặp đi lặp lại. Tobie để yên cho những nốt nhạc xoa dịu nỗi lo sợ.

Cậu nhìn xung quanh. Khung cảnh hoàn toàn lạ lẫm. Một cánh rừng xanh lục, cao hơn hết thảy những cánh rừng trên Đại Thụ. Đây không phải là một lùm rêu mà là một cánh rừng cao gấp trăm lần và mỗi thân cỏ thon mảnh như chạm đến trời. Ánh sáng vẫn rọi tới đây, những ngọn cây trong rừng rậm rập rờn theo gió.

Cậu làm gì ở đây nhỉ?

Cậu đang cố nhớ lại những chi tiết cuối cùng. Đại Thụ, chim, bầu trời... Như một giấc mộng. Và bây giờ... Một bên là giọng nói êm dịu, bên này là bàn tay cậu bị trói.

Người ta cứ tưởng lìa khỏi cõi đời là hết, nhưng mọi chuyện không giản đơn như vậy.

Cậu gọi một lần nữa.

- Chị là ai?

Người phụ nữ nhìn cậu. Cô ta vẫn tiếp tục hát. Rồi sau một nốt nhạc ngắn thì lên tiếng.

- Họ sẽ trở về. Mặt trời đang dịu. Họ sẽ về khi mặt trời nóng bỏng. Tôi phải trông bạn. Tôi đang vá lại cái túi của bạn.

Tobie trợn tròn mắt.

- Đấy không phải là túi mà là cái áo của tôi.

- Áo..., người phụ nữ mỉm cười nhắc lại, rồi tiếp tục hát.

Người phụ nữ này ăn mặc rất lạ, chỉ quấn độc một miếng vải đỏ chói xung quanh cơ thể. Trông chị ta khá trẻ trung, nhưng Tobie không thể đoán được tuổi chính xác, có thể là hai mươi tuổi nhưng cũng có thể là gấp đôi. Khoé mắt của chị xếch lên. Hai con mắt dài như tia sáng lọt dưới khe cửa.

Chị không hát bài đó nữa mà lúc này là một giai điệu không lời buồn da diết. Tuy nhiên Tobie vẫn hiểu mỗi nốt nhạc như muốn nhắc cậu bé rằng cậu chưa từ giã cõi đời này. Một nỗi tâm sự như vậy không thể tồn tại bên ngoài sự sống.

Toàn bộ cuộc đời ấy lại đổ sụp xuống cậu với sức nặng của một chiếc tủ cũ, vị đắng của những con rệp bị đè nát. Cái chết của cha mẹ, sự phản bội của Elisha... Nỗi buồn mà cậu bé muốn vứt bỏ đi giờ lại trở về nguyên vẹn trong tâm can. Những giọt nước mắt vẫn còn nguyên vị đắng cay.

- Thế nghĩa là mình vẫn còn sống à...? cậu tự vấn.

Người phụ nữ không nghe thấy cậu nói. Cậu lại thiếp đi.

Khi cậu tỉnh giấc, trời hãy còn sáng. Một dàn hợp xướng chừng một trăm người đang rì rầm vây quanh cậu. Khi cậu mở mắt thì tiếng người im bặt.

Đàn ông, đàn bà, trẻ con, tất thảy đang nhìn Tobie, chăm chú và lặng lẽ. Họ cũng ăn vận màu sắc tươi sáng. Mảnh vải trên người họ khá rộng, ít nhiều bị sờn, nhưng vẫn giữ màu rực rỡ như vừa vớt từ thau nhuộm ra. Một chú bé quấn một cái thắt lưng vàng nhô hẳn lên trên đám người vì đứng trên một cọng cỏ. Một người đàn ông có tuổi mặc áo choàng dài tới mắt cá chân nói với mọi người.

- Bọn họ gửi quân lính với ít vải lanh quá.

Tất cả các khuôn mặt lộ vẻ thương xót. Họ nhìn Tobie như nhìn một đứa trẻ đang mang bệnh hay bị kết án.

- Chúng ta không được mủi lòng. Cỏ rất yếu ớt. Cỏ bị rạp đi vì gió. Cỏ cháy sém dưới tuyết.

Tobie lắng nghe những ngôn từ khó hiểu này. Chỉ nhìn những gương mặt ấy, cậu mới biết rằng họ sẽ không làm điều xấu với cậu. Thế giới nơi cậu đặt chân xuống có vẻ không biết đến bạo lực. Người phụ nữ trẻ vá áo cho cậu vẫn không ngừng khúc nỉ non êm ái. Mọi ánh đổ dồn về phía Tobie khiến cậu nhỏm dậy khỏi mặt đất.

Một vài người nhắc lại:

- Chúng ta không được mủi lòng.

Nhưng họ lại có một cái nhìn thật trìu mến và dáng vẻ hiền hoà. Chú bé đu trên cọng cỏ chậm rãi tụt xuống đất.

Tất cả lại trật tự, và ông già quấn vải lam nói với Tobie:

- Cháu sẽ quay trở lại nơi đó, Tiểu Thụ ạ.

Tobie cảm thấy mắt mình đang lướt nhìn họ khắp lượt, lưỡi cứng ngắc trong vòm họng. Cố gắng lắm cậu mới nói được:

- Quay trở lại...?

Sao định mệnh cứ đeo đẳng cậu bé như vậy?

- Phải, Tiểu Thụ ạ. Cỏ ở đây rất yếu ớt, vì vậy cháu phải ra đi. Đêm qua, tộc người của cháu đã tước chín mạng người trong số chúng tôi, chưa kể mười hai người vào mùa tuyết trước và một phụ nữ cách đây ba năm. Tộc người của cháu đã giết một phụ nữ đang nhặt củi trên lớp vỏ của thân Đại Thụ, ở đường biên...

Tobie lại nằm đơ ra đất. Ông già nói tiếp:

- Nếu tộc người của cháu chỉ biết mỗi ngôn ngữ của người chết thì chúng tôi buộc phải học thứ ngôn ngữ tệ hại ấy vậy.

Tobie cố ngửa mặt lên để hét:

- Tộc người của tôi ư! Tộc người của tôi đang truy lùng tôi, tộc người của tôi đã giết chết cha mẹ tôi, cướp các bạn của tôi, tộc người ấy chỉ gieo cho tôi lòng hận thù! Còn bây giờ tôi phải trả nợ cho tộc người ấy ư?

Cậu quằn quại tứ phía, lăn lộn trong thứ đất màu mỡ mà cơ thể cậu chưa một lần tiếp xúc. Cuối cùng, cậu ngã vật ra vì kiệt sức. Giọng nói giờ chỉ còn là một làn hơi:

- Hãy giết tôi đi. Nếu không họ cũng sẽ giết tôi như các ông thôi. Tôi không biết mình đến từ đâu. Tôi không còn ai nữa. Tôi muốn dừng ở đây. Giết tôi đi!

- Cháu có một tia sáng nhỏ trong mắt, Tiểu Thụ... Ta biết là cháu đã chịu nhiều đau khổ, ông già áo choàng nói, giọng nghẹn lại.

Một áng buồn phủ lên toàn bộ những gương mặt ấy. Tia sáng nhỏ trong con mắt, vạch rất nhỏ trong đồng tử là dấu hiệu của những đứa trẻ mồ côi. Duy có tộc người hoang sơ này mới giải mã được vết thương lòng ấy.

Chưa đầy một khắc, tất cả mọi người đã biến mất trong rừng cỏ màu lục.

Tobie còn lại một mình. Cậu nằm bất động. Người dính đầy bùn. Trên Đại Thụ, đất là một chất bột hiếm do gió mang đến. Người ta xúc đất về từ trong những hốc vỏ cây rồi làm thành những mảnh vườn nhỏ, làm màu nhuộm. Còn ở đây... Tobie đang ở đâu đây, mà đất lại ở khắp nơi xung quanh cậu thế này?

Cậu nghe thấy một tiếng huýt sáo khe khẽ, rồi tiếng xào xạc bên cạnh. Chú bé quấn thắt lưng vàng lúc này xuất hiện giữa hai cọng cỏ. Khi chú bé tiến lại gần, Tobie hỏi, mắt lim dim:

- Đây là đâu? Nói cho anh biết chúng ta đang ở đâu trên Đại Thụ... Tại sao họ lại nhắc đến tia sáng nhỏ trong mắt?

Chú bé không trả lời mà cúi xuống nhìn Tobie. Chú ta lấy một ngón tay miết sạch bùn bám quanh mắt Tobie. Chắc chú bé khoảng bảy tuổi. Khuôn mặt tròn như trăng, đầu tóc bù xù. Một lớp bùn đất dính vào chân trông như đi tất, và cả cơ thể nâu bóng lên.

- Anh muốn biết Đại Thụ của anh ở đâu à? Nhìn kìa...

Mặt Trăng vỗ hai tay vào nhau. Một cái bóng khổng lồ kéo đến, phủ kín hai đứa. Tobie ngẩn người ra. Chú bé cười khanh khách.

- Cái gì thế? Tobie hỏi.

- Đại Thụ của anh đấy.

Chú bé cười thích thú trước vẻ mặt nghệt ra của Tobie, rồi chú bé trấn an Tobie.

- Đấy là bóng cây. Em thừa biết cứ đến tối nó sẽ che rợp cỏ. Trước đó một chút, em đã ngửi thấy một hơi thở lạnh phía sau tai.

- Bóng Đại Thụ?

Trong cái thế giới nơi con chim thả cậu xuống, Đại Thụ chỉ là một cái bóng che rợp cỏ trước khi đêm xuống. Đại Thụ chỉ là một hành trình xa xăm che khuất mặt trời mỗi khi hoàng hôn. Khi người ta lại gần đó quá để nhặt củi hoặc để săn mối thì nguy cơ bị bắt mang đi là rất lớn.

Đại Thụ là một hành trình cấm đối với tộc người ở tràng cỏ này. Họ sống ở đây, thanh bình, trong thời tiết khắc nghiệt của đồng cỏ, ngủ ở bất kì chỗ nào có thể ngủ được, trong những chỗ trú tạm bợ dễ dàng bị sụp đổ ngay từ những trận mưa hay gió đầu tiên. Phải rồi, cỏ thì yếu ớt, đổ rạp vì bão, cháy khô vì tuyết, ngập úng dưới mưa.

Đó là một tộc người du mục, may mắn được rừng cỏ dung chứa và sống một cuộc sống khắc khổ. Nếu người trên Đại Thụ đang bắt đầu tìm cách giết hại họ thì đó sẽ là kết cục cho cuộc sống cân bằng và khiêm nhường nơi đây.

Nhìn người bạn bé nhỏ của mình, nước da bánh mật được một lớp bùn phủ lên tạo thành mảng mỏng, nứt rạn. Tobie đã hiểu tại sao, trên Đại Thụ, người ta lại đặt tên cho họ: người Trụi.